Oud Osdorp

Wijk
Dorp in de stad
Amsterdam
Noord-Holland

amsterdam_osdorp_de_boterbloem.jpg

Ook de nu nog deels maagdelijke Lutkemeerpolder in Oud Osdorp moet wijken voor bedrijventerreinen. Ook ecologische zorgboerderij De Boterbloem moet daarvoor wijken. Velen hebben vele jaren geijverd voor behoud van deze oase, maar het mocht niet baten...

Ook de nu nog deels maagdelijke Lutkemeerpolder in Oud Osdorp moet wijken voor bedrijventerreinen. Ook ecologische zorgboerderij De Boterbloem moet daarvoor wijken. Velen hebben vele jaren geijverd voor behoud van deze oase, maar het mocht niet baten...

osdorp_pleidooi_behoud_de_boterbloem_en_lutkemeerpolder_kopie.jpg

Actiecomité Red De Boterbloem heeft in 2018 een brochure gemaakt met pleidooien van burgers voor behoud van deze ecologische zorgboerderij in Osdorp, waaronder dit pleidooi van Frank van den Hoven, hoofdredacteur van Plaatsengids.nl

Actiecomité Red De Boterbloem heeft in 2018 een brochure gemaakt met pleidooien van burgers voor behoud van deze ecologische zorgboerderij in Osdorp, waaronder dit pleidooi van Frank van den Hoven, hoofdredacteur van Plaatsengids.nl

Oud Osdorp

Terug naar boven

Status

- Oud Osdorp is en 'dorp in de stad' in de provincie Noord-Holland, gemeente Amsterdam. T/m 1920 gemeente Sloten.

- Oud Osdorp valt, ook voor de postadressen, onder de stad Amsterdam.

- Oud Osdorp heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam, zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je het binnenkomt en weer verlaat.

- Ter onderscheiding van de sinds 1958 gerealiseerde 'nieuwbouwwijk' Tuinstad Osdorp, wordt het oude dorp tegenwoordig Oud Osdorp genoemd. Deze pagina gaat alleen over het oude dorp, en niet over de tuinstad.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Ca. 1180 Okesthorpe, 1343 Oxdorp, 1397 en 1398 Oostdorp, 1405 Orscop, 1426 Oestdorp, 1434 Oistorp, 1434 Oisdorp, 1632 Oostdorp, 1846 "Osdorp, vroeger ook wel Oostdorp of Oestdorp gespeld".

Naamsverklaring
Samenstelling van het Oudnederlandse thorpe = dorp 'hoeve, (dochter)nederzetting' en de persoonsnaam Oke.(1)

Terug naar boven

Ligging

Oud Osdorp ligt rond de wegen Osdorperweg (het gedeelte van deze weg NW van het kruispunt met de Ookmeerweg (de S106), met uitzondering van het uiterst N gedeelte van deze weg, dat in het dorp Halfweg in de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude ligt), Lutkemeerweg, Slibveldenweg, Raasdorperweg, Tom Schreusweg, Joris van den Berghweg, Bok de Korverweg, Nico Broekhuysenweg en Baron Schimmelpenninck van der Oyeweg. Het wordt doorsneden door de A5 (de Westrandweg). Het ligt in het Amsterdamse stadsdeel Nieuw-West (in het W van de stad Amsterdam), O van de Ringvaart van de Haarlemmermeer, NO van het dorp Lijnden, OZO van het dorp Zwanenburg, ZO van het dorp Halfweg, ZW van het westelijke Amsterdamse havengebied en Z van het Noordzeekanaal.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp 12 huizen met 101 inwoners. Tegenwoordig omvat Oud Osdorp ca. 300 huizen met ca. 700 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Kerkelijk
Osdorp lag nabij het in 1644 drooggelegde Slotermeer. In 1650 wordt er een kerk gebouwd, gewijd aan de heilige Pancratius, voor de rooms-katholieken die uit de kerk van Sloten zijn verdreven. In 1789 wordt de kerk vernieuwd. In 1836 waaidt de toren eraf. In hetzelfde jaar treedt het Haarlemmermeer ver buiten zijn oevers en overspoelt het dorp. In 1901 wordt de kerk afgebroken, omdat deze te veel verzakt is, waarmee de plaats van dorp tot buurtschap 'degradeert'. Een nieuwe Pancratiuskerk wordt gebouwd in Sloten.

Heemkunde
- Werkgroep Historie Sloten - Oud Osdorp verzamelt en bestudeert de geschiedenis en het erfgoed van het gebied dat samenvalt met de voormalige gemeente Sloten (geannexeerd door Amsterdam in 1921). Voorts houdt de Werkgroep zich bezig met het beheer van (kranten)artikelen, foto’s, bijzondere uitgaven, schilderijen en aanverwant materiaal. Regelmatig worden vragen beantwoord die hierop betrekking hebben. Op verzoek wordt ook medewerking verleend aan activiteiten die een relatie hebben met de historie van het gebied van de voormalige gemeente Sloten. De werkgroep heeft kleine en grotere publicaties (mede) uitgegeven. Het archief van de werkgroep is sinds 2012 ondergebracht bij de Molen van Sloten en is op afspraak te bezoeken. Heb je een vraag over een onderwerp uit de lokale historie, dan kun je die stellen via dit contactformulier. Een lid van de Werkgroep Historie zal dan kijken of hij je vraag kan beantwoorden.

