Status

- Pesaken is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Gulpen-Wittem. T/m 1998 gemeente Gulpen.

- De buurtschap Pesaken valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Gulpen.

- De buurtschap Pesaken heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Naam

In het Limburgs
Peëzeke.

Oudere vermeldingen
Pezaken, Pesken, 1388 Peipsacken, 1397 Pypsacken, 1840 Pesaeken.

Naamsverklaring
Het Middelnederlandse pypsack betekent ‘doedelzak’. Oorspronkelijk een veldnaam die de vorm van het perceel aanduidde.(1)

Ligging

De buurtschap Pesaken ligt rond de gelijknamige weg en het deel van de Kampsweg O van de rivier de Gulp, ZW van het dorp Gulpen, ZO van de buurtschap Euverem, O van de weg Gulpen-Slenaken, en ligt verder O van het dorp Reijmerstok, NNO van het dorp Slenaken, NW van het dorp Epen, WNW van het dorp Mechelen en WZW van het dorp Partij.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Pesaken 24 huizen met 160 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 25 huizen met ca. 60 inwoners.

Bezienswaardigheden

- De buurtschap heeft 3 rijksmonumenten, zijnde de panden op Kampsweg 66 en 76 en Pesaken 26.

Kampsweg 66: 18e-eeuwse vakwerkhoeve, bestaande uit twee losse gebouwen; het grootste met breukstenen onderbouw.

Kampsweg 76: in oorsprong 18e-eeuwse vakwerkboerderij op L-vormige plattegrond, zonder verdieping en onder met blauwe Hollandse pannen gedekte zadeldaken. De boerderij is nog als zodanig in gebruik. Vanwege de constructie, de hoofdvorm, de bescheiden gevelopeningen en het behoud van de oorspronkelijke functie een vrij gaaf en representatief voorbeeld van een 18e-eeuwse vakwerkboerderij en als zodanig van belang uit oogpunt van oudheidkundige en volkskundige waarde.

Pesaken 26: langgerekt vakwerkhuis met kleine dwarsgerichte aanbouwsels.

- De boerderij op Pesaken 10 dateert uit 1899 en heeft een voorgevel met mergelstenen speklagen en sluitstenen. In een nis staat een Mariabeeldje met het bouwjaar.

- Hoeve De Wachtendonck (Pesaken 19) dateert oorspronkelijk uit de 15e eeuw en heeft ooit dienst gedaan als adellijke woning van de Heren van Neubourg. Na verschillende keren te zijn afgebrand, is een statige hoeve ontstaan waarvan slechts de open haard in het woonhuis en de achtergevel van breuksteen nog aan de 15e eeuw doen terugdenken.

- Wegkruis.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)