Overbetuwe

Gemeente
Overbetuwe
Betuwe
Gelderland

Overbetuwe gemeentebord [640x480].jpg

De gemeente Overbetuwe is genoemd naar de regio Over-Betuwe waar het in ligt. Een regio die verder nog de gemeente Lingewaard en delen van de gemeenten Arnhem en Nijmegen omvat.

De gemeente Overbetuwe is genoemd naar de regio Over-Betuwe waar het in ligt. Een regio die verder nog de gemeente Lingewaard en delen van de gemeenten Arnhem en Nijmegen omvat.

over-betuwe_o_deel_kaart_blaeu_1663_kopie.jpeg

Op deze kaart uit 1663 (Blaeu) is duidelijk te zien dat de huidige gemeente Rijnwaarden ook tot de (Over-)Betuwe behoorde. Door het gereedkomen van het Pannerdens Kanaal in 1707 is het hiervan afgesneden, waardoor het nu tot de Liemers wordt gerekend.

Op deze kaart uit 1663 (Blaeu) is duidelijk te zien dat de huidige gemeente Rijnwaarden ook tot de (Over-)Betuwe behoorde. Door het gereedkomen van het Pannerdens Kanaal in 1707 is het hiervan afgesneden, waardoor het nu tot de Liemers wordt gerekend.

elden_eldense_blauwe_pruimenlikeur.jpg

Elden was in de regio sinds ca. 1900 bekend om de kwaliteiten van zijn Eldense Blauwe pruim. De afgelopen decennia was de pruim in de vergetelheid geraakt. Henk en Kittie van Rheede zetten hem terug 'op de kaart' en maken er nu ook pruimenlikeur van.

Elden was in de regio sinds ca. 1900 bekend om de kwaliteiten van zijn Eldense Blauwe pruim. De afgelopen decennia was de pruim in de vergetelheid geraakt. Henk en Kittie van Rheede zetten hem terug 'op de kaart' en maken er nu ook pruimenlikeur van.

Overbetuwe

Deze pagina wordt mede mogelijk gemaakt door:

Terug naar boven

Eten en drinken

- Een typisch streekproduct van de Over-Betuwe is de Eldense Blauwe pruim, zoals de naam al suggereert afkomstig uit het dorp Elden, het "Betuwse dorp in de Veluwse stad" Arnhem, en door liefhebbers geroemd om zijn kwaliteit. Tegenwoordig wordt van deze pruim ook de Eldense Blauwe likeur vervaardigd. Eldenaren Henk van Rheede en zijn vrouw Kittie maken deze likeur, en brengen hem aan de man op markten in de regio. Degenen die de likeur geproefd hebben, zijn er vrijwel unaniem enthousiast over. Ben je benieuwd naar de Eldense Blauwe likeur, dan kun je onder deze link vinden wanneer je het op welke markten bij hen kunt verkrijgen. Je kunt ze ook mailen om te informeren hoe je het drankje kunt bekomen.

Terug naar boven

Status

- Overbetuwe is een gemeente in de provincie Gelderland, in de streek Betuwe.

- De gemeente Overbetuwe is in 2001 ontstaan uit samenvoeging van de gemeenten Elst, Heteren en Valburg.

- De gemeente Overbetuwe omvat de dorpen Andelst, Driel, Elst, Hemmen, Herveld, Heteren, Homoet, Oosterhout, Randwijk, Slijk-Ewijk, Valburg en Zetten, en de buurtschappen Aam, Bredelaar, Eimeren, Indoornik, Keulse Kamp, Lakemond (deels), Leedjes, Lijnden, Loenen, Raayen, Reeth, Snodenhoek en Wolferen. In totaal zijn dit 12 dorpen en 13 buurtschappen.

- Wapen van de gemeente Overbetuwe.

- De gemeente Overbetuwe heeft een jumelage (stedenband) met Boleszkowice (Polen), Usingen (Duitsland) en Zülpich (Duitsland).

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Overbetuwe.

Terug naar boven

Naam

Naamgeving gemeente
De gemeente is genoemd naar de ligging in de bijna gelijknamige regio Over-Betuwe (de regio wordt dus als twee woorden met koppelteken gespeld, de gemeente wordt als één woord gespeld). Gezien de vrijwel identieke naamgevingen en de grote mate van overlap van de gebieden van gemeente en regio, hebben wij voor de regio Over-Betuwe geen aparte pagina aangemaakt en onderwerpen die hierop betrekking hebben, ook op deze pagina beschreven.

Terug naar boven

Ligging

- De gemeente Overbetuwe ligt tussen de Rijn in het N en de Waal in het Z, rond beide zijden van de A50.

- De regio Over-Betuwe omvat het O deel van de streek Betuwe en grenst in het N aan de Nederrijn, in het Z aan de Waal, in het O aan het Pannerdens Kanaal en in het W aan de Neder-Betuwe. Sinds de laatste grote herindelingen van 2001 omvat de regio alleen nog de in dat jaar opgerichte gemeenten Lingewaard in het O en Overbetuwe in het W, plus Arnhem-Zuid (= het dorp Elden met de omringende nieuwbouwwijken) in het N en Nijmegen-Noord (= het dorp Lent met de omringende nieuwbouwwijken) in het Z. Zie ook de Wet Gemeentelijke Herindeling Over-Betuwe en de toelichting in het hoofdstuk Recente ontwikkelingen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De gemeente Overbetuwe heeft ca. 17.000 huizen met ca. 42.500 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

- Het samenstellen van de in 2011 verschenen Canon van de gemeente Overbetuwe was een initiatief van de historische verenigingen in de gemeente: de Historische Kring Oosterhout Slijk-Ewijk, de Werkgroep Zetten van de Historische Kring Kesteren, en Historische Vereniging Marithaime. In de Canon zijn de belangrijkste historische gebeurtenissen op het grondgebied van de huidige gemeente in 38 vensters beschreven. Tevens bevat de Canon een uitgebreide literatuurlijst, voor wie zich nader in een van de beschreven onderwerpen wil verdiepen.

- In 1999 is het boek 'Overleven door ondernemen' verschenen, dat gaat over de agrarische geschiedenis van de Over-Betuwe van 1650 tot 1850. Het boek is geschreven door Paul Brusse, telt ca. 500 pagina's, en is verschenen als bijdrage 38 in de collectie van de Landbouwuniversiteit Wageningen, afdeling Agrarische Geschiedenis.

- "De Over-Betuwe is het gebied tussen de gemeenten Arnhem en Nijmegen en bestaat uit een rivierenlandschap tussen de stuwwallen van de Veluwe, Montferland en Nijmegen. De rivieren zijn van oudsher de bepalende en structurerende elementen voor dit gebied. Het gebied wordt tevens gekenschetst door een veelheid aan infrastructuur: snelwegen, spoorlijnen en waterwegen zijn ruim aanwezig en nieuwe snelwegen worden gepland. Ook de Betuwelijn doorsnijdt het gebied.

De strategische ligging van het gebied heeft geleid tot een aantal nieuwe economische speerpunten. Het gebied is aangewezen als tweede-lijns vervoersknooppunt. Er wordt een multimodaal transportcentrum ontwikkeld bij Valburg, waarbij overslag tussen rail, weg en water primair staat. De landbouw, die bestaat uit glastuinbouw, melkveehouderijen en fruitteelt, komt in sommige delen van de Over-Betuwe enigszins onder spanning te staan door genoemde ontwikkelingen. Daarbij komen nog de ontwikkeling van bedrijventerreinen, die door de goede infrastructurele voorzieningen worden aangetrokken, de uitbreiding van Nijmegen ten behoeve van de woningbouw rond Lent en de woningbouw voor Arnhem in de nieuwe wijk Schuytgraaf. Voor de benodigde vervangende ruimte voor de glastuinbouw is ruimte gevonden in de huidige gemeente Huissen.

In de 6 gemeenten van de Over-Betuwe plus Dodewaard is het onderwerp gemeentelijke schaalvergroting sinds 1996 onderwerp van discussie. In maart 1996 heeft het provinciebestuur van Gelderland het overleg als bedoeld in artikel 2 van de Wet algemene regels herindeling (Wet arhi) met deze gemeenten gestart. Een belangrijke vraag die bij deze overleggen aan de orde kwam was of de gemeenten in de Over-Betuwe in het geval van herindeling zouden dienen te worden samengevoegd tot één gemeente of dat er meer gemeenten gevormd dienden te worden. Er is in dit gebied sprake van een grote interne samenhang, zij het dat er verschillen bestaan in cultureel, religieus en sociaal opzicht, ook tussen de inliggende kernen. Gedeputeerde Staten hebben indertijd in het herindelingsplan aangegeven dat de vorming van één gemeente uit oogpunt van functionaliteit de voorkeur zou hebben. De vorming van twee gemeenten had volgens het college uit een oogpunt van politiek/bestuurlijk draagvlak echter de voorkeur.

De vorming van één gemeente werd alleen gesteund door de gemeente Elst. Overigens waren geen medestanders te vinden. Een optie om drie gemeenten te vormen: één meer verstedelijkte gemeente in het midden gevormd door Elst, Bemmel en Huissen en twee landelijke gemeenten ten oosten (Gendt samen met twee Bemmelse kernen) en ten westen ervan (Heteren en Valburg) vond evenmin voldoende bijval in het gebied. Ondanks de aanvankelijke voorkeur voor de vorming van één gemeente beschouwde het provinciebestuur de vorming van twee gemeenten vanuit de functionaliteit eveneens als acceptabel. In de ontwerpregeling is dan ook voorgesteld de gemeenten Elst, Heteren en Valburg samen te voegen tot de nieuwe gemeente Overbetuwe, en de gemeenten Bemmel, Gendt en Huissen samen te voegen tot de nieuwe gemeente Lingewaard. Overigens heeft de gemeente Dodewaard er de voorkeur aan gegeven zich te richten op de westelijke gemeenten Kesteren en Echteld.

Dit type discussie, vorming van een of meer gemeenten heeft zich in 1998 ook bij het voorstel in de Bommelerwaard afgespeeld. Hoewel ik me had kunnen voorstellen dat deze gelegenheid zou worden benut om met het oog op de toekomst werkelijk een flinke stap te zetten, kan ik instemmen met de uitkomst is van dit proces. De herindeling wordt vooral - en in voldoende mate - gedragen door de mogelijkheden van toekomstige ontwikkelingstaken, functionaliteit en bestuurskracht.

De nieuwe gemeente Overbetuwe
De samenvoeging van de gemeenten Elst, Heteren en Valburg levert een gemeente op van een kleine 40 000 inwoners. Deze gemeente ligt in een gebied waar een groot aantal ontwikkelingstaken op het gebied van economische ontwikkeling en van de woningbouw in het verschiet liggen. Al eerder kwam aan de orde het Multimodaal Transport Centrum (MTC), dat opgebouwd is uit een binnenvaartknooppunt, een spoorwegknooppunt en een binnenvaartservice-center waar veel logistieke activiteiten plaatsvinden. De projectorganisatie van MTC, waarin de provincie Gelderland, het KAN en Rijkswaterstaat vertegenwoordigd zijn, is op het gebied van investeringen en relaties zo veelomvattend en complex, dat ook een nieuw te vormen gemeente Overbetuwe daarvoor te klein blijft. Wel kan de nieuwe gemeente uitgroeien tot een medespeler van importantie in een dergelijke projectorganisatie. In de nieuw te vormen gemeente liggen een flink aantal bedrijfsterreinen die gelet op de aanwezige infrastructuur op een groeiende belangstelling kunnen rekenen. Tot slot wordt nog de glastuinbouw in Valburg genoemd waarvoor ook in de toekomst een rol is vastgelegd.

De gemeenten Heteren en Valburg hebben een overwegend agrarisch karakter en worden gekenmerkt door een lage bevolkingsdichtheid en meerkernigheid. Ook in Elst is de agrarische sector in belangrijke mate vertegenwoordigd, maar deze sector wordt overtroffen door industrie en handel. Alle gemeenten in de Over-Betuwe zijn sterk georiënteerd op Arnhem en Nijmegen, vanwege de werkgelegenheid en de centrumvoorzieningen die daar worden geboden. Er is in de Over-Betuwe sprake van een oost-west onderscheid wat betreft sociale, culturele en religieuze oriëntatie. Aan de westkant is een meer protestante oriëntatie terwijl het oosten een meer rooms-katholieke oorsprong vertoont.

De nieuwe gemeente Lingewaard
Deze gemeente wordt gevormd uit de gemeenten Bemmel, Huissen en Gendt en zal ongeveer 40 000 inwoners gaan tellen. De kernen Bemmel en Huissen hebben een enigszins stedelijk karakter. De kernen in de gemeente Gendt hebben een meer landelijk karakter.

Overwegingen die hebben geleid tot deze samenvoeging liggen in de relatieve positie van deze gemeenten ten opzichte van de gemeenten Arnhem en Nijmegen, waarbij zij tussen de beide centrumgemeenten een landelijke en beperkter opdracht hebben dan genoemde buren. Ook deze nieuwe gemeente komt voor een aantal uitdagingen te staan in de toekomst. Daarbij zijn woningbouw, een vervangende locatie voor de glastuinbouw die elders moet verdwijnen, een zekere bedrijvigheid en het beheer van kwetsbare natuurgebieden aan de oevers van de rivieren, de voornaamste.

De gemeenten zijn in belangrijke mate op elkaar georiënteerd, hoewel Huissen zeker voor een aantal voorzieningen, bijvoorbeeld voor wat betreft het voortgezet onderwijs, sterk op Arnhem is georiënteerd. Gezien haar ligging ten opzichte van Arnhem is dat ook niet verwonderlijk. Voor wat betreft de culturele achtergrond hebben deze gemeenten een tamelijk homogeen karakter. Tot slot kan vermeld worden dat er een aantal samenwerkingsvormen bestaat tussen de gemeenten op het gebied van bijvoorbeeld ouderenzorg en kinderopvang." Aldus de toenmalig minister van Binnenlandse Zaken in zijn 'Memorie van Toelichting Gemeentelijke Herindeling in de Over-Betuwe'.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Rond afslag 38 van de A15 gebeurt veel. De A15 en de Betuweroute worden steeds drukker, er is een windmolenpark en er zijn plannen voor meer windmolens. De provincie is van plan hier de Railterminal Gelderland (RTG) aan te leggen en bedrijventerrein Park15 groeit verder. Deze ontwikkelingen hebben gevolgen voor het gebied tussen Ressen, Elst, Valburg, Slijk-Ewijk, Oosterhout en Nijmegen. Reden voor de provincie Gelderland en de gemeenten Overbetuwe en Nijmegen om deze ontwikkelingen in samenhang op te pakken. Welke knelpunten zijn er, hoe kunnen we die het beste oplossen met oog voor alle, soms tegenstrijdige belangen? En hoe kunnen we zorgen dat de diverse projecten waar mogelijk ook van elkaar kunnen profiteren? Hoe stemmen we de bouwwerkzaamheden zo goed mogelijk op elkaar af? De bundeling aan projecten en initiatieven noemen we Knoop38, verwijzend naar de afslag in de A15.

Voor de diverse projecten gelden verschillende looptijden, bijvoorbeeld vanwege verschillen in complexiteit en beschikbare financiering. Bewoners en andere belanghebbenden worden per project op verschillende manieren betrokken. Om de samenhang te bewaken, zijn vanuit de gemeente Overbetuwe en de provincie Gelderland een programma-coördinator en een omgevingsmanager aangesteld. Zij zorgen ervoor dat de diverse trajecten zo goed mogelijk op elkaar afgestemd zijn, en dat er bij de voortgang zo goed mogelijk rekening wordt gehouden met de belangen van de bewoners." Aldus de gemeente op de pagina over wat men dus Knoop38 heeft genoemd. Op de pagina onder de link plaatsen ze regelmatig aanvullende informatie over actuele ontwikkelingen.

- Anno eind april 2019 heeft de gemeenteraad van de gemeente Overbetuwe zich tegen de plannen voor de Railterminal Gelderland (RTG) verklaard, alhans met betrekking tot de plannen zoals die er tot dat moment liggen. Ze vinden dat er te weinig rekening wordt gehouden met de belangen van omwonenden. Ze hebben daarom een zienswijze ingediend bij de provincie. Daarin hebben ze 41 bezwaarpunten beschreven, die worden gesteund door de burgemeester en alle wethouders. Onder meer de geluidsoverlast, toename van het vrachtverkeer en de veiligheid van fietsers zijn belangrijke aandachtspunten, waarvan de gemeenteraad wil dat daar goede oplossingen voor komen voor zij zich achter het pan schaart. Zie ook de 5 veelgestelde vragen over de Railterminal Gelderland en de antwoorden, anno maart 2019.

Verder voorziet de gefaseerde ontwikkeling van Railterminal Gelderland aanvankelijk in maximaal 30.000 laadeenheden per jaar, met een mogelijke doorgroei naar een overslag van 90.000 laadeenheden per jaar in de eindfase. Maar dit betekent dat lading van ver buiten de regio op het RTG moet worden overgeslagen. Het rapport ‘Review Rail Terminal Gelderland', opgesteld in opdracht van Provincie Gelderland, is kritisch over de aantallen. Ze noemt een doorgroei naar maximaal 90.000 laadeenheden onzeker. Ook de Gelderse Natuur en Milieufederatie (GNMF) concludeert dat een maximum overslag van jaarlijks 90.000 laadeenheden niet realistisch en ook ongewenst is. Een maximum van 45.000 laadeenheden lijkt hen realistischer, concludeert de GNMF in haar 'zienswijze' d.d. mei 2019.

"Railterminal Gelderland moet eind 2024 klaar zijn en dan gaan dienen als aansluiting van de regio op de Betuweroute. De locatie biedt zowel voor vrachtvervoer over de weg (via de A15) als over het water (via de Waal) toegang tot het spoor. Bij Valburg ligt al een terrein voor het rangeren van containertreinen: het Container Uitwissel Punt (CUP). Omdat deze voorzieningen er al zijn, is dit volgens de provincie de beste plek in Gelderland om containers over te laden van weg naar spoor. De aansluitkosten en procedurele stappen blijven dan relatief beperkt, evenals het ruimtebeslag. Op Railterminal Gelderland kunnen containers en andere laadeenheden worden overgeladen van vrachtwagen naar trein en vice versa. Dit maakt de provincie Gelderland nog aantrekkelijker voor de vestiging van nieuwe (Europese) bedrijven en uitbreiding van bestaande bedrijven. Voor vervoerders en verladers betekent een opstappunt op het spoor de mogelijkheid om in de regio Arnhem en Nijmegen te kiezen tussen weg, water en spoor. De railterminal moet openbaar toegankelijk worden en iedereen moet er straks zijn lading kunnen aanbieden in de vorm van containers, wissellaadbakken en trailers." (bron: Provincie Gelderland, november 2019) De openbare aanbesteding van het project beoogt medio 2020 plaats te vinden.

- Artikelen met voors en tegens over de verstedelijking van de Over-Betuwe, onder de titel 'Kans of bedreiging'? (anno 2010).

- "De gemeente Overbetuwe werkt anno 2018 aan de Omgevingsvisie 2040 en wil ook het Economisch Uitvoeringsprogramma actualiseren. In de Omgevingsvisie komt in hoofdlijnen te staan hoe de omgeving er in 2040 uit zou moeten zien. De voorbereidingen tot heden hebben o.a. geleid tot een Omgevingsmanifest met zeven hoofdlijnen. Een van die hoofdlijnen is: innovatieruimte voor ondernemerschap. In het nieuwe Economisch Uitvoeringsprogramma willen we voor de eerstvolgende jaren concrete activiteiten/projecten benoemen die we samen met ondernemend Overbetuwe gaan uitvoeren. Het samenspel van visie en programma maakt dat we samen (door) willen werken aan innovatieruimte voor ondernemerschap t.b.v. sterke werklocaties en een ondernemersvriendelijke gemeente.

In de afgelopen periode voerden we meerdere gesprekken met diverse ondernemers uit uiteenlopende branches en met diverse achtergronden. Hierbij hebben we stilgestaan bij het ondernemerschap in de toekomst en ook bij de rolinvulling tussen (collega-)ondernemers, overheid, onderwijs en andere (maatschappelijke) organisaties. Daarnaast hebben we gesproken over wat er nodig is om vanuit het heden deze toekomstrichting uit te stippelen. De ondernemers zijn over het algemeen positief over de wijze waarop de gemeente Overbetuwe het contact onderhoudt met ondernemers en de manier waarop de gemeente meedenkt bij kwesties die spelen. De diverse bijeenkomsten die worden georganiseerd (ondernemersontbijt, Betuwe onderneemt beter, Koopt Overbetuwsche waar, etc.) worden als positief en verbindend ervaren. Ook is men over het algemeen positief over de bereikbaarheid van de gemeente en de laagdrempelige manier waarop ambtenaren, wethouders en zeker ook de burgemeester benaderd kunnen worden. We willen dit niveau zeker behouden.

Dit belang van persoonlijk contact en een goede bereikbaarheid is ook belangrijk voor de nieuwe Omgevingswet. Deze nieuwe wet maakt per 2021 nog meer maatwerk mogelijk. Maatwerk betekent ook dat regels niet meer het enige afwegingskader voor het nemen van besluiten zijn. Argumenten op basis van de werkelijke situatie zijn hierbij minstens zo belangrijk. Dit betekent echter niet dat alles maar mogelijk is. Immers, de gemeente blijft de ‘hoeder van het algemeen belang’. Ondernemers erkennen deze rol, maar verwachten wel dat hun inbreng goed meegewogen wordt. Maatwerk betekent daarnaast een goed bewustzijn van de wetten en regelgeving, niet om deze zwart-wit toe te passen, maar op basis van de werkelijke situatie beargumenteerd toe te passen. Het advies is om als overheid je besluiten nog transparanter te maken; maak het logisch te volgen waarom je als overheid tot een bepaald besluit gekomen bent. Bij sommige ondernemers zien we ook enige scepsis daar waar dit ‘algemeen belang’ op gespannen voet staat met de belangen van de eigen onderneming. Dat maakt de rol van de overheid des te belangrijker. Er is eigenlijk de oproep aan de gemeente om de individuele en collectieve belangen met elkaar te verbinden en te faciliteren.

Naast maatwerk is flexibiliteit een veelgehoord begrip. In de gesprekken wordt duidelijk dat de diverse ondernemers verwachten dat de veranderingen (en behoeften) in de maatschappij elkaar steeds sneller zullen opvolgen. Het is belangrijk dat je als ondernemer in dit tempo mee kunt veranderen. Hierbij wordt genoemd dat met goede persoonlijke contacten er snel geschakeld kan worden. Men is positief over de wijze waarop de gemeente Overbetuwe dit nu al doet (een enkele uitzondering daargelaten).

Vanuit dit toekomstperspectief wordt ook de driehoek onderwijs-overheid-onderneming genoemd. Op welke wijze kunnen we gezamenlijk o.a. het tekort aan vaklieden opheffen. De gesproken ondernemers zijn wel van mening dat het initiatief hierin vanuit de ondernemers moet komen. Voor de toekomst is het erg van belang dat de bereikbaarheid in orde blijft, ook al is de regio nu goed bereikbaar. De regio Overbetuwe wordt namelijk gezien als een goede (strategisch gelegen) plek om je als ondernemer te vestigen. Daarnaast is het ook op ‘kleinere’ schaal (agrarische bedrijven, bedrijventerreinen) van belang dat de bereikbaarheid optimaal blijft. De laatste ontwikkelingen over de Omgevingsvisie kun je vinden op Overbetuwe2040.nl. Hier plaatsen wij ook concept-documenten voor de Omgevingsvisie plaatsen. Tevens komt daar informatie over de vervolgstap naar uitvoeringsprogramma’s."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Landerij De Park in Elst en 't Pakhuis in Hemmen zijn samen de uitvalsbasis voor Stichting NME Overbetuwe. Natuur- en milieu-educatie (NME) is leren over de natuur en in de natuur. Met educatie stimuleert NME enthousiasme en aandacht voor natuur, milieu en duurzaamheid onder scholieren van het basisonderwijs in deze gemeente.

- Stichting Overbetuwe Groen Natuurlijk (SOGN) heeft als doel het bevorderen van de kwaliteit van de leefomgeving, wat betreft natuur, cultuur, historie en landschap en de onderlinge samenhang daarvan. Dit doel beogen zij te bereiken door: het bevorderen, herstellen, bewaren, onderhouden, beheren, zichtbaar maken en zorgen voor het inpassen in de omgeving van de verschillende cultuurhistorische en archeologische karakteristieken (monumentale, karakteristieke of gezichtsbepalende gebouwen, archeologische vindplaatsen en oude bestemmingen); het bevorderen van natuurwaarden en landschappelijk schoon, o.a. door het behouden en/of opnieuw aanbrengen van kleinschalige landschapselementen (zoals boomgaarden, hagen, knotwilgen, glooiingen of hoogteverschillen, alleenstaande bomen of boomgroepen);

het bevorderen van groene ruimtes in het woongebied waarin met name voor kinderen het natuurlijke spelelement aanwezig is; het bevorderen van groene verbindingen, met name wandelpaden en fietspa­den, aansluitend vanuit het centrum op andere kernen, kleinschalige recreatiemogelijkheden dichtbij huis en een goede bereikbaarheid van het centrum voor het langzaam verkeer; het creëren van een zodanige groenvoorziening dat hier plaats is voor een groeiende diversiteit van plant en dier, dit door middel van natuurvriendelijk beheer en natuurvriendelijke vormgeving; de bescherming van en de zorg voor milieu, natuur en landschap; het bevorderen van de doelstellingen door educatie en voorlichting.

- De gemeente heeft in 2010 het Landschapsontwikkelingsplan Overbetuwe geactualiseerd. De gemeente wil van het buitengebied een visitekaartje maken, omdat dat onder grote druk staat van woningbouw en industrie. Het buitengebied moet 'herkenbaarder, zichtbaarder en beleefbaarder' worden. Natuurvriendelijke oevers en poelen zijn een belangrijk onderdeel van het plan. De herkenbaarheid van het gebied moet worden vergroot door o.a. het planten van voor de Betuwe typische fruitbomen. Er komen meer kleine wandelingen (ommetjes). Voor de fietsers komt er een Romeinen- en een Batavenfietspad.

- Park Lingezegen is een landschapspark in aanleg voor de 160.000 huidige en toekomstige bewoners tussen Arnhem, Bemmel, Elst en Nijmegen en biedt ruimte aan mens, water, landbouw en natuur. Het park wordt 1.500 hectare groot. Het landschapspark ligt geheel op grondgebied van de gemeenten Overbetuwe en Lingewaard, en is door het Rijk aangewezen als Rijksbufferzone, waardoor het behoud van open ruimte tussen de steden en dorpen gewaarborgd beoogt te worden.

In het gebied is van alles te doen, van wandelen en fietsen tot vogels kijken en voedselbossen. Het Park is opgedeeld in een aantal deelgebieden, waarbij Het Waterrijk vooral in het kader staat van waterberging en natuurontwikkeling. Zo is er onder andere een groot rietmoeras aangelegd, waar veel bijzondere vogelsoorten zoals blauwborsten en lepelaars te vinden zijn. Ook zijn er door het gebied heen verschillende natuurvriendelijke oevers, bosschages en ruigtes te vinden die een thuis bieden voor allerlei planten en dieren.

Park Lingezegen heeft de potentie een toevluchtsoord en corridor te worden voor de natuur in het sterk verstedelijkte landschap. Een aantal dier- en plantensoorten maakt al dankbaar gebruik van dit gebied. Maar er is ook nog veel winst te behalen. In heel Park Lingezegen liggen bijvoorbeeld vele kilometers aan sloten. Sloten vormen een belangrijk leefgebied voor veel vissoorten, amfibieën, planten en macrofauna. Slootranden kunnen daarnaast een uitwijkplaats zijn voor weidevogels in een gebied met intensieve landbouw. Primaire functie van de sloot is echter vaak het afvoeren van water, waarbij de sloot voldoende open gehouden moet worden. Dit zijn nu nog vaak conflicterende functies, waar innovatieve, gecombineerde oplossingen voor toegepast kunnen worden. Met toekomstige klimaatscenario’s moeten sloten niet alleen water kunnen afvoeren, maar wordt de berging van water in en langs sloten van steeds groter belang. Door in Park Lingezegen (in bijvoorbeeld deelgebied Het Landbouwland) een aantal sloten op verschillende wijzen in te richten en te beheren, kan ervaring worden opgedaan hoe we 'de sloot van de toekomst’ kunnen realiseren.

Daarnaast liggen er ook vele kilometers fiets- en wandelpaden in het park, met daarlangs nog twee keer zo veel kilometers aan bermen. Naar verwachting liggen er volop kansen in dit groene uitloopgebied om met maatwerkbeheer aantrekkelijke bermvegetaties te ontwikkelen. Bloemrijke bermen dragen in belangrijke mate bij aan de ‘groene beleving’ van het gebied en ze vervullen een belangrijke functie voor insecten. Landelijk zien we dat het reguliere beheer van bermen meestal tot achteruitgang van de plantendiversiteit leidt en schade toebrengt aan insectenpopulaties. Sterk verarmde wegbermen zijn dan ook langzaamaan meer regel dan uitzondering geworden in grote delen van Nederland. Park Lingezegen biedt een uitgelezen kans om bij de start van het beheer in het gebied direct te kijken waar de kansen liggen voor de flora en daar het juiste beheer voor vorm te geven. (bron: Natuurplaza)

- De regio Over-Betuwe heeft 2 duidelijke verschillende 'gezichten'; in het midden is er een sterk verstedelijkt, dichtbevolkt gebied, rond de N325 en A325, met van Z naar N het stadsdeel Nijmegen-Noord met het dorp Lent en de inmiddels omringende nieuwbouwwijken van Nijmegen (de zogeheten 'Waalsprong'), het dorp Elst, en het stadsdeel Arnhem-Zuid (zoals Nijmegen vanuit het Z de 'Waalsprong' heeft gemaakt de Betuwe in, zou je kunnen zeggen dat Arnhem vanuit het N de 'Rijnsprong' heeft gemaakt de Betuwe in), met daarin het dorp Elden en de omringende oudere en recente nieuwbouwwijken van Arnhem, met O daarvan de stad Huissen. W en O van deze verticale zone liggen nog landelijke gebieden die nog altijd bekend staan om hun fruitteelt.

- De fietsroute 'Op zoek naar de middeleeuwen in de Over-Betuwe' (58 km) voert je door een groot deel van deze streek.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Overbetuwe (online te bestellen).

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over de Over-Betuwe (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Overbetuwe. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter. - Site van de Overbetuwse gemeenteraad.

- Algemeen: - In de buurt is enorm veel hulp, spullen, creativiteit en kennis aanwezig. Maar hoe benut je dit? Hoe verbind je bewoners en partijen met elkaar? Mijnbuurtje.nl traint buurtbewoners als buurtverbinder en geeft ze een online dorpsplein. Ons Overbetuwe.nl is een communicatieplatform in ontwikkeling, waarop je alles ziet dat er in je buurt is: hulpvraag en aanbod maar ook alle buurtactiviteiten, verenigingen, nieuws, zorg- en welzijnsdiensten, spullen te koop, winkels, informatievan de overheid, gemeentenieuws en nog veel meer. Hiermee werken buurtverbinders aan een hechtere gemeenschap waarin online maar ook 'op straat' mensen in de buurt zich meer met elkaar verbinden en optimaal de al aanwezige bronnen in hun buurt gebruiken.

- Overbetuwe Doet is het platform voor bewonersinitiatieven in deze gemeente. Inwoners beslissen zelf welke activiteiten en projecten geld krijgen van de gemeente. Elk huishouden krijgt een paar keer per jaar een cheque en kan deze doneren aan een of meer initiatieven. Iedereen kan zijn/haar idee aanmelden en geld, materiaal en hulp verzamelen. Het project zit anno 2018 in de proeffase. Momenteel doen mee: Heteren, Valburg en enkele buurten uit Elst: De Kist, Koninginnebuurt, Muziekbuurt en De Helster. In de zomer van 2019 besluit het college van B&W over het vervolg.

Hoe werkt Overbetuwe Doet? Heb je een goed idee om de gemeente of jouw dorp of wijk leuker, beter en mooier te maken? Log dan in op de site of maak een account aan en meld je initiatief aan. Heb je een cheque ontvangen? Ga dan naar het initiatief waaraan je wilt doneren en vul de activatiecode in. Tip: maak een eigen account aan. Dan kun je de waarde van je cheque verdelen over meerdere initiatieven, materiaal en hulp aanbieden en interessante initiatieven volgen. Mocht een initiatief niet doorgaan, dan wordt jouw saldo teruggeboekt op jouw account, zodat je dat aan een ander initiatief kunt doneren.

- Lokale links: - Overbetuwe linkspagina.

- Nieuws: - Nieuws uit de kernen van de gemeente Overbetuwe op de site van dagblad de Gelderlander.

- De Betuwe is het huis-aan-huisblad voor de gemeente en Overbetuwe. Via de link is de krant ook online te lezen (ook oudere nummers). Op de site verschijnt, naast de wekelijkse krant, ook het dagelijkse nieuws.

- Onderwijs: - Scholengroep Over- en Midden-Betuwe heeft locaties in Bemmel, Elst, Huissen en Zetten.

- Sport en bewegen: - "Het doel van Overbetuwebeweegt.nl is samen met de samenwerkingspartners werken aan een gezondere leefstijl voor de inwoners van de gemeente Overbetuwe. Overbetuwebeweegt.nl is een platform waar je terecht kunt met alle vragen over sporten en bewegen. De teamleden van Overbetuwebeweegt.nl denken graag met je mee en zoeken naar oplossingen. Op onze site vind je een overzicht van alle sportactiviteiten en sport- en beweegaanbieders in de gemeente. Ook kun je altijd terecht bij een van de teamleden van Overbetuwebeweegt.nl. Zij kunnen je adviseren en je helpen met het maken van een keuze voor een bepaalde sport. Wij wensen je een sportieve invulling van je vrijetijd toe!"

- Dans: - Streekballetschool Over-Betuwe - met vestigingen in Bemmel, Elst, Gendt, Huissen en Zetten - bestaat sinds 1992 en is een goed georganiseerde stichting, waar veel kinderen en volwassenen plezier beleven aan dans. Je kunt bij hen terecht voor de volgende disciplines: peuterdans, kleuterballet, kinderballet, klassiek ballet, kinderjazz, jazzballet, modern, streetdance, boys class, spitzen en showgroep.

- Flora: - Groei & Bloei afd. Over-Betuwe en Lingewaard is een afdeling van Groei & Bloei, een landelijke vereniging van tuinliefhebbers. Ze organiseren o.a. workshops, lezingen en excursies.

- Welzijn: - "Inwoners kunnen bij Sociaal Team Overbetuwe terecht met vragen over heel veel onderwerpen. Ook bieden we een luisterend oor of frisse kijk op de situatie als je zorgen hebt. Zoals bijvoorbeeld over opvoeden, wonen, contacten opbouwen, vrijetijdsbesteding, zorgen voor een naaste, geldzaken en vrijwilligerswerk. Het Sociaal Team is er voor iedereen die een steuntje nodig heeft bij het organiseren van een oplossing. We denken mee en weten wat er te vinden is in onze dorpen. Het Sociaal Team probeert regelmatig aanwezig te zijn bij activiteiten in de dorpen. Tref je ons daar niet, bezoek, bel of mail ons dan. Als je wilt komen we bij je thuis."

- Bij Vrijwilligers Steunpunt Overbetuwe zit je goed als je iets op het gebied van vrijwillige inzet wilt doen of al doet. Niet alleen voor informatie en advies, maar ook voor leuke vacatures, interessante cursussen of extra ondersteuning. Via de vacaturebank kun je heel gemakkelijk zoeken binnen het totale aanbod van vrijwilligerswerk in de gemeente en omstreken. Als je een passende vacature hebt gevonden, neem je zelf contact op met de organisatie van jouw keuze. De medewerkers van het Vrijwilligers Steunpunt zijn behulpzaam bij de zoektocht naar het vrijwilligerswerk dat bij jou past. Ze kunnen je informatie geven over het vrijwilligerswerk zelf, maar bijvoorbeeld ook over je rechten en plichten als vrijwilliger, onkostenvergoedingen, verzekeringen en vrijwilligerswerk met behoud van uitkering. En ze organiseren ook cursussen. Heb je geen idee wat je kwaliteiten zijn of vind je het leggen van een eerste contact lastig? Ook hierbij kunnen zij je ondersteunen.

- Bedrijfsleven/ondernemen: - Businessclub NBO (New Business Overbetuwe) is een netwerkclub van ondernemers uit deze gemeente. Het doel is om ondernemers op informele wijze bij elkaar te brengen en aansprekende activiteiten te organiseren.

Reactie toevoegen