Oranjedorp

Plaats
Dorp
Emmen
Drenthe

Oranjedorp plaatsnaambord [640x480].jpg

Oranjedorp is een dorp met een eigen bebouwde kom, maar valt voor de postadressen onder Nieuw-Dordrecht

Oranjedorp is een dorp met een eigen bebouwde kom, maar valt voor de postadressen onder Nieuw-Dordrecht

Oranjedorp

Terug naar boven

Status

- Oranjedorp is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Emmen.

- Het dorp Oranjedorp heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Nieuw-Dordrecht.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1867 Oranjedorp, 1913 ook Kollingsveen.

Naamsverklaring
Genoemd naar de ligging ZO van het Oranjekanaal, dat in 1858 vanuit het noordwesten het gebied ten zuiden van Emmen bereikte.(1) Oranjedorp heette aanvankelijk Kollingsveen. Kolling betekent 'kolk'. (bron: Hist. Ver. Zuidoost Drenthe)

Terug naar boven

Ligging

Oranjedorp ligt ZO van Emmen, ZW van Nieuw-Dordrecht, NW van Klazienaveen, NO van Erica en wordt doorsneden door de A37. Het lintdorp loopt NW-ZO langs de kanalen Bladderswijk in het Z en Oosterwijk in het N. N langs het dorp liggen in een lange strook de bedrijventerreinen (van N naar Z) Bargermeer IV, Bedrijvenpark A37 en Industrieterrein Pollux, deels recentelijk ontwikkeld en deels nog in aanleg.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Oranjedorp heeft ca. 150 huizen met ruim 400 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In 1858 komt het Oranjekanaal gereed. Het eindigt NW van het huidige dorp. Om de veencomplexen in deze omgeving te kunnen ontginnen, moet er nog een kanaal worden gegraven van het Oranjekanaal naar de Verlengde Hoogeveense Vaart bij Klazienaveen. Dat wordt de Bladderswijk, genoemd naar opzichter Bladder onder wiens supervisie de aanleg van het kanaal is geschied. Aan dit kanaal en de rond 1862 parallel aan de Bladderswijk gegraven Oosterwijk, is het plaatsje Kollingsveen ontstaan, dat later is hernoemd in Oranjedorp.

Vanaf 1885 tot omstreeks 1920 is Oranjedorp een belangrijke leverancier van turf. De meeste turf wordt afgevoerd naar Amsterdam. Door de vervening vestigen zich steeds meer arbeiders in het dorp, omdat ze elders zonder werk waren komen te zitten. Er ontstaat een bevolking bestaande uit Drenten, Groningers en Friezen. Na de vervening ontstaat hier landbouw, gebruik makend van het zand dat is overgebleven bij het graven van de wijken. Dit zand, gemengd met de bovenste laag van ca. 80 cm aarde die overgebleven was tijdens het vervenen, werd dalgrond genoemd, een laag aarde die zeer geschikt was voor de landbouw. De vervener was door de zogeheten bonkbepaling verplicht om de genoemde laag van 80 cm, de bonkaarde of het bonksel, op het afgegraven perceel achter te laten. De bonksel werd vermengd met het zand dat door het graven van de wijken was vrijgekomen. Bij gebrek aan zand moest dit onder het veen vandaan gehaald worden, het zogeheten zandschieten.

Zo ontstaan de eerste boerderijen, vooral in het noordelijk deel van Oranjedorp, omdat de vervening daar begonnen is. Verschillende verveners worden landbouwers. Met de komst van verveners en arbeiders en de overgang naar landbouw vestigen zich in het dorp natuurlijk ook middenstanders. De oudste middenstander waren de verveners zelf, die hier een winkel dan wel een café begonnen met gedwongen nering.

Oranjedorp heeft nooit een kerk gekregen. Er was wel een evangelisatielokaal aan de Lokaalweg, dat later naar de Oosterwijk is verplaatst.

Geleidelijk wordt Oranjedorp meer en meer ingesloten door de oprukkende industrie. De eerste aanzet daartoe is de bouw van de gasontzwavelingsfabriek van de NAM in 1984. De toename van industrie in de directe omgeving leidt tot verkeersoverlast in het dorp.

In 1983 is het 125-jarig bestaan gevierd, ter gelegenheid waarvan een gedenksteen is geplaatst op de kruising Oosterveenseweg - Oosterwijk en een boek is verschenen getiteld 'Oranjedorp 1858-1983'.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht op de pagina Geschiedenis van Oranjedorp van de Historische Vereniging Zuidoost Drenthe.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De basisschool van Oranjedorp, de Meester Halmaschool (Oosterwijk Westzijde 56), is genoemd naar de eerste hoofdmeester van de school en is opgericht in 1914. De school is na afloop van schooljaar 2014-2015 gesloten, omdat het aantal leerlingen te klein was geworden om nog verantwoord door te kunnen gaan. Reeds in 2011 werd de school met sluiting bedreigd, waar de inwoners toen tegen in opstand zijn gekomen (o.a. middels een Protestsong voor behoud van de Meester Halmaschool en een protest op het gemeentehuis). Men heeft het nog enkele jaren kunnen uitstellen, in de hoop dat de school toch nog meer leerlingen zou kunnen aantrekken. Er was wel enige aanwas van buiten het dorp, omdat steeds meer ouders hun kinderen bewust naar een kleine school sturen.

In 2012 heeft de medezeggenschapsraad tegen de beoogde fusie met Basisschool De Klobbestoek in Nieuw-Dordrecht gestemd, en de gemeente heeft zich daar toen vooralsnog bij neergelegd. In 2014 heeft de school van Oranjedorp nog het 100-jarig bestaan gevierd, maar een jaar later was het toch echt afgelopen. In schooljaar 2011-2012 waren er nog 48 leerlingen, in schooljaar 2013-2014 nog 24, en in schooljaar 2014-2015 nog 19. En dan is het niet alleen onderwijskundig maar ook financieel niet verantwoord meer; er moest in verhouding te veel geld bij, te meer omdat de gemeente Emmen met nog meer van dergelijke kleine scholen te maken had.

In oktober 2017 is het pand door de gemeente verkocht. De nieuwe eigenaar gaat het verbouwen en herbestemmen tot woonhuis. Tijdens een door gemeente en Plaatselijk Belang Oranjedorp georganiseerde informatieavond in augustus 2017 gaven de meeste inwoners de voorkeur aan een herbestemming tot woonhuis. Ook vinden zij het belangrijk dat het uiterlijk van het gebouw behouden blijft en dat de activiteiten van het naastgelegen dorpshuis als voorheen kunnen doorgaan. Er zijn 6 biedingen gedaan. Gekozen is voor de bieder die het beste voldoet aan de gestelde gunnningscriteria en de invullig die het beste aansluit bij de wensen van de dorpelingen.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Het aanleggen van keverbanken en andere natuurvriendelijke maatregelen op akkers leidt tot een toename van het aantal insectensoorten en het aantal insecten. Op de akkers met maatregelen werden bijna 50 verschillende insectensoorten waargenomen. Op de akkers zonder maatregelen werden nog geen 20 soorten waargenomen. "In augustus 2020 heeft aan de Boerwijk de officiële opening plaatsgevonden van een keverbank. Agrariër Willem Drenthen en Natuurwerkgroep Oranjedorp hebben een keverbank aangelegd, met ondersteuning van Agrarische Natuur Drenthe en Landschapsbeheer Drenthe. Met de keverbank bevorderen/verbeteren de initiatiefnemers het leefgebied van patrijzen in het gebied. Deze goed gecamoufleerde vogelsoort heeft het namelijk niet makkelijk en kan best een helpende hand gebruiken.

De patrijs is een van de meest bedreigde vogelsoorten van het boerenland. Sinds de jaren zeventig is de populatie met meer dan 90% afgenomen. Zonder hulp verdwijnt de patrijs binnen 20 jaar uit ons land. In Drenthe zijn de patrijzen veelal te vinden in landbouwgebieden, zo ook in het (akkerbouw) gebied rondom Oranjedorp. De patrijs stelt niet veel eisen aan zijn leefgebied, maar het is wel belangrijk dat er voldoende voedsel aanwezig is en er weinig verstoring plaatsvindt.

De keverbank is een van de onderdelen die de initiatiefnemers hebben ontwikkeld op de akker van agrariër Willem Drenthen: “Met dit initiatief wil ik graag laten zien op welke wijze agrariërs een actieve rol kunnen spelen in het vergroten van de biodiversiteit”. De keverbank is een strook in het akkerland die ongeveer 50-70 centimeter hoger ligt. Doordat de strook wordt ingezaaid met gras en meerjarige kruiden is het de ideale leefomgeving voor insecten zoals loopkevers en dat betekent: voldoende voedsel voor de patrijs. Daarnaast zijn bij de keverbank in Oranjedorp een poel, een struweel en bloemrijke stroken ingezaaid en is een zogeheten hazenapotheek aangelegd. Inmiddels ontstaat bij de keverbank een mooie vegetatie. Er zijn al putters en kneutjes waargenomen, libellen en juffers bevinden zich rondom het water en een scholekster heeft afgelopen seizoen gebroed op een perceel naast de keverbank.

Niet Productieve Investeringen. De in Oranjedorp aangelegde keverbank maakt onderdeel uit van de landelijke subsidieregeling Niet Productieve Investeringen voor weide-en akkervogels. De subsidieregeling is ontstaan door een nauwe samenwerking tussen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en de provincies en valt onder de rijksregelingen van het POP3 Plattelandsontwikkelingsprogramma. Dankzij de subsidie heeft Agrarische Natuur Drenthe bloemenmengsels en beplanting beschikbaar kunnen stellen. De ondersteuning van Landschapsbeheer Drenthe is onderdeel van het Streekbeheer, waarin groepen gereedschap kunnen lenen en ondersteuning ontvangen bij groene inactieven.

Partridge project. De initiatiefnemers hebben inspiratie voor de keverbank opgedaan bij het Partridge project van de Vogelbescherming. In zeven landen worden op tien locaties betere leefomstandigheden gecreëerd voor de patrijs. Het project heeft als doel de achteruitgang van de patrijs in Europa te stoppen en 30 procent meer biodiversiteit te realiseren. Daarbij is de uitwisseling van kennis met agrariërs, jagers, natuurbeschermers en beleidsmakers een belangrijk onderdeel. Natuurwerkgroep Oranjedorp is heel blij met het initiatief. De betrokkenen hopen de komende jaren, in samenwerking met de lokale agrariërs, nog meer van dit soort initiatieven tot stand te brengen. In 2020 heeft de natuurwerkgroep verspreid over het dorp al ruim 100 nestkastjes opgehangen. Dat heeft geleid tot een zichtbare toename van het aantal mezen." (bron: Landschapsbeheer Drenthe, augustus 2020)

- In 2013 is het Koning Willem-Alexanderkanaal in gebruik genomen, een nieuw verbindingskanaal tussen de Bladderswijk in Oranjedorp en het Scholtenskanaal N van Klazienaveen. Het kanaal is onderdeel van een vaarverbinding tussen Erica en Ter Apel, die de Drentse en Groningse Veenkoloniën met elkaar verbindt. Toeristen kunnen hierdoor nu een rondje varen vanaf de stad Groningen via Assen, Meppel, Emmen, Ter Apel en weer terug naar de stad. Tevens zijn in 2011 twee nieuwe bruggen bij het dorp gereed gekomen.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Oranjedorp, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Belangenvereniging: - Plaatselijk Belang Oranjedorp.

- Dorpshuis: - Dorpshuis d'Aole Turfstee.

- Zorg: - Zorgboerderij Gewoon IK (Oosterwijk Oostzijde 54).

Reacties

(2)

Zag een oude foto van het huis/smederij van Velsing op Bladderswijk 2. Heb daar in de jaren 70\80 gewoond naast Roelof Kuiper. Wilde het kopiëren voor mijn oudste dochter. Maar dat kan natuurlijk niet. Of is er een uitzondering daar ik in het huis heb gewoond.
Bedankt

Zo te zien bedoelt u de teksten en/of foto's op deze pagina: http://www.historisch-emmen.nl/buitendorpen/oranjedorp/Bladderswijk-Velz...
Die zijn inderdaad niet te downloaden. De beheerder van die pagina (dat zijn wij dus niet) kunt u bereiken middels de knop 'e-mail' onderaan die pagina. U kunt hem op die manier uw verzoek voorleggen. Ik vermoed dat hij daar gezien uw motivatie vast wel aan zal willen voldoen. Succes gewenst.
Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen