Pingjum

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

pingjum_collage_2.jpg

Pingjum, collage dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Pingjum, collage dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Pingjum (2).JPG

Pingjum, dorpsgezicht, 2012

Pingjum, dorpsgezicht, 2012

Pingjum (3).JPG

Kriskras door Pingjum

Kriskras door Pingjum

Pingjum.JPG

Bij de kerk van Pingjum

Bij de kerk van Pingjum

Pingjum (4).JPG

Diaconiewoningen bij de kerk in Pingjum

Diaconiewoningen bij de kerk in Pingjum

Pingjum

Terug naar boven

Status

- Pingjum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wûnseradiel.

- Onder het dorp Pingjum vallen ook de buurtschappen De Blokken en Strand.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Penjum.

Oudere vermeldingen
13e eeuw Penningem, Pinnengum, 1371 Penninghum, 1399 Pinningen, 1400 Peininghem, 1492 Peningum, 1547 Pinghum.

Naamsverklaring
Betekent heem 'woonplaats, woning' van de lieden van de persoon Penne, vergelijk het Oudengelse Pinna en het Oudnoorse Pinni.(1)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Pingjum ligt NW van de stad Bolsward, Z van de stad Harlingen en NW van het dorp Witmarsum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft het dorp Pingjum 116 huizen met 680 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 250 huizen met ca. 600 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

"De eerste mensen die dit gebied bezochten, kwamen uit Drenthe, van het hoge land, nu de 'Hondsrug'. Deze mensen leefden al lange tijd in dat gebied, maar zomers groeide daar te weinig voor hun vee. Daarom besloten ze om in de zomer met dit vee naar Friesland te trekken. Deze tochten waren niet altijd gemakkelijk. Wegen waren er niet, laat staan bruggen en Friesland bestond voor een groot gedeelte uit water. Als een herder met zijn kudde dan ook naar de overkant van zo’n water wilde, moest hij eerst een doorwaadbare plaats zoeken. Bij toeval kwam ook een groepje herders met hun vee in de omgeving van Pingjum. Ze waren via een lange omweg, helemaal langs Bolsward, hier terechtgekomen. Ze vonden er prachtige kwelders, met veel mals gras. Deze herders kwamen hier ieder jaar weer terug. Na enkele jaren besloten ze zelfs om hier te blijven.

Er waren verschillende soorten voedsel. Hier groeide het meegebrachte zaaizaad veel beter dan in Drenthe (tarwe voor brood, gerst voor bier, en bonen). Verder was er in de Mjenje (Fries voor de Marne, de zeearm die hier destijds liep) veel vis. In het voorjaar waren er talloze vogels in de velden die hier een ideale broedplaats hadden. Men kon zodoende veel lekkere eieren rapen. In de herfst kwamen er duizenden trekvogels langs. Soms bleven ze een hele winter lang. Het waren vooral ganzen en die smaakten toen ook al lekker. Al met al een heel aantrekkelijke streek om te wonen. Zelfs als er een misoogst was geweest, dan leed men nog geen honger.

Gezien de overstromingsrisico's besloot men huizen op verhogingen te gaan bouwen. Men ging de grond ophogen, voordat er een huis of stal werd gebouwd. Dit gebeurde met grond en afval, o.a. met mest van het vee. Zo ontstonden de terpen. De meeste terpen zijn nu afgegraven. De grond hiervan werd duur verkocht, omdat het zeer vruchtbaar was. De dorpen in onze omgeving liggen nog wel op een terp, vaak met de kerk en toren in het midden. Dit is ook het geval met Pingjum. Als je in het veld staat, kun je duidelijk zien dat het oude dorp hoger ligt dan de omgeving. Wil je het echt duidelijk zien, dan moet je vanaf de Pibemalaan naar de kerk lopen. Dan merk je echt dat je omhoog loopt.

Maar de zee bleef stijgen. Toen heeft men rond 1100 besloten om een dijk rond Pingjum aan te leggen. Op het strand stond een klooster. Hier woonden vele monniken, die ervaring hadden met dijkaanleg. Om een dijk te maken van zo’n grote omvang als er rondom dit dorp ligt, moest je wel veel lef en moed hebben. Alle Pingjumers hebben mee moeten werken aan deze dijk, anders was dit nooit gelukt. In die tijd moest alles nog met handkracht gebeuren. Graven met de schop en vervoer - als het droog was met een kruiwagen, maar de meeste grond zal met draagberries vervoerd zijn.

Deze 'Pingjumer Gulden Halsband' of 'Gouden Hoep' zoals hij ook wel wordt genoemd, lag rond het dorp als een beschermende arm. Men woonde nu niet alleen veiliger, maar er waren nog veel meer voordelen. Als het land overspoeld werd door zeewater, dat zeer zout is, dan was dit nadelig voor grond en gewas. Als de grond zout bevat, groeit er bijna niets meer. De waarde van de grond was door de dijk al veel hoger geworden en men kon beter een hongersnood voorkomen, want als het land onder het zeewater had gestaan, werd er honger geleden. Ook een groot voordeel was, dat men z’n drinkwater voor mens en dier veel beter beschermd had. Drinkwater werd be­waard in grondputten. Als daar het zoute zeewater bijkwam, was het waardeloos. Voor het vee ging men bronnen boren. Op een bepaalde diepte zitten onder de grond wateraders met lekker zoet water. Kon je zo ’n ader aanboren, dan was je verzekerd van goed drinkwater. In het veld vind je nog wel van zulke putten, men noemt het dobben. Dit zoete water was onmisbaar.

Vandaag de dag is deze ringdijk nog een waardevol cultuurgoed, dat bewaard moet blijven als bewijs dat mensen in deze omgeving steeds gevochten hebben tegen hun grote vijand, de zee. De zee is nog steeds onze grote vijand. Nu nog zijn de mensen in gevecht tegen de zee. Alleen, nu wórdt het voor ons gedaan. Door het waterschap. Ging men deze strijd staken, dan was het gedaan met ons veilige bestaan in de dorpen rond de Mjenje!" Een prachtig verhaal over het ontstaan en de eerste ontwikkeling van Pingjum, dat wij hebben samengevat van de lokale dorpssite.

Nog vele malen meer informatie over de geschiedenis van Pingjum vind je op de uitvoerige site van genealoog Douwe Sieswerda - afkomstig uit Pingjum - en zijn zoon Johan. Zij hebben een grondige studie gemaakt van de geschiedenis van het dorp en e.e.a. overzichtelijk ingedeeld in een 10-tal tijdvakken. Ze hebben versies in het Nederlands en in het Fries gemaakt. Een versie in het Engels is in ontwikkeling.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Pingjum heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de Hervormde Victoriuskerk en de Doopsgezinde kerk.

- Omstreeks 1500 is het schip van de oorspronkelijk uit ca. 1200 daterende Hervormde (PKN) Victoriuskerk (Fries: Victoriustsjerke) (Grote Buren 8), die gewijd was aan Sint Victor, herbouwd en is de zadeldaktoren van drie geledingen verhoogd. In de toren hangt een klok uit 1598 van Willem Wegewaert en een klok uit 1629 van Obertin. De toren is in 1899 gerestaureerd (jaartal wijzerplaat). De eenbeukige driezijdig gesloten laatgotische kerk is in 1759 aan de zuid- en oostzijde vernieuwd. De ingangspoort is voorzien van pilasters, een kroonlijst en wapens tussen rocailles. Het interieur wordt gedekt door een houten tongewelf. De preekstoel en twee overhuifde herenbanken dateren uit de 18e eeuw. Het orgel dateert uit 1878 en is gebouwd door Friedrich Leichel.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Rondwandeling door de dorpen Kimswerd en Pingjum en hun buitengebieden (15 km), en langs de kust van de Waddenzee aldaar.

- In 2009 is de nieuwe brug in de Pingjumer Gulden Halsband in gebruik genomen. Dankzij de aanleg van deze brug is de noordelijke route van de Halsband goed te bewandelen. Over het ontstaan van deze unieke dijkring van zo’n 15 km lengte rond Pingjum kun je alles lezen onder het kopje Geschiedenis hierboven.

- Podium Pingjum is een kleinschalig (max. 60 bezoekers) theaterinitiatief van Saskia Hiemstra.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Pingjum, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Pingjum.

- Nieuws: - Het actuele nummer van Dorpskrant Yn'e halsbân is via de link ook online te lezen.

- Muziek: - HardSlag Pingjum bestaat uit 5 enthousiaste vrouwen (Otje, Elske, Jeannet, Nynke en Jannie) die in 2007 gestart zijn met deze slagwerkgroep. Ze schrijven hun eigen muziek en slaan op olievaten en andere voorwerpen.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Pingjum.

Reacties

(1)

Nou ik vind het sowieso geen leuk dorp omdat het erg spookt in de alderhaven, zware kracht in het huis... vaak gezien en beleefd... ook trok een witte mist in het huis, die pas later weg ging... ook was er een zwarte wolk in dat huis te zien en bleef voor de cam hangen... ben me geschrokken... dat kerkje is ook niet de leukste van alles... ik voel dat het niet goed zit in dat dorp, ook heb ik foto's gemaakt en een 19e-eeuwse vrouw op de foto gehad... toen ik een foto van mijn broer zijn dochter nam, ik ben niet bang... maar die zwarte wolk zegt me genoeg.

Reactie toevoegen