Boek
"Het zijn de jaren vijftig en zestig. Vier jongens met melkboerenhondenhaar groeien op in de polders rondom de Sloterbrug. Als zovelen waaieren ze rond hun twintigste levensjaar uit; ze gaan studeren, werken en starten een gezin. Maar in het achterhoofd spelen altijd de verhalen over die immer veranderende polders. Verhalen gebaseerd op hun eigen herinneringen en op die van anderen uit de omgeving. Naarmate de jaren verstrijken groeit het besef dat die verhalen niet mogen verdwijnen. En is er het verlangen om terug te blikken. Met de verhalen in het eind 2019 verschenen boek 'Rond de Sloterbrug. Badhoevedorp, Sloten en Oud Osdorp in de naoorlogse jaren' keren de schrijvers Paul Kroes (1956), Jan Loogman (1951), Kees Loogman (1954) en Kees Schelling (1955) terug naar hun wortels, en misschien ook wel naar de jouwe: de naoorlogse jaren rond de Sloterbrug." Via de link is het boek online te bestellen. Het is ook te koop bij enkele onder de link vermelde boekhandels. Een van de verhalen uit het boek is hier online te lezen.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

De Boterbloem
Ecologische zorgboerderij De Boterbloem (Lutkemeerweg 262) lag prachtig in de Lutkemeerpolder in Oud Osdorp, aan de rand van Amsterdam. De akkers waren nog ingedeeld in het historisch kavelpatroon en vormden samen met de monumentale boomgaard een historisch en uniek ensemble voor Amsterdam. In de enige kleipolder binnen de gemeentegrenzen is hier na de drooglegging eind 19e eeuw landbouw bedreven. Op de verdere veengronden rondom Amsterdam is alleen veeteelt mogelijk. Het is cultuurhistorisch erfgoed van grote waarde en het laatste stuk landbouwgrond van de stad Amsterdam. Op de uitgestrekte akkerlanden nestelden kivieten. Er werd biologisch verbouwd, en psychiatrische patiënten en andere kwetsbare mensen vonden er een zinvolle dagbesteding. Je kon er biologisch fruit, groente, zuivel en vlees kopen.

Deze groene oase in Oud Osdorp moest in 2019 verdwijnen voor bedrijventerrein Lutkemeer III, waarvan nut en noodzaak niet zijn aangetoond (omdat er elders in de regio nog veel leegstand is en ook nabijgelegen terreinen zoals Lutkemeer I nog lang niet vol zijn). Er zitten - mede daarom - nogal wat 'luchtjes' aan deze kwestie. Voor de details hiervan zie bijv. de reportage over de ontwikkelingen in de Lutkemeerpolder in de Volkskrant, 20-10-2012. Zie ook de vele artikelen hierover van de afgelopen jaren op het weblog 'Red de Boterbloem'. De lokale en landelijke pers heeft in de loop der jaren al veel aandacht aan de dreigende verdwijning van De Boterbloem besteed. Zie o.a. deze videoreportage uit 2009 met Henny Huisman en een aantal bij De Boterbloem betrokkenen.

De gemeente heeft het gehele gebied Lutkemeer III voor 20 miljoen euro ingebracht in projectontwikkelaar SADC (Schiphol Area Development Company), waarvan de gemeenten Amsterdam en Haarlemmermeer, de Provincie Noord-Holland en Schiphol in gelijke delen aandeelhouder zijn. SADC wil een bedrijventerrein ontwikkelen op een van de laatste authentieke polders aan de rand van Amsterdam. Ook ecologische zorgboerderij De Boterbloem moest daarvoor wijken. In december 2017 heeft de gemeenteraad van Amsterdam zich uitgesproken voor een zorgvuldiger beleid rondom De Boterbloem. De raad concludeerde unaniem dat De Boterbloem als zorgboerderij een belangrijke functie vervult voor de stad. Dat brengt met zich mee dat er goed moet worden gekeken naar mogelijkheden voor behoud en er zeker geen overhaaste besluiten moeten worden genomen.

De wethouder heeft toegezegd zich in te spannen voor goede afspraken met SADC. Daarnaast lag er een voorstel om het plan om in de Lutkemeerpolder nog meer bedrijven te vestigen nogmaals goed te bekijken. Planologisch dateert het idee uit de jaren tachtig. Hoe bekijken we dat met de kennis van nu? Wat is er precies nodig en op welke manier wil de gemeente nu invulling geven aan de polder? Zijn meerdere functies mogelijk en hoe zijn de huidige wensen in te passen? Via deze link kan de vergadering van de commissie Ruimtelijke Ordening van de gemeenteraad d.d. 13-12-2017 beluisterd worden (vanaf 3 uur 50 minuten). Lees ook de 10 redenen waarom volgens De Boterbloem ontruiming onacceptabel is.

In een online college van het Amsterdam Institute for Advances Metropolitan Solutions, door emeritus hoogleraar planologie Arnold Van der Valk, d.d. februari 2018, werd geïllustreerd - aan de hand van de gang van zaken rondom Ecologische Zorgboerderij De Boterbloem - hoe politiek, macht en geld de ruimtelijke ordening beïnvloeden. Van der Valk legt hierin haarfijn uit hoe corruptie en speculatie met grond in de Lutkemeer een grote rol speelden bij de penibele situatie waar De Boterbloem in Oud Osdorp zich in bevindt. Vanaf 3 minuten 51 seconden gaat het specifiek over De Boterbloem en de Lutkemeer.

Het online college stond projectontwikkelaar SADC niet aan, wegens vermeende eenzijdige berichtgeving. De projectontwikkelaar, die De Boterbloem weg wil hebben uit Osdorp-Lutkemeer, en de bruikleenovereenkomst met de enige biologische boerderij in Amsterdam heeft opgezegd, diende een klacht over het filmpje in bij Universiteit Wageningen. - Het filmpje werd vervolgens verwijderd. - NRC-journalist Merlijn Rengers deed onderzoek naar de affaire. - Via Vimeo is het college nu weer te bekijken. - De universiteit betreurt dat het college is verwijderd en stelt dat het, met een toelichting erbij, weer online komt.

Het door De Boterboem ontwikkelde Plan Akkerbouw beoogde een win-winsituatie voor alle betrokken partijen te creëren: de ontwikkeling van een bedrijventerrein met behoud van het polderkarakter en een deel van de akkers. In het voorstel blijft ecologische zorgboerderij De Boterbloem 8 hectare grond behouden voor biologische akkerbouwactiviteiten. Aan dit plan liggen een aantal uitgangspunten ten grondslag, waaronder het behoud van de historische akkers. "Het kavelpatroon en de zichtlijnen geven een goed beeld van de agrarische activiteiten zoals deze eind 19e eeuw rondom Amsterdam plaatsvonden. Dit is nergens in de stad nog te zien, behalve in de Lutkemeerpolder", zo is te lezen in het plan. "Deze invulling biedt ontwikkelaar GEM Lutkemeer een unieke kans om een innovatief en circulair bedrijvenpark te ontwikkelen in een écht groene setting. Op de akkers komen wandelpaden en zit- en picknickplekken, waar werknemers zodoende tijdens de lunchpauzes - maar ook voor en na het werk - een inspirerende wandeling over de akkers kunnen maken."

De insteek hiervan is dat ook het vestigingsklimaat daarmee aanzienlijk verbetert: "Groen werkt immers rustgevend en stressverminderend. Ook blijft de maatschappelijke functie van De Boterbloem behouden. En dat is zorg bieden aan kwetsbare Amsterdammers in een prikkelarme en laagdrempelige omgeving." Ook op ecologisch vlak valt er met het plan winst te boeken. "Het natuurgebied wordt versterkt door de aanwezigheid van onze akkers, zowel wat betreft de beleving als de natuurwaarde. Weidevogels kunnen ongestoord nestelen op de biologisch beheerde akkers. Insecten en kleine dieren bewegen zich op hun beurt in de akkerranden, houtwallen en slootkanten. Daardoor wordt het gebied diverser en dus ecologisch interessanter." (bron: persbericht De Boterbloem, voor nadere informatie zie:ook Biojournaal, 7-2-2018)

Dit plan is door SADC echter terzijde geschoven: het past volgens de projectontwikkelaar niet in het bestemmingsplan. Datzelfde bestemmingsplan voorziet wél in diverse hectaren stadslandbouw 500 meter verderop. Daar moet in de toekomst een ondernemer voor gevonden worden. Een typisch gevolg van stadsontwikkeling vanaf de tekentafel: zonder rekening te houden met het feit dat er al een (biologische) boerderij is, noch met het feit dat biologische landbouwgrond niet zomaar inwisselbaar is. Waarom op de ene plek een boerderij verjagen en vervolgens een halve kilometer verderop weer een nieuwe vestigen, op grond waarvan het jaren kost die geschikt te maken?

SADC heeft De Boterbloem ook een aantal alternatieven geboden: koffieschenken voor werknemers van het bedrijventerrein en het maaien van de bermen. Dat het nog minstens 5 jaar duurt voordat er überhaupt een bedrijf staat en dat het dan niet duidelijk is hoe de boerderij de komende jaren haar inkomsten moet genereren, daar werd door SADC niet op ingegaan. Daarbij doet het voorstel geen recht aan dat wat de Boterbloem óók is: een groene rustgevende plek die letterlijk perspectief biedt aan vele kwetsbare Amsterdammers.

Op 3 maart 2018 brachten Anke Bakker van de Partij van de Dieren en Toon Geenen van de PvdA een bezoek aan de Boterbloem in Oud Osdorp. Net als de meeste commissieleden Ruimtelijke Ordening kenden ze deze plek nog niet. Ze vonden het hoog tijd om het gebied eens met eigen ogen te bekijken. Tijdens een wandeling over de akkers van de Boterbloem waren beide raadsleden zichtbaar onder de indruk van de pracht en rust van de Lutkemeerpolder en haar omgeving. Ook professor Arnold van der Valk van het hierboven vermelde online college liep mee. Uit de gesprekken met de raadsleden werd duidelijk dat GroenLinks, de SP, PvdA, PvdD en Ouderenpartij zich samen willen inzetten voor het behoud van De Boterbloem. - Op 7 maart 2018 is er gedemonstreerd bij de Stopera. - Ook in Hart van Nederland is hier aandacht aan besteed. - Op 10 maart 2018 is wethouder Eric van der Burg poolshoogte komen nemen. Hij laat een optie doorrekenen die kan leiden tot een langer verblijf van de boerderij in de Lutkemeerpolder.

Op 14 maart 2018 is een motie van Groen Links, met de strekking dat behoud van De Boterbloem en haar akkers belangrijk is voor de stad, vanwege de maatschappelijke waarde, de historische kavels en biologisch gecertificeerde grond, en dat varianten tot inpassing zorgvuldig moeten worden onderzocht, unaniem door de gemeenteraad aangenomen. Concreet betekent dit dat De Boterbloem met de nieuwe gemeenteraad en SADC in de komende periode aan tafel gaat om serieus te kijken naar inpassing. - In juni 2018 heeft De Boterbloem nog eens 9 beweringen over de ontwikkeling van bedrijventerrein Lutkemeer in Osdorp op een rijtje gezet die niet kloppen, met daarbij toegelicht hoe dan wél de vork in de steel zit.

Op 24 juni 2018 heeft een aantal instanties bij B&W van de gemeente Amsterdam een aanvraag ingediend tot toekenning van een ‘Gemeentelijk Beschermd Dorpsgezicht Lutkemeerpolder'. Enkele van de argumenten van de aanvragers: - De kleibodem van de Lutkemeerpolder leende zich goed voor akkerbouw, wat in het door veenweidegebied omringde Amsterdam uitzonderlijk is. - Een specifiek deel van de polder, ten westen van de Lutkemeerweg en ten zuiden van de Wisentdijk, is landschappelijk oorspronkelijk: hier is het kavelpatroon van begin 19e eeuw nog zichtbaar. - De akkers zijn omzoomd met afwateringsslootjes, zodat een drainagesysteem overbodig is. - Aan de weg, gelegen tussen de boerderijen, is een boomgaard met fruitbomen die in 1870 geplant zijn en met recht monumentaal genoemd mogen worden. - Van de agrarische activiteiten in Amsterdam, met name de akkerbouw, is weinig meer terug te vinden in Amsterdam. De Lutkemeer is hier een uitzondering op. Naast een oude stolpboerderij met boerenerf op nr 180 en een 19e-eeuwse stal op 262, staat op nr 252 een origineel tuindershuis. Samen met de akkers is het geheel een uniek ensemble.

- De akkers sluiten aan op het natuurgebied (Ecologische Hoofdstructuur (EHS)) langs de Ringvaart, die loopt langs de Raasberg tot aan de Oeverlanden. Het Noord-Hollandpad volgt eveneens deze route. - Voor de aanwezige diersoorten, vogels, insecten en bijen bieden de akkers een extra dimensie in de biodiversiteit van het gebied. Zie ook op Waarnemingen.nl de vele (en ook bijzondere) soorten die zijn gesignaleerd in dit gebied. Zoals de akker- en weidevogels die zich in het gebied vestigen. - Daarnaast geven de akkers een ruimtelijke beleving die het gebied en wandelpad veel aantrekkelijker maken. Hier kan zowel van brede natuurwaarden als van een weids uitzicht worden genoten. - Groengebieden aan de rand van de stad vormen een belangrijke functie in een steeds drukker wordende stad als Amsterdam. Tegelijkertijd leidt de druk op (bouw)gronden in de randen van de stad tot een verrommeling van het landschap. Door de wat geisoleerde ligging, in combinatie met de aanwezigheid van het historisch kavelpatroon (dat nu ruim een eeuw in gebruik is voor landbouw) heeft deze versnippering in de Lutkemeerpolder nog niet plaatsgevonden. - Tot slot vervult de polder een belangrijke functie in de (potentiële) voedselproductie voor de stad. De wens om lokaal te produceren kan maar op een beperkt aantal lokaties in Amsterdam worden vormgegeven. De Lutkemeerpolder heeft hierbinnen een belangrijke rol en zou ook om die reden behouden moeten worden. De aanvraag is ingediend namens Erfgoedvereniging Heemschut, IVN, Foodcouncil, Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp, Behoud Lutkemeerpolder, Werkgroep Historie Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp.

- Stand van zaken De Boterbloem juli 2018. Van 14-16 september 2018 was er op De Boterbloem het evenement ‘Kampeer in de Lutkemeer’. Zie ook de reportage van AT5 hierover, en de reportage van Hart van Nederland, en het fotoverslag van dit weekend. "Het zou natuurlijk heel erg zonde zijn als je hier een zorgboerderij en de vruchtbaarste akker die er nog is rond Amsterdam gaat gebruiken om bedrijventerreinen neer te zetten waar er al zo veel van zijn", aldus dr. Eveline Lubbers, politicoloog, in deze film (september 2018), waarin wetenschappers en bezoekers van De Boterbloem betogen waarom De Boterbloem moet blijven.

Op 3 oktober 2018 spraken 11 mensen in voor behoud van De Boterbloem en een groene Lutkemeerpolder bij de vergadering van de Raadscommissie Ruimtelijke Ordening van de gemeente Amsterdam. Alle argumenten die de GroenLinks wethouder eerder had aangedragen (in reactie op de reportage van Een Vandaag) om het bedrijventerrein in de Lutkemeerpolder door te zetten, werden stuk voor stuk door de diverse insprekers ontkracht. De vergadering is hier terug te zien, vanaf minuut 57 zijn de insprekers te horen. Ook onder deze link kun je door op de foto's te klikken de 11 insprekers beluisteren.

Indrukwekkend waren o.a. de plannen die aan wethouders en raadsleden werden gepresenteerd voor Biopolder Lutkemeer, waarbij lokale voedselproductie, educatie, biodiversiteit en natuurbeleving behouden blijven in de toekomst. De onthullingen over nieuwe feiten in het (onafhankelijke) onderzoek dat anno 2018 gaande was naar de corruptie die heeft geleid tot de plannen voor het bedrijventerrein, leidden tot beroering onder de raadsleden. Van Actiecomité Red de Boterbloem kregen de aanwezige wethouders en raadsleden een brochure met een selectie van de hartekreten van bezorgde burgers die willen dat De Boterbloem behouden blijft (met op pag. 19 een bijdrage van de hoofdredacteur van Plaatsengids.nl).

Op 22 oktober 2018 stuurt Platform Behoud Lutkemeer een brief aan de leden van de Commissie Ruimtelijke Ordening en de gemeenteraad van Amsterdam. Hierin wordt o.a. geconcludeerd dat onderzoek drie belangrijke vragen opwerpt over de rechtmatigheid van de samenwerkingsovereenkomst tussen SEKU BV (die de grond voor Lutkemeer aan de gemeente heeft verkocht) en de gemeente Amsterdam. 1. Allereerst of de overeenkomst rechtmatig tot stand is gekomen, gezien de achtergrond en betrokkenheid bij corruptie van de ondertekenaars. 2. Daarnaast is de vraag of de inhoud van de overeenkomst in strijd is met Europese mededingings- en aanbestedingsregels. 3. Tenslotte of er sprake is van onbehoorlijk bestuur, gezien de genomen risico’s met betrekking tot de publieke garanties, alsook de aangetoonde corruptie in de zaak Lutkemeer. Deze vragen zouden nader onderzocht moeten worden. Platform Behoud Lutkemeer blijft de zaak onderzoeken en heeft een advocaat ingeschakeld om naar de procedure en de documenten te kijken. Maar ook de gemeenteraad heeft hier een taak om grondig te onderzoeken of de gemeente Amsterdam en SADC de plannen - met oog op de bovengenoemde aanwijzingen van corruptie m.b.t. de verkoop van de grond - wel door kunnen zetten.

- Nieuwsbrief d.d. 7-11-2018 waarin De Boterbloem toelicht waarom zij een voorstel van de gemeente afwijst. - Platform Behoud Lutkemeer heeft in november 2018 een krant uitgebracht vol achtergrondinformatie over de situatie in de polder. Lees meer over het toekomstplan Biopolder, de situatie van de Boterbloem, de leegstand van bedrijventerreinen en de malversaties die bij de grondtransacties hebben plaatsgevonden. Onder de link vind je een selectie uit de artikelen. - Op 21-11-2018 heeft de gemeenteraad definitief besloten dat De Boterbloem moet wijken voor het bedrijventerrein, o.a. i.v.m. de forse schadeclaims die zij anders verwacht. Volgens dit artikel zou dat zo'n vaart niet hoeven lopen. - Nieuwsbrief stand van zaken 2-12-2018. - Nieuwsbrief stand van zaken 30-4-2019.

"Biologische boerderij De Boterbloem is in mei 2019 samen met Dorpsraad Sloten/Oud-Osdorp, IVN, Milieudefensie en Behoud Lutkemeer een procedure gestart bij de gemeente Amsterdam tot herziening van het bestemmingsplan van ‘bedrijventerrein’ naar ‘agrarisch’. “Over het hele dossier van de Lutkemeerpolder hangt een zweem van corruptie en belangenverstrengeling” aldus Jobien Monster, juriste. “In combinatie met het belang van de polder voor klimaatadaptatie, biodiversiteit en het unieke karakter verdient het de grootste aanbeveling om de bestemming in haar volledigheid opnieuw af te wegen”.

Allereerst is bij het wijzigen van het bestemmingsplan van agrarisch naar bedrijventerrein onvoldoende onderbouwd waarom de wijziging noodzakelijk is, mede gelet op het unieke karakter van de polder. In tweede instantie zijn er serieuze bedenkingen ten aanzien van de totstandkoming op onderdelen, zoals het loslaten van de Schiphol-gebondenheid en de totstandkoming van de samenwerkingsovereenkomst. Zeker gezien de voornemens er distributiecentra te vestigen, wat vermeden moet worden in het kader van de verstedelijkingsladder. Tot slot is er door veranderend beleid en opvatting een noodzaak om de Lutkemeerpolder te behouden als agrarisch natuurgebied met instandhouding van maatschappelijke waarden zoals landschap, biodiversiteit en lokale voedselproductie.

Verzoekende partijen pleiten in de aanvraag voor het serieus overwegen van Plan Biopolder: een maatschappelijk breed gedragen alternatief voor verdere invulling van de polder gebaseerd op inclusiviteit en meerwaarde. Biopolder stelt voor om de waarden van de polder te verhogen vanuit een ecologisch perspectief en daarbij te zorgen voor toename van biodiversiteit en klimaatadaptatie. De grond gebruiken waar zij voor bedoeld is: duurzame (biologische) voedselproductie met behoud van het historische landschap. Ruimte voor vernieuwing in de voedselketen, lokale productie en verwerking die CO2 neutraal in de stad gedistribueerd wordt. Dit alles open voor publiek ten behoeve van educatie, recreatie en dagbesteding (zorg).

Plan Biopolder kent niet alleen een breed maatschappelijk draagvlak, maar heeft ook de steun van maatschappelijk kapitaal: fondsen en sociaal investeerders die de realisatie mede mogelijk willen maken. De universiteit van Wageningen (WUR) onderzoekt de mogelijkheden om voor Biopolder een agro-economische taxatie uit te voeren. Een samenvatting van Plan Biopolder is hier te downloaden. In december 2018 heeft de gemeenteraad een motie aangenomen om “...de ontwikkeling gefaseerd ter hand te nemen zodat zoveel mogelijk van de Lutkemeerpolder, aan open landschap en onverharde grond, zo lang mogelijk kan worden behouden”, dit omdat “Zo veel en zo lang mogelijk behoud van open akkers relevant is voor klimaatadaptie en biodiversiteit”. Dit pleit er voor om op dit moment geen onomkeerbare activiteiten te verrichten zoals het uitrijden van zand en bouwrijp maken van kavels." (bron: De Boterbloem, 30-5-2019) - "Wageningen en Milieudefensie medestanders in strijd om behoud groene Lutkemeerpolder: ja, het kan anders!" (20-6-2019)

"Sinds 2017 neemt Alies Fernhout het voortouw in de actie om Zorgboerderij De Boterbloem en het omliggende kostbare stuk historische landbouwgrond, te behouden. Alies is daarvoor in januari 2020 genomineerd als Amsterdammer van het Jaar 2019." Bij deze verkiezing is ze 2e geworden.

Studenten van de Wageningen Universiteit (WUR) hebben in 2019 onderzoek gedaan naar de huidige waarden van de Lutkemeerpolder op basis van literatuuronderzoek en veldobservaties. Het onderzoek doet ook aanbevelingen om de bestaande waarden verder te versterken. Het gaat om waarden voor landbouw, waarden voor natuur en de multifunctionele waarden recreatie, zorg en onderwijs. Het rapport 'Discovering the values of the Lutkemeerpolder' is via de link ook online te lezen.

Nieuwsbericht van Red De Boterbloem, juni 2020: "De Lutkemeerpolder is een prachtige en historische plek, maar ook een belangrijke plek. Het is nu duidelijker dan ooit dat Lutkemeer onmisbaar is. De kwetsbaarheid van ons hele productiemodel en daarbinnen de voedselvoorziening is ineens voor iedereen zichtbaar. De corona-epidemie dreigt grenzen te blokkeren, transport lam te leggen en voedselproductie te verstoren. We hebben onze voedselproductie afhankelijk gemaakt van import via ingewikkelde toeleveringsketens die nu overhoop worden gehaald. Lokaal voedsel produceren is dus niet alleen voor het klimaat, maar ook voor de volksgezondheid en weerbaarheid van levensbelang. Amsterdam heeft hiervoor al eeuwenlang een bijzonder stuk vruchtbare grond: de Lutkemeerpolder." - Stand van zaken november 2020.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Kerkhof
Zoals vermeld onder Geschiedenis, is de kerk van Osdorp in 1901 afgebroken. Het oude kerkhof is wel bewaard gebleven. Er resteren nog 7 graven, waarin 17 personen liggen.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

Fietsen
"Het landschap ten westen van Amsterdam is een restant van een eeuwenoud agrarisch landschap. Terwijl bijvoorbeeld ten noorden van Amsterdam in Waterland het karakter van veenweidegebieden, afgewisseld door veenderijen en droogmakerijen grotendeels gespaard bleef, zijn in het westen nog slechts enkele fragmenten bewaard. Deze restanten 'gespaard landschap' zijn voor wie het zien wil, een soort 'Waterland in het klein'. In Landelijk Osdorp zijn op een relatief klein gebied (restanten van) vier afzonderlijke polders met ieder een verschillende ontstaansgeschiedenis aan te treffen. De vier polders hebben ook alle nog een duidelijk verschillende hoogteligging. In het Algemeen Uitbreidings Plan van Amsterdam uit 1935 zijn deze polders aangewezen om als agrarisch en tuinbouwgebied te blijven bestaan aan de rand van de Westelijke Tuinsteden.

De oude dorpsweg op een veendijk, de oude veenscheidingskade en de Ringvaart van de Haarlemmermeer zijn duidelijke cultuurhistorische elementen. Verder staan hier een oude poldermolen en een oud elektrisch gemaal. Het weidse pre-stedelijke landschap lijkt een niet-complete legpuzzel, waarvan al diverse delen verloren gingen. Maar de restanten die er nog over zijn, zijn van belang om te behouden." Aldus de inleiding van de brochure 'Fietsen door Landelijk Osdorp', die je alle bijzonderheden van Oud Osdorp onthult en die voor twee euro te koop is bij Boerderij De Boterbloem en in het Politiebureautje Sloten. Via de link is de brochure ook online te lezen.

De Tuinen van West
Sinds 2009 wordt rond Oud Osdorp gewerkt aan de inrichting van een nieuw recreatiegebied, onder de naam 'de Tuinen van West'. Onderdeel hiervan zijn de vier polders van Landelijk Osdorp: de Eendrachtpolder of Osdorper Binnenpolder-Noord (een tussen 1920 en 1940 uitgeveende droogmakerij), de Osdorper Binnenpolder-Zuid (een nog oorspronkelijk veenweidegebied, overblijfsel van het landelijke gebied van de vroegere gemeente Sloten), de Osdorper Bovenpolder (een tussen 1900 en 1920 uitgeveende droogmakerij), en de Lutkemeerpolder, een droogmakerij uit 1865.

Tot in de 21e eeuw hebben enkele agrarische bedrijven zich in dit gebied weten te handhaven, maar geleidelijk krijgen recreatieve voorzieningen en ook stadslandbouw hier een plek. Voorts zijn er nog enkele volkstuinenparken en een bijenpark. Het gebied maakt ook onderdeel uit van de Verbindingszone De Groene AS, een ecologische verbindingszone tussen het Amsterdamse Bos en Recreatiegebied Spaarnwoude. In december 2012 is de Westrandweg gereed gekomen, die het gebied aan de noordwestkant doorsnijdt.

De Tuinen van Lutkemeer
"Op 30 maart 2019 zijn de Tuinen van Lutkemeer geopend, aan de Etnastraat in Osdorp. Deze zonnige dag zijn we gestart met de aanleg van (gemeenschappelijke) tuinen. Iedereen was van harte welkom en de groep tuinierders groeide gedurende het seizoen. Elk weekend waren de tuinen geopend om zelf een eigen moestuin te beginnen, mee te helpen aan de gezamenlijke tuin of de voorzieningen op land, of gewoon even van de rust en het uitzicht te genieten. Met zijn allen hebben we het project vanaf de grond af aan opgebouwd, uitgebreid en onderhouden. We hebben de grond klaar gemaakt, groente, fruit en bloemen ingezaaid, bomen geplant, een kruidentuin aangelegd en de algemene voorzieningen gebouwd zoals de centrale tent met bar, keuken, een waterpomp en -opslag, een ecotoilet, materiaalopslag, paden en een gezellige zitplek. Naast klusdagen was er een paasbrunch voor de buurt met live muziek en waren er informatiebijeenkomsten. Het eerste jaar van de Tuinen van Lutkemeer is afgerond met een oogstfeest

Voorjaar 2020 willen wij de Tuinen van Lutkemeer weer openen voor het volgende seizoen. Speerpunten voor het volgende seizoen is om naast de reguliere activiteiten meer mogelijkheden te scheppen voor educatie voor zowel lagere school als mbo opleiding zoals het nabijgelegen Wellant-college. Met buurtbewoners hebben wij gezamenlijk prachtige moestuinen en kleurige bloementuinen aangelegd. Werkelijk alles wat we in de grond zaaiden groeide en bloeide in de zeer vruchtbare grond. Er kwamen mensen uit de Surinaamse, Marokkaanse, Turkse, autochtone, Afghaanse en Indonesische gemeenschap samen. Tuinieren, lekker buiten in alle weidsheid van de polder een kop thee drinken en ondertussen weide- en roofvogels en konijnen en hazen observerend, brak elke taalbarrière.

De Tuinen van Lutkemeer: biedt (gezamenlijke) tuinen voor de buurt; verbindt mensen en brengt verschillende doelgroepen samen; biedt natuur, ruimte, een wijds uitzicht en rust, even weg uit de drukte van de stad; draagt bij aan de veiligheid van de omgeving; biedt ruimte voor educatie ‘voedselbeleid en productie’; heeft een publieksfunctie en laat zien dat het anders kan en zelforganisatie loont; betrekt verschillende doelgroepen; biedt een dagbesteding, recreatie en ontspanning. Bij het initiatief zijn ca. 125 mensen betrokken, waarvan de helft uit de buurt. De Tuinen trekt tuinierders en supporters uit heel Amsterdam. Het slagen van Tuinen van Lutkemeer is geheel te danken aan de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de uitvoering ervan en het gedeelde enthousiasme en de toewijding van alle betrokkenen. Daarnaast kwamen er vele mensen naar de evenementen, veelal uit de buurt. ook oud-buurtbewoners waren veel geziene gasten van de activiteiten.

Is het initiatief op een of andere manier vernieuwend? Zo ja, op welke manier? In Nieuw-West, waaronder Osdorp, bestond nog geen groenproject op deze schaal, waardoor er ook geexperimenteert kan worden met diverse vormen van collectiviteit. Zo zijn er mengvormen van individuele en gezamenlijke tuinen. Uitgangspunt is wel het collectieve dragen van de plek en het beheer. Het succes en het plezier van de Tuinen zit in haar structuur: de volledige zelforganisatie van het initiatief, de gedeelde verantwoordelijkheid voor de Tuinen en het samen van de grond af aan opbouwen en onderhouden van iets moois. De Tuinen van Lutkemeer is volledig zelf georganiseerd zonder steun van de overheid (noch financieel, noch voorwaardenscheppend). Uit ons eerste (proef)jaar blijkt dat er in deze buurt een enorme behoefte is aan tuinen. We zijn er in geslaagd om in een onveilige achteraf liggende straat zonder sociale cohesie succesvol een gezamenlijk en sociaal project op te zetten voor jong en oud(er).

Beschrijf op welke manier de straat inspirerend is voor anderen? Ondanks weinig middelen kun je met vereende krachten veel bereiken. De Tuinen van Lutkemeer is een plek voor iedereen met ruimte voor initiatieven.Voor opbouw en beheer van de tuinen is er tweewekelijks tuingroep-overleg. Nieuwe deelnemers konden zich aansluiten en nieuwe initiatieven werden hier geïntroduceerd. Een supportgroep onderhield en bouwde in samenwerking met de tuingroep de voorzieningen, organiseerde de publieksevenementen, voorlichting en de financien. De Tuinen zijn tot stand gekomen op basis van vrijwillige bijdragen van de deelnemers en supporters (ook in natura door schenking van zaden, bomen, scheppen, hout, kruiwagens, e.a.) en op basis van donaties en fondsenwerving. Wij hebben steun gekregenvan vele mensen en organisaties zoals Eigenwijks, Dorpsraad Sloten - Oud Osdorp, Voedsel Anders, IVN en Aseed. Na de vernieling van de Tuinen in september 2019 (in opdracht van de onder Recente ontwikkelingen beschreven projectontwikkelaars, red.) is er veel tijd gaan zitten in het vinden van nieuwe energie voor de doorstart van de Tuinen volgend voorjaar. Tegelijkertijd is de saamhorigheid flink gegroeid en animo voor de Tuinen van Lutkemeer 2020 enorm toegenomen." Aldus Alies Fernhout, 29 oktober 2019, als inzending voor de verkiezing van de meest Verenigde Straat van Amsterdam.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Osdorp, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Ca. 600 oude foto's e.d. van Osdorp op Beeldbank Amsterdam.

- In 2012 is de Werkgroep Historie in samenwerking met het Geheugen van West en het Amsterdam Museum een project gestart waarbij (ex-)bewoners van Sloten, de Noorder- en Zuiderakerweg en Oud Osdorp worden geïnterviewd om zo de herinneringen aan het vroegere leven in het landelijk gebied te documenteren in een audiovisueel archief. De interviews gaan niet alleen over het dorpsleven in vroeger tijden, maar ook de recentere geschiedenis komt aan bod: de gevolgen van de verstedelijking en veranderingen die de oprukkende stad met zich meebracht. Tussen 2012 en 2019 zijn er bijna 80 filmpjes geproduceerd, waarvan er 60 zijn gepubliceerd op de site Geheugen van West.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Sloten en Oud Osdorp.

- De Dorpsraad geeft jaarlijks de Dorpengids Sloten - Oud Osdorp uit. Deze wordt in papieren vorm verspreid onder de bewoners en is ook verkrijgbaar in het Dorpshuis. Via de link is hij ook online te lezen.

- Nieuws: - "Sinds februari 2021 geeft de werkgroep Publiciteit van de Dorpsraad een nieuwsbrief uit met alle wetenswaardigheden over het landelijke gebied van Nieuw-West. Blijf ook op de hoogte van álles wat hier gebeurt. Over de acties van Behoud Lutkemeer en het belang van duurzame biologische landbouw in een groen Oud Osdorp. Over de verkeerssituatie in (Nieuw) Sloten en de Sloterbrug. Over bouwplannen in het Beschermd Dorpsgezicht. Welke activiteiten en evenementen hier worden georganiseerd. De dorpsfeesten, Koningsdag en alles over het Kleinste Politiebureautje van Nederland, de molen, de kerken, de Slotense Speeltuin, de vele volkstuinparken, biologische boerderij De Boterbloem, vereniging ‘De Oeverlanden Blijven!’, enzovoorts. Via deze link kun je je abonneren op de digitale nieuwsbrief."

- Belangenorganisaties: - In 1962 is Dorpsraad Sloten - Oud Osdorp opgericht, die de belangen behartigt van deze oude dorpen en de bijbehorende landelijke gebieden. Het werkgebied is de Sloterweg met omgeving, de Noorderakerweg en Zuiderakerweg NW daarvan, en het oude deel van Osdorp NW dáárvan (Osdorperweg en Lutkemeerpolder).

- 'Behoud de Lutkemeer' is een platform van bezorgde burgers en organisaties die zich inzetten voor behoud van de open polder en het unieke akkerlandschap in de Amsterdamse Lutkemeerpolder in Oud Osdorp. Het platform verzet zich tegen de bouwplannen van de Schiphol Area Development Company (SADC), die hierboven uitvoerig zijn beschreven.

- Zorg: - Kwekerij Osdorp in Oud Osdorp (Osdorperweg 937) biedt een zinvolle dagbesteding aan inmiddels ca. 250 (ex-)verslaafden, mensen met een psychische aandoening en mensen die baat hebben bij een gestructureerde dagbesteding. Gedurende de dag houden zij zich bezig met het telen en oogsten van groenten. Het gaat met name om paprika's (oranje, rode, gele en groene blokpaprika's), aubergines (paarse en graffiti aubergine), en tomaten (Coeur de Boeuf, ronde tomaat, pruimtomaat en cherrytomaat).

Kwekerij Osdorp, onderdeel van Stichting Landzijde, is ontstaan doordat Jeroen Rijpkema en Jeroen Klaassen iets voor mensen wilden betekenen. Jeroen Rijpkema, eerder werkzaam in de tuinbouw en als medewerker op een sociale werkplaats, kreeg het idee om dat werk te combineren met de tuinbouw. Uit onderzoek van de Universiteit van Wageningen bleek namelijk dat het zeer helend is om in een agrarische omgeving te werken. Aan de Osdorperweg stond een oude rozenkwekerij en al snel was de stap gezet en is Kwekerij Osdorp opgericht. Naast een zinvolle dagbesteding krijgen cliënten ook opleidingsmogelijkheden aangeboden. Zo kunnen zij Nederlandse les of de opleiding Arbeidsmarkt Gekwalificeerd Assistent (AKA) volgen.

Reacties

(2)

Beste Frank,

In aanvulling van wat er geschreven staat over Oud Osdorp:

* De kermis vindt niet plaats in Oud Osdorp, doch in het Stadspark Osdorp, in de tuinstad Osdorp (in oktober).
* Theater De Meervaart ligt niet in Oud Osdorp, doch in de tuinstad Osdorp, tussen Meer en Vaart en het Osdorpplein.
* De link naar - Ca. 600 oude foto's e.d. van Osdorp op Beeldbank Amsterdam is een dode link, dit moet zijn: https://archief.amsterdam/beeldbank/?mode=gallery&view=horizontal&q=Osdo...
* Een groot deel van de tekst in de onderste helft van het artikel heeft betrekking op de tuinstad Osdorp, een nieuwbouwwijk van Amsterdam, gebouwd vanaf 1958. Doordat de tuinstad de naam Osdorp kreeg werd het oude dorp aan de Osdorperweg voortaan Oud Osdorp genoemd. De teksten over de tuinstad Osdorp horen eigenlijk niet in dit verhaal als zijnde nieuwbouwwijk van Amsterdam, net als de overige Westelijke Tuinsteden, gebouwd vanaf de jaren vijftig, zoals Slotermeer, Geuzenveld en Slotervaart, die ook geen beschrijving hebben in de plaatsengids.
Ik hoop je hiermee voldoende geïnformeerd te hebben.

Groeten, Erik Swierstra
Werkgroep Historie Sloten-Oud Osdorp

Dank voor de tips Erik! Die tuinstad heeft inderdaad niets met het oude dorp te maken en die moet ik dan ook niet op één hoop gooien alleen maar vanwege de naamsovereenkomst. Het is inderdaad het zuiverst om deze pagina alleen voor het oude dorp te gebruiken en de tuinstad-gerelateerde inhoud te verwijderen, en/want wijken die alleen maar wijk zijn en niet voorheen een dorp en/of gemeente zijn geweest beschrijf ik inderdaad niet op mijn site (want dat zijn geen woonplaatsen maar onderdelen van een woonplaats). Dat heb ik dan ook gedaan. En ook de door jou genoemde link aangepast en verder nog enkele dode links gerepareerd dan wel verwijderd. En de pagina hernoemd naar Oud Osdorp, opdat nog duidelijker is waar deze pagina over gaat.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen