Het oude dorpskerntje van Opwierde is er nog altijd (naast de aangrenzende wijk Opwierde), en heeft witte plaatsnaamborden binnen de bebouwde kom van de stad Appingedam
- Opwierde is een oud dorpje, tegenwoordig 'dorp in de stad' en tevens wijk in de provincie Groningen, gemeente Appingedam.
- Geheel Opwierde is tegenwoordig onderdeel van de stad Appingedam. Tussen de oude stad en het oude dorpje is na 1900, en vooral na de Tweede Wereldoorlog, de grote wijk Opwierde gerealiseerd. Met ca. 6.000 inwoners omvat deze bijna de helft van de inwoners van de stad en gemeente. Het oude dorpskerntje is ter plekke nog altijd als zodanig herkenbaar, door de ligging aan de O buitenrand van de wijk, rond de oude kerk (voor nadere specificaie zie bij Ligging), én door eigen, witte plaatsnaambordjes aldaar binnen de bebouwde kom, en daarom te kwalificeren als 'dorp in de stad'.
Terug naar bovenIn het Gronings
Opwier of Opwerd.
Oudere vermeldingen
Opwierda, 1228 Upwirthe, 1453 to vpwyrden, 1581 Upweerda.
Naamsverklaring
Betekent het Oudfriese up 'hoger, binnenwaarts gelegen' en wirth 'wierde, bewoonde hoogte', in tegenstelling tot Uitwierde.(1)
De wijk Opwierde ligt direct ZO van de oude stad. Ze worden van elkaar gescheiden door het Nieuwe Diep. Het oude dorpskerntje ligt direct ZO van de gelijknamige wijk, rond het Z deel van de Opwierderweg, met 2 kleine kerntjes; een huizengroepje op de wierde bij de kerk, en een huizengroepje Z daarvan, grenzend aan het Eemskanaal.
Terug naar bovenIn 1840 heeft het dorp Opwierde 39 huizen met 221 inwoners. Tegenwoordig heeft de gelijknamige wijk ca. 2.400 huizen met ca. 6.000 inwoners. Het daaraan in het ZO grenzende oude dorpskerntje heeft ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners.
Terug naar boven- ZW van Opwierde lag het Opwierdermeer, met een oppervlakte van 12 hectare. Rond 1900 was het inmiddels geheel dichtgegroeid en werd het als weidegrond gebruikt.
- Beschrijving van Opwierde anno 1828 door de toenmalige schoolmeester van het dorp.
Terug naar boven- De afgelopen jaren is de grote, grotendeels naoorlogse wijk geherstructureerd. Veel verouderde woningen zijn gesloopt dan wel gerenoveerd, en er zijn ook veel nieuwe eigentijdse woningen gebouwd. Belangrijk onderdeel van het plan is de realisatie van het ‘Hart van Opwierde’. Het nieuwe hart bestaat uit een kleurig plein met een vijver en daaromheen ongeveer 130 aantrekkelijke appartementen, een nieuwe supermarkt, de ASWA (welzijnswerk) en een locatie voor dagopvang.
Terug naar boven- Opwierde heeft 2 rijksmonumenten: de wierde en de 13e-eeuwse romanogotische Hervormde kerk (Opwierderweg 122). De kerk is in 2000 aan de eredienst onttrokken, sinds 2003 eigendom van Stichting Oude Groninger Kerken en sinds 2008 in gebruik als repetitieruimte van Muziekvereniging Constantijn Huygens. De kerk staat zo'n 400 meter ten noorden van het Eemskanaal, op de oude dorpswierde. In eerste instantie had de kerk een vrijstaande toren. Deze toren is waarschijnlijk bij de verbouwing van 1838 afgebroken en vervangen door een houten klokkenstoel, die op zijn beurt in 1888 is afgebroken. De huidige dakruiter is in 1910 geplaatst. Het eenbeukige gebouw bestond oorspronkelijk uit drie traveeën, waarvan de meest westelijke is gehalveerd. Bij de verbouwing van 1838 zijn de gewelven verwijderd en is de helft van de westelijke travee gesloopt, waarna de kerk een vlak balkenplafond kreeg. Achter het kerkgebouw ligt een kerkhof dat ruim 300 personen herbergt.
Hoewel het muurwerk in 1838 is verlaagd, bleef de karakteristieke tweedeling van de muren van de laatromaanse periode behouden. Ook worden de traveeën nog duidelijk door lisenen gescheiden. In de onderste zone wordt elke travee gevuld met twee brede spaarvelden met rondbogen. In de bovenste zone wordt elke travee gevuld met vier smalle spaarvelden, waarvan de middelste twee vensters hebben en de buitenste twee gevuld zijn met visgraatverband. De spaarvelden van de middelste travee zijn smaller dan die van de oostelijke en westelijke travee. Dit wekt de suggestie dat de gehalveerde westelijke travee even lang was als de oostelijke travee. Na het halveren van de travee in 1838 is in de westmuur ook een ingang gecreëerd. De onderste zone van de oostwand heeft vier spaarvelden met flauwe spitsbogen.
Bij de verbouwing van 1838 is het koepelgewelf weggehaald en kreeg de kerk de huidige blauwe balkenzoldering. Op de muren zijn nog de gewelvenaanzetten te zien. In de noordwand van het koor bevindt zich een hagioscoop en een sacramentshuisje. In de oostmuur zit nog een piscina met een uitgang naar het kerkhof zodat restanten van hosties toch nog op gewijde grond kwamen. In het koor bevindt zich nog een aantal grafzerken, voornamelijk uit de 17e eeuw. Het meubilair uit de 19e eeuw is weggehaald voor de huidige functie van repetitieruimte. Wel resteren nog de classicistische deur met rococo wandbetimmeringen, afkomstig uit de oude kerk van Farmsum. Ook staat de ronde preekstoel met klankbord uit 1828 nog in de kerk. De kansel staat op een vierkante basis en heeft zowel Lodewijk XVI-invloeden als invloeden van het neoclassicisme. De velden van de kuip worden gesierd door guirlandes en worden van elkaar gescheiden door Toscaanse zuiltjes. De voorzangerslezenaar heeft snijwerk uit de 18e eeuw.
Terug naar boven- Nieuws: - Wijkkrant Opwierde wás ooit op het internet ook online te lezen. Voor zover ons bekend is dit nu niet meer het geval.
- Onderwijs en kinderopvang: - In 2014 is in een nieuw gebouwd complex Brede School Opwierde gerealiseerd, ontworpen door de bekende architect Herman Hertzberger. In de Brede School zijn o.a. de volgende organisaties gehuisvest: OBS De Iemekörf, Openbare Jenaplan Basisschool Jan Nieuwenhuyzen, PCBS De Triangel, peuterspeelzaal Pinkeltje/ASWA en de kinderopvang van Kids2b. Door deze organisaties onder één dak te brengen ontstaat een geïntegreerd kindcentrum voor de wijk, waar kinderen en ouders terecht kunnen. Het gaat om voorschoolse opvang, peuterspeelzaal, dagopvang, onderwijs, opvang tussen de middag en buitenschools en culturele, educatieve en sportieve activiteiten na schooltijd.
- Muziek: - Shantykoor Opwierde II is opgericht in 1989. Ons koor bestaat uit 40 leden, die elke maandagavond in het buurtgebouw van de Buurtvereniging repeteren. Was het in het begin min of meer voor de lol, in ruim 30 jaar zijn we uitgegroeid tot een professioneel Shantykoor en een graag geziene gast om op te treden, zowel in binnen- als buitenland. Wij kenmerken ons door drie- of vierstemmig te zingen. Ons koor zingt in diverse talen, waaronder Engelse, Ierse, Duitstalige, Spaanse en Caribische liederen. Maar uiteraard ook vele Nederlandse en Groningse liederen. In 1989 heeft niemand kunnen voorspellen dat ons koor een ongekende muzikale toekomst tegemoet zou gaan. Ons koor bestaat uit een gezellige groep mannen van allerlei generaties en komaf. We treden op met een eigen professioneel compleet uitgeruste geluidsinstallatie, die elke zaal of buitenoptreden aan kan en de concerten een hoogwaardig geluidsniveau garanderen. Shantykoor Opwierde II wordt begeleid door een combo bestaande uit 7 leden. Wij zijn uitermate geschikt voor feesten en partijen, maar ook voor personeelsavonden van bedrijven of instellingen. Wat ook belangrijk is: we zijn betaalbaar! Dus heb je plannen voor een feestavond, personeelsavond, braderie, jaarmarkt of anderszins een activiteit, neem dan gerust eens contact met ons op voor de mogelijkheden. Het Shantykoor staat onder leiding van onze dirigent Sim Noordhof, die niets aan het toeval overlaat om van ieder optreden een muzikaal feest te maken. Met ons Shantykoor is het genieten, meezingen en mee zwerven naar lang vervlogen tijden uit de zeevaart."
- "Dameskoor Opwierde II is opgericht in 1999. Ons koor bestaat uit 35 dames, die elke donderdagavond in het buurtgebouw van de Buurtvereniging repeteren, onder leiding van onze dirigent Roy McKaren. Wij zingen in het Nederlands, Duits, Engels en Gronings. Het repertoire is heel divers met liedjes van vroeger en nu. Wij kenmerken ons door drie- of vierstemmig te zingen. Wij zijn in het bezit van een eigen geluidsinstallatie, waarmee we binnen- en buitenoptredens kunnen verzorgen. Met ons koor haal je een avond vol gezelligheid in huis. Voor inlichtingen en/of boekingen kun je contact opnemen met Trieneke Kamminga."
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Opwierde, met foto's van de grafzerken.
Reactie toevoegen