Reahûs

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

reahus.jpg

Reahûs is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 1983 gemeente Hennaarderadeel. In 1984 over naar gemeente Littenseradiel, in 2018 over naar gemeente Súdwest-Fryslân.

Reahûs is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 1983 gemeente Hennaarderadeel. In 1984 over naar gemeente Littenseradiel, in 2018 over naar gemeente Súdwest-Fryslân.

reahus_collage.jpg

Reahûs, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Reahûs, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

reahus_fotokaart_1924_kopie.jpg

Reahûs, fotokaart met dorpsgezicht (1924)

Reahûs, fotokaart met dorpsgezicht (1924)

Reahus basisschool met RK kerk [640x480].jpg

Reahûs, de verbouwde RK basisschool St. Martinus, met op de achtergrond de RK St. Martinuskerk

Reahûs, de verbouwde RK basisschool St. Martinus, met op de achtergrond de RK St. Martinuskerk

reahus_2.jpg

Reahûs in de zomer

Reahûs in de zomer

Reahûs

Terug naar boven

Status

- Reahûs is een dorp* in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 1983 gemeente Hennaarderadeel. In 1984 over naar gemeente Littenseradiel, in 2018 over naar gemeente Súdwest-Fryslân.

* In 1955 heeft deze plaats pas de dorpsstatus gekregen. Voorheen was het een buurtschap van het dorp Easterein.

- Onder het dorp Reahûs vallen ook de buurtschappen Hoekens en Slyp.

- De inwoners hebben veel samenwerkingsverbanden en gemeenschappelijke voorzieningen met de inwoners van het even grote of beter gezegd even kleine buurdorp Tirns.

- Het dorp Reahûs heeft een eigen dorpswapen.

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Roodhuis. Overigens is de plaatsnaam sinds 1993 officieel - en alleen nog - Friestalig.

Naamsverklaring
Zie bij Geschiedenis.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Reahûs ligt NW van de stad Sneek, ZO van het dorp Easterein en O van het dorp Hidaard.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de - toen nog - buurtschap Reahûs 5 huizen en 28 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 70 huizen met ca. 180 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

De geschiedenis van Reahûs is eigenlijk de geschiedenis van de kerk. Dat komt als volgt: In 1580 (het jaar van de Reformatie of Hervorming) mocht pastoor Dominicus niet meer voorgaan in de kerk van Easterein. Hij kreeg een klein pensioentje en vertrok naar de Pôlle bij Sânlean waar een paar boerderijen stonden en waar hij stiekem doorging met preken. Lang niet iedereen wilde namelijk protestants worden, dus de pastoor dook met zijn parochianen onder. Op boerderij Slippens (de eerste schuilkerk) en later in het Blauwe Huys of Bongastate (de tweede schuilkerk) werden illegale kerkdiensten gehouden door mensen die trouw bleven aan het roomse geloof. Vanwege het isolement en omdat het niet opviel, werd dit oogluikend toegelaten.

In 1709 kwam kapelaan Cramers vanuit het huis met het blauwe dak (= het in 1766 afgebroken Bongastate ), waar destijds de katholieke Eastereinders bijeenkwamen, naar de Oude Pôle bij Sânlean, bij het buurtje Slyp. Daar werd de derde schuilkerk in gebruik genomen. Dit kerkje had een rood dak en werd dan ook Rood Huis genoemd. Dit om duidelijk te maken dat het was afgelopen met de diensten in het Blauwe huis. Ignatius Cramers of eigenlijk Franciscus wordt daarom beschouwd als de stichter van Reahûs.

Van buurtschap naar dorp
In 1762 wordt de 4e schuilkerk gebouwd door pastoor Van Rijswijk. Dit kerkje wordt in 1850 “met 7 voet verlengd”. In 1892 wordt na jaren van voorbereiding de huidige St. Martinuskerk gebouwd. In de loop der jaren komen er meer huizen bij en langzaam groeit de buurtschap. In 1922 wordt de St. Bonifaciusschool in gebruik genomen. Pas op 2 mei 1955 krijgt de plaats officieel de dorpsstatus. (bron: dorpssite Reahûs.nl)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Voor een klein dorp als Reahûs met slechts ca. 70 huizen, heeft het bijzonder veel voorzieningen. Naast de kerk beschikt het dorpje nog over een dorphuis met sportzaal, een café, basisschool Sint Bonifacius, een camping, en maar liefst 18 verenigingen e.a. instellingen, namelijk Dorpsbelang, volleybalvereniging Covos, darten, Jeu de Boules, toneelvereniging, Wij Aktief, IJsclub Sânlean, trimclub, badmintonvereniging, kaartclub, Keatsferiening Reahûs-Turns, de gelijknamige Vogelwacht, Commissie Simmerfeesten, Windmolencommissie, Peuterspeelzaal, Stichting It Readhûs (sportzaal), zangkoor St. Cecilia en It Rak.

- De brug in de Sânleansterdyk in Reahûs is in 2016 verbreed naar 3,5 meter, en heeft een geheel nieuw betondek gekregen. Het college wilde ijzeren leuningen en een breedte van 4,1 meter, maar beide zijn niet goedgekeurd door de gemeenteraad; met het weghalen van de steunberen en het verbreden naar 3,5 meter vonden zij de brug wel breed genoeg. En met ijzeren leuningen zou de charme van de betonnen leuning verdwijnen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De RK St. Martinuskerk in Reahûs (Slypsterwei 3) is een neogotische pseudobasiliek uit 1892, ontworpen door architect Alfred Tepe. Het was de laatste van de vier kerken die hij in Fryslân bouwde. Restauraties hebben plaatsgevonden in 1968 en 1990. De neogotische kansel dateert uit 1901. Het hoogaltaar uit 1900 en de zijaltaren zijn van atelier Mengelberg te Utrecht. Het kerkorgel uit 1928 is gebouwd door Gebr. Adema te Leeuwarden. De gebrandschilderde ramen dateren van verschillende periodes. In het schip zijn de acht zaligsprekingen afgebeeld en bij het hoogaltaar afbeeldingen van de bisschoppen Willibrord en Bonifatius. Van Martinus zijn een aantal beelden aanwezig, waaronder een te paard.

De St. Martinusparochie bestaat (kennelijk informeel, want formeel is zij pas in 1852 opgericht, toen de bisschoppelijke hiërarchie werd hersteld) al vanaf 1658. In 1958 is dan ook op grootse wijze het 300-jarig bestaan van de parochie gevierd. De geschiedenis van de St. Martinusparochie is uitgebreid beschreven in het boek 'Het Geheim van de Oude Pôle' (M.H. de Vries, em-pastoor te Nijkerk, 1987). Sinds 2014 vormen de parochies van Sneek, Blauwhuis, Reahûs en Heeg samen de Sint Antonius van Padua parochie.

- Onderzoeker Paul Borghaerts uit Easterein heeft in 2015 in Reahûs de tot heden oudste Friese boerderij in het hele Noordzeegebied tussen Frankrijk en het voormalige Oost-Duitsland ontdekt. Het betreft de boerderij van de familie Van der Hoff aan de Sânleansterdyk. Het houten bintwerk van de boerderij blijkt uit 1595 te dateren. "We hebben hier in deze boerderij een bijzonder gaaf eiken bintwerk aangetroffen. Het is werkelijk uniek. Het bintwerk geeft ook aan hoe duurzaam eikenhout is", aldus de onderzoeker in een artikel in het Friesch Dagblad d.d. 11-4-2015.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Simmerfeesten (juli).

- De Slach om Reahûs (op een zondag in september) is een trimloop over de afstanden 6 of 9 km (met kortere afstanden voor de jeugd). Het is een schitterend parcours, dat deels over de Slachtedyk en via paden door de weilanden vanaf Tirns weer terugvoert naar het dorp. Na afloop is er een prijsuitreiking met daarna live-muziek en napraten bij café Altenburg. De jongste deelnemer ooit was 5 jaar, de oudste 76. De atleten komen niet alleen uit Fryslân, maar ook regelmatig uit Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Holland en andere provincies.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Verslag van een rondwandeling door de dorpen Reahûs, Lytsewierrum, Rien en Easterein (11 km).

- Het recreatieterrein bij de brug over de Frjentsjerter Feart (voorheen: Franekervaart) is in 2012 opgeknapt en daarmee geschikt(er) gemaakt voor fietsers, wandelaars en sportvissers. Er zijn paden, banken, visplekken en vuilnisbakken aangebracht dan wel verbeterd en ook de drainage is verbeterd. Verder zijn er informatieborden geplaatst over de plek, de historie en de natuur bij het terrein.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Reahûs, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Videoreportage over Reahûs door Theo Galama.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Reahûs.

- Nieuws: - Nieuws uit Reahûs op Facebook. - In het Reahûster Bochtwurk, dat 4 keer per jaar verschijnt, worden de leden van Dorpsbelang op de hoogte gehouden van de activiteiten die in het dorp georganiseerd worden. Ook staat het dorpskrantje vol met leuke verhaaltjes over (oud-)inwoners en wordt er gelegenheid gegeven aan de verenigingen en de school om informatie te delen.

- Belangenorganisatie: - Dorpsbelang Reahûs behartigt de belangen van het dorp en zijn inwoners in de ruimste zin des woords. Dorpsbelang onderhoudt contacten met de dorpsbewoners, met de plaatselijke verenigingen en ondernemers, met scholen en kerken.

- Dorpshuis: - "Dorpshuis It Readhûs kan gebruikt worden voor diverse doeleinden. Ook beschikt het Readhûs over een “lytse byb”. Hier kun je boeken brengen en gratis lenen. Wil je gebruik maken van It Readhûs dan kun je contact opnemen via doarpsbelang.reahus@live.nl."

- Onderwijs en kinderopvang: - De Sint Bonifaciusschool staat in het kleine dorpje Reahûs en heeft een belangrijke plaats in de dorpsgemeenschap. Het gebouw dateert uit 1922. In 2010 is het gebouw na een grote verbouwing feestelijk heropend. Door de goede samenwerking tussen school, dorpshuis en Dorpsbelang heeft het gebouw een multifunctioneel karakter gekregen. Buiten de schooltijden kan er gebruik worden gemaakt van de faciliteiten van de school. Hierbij valt te denken aan de lokalen voor bijvoorbeeld muziekles of typecursus. Andersom maakt de school ook gebruik van de faciliteiten van het dorp zoals dorpshuis, speeltuin en sportveld. Naast school en dorpshuis biedt het gebouw ook onderdak aan de bibliotheek en de peuterspeelzaal.

Het schoolgebouw is modern ingericht en aangepast aan de hedendaagse onderwijskundige uitgangspunten. Ze beschikken over een I.B.-ruimte met een goede orthotheek. De kinderen beschikken allemaal over een laptop zodat ze de leermiddelen optimaal kunnen inzetten. In de lokalen zijn digi-borden geïnstalleerd. Het gebouw heeft een eigen gymzaal. In 2011 is de speelplaats opnieuw ingericht. Het gebouw is het kloppend hart van de dorps- en schoolgemeenschap. De school voelt het als een maatschappelijke verplichting het platteland te dienen door de continuïteit van de school te waarborgen. De Bisschop Möllerstichting staat garant voor een weliswaar kleine, maar pedagogisch en didactisch kwalitatief goede school. De school staat in de sinds 2018 voormalige plattelandsgemeente Littenseradiel. De leerlingen komen uit Reahûs en omliggende kleine dorpjes (met name Easterein, Hidaard, Hartwerd, Rien, Scharnegoutum, Tirns, Nijland, IJsbrechtum en Lytsewierrum).

- Sport: - Volleybalvereniging COVOS is er voor de dorpen Easterein, Wommels, Reahûs, Itens en wijde omstreken.

- Hoe het zo gekomen is met de huidige kaatsvereniging is een mooi verhaal, dat wij graag citeren. Het is wel in het Fries, maar ook voor niet-Friezen met een beetje taalgevoel wel te volgen: "Keatsferiening Reahûs - Turns bestiet noch mar in koart skoftke yn fergeliking mei de measte oare keatsferienings yn, mar ek bûten Fryslân. Op trije septimber 1997 wurd bij notaris Walmink yn Hoogeveen de oprjochtingsakte tekene en de statuten fêststeld. Oan dy tiid hienen beide doarpen harren eigen keatsklup, ‘Binnen alle perken’ yn Reahûs en ‘Lyts Begjin’ yn Turns. ‘Binnen alle perken’ bestie noch gjin 20 jier en Lyts Begjin einliks ek net mar dêr wie earder al in keatsklup west mei in histoarje oant begjin jierren '20 fan de foarige ieu.

Yn de twadde helte fan de jierren '90 waard dúdlik dat beide doarpen te lyts wienen om yn it grutte spul mei te dwaan. Ek wie it sa dat Turns net lid wie fan it keatsbûn wêrtroch de talinten ek net oan de grutte wedstriden meidwaan koenen. Sy hienen dan lid wurde moaten fan de keatsferiening yn Ysbrechtum. Neffens de jildende rigels dat it koarste paad oer de dyk oanjout wêr’t men foar keatse moatst, wie dat de tichtstbylizzende feriening. Troch de sterkere bining fan Turns mei 'suster doarp' Reahûs, de measte bern geane dêr nei de basisskoalle, lei it foar de measte keatsers foar de hân dat gearwurking mei dat doarp socht wurde moast. Alderearst kaam der in gearwurking tusken beide jeugd ôfdielings. Nei in pear jier is doe de stap setten om alles by elkoar te lûken en wie der de oarsprong fan in nije keatsferiening."

- Duurzaamheid: - De moderne windmolen de Wynslyper (Windslijper) is een kleine Lagerwey tweewieker die al sinds 1993 non-stop draait, en Reahûs daarmee voorziet van extra inkomsten. Vanaf het begin was de windmolen al bedoeld voor projecten voor het algemene belang en voor energiebesparing in het dorp. In de eerste 10 jaar is de lening afgelost en zijn de deelnemers terugbetaald, inclusief rente. Vanaf dat moment zijn alle opbrengsten naar het dorp gegaan: Op het dak van de school ligt nu een 10-tal zonnecollectoren, er is een speeltuin aangelegd, een activiteitencommissie heeft een startsubsidie ontvangen en de renovatie van het dorpshuis is mee-gefinancierd. Allemaal dankzij de Wynslyper.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Reahûs.

Reacties

(4)

Een vraag: bestaat de onder Geschiedenis beschreven boerderij van Slippens in Pôlle (Sânlean) nu nog? Vermoedelijk is die van een voorvader van mij. Volgens de beschrijving die ik van iemand uit Duitsland kreeg had de eerste stamvader van mij een boerderij gekocht in Pôlle(Sânlean) gekocht en zijn zoon kocht in 1598 een boerderij in Roodhuis. Volgens de koopakte die ik gezien heb was de boerderij nog niet zo oud, dus dit kan hem dus best wezen.

Goede vraag. U kunt uw vraag het beste stellen aan het lokale Dorpsbelang, die weten dat vast wel, dan wel weten zij allicht wie dat wél weet of uit wil zoeken. Hun mailadres is dorpsbelang.reahus@live.nl. Als u het antwoord heeft, laat u het mij s.v.p. ook weten (als hij nog bestaat: met adres) zodat ik dat ook hierboven kan vermelden.
M.vr.gr. Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

In 1886 wordt de boerderij verkocht en vallen de landerijen uiteen. De boerderij wordt dan ook afgebroken.
De naam Slippens komt van Rients Jelles Slippens, die er rond 1780 boerde.

Aardig is nog te vermelden dat groothandel SLIGRO is opgericht door een nazaat van Rients: SLIppensGROssiers.

(excuses voor mijn late reactie, wegens ziekte)
Dank voor uw reactie! Ik zal het dhr. Slippens melden.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen