Ouwsterhaule

Plaats
Dorp
De Fryske Marren
Fryslân

Ouwsterhaule..JPG

Ouwsterhaule is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente De Fryske Marren. T/m 1983 gemeente Doniawerstal. In 1984 over naar gemeente Skarsterlân, in 2014 over naar gemeente De Fryske Marren.

Ouwsterhaule is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente De Fryske Marren. T/m 1983 gemeente Doniawerstal. In 1984 over naar gemeente Skarsterlân, in 2014 over naar gemeente De Fryske Marren.

Ouwsterhaule. (2).JPG

Het kerkje van Ouwsterhaule

Het kerkje van Ouwsterhaule

Ouwsterhaule

Terug naar boven

Status

- Ouwsterhaule is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente De Fryske Marren. T/m 1983 gemeente Doniawerstal. In 1984 over naar gemeente Skarsterlân, in 2014 over naar gemeente De Fryske Marren.

- In de praktijk beschouwen de inwoners van Ouwsterhaule, Ouwster-Nijega en Oldeouwer zich als drielingdorp, onder de naam Ouwster Trijega of Ouwster-Trijegeaën. Officieel, bijv. voor de postadressen en de plaatsnaamborden, zijn het nog wel 3 aparte dorpen.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Ousterhaule.

Oudere vermeldingen
13e eeuw Haula, 1505 Oesterhaule, 1543 Owsterhaule, Haule, 1840 Oosterhaule, 1861 Ouwsterhaule.

Naamsverklaring
Heette tot ca. 1940 officieel Oosterhaule. Toch was de oorspronkelijke betekenis niet 'het oostelijk gelegen Haule', maar 'Haule behorend tot de streek de Ouwer', waarvoor zie Ouwster-Nijega.(1)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Ouwsterhaule ligt NO van de dorpen Ouwster-Nijega, Oldeouwer, Sint Nicolaasga, Doniaga, Follega, Eesterga en Oosterzee en het Tjeukemeer, NNO van het dorp Idskenhuizen, OZO van het dorp Dijken, ZO van de dorpen Scharsterbrug en Langweer en het meer de Langweerder Wielen, O van de A6, Z van het dorp Joure, ZW van de dorpen Haskerhorne, Oudehaske en Nijehaske en de A7, W van het dorp Heerenveen, WNW van de dorpen Sintjohannesga, Rottum, Nieuweschoot en Oudeschoot, NW van de dorpen Rotsterhaule, Rohel en Rotstergaast en N van de dorpen Delfstrahuizen en Echtenerbrug.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Ouwsterhaule 17 huizen met 82 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 150 huizen met ca. 370 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Kerkelijk
"Vroeger stonden er in de Ouwster Trijegeaën drie kerken: een in elk van de drie dorpen. Het waren voor de Hervorming uiteraard katholieke parochies. In 1580 verbieden de Staten van Friesland het Katholicisme. Dat was een hele omschakeling. De geestelijken mochten kiezen: dominee worden, Rooms blijven met levenslang pensioen, maar dan mochten ze zich niet meer met de Roomse eredienst inlaten, of pastoor blijven maar dan moesten ze Friesland verlaten. Zo werd de Hervorming een feit. De drie parochies in de Ouwster Trijegeaën werden met hun drieën “De Nederlandsch Hervormde Gemeente van Ouwsterhaule c.a”. Er waren veel te weinig predikanten en het duurde nog 23 jaar voor de eerste dominee zijn intrede deed. In die tijd stonden de mensen in de kerk. In de katholieke tijd werd er maar kort gepreekt; de mis was de hoofdzaak. Na de Hervorming was de preek de hoofdzaak. Het werd een hele opgave om anderhalf tot twee uur te staan, daarom schreven de Staten voor dat de kerkvoogdij er voor moest zorgen dat er stoelen of banken in de kerk worden geplaatst. In 1725 werd er een weg aangelegd van Ouwsterhaule naar “De Wite Peal”. Door deze aanleg is dit dorp het centrum geworden van de drie dorpen. Sinds 1730 is er nog maar één kerk en die staat ook in dit dorp." (bron: Protestantse Gemeente)

- Belevenissen van Jan Hendrik van Alphen (destijds 7 jaar) in Ouwsterhaule, tijdens de zogeheten hongerwinter van 1944/1945, toen hij als 'hongerevacué' vanuit zijn woonplaats Utrecht geëvacueerd was naar een pleeggezin - de familie Schaap - in het genoemde dorp.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Ouwsterhaule heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de kerk en het toegangshek van de begraafplaats.

- Van de Hervormde (PKN) zaalkerk (Jetze Veldstraweg 31) werd altijd aangenomen dat deze dateerde uit de 18e eeuw, in 1802 een nieuwe westgevel zou hebben gekregen en in 1877 gewijzigd zou zijn. Tijdens de restauratie in 2001 bleek echter dat de wijziging in 1877 een ommanteling betrof van een kerk uit de 14e eeuw. De buitenmuur uit 1877 is toen ondanks bezwaar van Monumentenzorg verwijderd. De kerk heeft rondboogvensters.De houten geveltoren is bekleed met zink. Het orgel uit 1880 is gemaakt door L. van Dam en Zonen. De kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente Ouwsterhaule - Scharsterbrug.

- In het Nationaal Openbaar Vervoer Museum tegenover de kerk van Ouwsterhaule vind je alles wat te maken heeft met openbaar vervoer in Nederland, van verleden tot heden. O.s. een overzicht van de diverse Nederlandse maatschappijen van het openbaar vervoer. Te beginnen bij de NTM. In woord en beeld wordt dit duidelijk weergegeven in ruime vitrines. Via de diverse (vroegere) busmaatschappijen, o.a. BBA, Zuidooster, Hermes, VAD, Midnet, VSL, ZWN, GVBG, ZWH en FRAM word je richting het huidige openbaar vervoer geleid. Maar ook de NOF, LAB, LABO, DVM en NWH zijn vertegenwoordigd. Uniformen, documenten en attributen uit die tijd maken dat duidelijk.

Er worden rondleidingen gegeven door deskundige en enthousiaste medewerkers die veelal in het openbaar vervoer gewerkt hebben. Zij kunnen je uitgebreid informeren over het openbaar vervoer in Nederland, vanaf het begin tot en met het huidige openbaar vervoer. Voor de jonge kinderen heeft het museum een kinderspeelhoek ingericht. Hier kunnen ze met lego en een houten treinbaan spelen. Daar vind je ook de voorkant van een echte bus, waarin de kinderen naar hartelust kunnen sturen, schakelen en de knopjes bedienen. De treinliefhebbers kunnen binnenkort hun hart ophalen bij de modeltreinbaan. Er rijden dan h0 modellen van de NS in verschillende uitvoeringen rond. Diverse, met de hand gemaakte, schaalmodellen van autobussen en treinen zijn te bekijken en zeker de moeite waard.

In het Nationaal Openbaar Vervoer Museum in Ouwsterhaule zijn veel foto's van het openbaar vervoer tentoongesteld, vanaf het begin tot aan het huidige openbaar vervoer. Er zijn ook echte bussen te zien. De bussen zijn van buiten en van binnen te bekijken. Bij mooi weer en voldoende belangstelling bestaat de mogelijkheid om een rondritje te maken met een van de inzetbare bussen. Tevens is er een leeshoek waar veel informatie over (openbaar) vervoer ter inzage te vinden is. Hierdoor is het museum ook uitermate geschikt voor schoolprojecten, zoals voorbereidend werk bij spreekbeurten. Er is een overzicht van de ongeveer 1.500 boeken waarover het museum beschikt. De boeken kunnen alleen tijdens de openingstijden van het museum worden geraadpleegd. Ze worden niet uitgeleend. Geopend: woensdag tot en met zaterdag van 10:00-16:00 uur. Bezoek op een andere dag is op afspraak mogelijk. Het museum is toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Verder is er een E-oplaadpunt aanwezig waar je elektrische fiets gratis opgeladen kan worden terwijl je het museum bezoekt of een kopje koffie of thee gebruikt. Er wordt geen vaste toegangsprijs gevraagd. De bezoekers mogen zelf de hoogte van de toegangsprijs bepalen en een bedrag in de donatiebus bij de uitgang doneren.

- Het dorp Ouwsterhaule bestaat uit oudere bebouwing aan de Jetze Veldstraweg en twee uitbreidingsplannen aan de Stinsewei en Wolsmastate. Als afronding van de dorpsvernieuwing is in 1994 op het dorpsplein een bijzonder kunstwerk geplaatst.

- De 3 dorpen Ouwsterhaule, Ouwster-Nijega en Oldeouwer zijn zelfstandige dorpen, maar vormen één gemeenschap. De dorpen worden verbonden door de Jetze Veldstraweg. Jetze Veldstra is in de Tweede Wereldoorlog opgepakt, omdat hij in het verzet zat en onder meer onderduikers in zijn boerderij had. Een paar maanden voor de bevrijding is hij omgekomen in een concentratiekamp. Na de oorlog is de weg naar hem vernoemd. Voor het algemene oorlogsmonument op het dorpsplein staat sinds 2014 een herdenkingsmonument voor Jetze Veldstra.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Activiteitenteam Ouwster-Trijegeaën organiseert door het jaar heen diverse evenementen en activiteiten in dorpshuis De Hichte in Ouwsterhaule.

- "Toneelvereniging De Lytse Mienskip is een gezellige club die jaarlijks eind februari een nieuwe stuk - in het Fries - op de planken brengt in dorpshuis De Hichte."

- Najaarsconcert van Muziekvereniging Excelsior Ouwsterhaule. - Hier vind je een verslag van het Najaarsconcert 2019.

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuws uit de Ouwster-Trijegeaën (= Ouwsterhaule, Ouwster-Nijega en Oldeouwer) op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "Plaatselijk Belang Ouwster-Trijegeaën (PBO) komt op voor de belangen van de inwoners van onze 3 dorpen Ouwsterhaule, Ouwster-Nijega en Oldeouwer. We dirigeren en coördineren initiatieven vanuit onze dorpsgemeenschappen, zijn bezig met onderwerpen op korte termijn, maar hebben tevens oog voor zaken die op langere termijn geregeld moeten worden. We werken al enige tijd samen met 'De Fryske Mienskip op glas' om glasvezel in onze dorpen te krijgen. Ook werken we samen met de zogheten Club van Aanjagers Tsjûkemar met als doel opwaardering van het gebied rondom de Tsjûkemar. Hierbij kijken we ook naar wat dit voor onze 3 dorpen op kan leveren. Verder zorgt Plaatselijk Belang voor de aankleding van het dorp (bankjes, picknicktafels en in december ook de kerstboom op de hoek in Ouwsterhaule).

Eén keer per jaar is er een jaarvergadering voor alle leden. Op deze vergadering informeren we de leden over voorgenomen acties en plannen, vragen we steun voor initiatieven, leggen we verantwoording af over gemaakte keuzes en is er gelegenheid om vragen te stellen aan de wethouder en dorpencoördinator. Verschillende commissies en werkgroepen krijgen gelegenheid om terug te blikken of plannen te presenteren. Daarnaast presenteert het bestuur de jaarcijfers en geeft een toelichting op het jaarverslag. Ben je inwoner van de Ouwster-Trijegeaën en nog geen lid van Plaatselijk Belang? Voor maar € 5,- per persoon per jaar ben je al lid en mag je meedenken en meepraten. Ook als je georiënteerd bent op de Ouwster-Trijegeaën en je verbonden voelt verbonden met de inwoners, kun je lid worden van Plaatselijk Belang."

- Dorpshuis: - Dorpshuis De Hichte is er sinds 1985. Voorheen was in Ouwsterhaule een gebouwtje, eigendom van de kerk, met de naam Maranatha. De verenigingen uit het dorp en omstreken huurden dit gebouw voor hun activeiten en uitvoeringen. In de jaren tachtig wordt dit gebouw te klein en voldoet het eigenlijk ook niet meer aan de eisen van de tijd. In 1985 komt de jeudgvereniging met een voorstel om het gebouw te verbouwen. En ze leveren de bouwtekening er gelijk maar bij. De kerkvoogdij stelt voor een gebruikersgroep op te richten, waarvan uit iedere vereniging een afgevaardigde plaatsneemt in Stichting Dorpshuis Ouwsterhaule. Het doel van de stichting was een dorpshuis op te richten en de kosten voor de gebruikers (verenigingen) zo laag mogelijk te houden.

De gemeente Skarsterlân werkt mee in de vorm van een renteloze lening, en door het bestuur en door de inwoners worden alerlei acties bedacht om geld bij elkaar te brengen: oliebollenactie, rommelmarkten, loterij en sponsoring door diverse lokale bedrijven. Daarnaast heeft bijna iedere inwoner wel meegewerkt aan het bouwen van 'us doarpshus'. Het bleek niet rendabel om voor een dorp met nog geen 400 inwoners een vaste beheerder aan te stellen. Mede om de kosten voor de gebruikers en de inwoners zo laag mogelijk te houden, wordt besloten alleen te gaan werken met vrijwilligers. En om financiële reserves op te bouwen voor onderhoud van het gebouw. De inswoners werd gevraagd een naam te bedenken voor het nieuwe gebouw en als winnaar kwam Hinke Wierda uit de bus, met de naam 'De Hichte' (= hoogte = Haule. Ouwsterhaule ligt enigszins op een hoogte van een kleine zandrug).

Rond 2015 voldeed Dorpshuis De Hichte na 30 jaar te hebben dienstgedaan zowel functioneel als technisch niet meer aan de eisen des tijds. Het was hoog tijd voor een interne verbouwing. Tegelijkertijd met deze verbouwing in 2016 en 2017 is het dorpshuis duurzaam ingericht. Er is led-verlichting aangebracht en er zijn zonnepanelen, vloerverwarming en een nieuwe cv-ketel geplaatst. Vooral dankzij de zonnepanelen is het dorpshuis nu energieneutraal. 70 zonnepanelen op het dak voorzien dorpshuis De Hichte in Ouwsterhaule nu van stroom. Iets meer dan het jaarlijks verbruik van een kleine 16.000 kW wordt er mee opgewekt. De investering van zo’n 20.000 euro hoopt de beherende stichting in zo’n 6 jaar terug te verdienen. Voorzitter Harm de Roo van Stichting Dorpshuis De Hichte is tevreden over het verloop van de werkzaamheden en de inzet van alle vrijwilligers: "Ik bin bliid dat wy as ynwenners fan de Ouster-Trijegeaën nei tritich jier noch hieltiten in multifunksjoneel doarpshûs hawwe, dat oan alle easken fan dizze tiid foldocht en wer’t wy meiïnoar noch jierren wille fan ha kinne."

- Onderwijs: - Basisschool It Trijegeaster Honk is er, gezien de naam en het gestelde in het hoofdstuk Status, niet alleen voor de kinderen uit Ouwsterhaule, maar ook voor de kinderen uit de buurdorpen Ouwster-Nijega en Oldeouwer. "Een kind groeit door positieve waardering, van de leerkracht en van andere kinderen. Waardering staat aan de basis van een zelfbewuste, sociale ontwikkeling. Op onze dorpsschool vormen respectvol samenwerken en individuele ontwikkeling het fundament voor een gelukkige, succesvolle toekomst. Wij dragen zorg voor een veilige, moderne leeromgeving waarin het kind optimaal tot ontplooiing kan komen. Op zijn eigen tempo en met zijn of haar eigen talenten en interesses.

In onze visie vormt een zestal kernbegrippen ons uitgangspunt, namelijk: Kind - Samenleving - Kwaliteit onderwijs - Leerkrachten - Ouders - Bestuur. Het kind maakt deel uit van onze schoolgemeenschap. Binnen deze schoolgemeenschap streven we ernaar dat het kind zelfstandig leert werken, waarbij we aansluiten bij het niveau van het kind. Met het oog daarop is het belangrijk dat de leerling positief gewaardeerd wordt. Daarnaast wordt het leerlingvolgsysteem en de daaruit voortvloeiende zorgverbreding verder ontwikkeld. Naast de individuele ontplooiing van het kind, wil de school ook het respectvol samenwerken bevorderen tussen allen die deel uitmaken van onze schoolgemeenschap. We streven ernaar een evenwichtige balans te vinden tussen de verstandelijke-, creatieve- en sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind. We beogen zo de voorwaarden te scheppen die ervoor kunnen zorgen dat het kind zich veilig voelt op school en zich op die manier optimaal kan ontplooien, om zo te integreren in de samenleving. De school schenkt aandacht aan wat er in de samenleving gebeurt, zodat het kind leert inzien dat er naast zijn eigen leefwereld ook andere maatschappelijke gebeurtenissen plaatsvinden en dat hij/zij deelnemer is aan dat gebeuren. Missie-motto: "Zorgzaam werken aan de toekomst van elk kind!"

In januari 2020 is op Basisschool It Trijegeaster Honk in Ouwsterhaule de Bibliotheek op school (dBos) geopend. Er is een leesconsulent van de Bibliotheken Mar en Fean aan de school verbonden die het team voor wat betreft lees- en mediawijsheid / informatievaardigheden-bevordering ondersteunt en activiteiten op dit terrein uitvoert. In het basisonderwijs is 'de Bibliotheek op school' inmiddels een vertrouwd begrip. Sinds 2013 draaien er ook pilots binnen het vmbo en verbreding naar havo/vwo start in 2020. Daarmee willen scholen en bibliotheken samen werk maken van een doorlopende leerlijn voor het lees- en literatuuronderwijs en informatievaardigheden. Ook moet de samenwerking helpen om de ambitie van de Leescoalitie te realiseren: ‘In 2025 verlaat geen enkel kind school met een leesachterstand. De Bibliotheek op school is onderdeel van het landelijke programma Kunst van Lezen’.

- Muziek: - Muziekvereniging Excelsior is opgericht in 1945 en heeft ca. 80 actief spelende leden uit alle leeftijdscategorieën. Samen vormen zij een fanfareorkest dat uitkomt in de 2e divisie. De leden komen uit Ouwsterhaule en omliggende dorpen. Het doel van de vereniging is het beste uit muzikanten te halen. De leden zijn fanatiek, maar er is genoeg ruimte voor ontspanning en gezelligheid. Het repertoire van Excelsior is zeer breed. Naast origineel fanfarewerk staan ook klassiekers, musicals, film- en popmuziek op het programma. Excelsior blijft bouwen aan een goede toekomst. Er wordt sterk op ingezet om kinderen en jongeren enthousiast te maken voor fanfaremuziek. In het C orkest leren ze de eerste kneepjes van het vak. In het B orkest wordt geleerd om samen te spelen en wordt ervaring opgedaan in het optreden voor publiek. Instromen in het A orkest is dan het volgende doel.

- Showdance: - De anno 2020 23-jarige Wietske van der Tol uit Woudsend geeft vanuit haar bedrijf Euclase Movements sinds eind augustus 2020 showdanceles in Ouwsterhaule aan meisjes en jongens van 4 tot ongeveer 16 jaar. Verder geeft zij ook nog showdance en andere lessen in Blauwhuis, Heeg en Woudsend. De lessen zijn op maandagmiddag vanaf 14.30 uur in dorpshuis De Hichte. "Ik geniet van de blijdschap, groei en voldoening van de mensen en kinderen. Niets is mij te gek en ik ga graag de uitdaging aan", aldus Wietske, die in 2014 in Parijs 12e werd op het WK acrobatische gymnastiek en een jaar eerder de Nederlandse titel pakte. Bij showdance worden wekelijks swingende en gezellige danslessen gegeven, waarbij ritme en de eigen stijl voorop staan. Dansen, lekker bewegen, expressie, kunstjes doen, meer zelfvertrouwen krijgen en vooral heel veel plezier. Dat is waar het om draait bij de showdancelessen, die een combinatie zijn van theater en dans. Net als op de andere locaties wil Van der Tol ook hier showdance-uitvoeringen gaan geven.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Ouwsterhaule.

Reactie toevoegen