Status

- Ospel is een dorp in de provincie Limburg, in de streek Peelland, gemeente Nederweert.

- Onder het dorp Ospel vallen ook de buurtschappen Horick, Horickheide, Klaarstraat, Kreijel (grotendeels) en Waatskamp. Dat zijn 5 buurtschappen in totaal. Voor de postadressen valt onder het dorp ook het NO gelegen buurdorp Ospeldijk.

Naam

In het Limburgs
D'Oospel of Doospel.

Oudere vermeldingen
1612 en 1621 Ospel.

Naamsverklaring
"Zonder oudere vormen moeilijk te duiden. Volgens sommigen misschien ontstaan uit Ospelo* 'espenbos'. De verklaring als Ossepeel, omdat de turf uit de Peel vaak met ossenwagens werd vervoerd, berust op reïnterpretatie. Op basis van D'Oospel, met lidwoord en lange vocaal, is ook Oostpeel* voorgesteld."(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Ligging

Ospel ligt NO van Nederweert.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Ospel 34 huizen met 176 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.300 huizen met ca. 3.400 inwoners. Het postcodegebied heeft ca. 4.100 inwoners omdat daar, zoals bij Status reeds gemeld, ook het buurdorp Ospeldijk onder valt. Ca. 75 procent van de huizen in het dorp zijn koopwoningen.

Geschiedenis

Ospel heeft zijn ontstaan te danken aan de veenexploitatie. Het is gelegen op hoge, zanderige grond, die als een schiereiland in de enorme Peelmoerassen uitstak.

Parochie
"Omstreeks 1850 was er nog geen sprake van een dorp Ospel. Ten oosten van de kern Nederweert lagen talrijke gehuchten, waarvan dit er een was. De meest oostelijk gelegen gehuchten vormden in 1864 de parochie O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen waarvan de kerk in dit gehucht werd gebouwd. Dit gehucht lag het meest centraal aan de doorgaande weg van Nederweert naar Meijel. Op oude kaarten bestaat de parochie uit de gehuchten Ospel, Kreijel, Waatskamp, Klaasstraat en Horik. Binnen de parochie kende men daarnaast ook nog de gehuchten Nieuwstraat, Meyelse Dijk en de Klootspeel. Totaal ging het bij de stichting van de parochie om 872 zielen met 164 huizen.

Het plein in het centrum van het dorp is genoemd naar de familie Aerthijs: het Aerthijsplein. Waar nu het plein is, lag vroeger de boerderij “Bi-j Haaze”, waarin de familie Aerthijs heeft gewoond. Deze familie heeft veel betekend voor de oprichting van de parochie in 1864. Veel meer dan dit weten de meeste inwoners niet over de familie. Overigens komt de familienaam Aerthijs niet meer voor. Waar is de familie gebleven en wat heeft ze gedaan voor de oprichting van de parochie? Ook is uit overlevering bekend dat ze zeer welgesteld was. In 1881 had deze familie een vermogen van 200.000 gulden, wat voor die tijd zeer veel was. Waar heeft ze dit vermogen mee verdiend? Het artikel 'De familie Aerthijs en de oprichting van de parochie Ospel in 1864' (door Henk Hermans, 2019) probeert op deze drie vragen een antwoord te geven." In 1964 is het boek '100 jaar Parochie Ospel 1864-1964' (112 pag.) verschenen. Ook op deze pagina vind je een artikel over het ontstaan van de parochie, plus een beschrijving van de kerk en van andere bezienswaardigheden in het dorp.

Bezienswaardigheden

- Ospel heeft 3 rijksmonumenten, zijnde de kerk, de molen en de wegkapel Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand, die zich in buurtschap Klaarstraat bevindt en daarom aldaar wordt beschreven.

- De neogotische RK kerk van Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen dateert uit 1867 en is ontworpen door architect Pierre Cuypers.

In tegenstelling tot Nederweert is in Ospel de parochie zelf verantwoordelijk voor noodzakelijk onderhoud aan de kerktoren. Enkele jaren geleden bleek restauratie van de toren dringend noodzakelijk. De totale renovatiekosten van dit rijksmonument werden geraamd op ruim € 300.000,- waarvan 50% door de Provincie, 20% door het Bisdom en 15% door de gemeente Nederweert wordt bijgedragen. De resterende 15% kwam ten laste van de parochie. De parochiecommissie heeft Ospelse verenigingen benaderd om een actiecomité te vormen (de harmonie, de tennisvereniging, de voetbalclub, de handboogschutterij, Jong Nederland, Dorpsraad Ospel, Dorpsraad Ospeldijk, de parochiecommissie en de Vrienden van de Parochie). Zij zijn de crowdfundingsactie ‘Same sterk vör oos kerk’ gestart, waarmee zij de benodigde € 45.000,- hoopte in te zamelen.

Bij de uitvoering van het project beoogden 3.000 bakstenen te worden vervangen (in de praktijk zijn het er 5.000 geworden*). De 3.000 bakstenen konden voor € 15,- per stuk worden geadopteerd. Met deze ludieke crowdfundingsactie konden mensen, bedrijven en instellingen financieel een steentje bijdragen aan de renovatie van de kerktoren van Ospel. Op 15 januari 2019 wordt met trots bekendgemaakt dat er maar liefst € 61.153,73 is ingezameld. * Dit komt omdat gebleken is dat de herstelwerkzaamheden na de oorlog te primitief zijn uitgevoerd. Gezien de economische situatie toen (gebrek aan alles) is dit wel begrijpelijk. Echter nu bleek dat de stukken muur die toen hersteld zijn nauwelijks in verband gemetseld zijn met de oude muur. Hierdoor was er onvoldoende hechting, met als gevolg dat er vocht achter kwam dat bij bevriezing uitzet en breuken veroorzaakt. Op termijn zouden hierdoor grotere stukken muur los kunnen komen.

- Beltmolen De Korenbloem uit 1870 is in 1990 geheel gerestaureerd en maalvaardig. Molenaars Geert, Coen en Hans ontvangen je graag op de 2e, 3e en 4e zaterdag van de maand. Molen en winkel zijn dan open van 10.00 tot 16.00 uur. Buiten de openingstijden is een bezoek met familie of groepjes op afspraak mogelijk. Rondleidingen, en met voldoende wind; draaien, malen, builen en mengen van diverse meelsoorten. Na de rondleiding kom je beneden in de molenwinkel. Hier zijn diverse streekproducten te koop onder het genot van koffie en vlaai die speciaal gebakken is van het ambachtelijk gemalen meel. Hier kun je verschillende meelsoorten kopen. met recepten voor het bakken van ambachtelijk brood.

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - VV De Vlikkestaekers. - VV Neet Normaal. - De jaarlijkse carnavalsoptocht wordt gecoördineerd door het Optochtcomité.

- EPO - Tour d'Oospel (wielrennen, weekend begin augustus), met o.a. het Open Doospels Kampioenschap, een spectaculaire wielerwedstrijd voor lokale wielerliefhebbers die graag een wielerwedstrijd rijden op een schitterend parcours. Fun Run: de meest orginele creaties worden tijdens deze wedstrijd door de deelnemers getoond. Orginaliteit, creativiteit en plezier staan voorop! Rabo Dikke Banden Race: jongens en meisjes tussen de 7 en 12 jaar oud kunnen hun fietskwaliteiten showen. ID Cycling Cup: schitterende fietswedstrijd voor mensen met een verstandelijke beperking. KNWU Heren: wielerwedstrijd voor elite-mannen / belofte KNWU wielrenners. En KNWU-criterium voor dames. Op de vrijdag- en zaterdagavond is er feest met DJ's en live bands. Gratis toegang.

- Oktoberfeesten (weekend eind oktober).

Landschap, natuur en recreatie

- Buitencentrum De Pelen van Staatsbosbeheer ligt in het dorp Ospeldijk (en niet in Ospel, wat het postcodeboek je wil doen geloven), en wordt daarom verder aldaar beschreven. Het is een ideaal startpunt voor je tochten door Nationaal Landschap De Groote Peel.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Ospel, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Oude foto's en ansichtkaarten van Ospel op Facebook.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Ospel (online te bestellen).

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Nieuws: - Weekkrant D'Oospels Blaedje. - Nieuws van D'Oospels Blaedje op Facebook. - Nieuws uit Ospel op de site Midden-Limburg Actueel.

- Belangenorganisatie: - "Wat is Dorpsraad Ospel?: een stichting met als doel behoud en waar mogelijk verbetering van de leefbaarheid in het dorp; de dorpsraad is een orgaan dat zich uitsluitend tot doel stelt het algemene belang van het dorp en zijn bewoners te behartigen; de dorpsraad is niet politiek gebonden; de dorpsraad bevordert het woon-, leef- en werkklimaat van het dorp. Omdat de dorpsraad geen verantwoording hoeft af te leggen aan een politieke partij kan het zich volledig en ongebonden inzetten voor de belangen van het dorp. Wat doet de Dorpsraad voor jou als inwoner?: de dorpsraad onderhoudt een goede communicatie met de bewoners en belangengroepen van het dorp; de dorpsraad onderneemt actie bij knelpunten, problemen en wensen; de dorpsraad adviseert het college van Burgemeester en Wethouders en de Gemeenteraad van de gemeente Nederweert gevraagd en ongevraagd. Het College, van haar kant, is verplicht om bij plannen die de fysieke leefomgeving raken, advies in te winnen bij de Dorpsraad. Wat doet de Dorpsraad niet?: de dorpsraad onderneemt geen actie op grond van uitsluitend persoonlijke belangen van de dorpsleden. De dorpsraad dient het algemeen belang van het dorp en zijn inwoners.

Wie zitten er in de Dorpsraad?: de leden van de Dorpsraad zijn een afspiegeling van de bewoners en zijn allen vrijwilligers. Wij zijn geen politieke partij, wat overigens niet betekent dat een lid geen politiek mag bedrijven. Hoe vaak komt de Dorpsraad bijeen?: de dorpsraad komt gewoonlijk een keer per maand bijeen om de ontwikkelingen binnen de verschillende werkgroepen en lopende zaken te bespreken. Meestal vinden deze bijeenkomsten plaats in het Haazehoof. Inwoners zijn van harte welkom bij het 'inloop halfuurtje' voorafgaand aan elke vergadering om vragen te stellen. Deze vragen wel graag vóór aanvang van de bijeenkomst even aan het secretariaat melden. Wat kun je van ons verwachten?: dat de leden van de dorpsraad zich belangeloos inzetten voor het verhogen van de kwaliteit van leefbaarheid in Ospel. Wat verwachten wij van jou als inwoner?: dat je mee wilt denken en ons op een opbouwende en positieve wijze wilt informeren en van advies wilt voorzien, zowel bij bestaande als zich nieuw aandienende problemen die betrekking hebben op de leefbaarheid van ons dorp."

- MFA: - MFA Haaze-Hoof is een modern multifunctioneel centrum, dat voorziet in de behoefte aan ruimte en/of faciliteiten voor verenigingen, bedrijven, instellingen en particulieren. Het centrum omvat een grote zaal, kleinere vergaderruimten, horeca en een modern ingerichte keuken. Ideaal voor vergaderingen, studiedagen, opleidingen, workshops en cursussen, bruiloften, sfeervolle bijeenkomsten, desgewenst met koffietafels en lunches. Dit alles onder het motto: "Kwaliteit voor een vriendelijke prijs."

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool De Schrank staat niet alleen bekend als een goede school, maar ook als een open school, midden in de gemeenschap, en dat willen ze vooral zo houden. Op De Schrank zitten een kleine 300 kinderen en er werken zo’n 20 leerkrachten. Het schoolgebouw staat op een ruime aantrekkelijke locatie. Ze hebben ook een grote en uitnodigende speelplaats. De gymzaal van het dorp grenst aan de speelplaats en ook het groene gemeentelijke speelveld grenst aan school.

De school werkt intensief samen met Kindcentrum Alles Kids. Alles Kids verzorgt de opvang van kinderen van 0-13 jaar. Het kindcentrum ligt op slechts 200 m afstand van school.

- Jeugd: - Bij Jong Nederland Ospel staan het spelende kind en de actieve jongere centraal. Van kleuter tot jong volwassene. Spelen en beweging is belangrijk en daagt uit. In de wereld van het spel ontmoet de jongere de ander en zichzelf. Bij Jong Nederland gaat het niet om de prestatie, maar om de deelname. Plezier, actie, ontspanning, ontplooiing, geborgenheid en sfeer; kortom: ontmoeten en samen doen. Een leuke club waar iedere week dezelfde groep kinderen of jongeren, met dezelfde leiding, bij het zelfde clubgebouw, op dezelfde tijd steeds weer andere activiteiten doen. Elke groep heeft een eigen clubavond en eigen activiteiten. Afhankelijk van de leeftijd wordt iemand lid van de minioren (kleuters), maxioren (onderbouw basisschool), junioren (bovenbouw basisschool) of senioren (voortgezet onderwijs).

- Muziek: - Melodie der Peel te Ospel is een gevarieerd muziekgezelschap dat van vele markten thuis is. Bij de oprichting in 1938 wordt gestart met een harmonie. In de loop der jaren breidt de vereniging uit met een drumband omdat de activiteiten op straat meer ritmische begeleiding vragen. Maar Melodie der Peel is meer dan deze standaard onderdelen. Wie kent niet de Zaate Hermeni-j Oze Hoempa, die nauwe banden heeft met de harmonie. Ook van het cabareteske kwintet De Melodientjes liggen de wortels, zoals de naam verraadt, bij Melodie der Peel. Bij de MDP-band (Melodie der Peel-band) kunnen leden hun energie kwijt met het vertolken van eigentijdse popmuziek.

- Sport: - Voetbalvereniging RKSVO is opgericht in 1948 en heeft ca. 500 leden.

- Overige verenigingen: - De Bond van Wapenbroeders is de oudste en de grootste landelijke algemene vereniging van oud-militairen en actief dienende militairen van de Nederlandse krijgsmacht, alsmede van oud-verzetslieden en opvarenden van de Koopvaardij die in de Tweede Wereldoorlog onder Nederlandse of geallieerde vlag hebben gevaren. De Bond heeft veel regionale afdelingen. Er is ook een afdeling Ospel.

- Willem Smits, psycholoog te Altweerterheide, organiseert in 1994 een cursus 'Autobiografisch schrijven' in Ospel. Dit valt zo goed in de smaak dat hieruit de Schrijverskring Ospel (SKO) is ontstaan. Zij komen 1 keer in de 4 à 6 weken bij elkaar. Ze dragen hun schrijfsels aan elkaar voor en daarna ontstaan er soms levendige reacties, suggesties en tips. Maar ze doen nog veel meer, o.a. organiseren van Winter Poëzie Avonden, regelmatig publicaties in Het Weekblad voor Nederweert, en uitgave van bundels in eigen beheer.

- Zorg: - Woonzorgcentrum Aan Stad-thoês is gelegen in het centrum van Ospel. Je wilt natuurlijk zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen, ook wanneer je zorg nodig hebt. Het complex van Aan Stad-thoês is een bijzonder project dat uitgaat van deze wens, en dat hier speciaal voor is ingericht. Woonzorgcentrum Aan Stad-thoês heeft 39 royale appartementen en 4 naastgelegen woningen. De appartementen hebben allerlei voorzieningen die de toegankelijkheid en veiligheid vergroten. Je huurt het appartement van de woningbouwvereniging en ontvangt naar behoefte thuiszorg van Stichting Land van Horne.

- Agrarisch: - Dat er in deze omgeving veel 'eierboeren' zijn is natuurlijk wel bekend. Minder bekend is de vestiging van de firma Eivo (Eierververij Ospel), de grootste professionele eierververij van Nederland. "Vanaf de buitenkant is het een kippenstal zoals zovele andere. Eenmaal binnen valt je mond open van verbazing en word je getrakteerd op een kleurenspel dat zelden is vertoond. Over een lengte van ruim honderd meter staan vier machines die in een duizelingwekkend tempo eieren koken, verven, drogen en verpakken. Eitjes in alle kleuren van de regenboog en in de meest uiteenlopende designs. Pasen, Kerst, carnaval of Halloween: elk feest of seizoen heeft z’n eigen, gekleurde eieren. Aan de wieg van dit succes staan twee boerengezinnen uit de gemeente Nederweert: de families Sieben en Van Gemert, van origine pluimveehouders. In 1996 schaften zij samen een verfmachine aan en gingen ze aan de slag in de stal die de gebroeders Sieben twee jaar eerder hadden gekocht. “Het eerste jaar was de productie nog bescheiden. Broers, zussen, kinderen; de hele familie hielp mee en alle geverfde eitjes werden met de hand ingepakt. Wie toen tegen mij had gezegd dat we twee decennia later jaarlijks tientallen miljoenen eieren zouden verven, had ik voor gek verklaard”, zegt mede-eigenaar Paul Sieben, die in de avonduren als kastelein achter de bar staat van Café De Schans."

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)