Status

- Oudemolen is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Moerdijk. T/m 1996 deels gemeente Fijnaart en Heijningen, deels gemeente Willemstad.

- De buurtschap Oudemolen heeft een eigen postcode (4796) en plaatsnaam in het postcodeboek en is daarmee een formele woonplaats. Maar dat heeft alleen betrekking op het deel onder de voormalige gemeente Willemstad, die destijds die postcode voor haar deel van de buurtschap heeft aangevraagd (= de panden aan de Zuidlangeweg, de Westmiddelweg, een 10-tal panden aan de Drogedijk en de meeste panden aan de Stadsedijk). Enkele delen van de buurtschap liggen voor de postadressen daarom in andere buurkernen (d.w.z. Oudemolensedijk, Oudemolenseweg en de meeste panden aan de Drogedijk = Fijnaart, een 15-tal panden aan de Stadsedijk = Heijningen).

De plaats is voor een buurtschap vrij groot en heeft ook een duidelijke eigen identiteit, maar gezien de geringe omvang van de kern in relatie tot de dorpen en steden in de gemeente, behoort de buurtschap niet tot de 11 'kernen' die de gemeente Moerdijk heeft gedefinieerd. Voor de postadressen valt verder nog een deel van de buurtschap Zwingelspaan onder het postcodegebied van de buurtschap Oudemolen. Zie ook hieronder in deze paragraaf voor nog enkele opmerkingen over onder andere de buurtschap Zwingelspaan.

- Niet te verwarren met de buurtschap Oude Molen bij Halsteren, die zoals je ziet overigens in twee woorden wordt geschreven.

- In recente edities van de provincie-atlas Noord-Brabant, t/m editie 2005, wordt de bebouwing aan de Stadsedijk nog vermeld als buurtschap Stadse Dijk, met twee woorden dus, hoewel de straatnaam als één woord wordt gespeld. In de editie 2013 is deze vermeende plaatsnaam verwijderd. En terecht; ter plekke wordt het ook allang niet meer als buurtschap beschouwd - áls dat ooit al het geval is geweest - maar is het gewoon onderdeel van de buurtschap Oudemolen.

- Gezien de nabije ligging en het ontbreken van eigen voorzieningen, hebben de buur-buurtschappen Zwingelspaan en Tonnekreek ook goede banden met buurtschap Oudemolen, en worden die in de praktijk ook nog als min of meer behorend tot of bij de buurtschap beschouwd. Zo werd het Schuurfeest Oudemolen 2016 gehouden in of bij een pand aan Tonsedijk 22 (zie foto), dat precies midden in het buitengebied tussen de bebouwde kommen van de buurtschappen Tonnekreek en Zwingelspaan in ligt.

Naam

Spelling
De spelling in het postcodeboek en de gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) luidt Oudemolen. Ter plekke op wegwijzers en op kaarten wordt de naam echter meestal (nog) als Oude Molen gespeld. Op de blauwe komborden ter plekke komen beide spellingen voor.

Naamsverklaring
“In Fijnaart is kort na de inpoldering in 1548 door de markies van Bergen op Zoom een standerdmolen gebouwd, waar de inwoners van Fijnaart en Ruigenhil verplicht waren hun graan te laten malen en die daarom dwangmolen werd genoemd. In een akte uit 1628 vinden wij omschreven waar hij stond: ‘de wintcoornmolen opt buytenbeloop van de ouden fijnaertsendijck’. Op het einde van de 18e eeuw, kort voor 1800, is deze standerdmolen afgebroken en werd ter plaatse een nieuwe stellingmolen gebouwd, inmiddels ook weer afgebroken. De naam Oudemolen gaat dus terug naar de 16e eeuwse houten standerdmolen” (20).

Ligging

- De kern van de buurtschap Oudemolen ligt N van Fijnaart, N van de A59, rond de driesprong Drogedijk (N), Stadsedijk (W) en Oudemolensedijk (Z). Het is net geen kruising: iets W van de driesprong loopt de Oudemolenseweg in ZO richting naar Fijnaart. Het punt aan de driesprong wordt door de bevolking ook wel het Drielandenpunt Klein Vaals genoemd, omdat de auto’s er van drie kanten door de buurtschap stuiven.

Het grondgebied van de buurtschap is echter veel groter. Zij omvat naast de Oudemolensedijk verder het grondgebied dat wordt begrensd door het Steenpad in het NW, de Stadsedijk in het ZW en de Drogedijk in het ZO. In het N loopt de grens tussen de Noordlangeweg en de Zuidlangeweg door.

- Bij de Stadsedijk doet zich de bijna Baarle-Nassau-achtige situatie voor dat aan de oneven kant de huizenrij voor de postadressen liefst 13 keer wisselt tussen de kernen Heijningen (hierna te noemen H) en Oudemolen (hierna te noemen O). Namelijk als volgt: huisnrs. 1-7 = Heijningen, 9-21 = Oudemolen, 23 = H, 25-51 = O, 53 = H, 55-77 = O, 79-85 = H, 87-91 = O, 93 = H, 95-137 = O, 139 = H, 141-149 = O, 151-153 = H en 155-157 = O. Dat komt niet omdat de weg of de voormalige gemeentegrens hier grillig verloopt, want die is tamelijk kaarsrecht, maar omdat de grens strak Z langs de Z huizenrij is getrokken, waardoor de huizen aan die kant die verder van de weg af liggen, voor de postadressen onder Heijningen zijn komen te vallen.

- Z van Oudemolen ligt de buurtschap Nieuwemolen.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Oudemolen 61 huizen met 341 inwoners onder de gemeente Fijnaart en Heijningen. Onder de gemeente Willemstad wordt de buurtschap in de Volkstelling van dat jaar niet apart vermeld. Tegenwoordig heeft de buurtschap in totaal ca. 235 huizen met ca. 600 inwoners, verdeeld in ca. 120/300 (= huizen/inwoners) voor het deel met eigen postcode (4796) en postale plaatsnaam Oudemolen, ca. 100/250 voor het deel dat voor de postadressen onder Fijnaart valt, en ca. 15/40 voor het deel dat voor de postadressen onder Heijningen valt.

Geschiedenis

Bij Oudemolen was van 1851-1872 een tol aan de weg naar Willemstad.

Bezienswaardigheden

- De Oude Molen dateert uit 1846. Het is een ronde stenen stellingkorenmolen. In 1967 is het gevlucht (de vier wieken) verwijderd. De romp heeft tot begin jaren negentig nog dienst gedaan als maalderij. Sinds 1998 is het een rijksmonument. Eigenaren Pieter en Yvonne Groenewoud bewonen sinds 1993 de woning naast de molen. In 2000 hebben zij een stichting opgericht om restauratie van de molen mogelijk te maken. Voor deze restauratie was een bedrag van circa €450.000 nodig. De verticale hoofdas, de zolders en het luiwerk (hijswerk) zaten er nog in. Wat vernieuwd of vervangen moest worden, waren onder meer de kop, de stelling (houten omloop) en het gevlucht. Ook het metselwerk moest worden opgeknapt. De restauratie is in 2008 gereed gekomen. Voor nadere informatie zie de link.

- Oudemolen heeft 1 gemeentelijk monument, zijnde de dijkboerderij op Stadsedijk 117.

- In brocante- en curiosazaak De Prullenkast (Zuidlangeweg 3) is tevens een klein Poppenmuseum en Berenmuseum gevestigd. Gonny Herbonnet-Janzee verzamelt en maakt al vanaf ca. 1975 poppen, beren en poppenhuizen. Het betreft materialen vanaf het jaar 1935. Gratis toegang.

Jaarlijkse evenementen

- De Ruigenhilfair (weekend eind juni, op adres Zuidlangeweg 3) is een buitenfair boordevol producten van kunstenaars, hobbyisten, ambachtslieden en verzamelaars. In 2017 bestaat de Ruigenhilfair 10 jaar. Het thema is dan: brocante, curiosa en tuin. Tegen een feestelijke prijs kunnen deelnemers in eigen tent, caravan of pipowagen hun producten aan de man brengen. Dus spaar je brocante en curiosa, heb je een webshop met leuke hebbedingetjes, kweek je zelf planten, zit je bij een tuinclub of iets dergelijks meld je dan aan! Verder nodigen zij ook muzikanten, zanggroepen, shantykoren e.d. uit om er een gezellig en mooi cultureel weekend van te maken. Heb je interesse, stuur dan een mailtje naar het e-mailadres dat je onder de link kunt vinden.

- Schuurfeest (op een zaterdag in september).

Beeld

- Fotoreportage van Oudemolen, door Kees Wittenbols uit Breda.

Links

- Jeugd: - Jongerenvereniging KPJ Oudemolen organiseert door het jaar heen diverse evenementen in de buurtschap en omliggende kernen zoals Fijnaart.

- Sport: - Voetbalvereniging Oudemolen had een eigen sportcomplex in de buurtschap; De Meulenring. In 2014 is de club gefuseerd met VV Chrislandia uit Heijningen tot VV Oranje-Blauw '14. Zij spelen nu op sportcomplex De Polderring in Heijningen. De sportvelden (met clubgebouw) van VV Oudemolen, die eigendom waren van de vereniging, zijn aangekocht door de gemeente.