Oosterleek

Plaats
Dorp
Drechterland
West-Friesland
Noord-Holland

Oosterleek

Terug naar boven

Status

- Oosterleek is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland, gemeente Drechterland. T/m 31-7-1970 gemeente Wijdenes. Per 1-8-1970 over naar gemeente Venhuizen, in 2006 over naar gemeente Drechterland.

- Onder het dorp Oosterleek valt ook een klein deel van de buurtschap Lekerweg.

- Het dorp Wijdenes en het piepkleine buurdorp Oosterleek hebben veel samenwerkingsverbanden en delen veel voorzieningen. Je zou ze dan ook - net als de buurdorpen Venhuizen en Hem - als een tweelingdorp kunnen beschouwen.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Oosterleek ligt aan het Markermeer en ligt verder O van de dorpen Wijdenes en Schellinkhout, OZO van de stad Hoorn en het dorp Blokker, ZO van de dorpen Oosterblokker en Westwoud, ZZO van het dorp Hem en ZZW van het dorp Venhuizen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Oosterleek 25 huizen met 153 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners en is daarmee vermoedelijk het kleinste dorp van West-Friesland. Overigens stelt het CBS in haar statistieken dat het dorp ca. 300 inwoners heeft, maar dat komt omdat zij er 'gemakshalve' ook de omliggende buurtschappen bij betrekt, zijnde buurtschap De Weed, die formeel (d.w.z. voor de postadressen) onder buurdorp Venhuizen valt, en buurtschap Lekerweg, die formeel, voor de postadressen, grotendeels onder buurdorp Wijdenes valt.

Terug naar boven

Geschiedenis

Oosterleek beleeft zijn bloeitijd in de eerste helft van de Gouden Eeuw. 500 zielen telt de dorpsgemeenschap in die tijd, vijfmaal zoveel als nu. Landbouw, zeevaart en visserij waren de bronnen van bestaan.

Archeologische opgravingen in 2012 naast de dijk direct N van Oosterleek hebben de vondst van een grafveldje met 17 menselijke resten opgeleverd. Aan de hand van eveneens aangetroffen muntjes en scherven kon worden bepaald dat de skeletten uit de periode 1300-1500 dateren.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Oosterleek, kun je terecht bij Historische Vereniging Suyder-Cogge.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Gemeente Drechterland wil bijdragen aan het vitaal blijven van Oosterleek en Wijdenes. Vitaliteit is “het vermogen om de leefkwaliteit in de eigen gemeenschap in stand te houden en te ontwikkelen”. Hieraan werken is zoeken naar nieuwe manieren van samenwerken (inwoners, ondernemers, gemeenten, maatschappelijk middenveld). Dat levert maatschappelijk ondernemerschap op maar kost tijd. Voor u ligt het resultaat van een reis die nog lang niet is afgelopen. Een reis langs het Markermeer, met huizen opgetrokken in typische Westfriese bouwstijl, klassieke stolpboerderijen, waar de bewoners nieuwe inwoners gastvrij ontvangen, er een leuk dorpshuis staat en waar de wieken van de korenmolen in de rondte draaien. Het reisgenootschap is opgebouwd uit een dorpsteam, kernteam en de jury. Het dorpsteam bestaat uit inwoners van Oosterleek en Wijdenes. Zij hebben samen met zoveel mogelijk inwoners de ideeën geformuleerd die u in dit plan leest. Zij zijn op een pragmatische manier benaderd, namelijk vanuit bestaande dorpsstructuren. Ook de jury bestaat uit inwoners van het dorp. De jury is ontstaan tijdens de eerste bewonersavond (een oproep tijdens de avond). Het kernteam bestaat uit ambtenaren die het dorpsteam zo veel als mogelijk hebben ondersteund.

Waarom deze twee kernen gezamenlijk? Op zich zijn het twee afzonderlijke kernen. We weten ook dat de inwoners van Oosterleek in 2015 samen hebben gesproken over hoe ze de sociale betrokkenheid in hun kern vorm willen (blijven) geven. Wat op zich natuurlijk al een prachtig voorbeeld is van de vitaliteit in het dorp. Waarom dan toch weer met de inwoners in gesprek en waarom in gezamenlijk proces met Wijdenes? Twee redenen: bij het maken van het dorpsplan willen we met de inwoners met een bredere blik kijken naar de toekomst, ook zaken als ‘geschikte woningen’, ‘gelukkige mensen’ en ‘gewild dorp’ komen aan de orde; er liggen veel verbindingen tussen Oosterleek en Wijdenes, die vanuit vitaliteit in de toekomst misschien nog wel belangrijker worden. Dat is de reden dat we een dorpsplan willen maken voor beide kernen ‘ineen’.

Als dorpsteam en kernteam zijn we samen op zoek gegaan naar de uitdagingen waar Wijdenes en Oosterleek de komende jaren mee te maken krijgen. Vol enthousiasme hebben we gezamenlijk gezocht naar hoe we het dorp toekomstbestendig kunnen maken. We maken gebruik van bestaande verenigingen, actieve dorpsbewoners, eerdere bewonersinitiatieven en alles wat deze dorpen zo fijn maakt om in te wonen. Dat past in de landelijke ontwikkeling dat burgers meer zelf en samen moeten doen, maar waarbij ook de waarschuwing past dat niet alle verantwoordelijkheden op burgers afgeschoven kunnen worden. Kritisch kijken naar wat kan en wat burgers niet (zelf) kunnen, is omgeven door een gevoel van optimisme en scepsis. Optimisme opent mogelijkheden om opnieuw te kijken naar het dorp, de scepsis stelt ter discussie of resultaten ook echt aan de bewoners ten goede komen. Gaandeweg wordt duidelijk waar optimisme leidt tot nieuwe initiatieven en moeilijkere thema’s vragen om meer ondersteuning vanuit de gemeente. Met realisme en initiatief van onderaf is de blik gericht op het sluiten van allianties. Met een kritische noot werd ons voorgehouden of het nodig was om een heel nieuw vitaaldorpentraject te starten; er gebeurt toch al genoeg? Vanwege de vele verbanden tussen de twee dorpen hebben we ervoor gekozen één dorpsplan op te stellen, waarin de betrokkenheid en inzet van mensen in beide prachtige dorpen naar voren komt." (bron en voor nadere informatie zie Dorpsplan Wijdenes en Oosterleek)

- Documenten m.b.t. allerlei recente ontwikkelingen in Wijdenes en Oosterleek op de site van de gemeente Drechterland.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Oosterleek heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de voormalige Hervormde kerk en het 18e-eeuwse huisje op huisnr. 39. Voor beide zie verder hierna.

- Oosterleek heeft 1 gemeentelijk monument, zijnde de woonboerderij op huisnr. 16.

- De huidige voorheen Hervormde kerk van Oosterleek dateert blijkens een inscriptie boven de ingang uit 1694. Ook daarvóór heeft hier al een kerk gestaan. In 1875 is de kerk ingrijpend vernieuwd. De laatste renovatie dateert van 1996. De kerk heeft een torentje in de vorm van een dakruiter met een uurwerk dat gemaakt is door de bekende firma Klokkengieterij Eijsbouts uit Asten. Aan de noordelijke gevel bevindt zich een oorlogsmonument ter herinnering aan de verzetsstrijder Dirk Roos. Aan de achterzijde van de kerk is een schelpenkerkhof, een van de weinige die Nederland nog rijk is. De bodem van het kerkhof is bedekt met een dikke laag schelpen.

In 1972 is de kerk van Oosterleek aan de eredienst onttrokken en verkocht. Het interieur heeft nieuwe bestemmingen gekregen in diverse andere kerken; kansel en doophek zijn naar Katwijk verhuisd, de kroonluchters gingen naar Venhuizen. Tegenwoordig beheren de vrijwilligers van Stichting Behoud Oosterleker Kerk het Oosterleker Kerkje, zoals hij tegenwoordig kennelijk bekend staat. Na een grondige verbouwing is het kerkje omgetoverd tot een sfeervolle multifunctionele ruimte waarin exposities, concerten en tentoonstellingen plaatsvinden. Bovendien zijn er mogelijkheden om er het burgerlijk en/of kerkelijk huwelijk te laten voltrekken.

Tip voor als je in de omgeving woont; het kerkje heeft een heuse bibliotheek. Iedere zondagochtend tussen half 11 en kwart over 12 ben je van harte welkom in het kerkje om boeken te halen of te brengen. De koffie staat klaar!

- In 2016 heeft Vereniging Hendrick de Keyser, die zich inzet voor restauratie en herbestemming van cultuurhistorisch waardevolle panden, het 18e-eeuwse rijksmonumentale langhuisboerderijtje op huisnr. 9 verworven. Net op tijd want het verkeerde in zeer slechte staat. Restauratie zal het redden van instorting en sloop. Lokaal is het pand bekend als ‘het huisje van Balk’. Opoe Balk was een bekend en vertrouwd gezicht in het dorp en een van de laatste bewoners van het terrein. Na haar overlijden heeft het langhuis voornamelijk leeg gestaan en raakte het langzaam maar zeker overwoekerd door groen. Het pand is een van de weinige oude houten Westfriese langhuizen waarvan nog historische bouwmassa bewaard is gebleven. Het staat bovendien in een bijzonder cultuurlandschap; het dorpslint van Oosterleek, niet ver van de Westfriese Omringdijk.

Begin 19e eeuw was het boerderijtje in bezit van Jan Roos en werd het omgeven door een hoogstamboomgaard en enkele percelen bouw- en grasland. Het moet een klein boerderijtje zijn geweest met plaats voor slechts wat kleinvee. Het heeft een eenvoudig negen vakken diep houtskelet, ingevuld met houten en stenen gevels, en bestaat uit een voorhuis (waar niet gestookt kon worden), ‘middelwoning' (met bedsteden), keuken (met ruggelings gekoppelde schouw), berghok, onderkelderd kamertje en een 'koestraat' voor slechts 3 beesten. Het heeft nog veel authentieke onderdelen uit de 18de en 19de eeuw.

Tijdens de periode van leegstand is het langhuis door vandalisme helaas zijn prachtige tegeltableaus verloren. Het betrof 2 schouwen met op beide 5 tegeltableaus. Boven beide haarden prijkten bokalen met verschillende soorten bloemen, eromheen waren tegeltableaus te zien met boerentafereeltjes, vogelkooitjes en nog meer bloemenvazen. Zonder de bloemenvazen en kleurrijke kooitjes blijft het langhuis incompleet. Vereniging Hendrick de Keyser wil natuurlijk niets liever dan de restauratie bekronen met het terugbrengen van de tegeltableaus. Alleen op die manier komt de sfeer van weleer weer terug. Omdat het budget (van ca. €700.000) op is gegaan aan de restauratie en het constructieve herstel moeten ze deze bijzondere betegeling op een andere manier financieren. Ze hebben daarom middels een crowdfunding-actie geld ingezameld, zodat ze op grond van historische foto's antieke tegeltableaus met dezelfde kanaries, bloemenvazen en boerinnen kunnen aanschaffen. Zie ook de videoreportage over de tegeltableaus van het pand Oosterleek 39.

De lokale politieke partij Gemeentebelangen Drechterland (GBD) was overigens 'not amused' dat de eigenaren alleen afstand wilden doen van het pand mits zij in het boomgaardje naast het pand een nieuw huis zouden mogen bouwen, en hebben dan ook tegen het plan gestemd, omdat zij vinden dat de boomgaard een onlosmakelijk onderdeel was van het ensemble en dat dat door de nieuwbouw eveneens wordt aangetast. Het pand Oosterleek 39 wordt na de restauratie overigens herbestemd tot B&B, of 'Monument en Bed' zoals Vereniging Hendrick de Keyser het noemt.

- Als je over de Zuiderdijk Oosterleek nadert, is het dorp al van verre te herkennen aan het markante vuurtorentje genaamd Leekerhoek, of het Leker Licht, ook wel kortweg ’t Vuurtje genoemd. Tot 2013 was de vuurtoren groen. In dat jaar is hij door Rijkswaterstaat wit geschilderd. Dat is op zich nog tot daar aan toe (hoewel in ieder geval enkele inwoners het groen beter bij de omgeving vonden passen), maar de schilders hebben ook over een gedicht dat op de toren was geschilderd, heen geverfd. En dat vonden de inwoners toch niet kunnen. De dichtregel was nota bene onderdeel van de Westfriese Poëzieroute. De gemeente Drechterland heeft daarop contact opgenomen met Rijkswaterstaat, die het heeft hersteld.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Smartlappenfestival (op een zondag in oktober).

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Oosterleek, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Diaserie van oude ansichtkaarten van Oosterleek.

- Oude ansichtkaarten van Oosterleek, uit de collecties van mevr. C. Albertsma en dhr. Fetse Bijlsma. - Recente foto's van het dorp, door Ton Heerooms (TonHos).

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Oosterleek (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Oosterleek.

- Muziek: - Het Hazeskoor uit Oosterleek, ook wel H6-koor genoemd, is naar eigen zeggen "Nederlands meest mediagenieke koor dat met hart en ziel de muzikale erfenis van Andre Hazes, de onovertroffen zanger van het levenslied, al sinds 2005 springlevend houdt met blues, rock en levensliedjes." Initiatiefnemer en Oosterleker herbergier Klaas Vis plaatst eind 2004 een kleine oproep in de krant en een paar weken later staan enthousiaste Hazesfans al klaar voor de eerste repetitie. Met een breed scala aan liedjes in handen wordt het repertoire steeds vernieuwd en volgt al snel het ene spetterende optreden op het andere. Het koor is multi-inzetbaar (concerten, bedrijfsfeest, festivals en de kroeg) en de liedjes hebben een hoog meezinggehalte want wie kent ze niet? Het gaat om een uniek koor voor Nederland. Ook uniek omdat Hazes solozanger was en zijn liedjes nooit bedoeld heeft als koorliedjes. Dat betekent dat elk werk gearrangeerd moet worden: geschikt gemaakt voor koorzang. Het Hazeskoor zal dus nooit klinken zoals Hazes klonk, maar wél een soortgelijke sfeer kunnen en willen oproepen. En dát is precies de bedoeling. De liedjes zijn “een feest der herkenning”: voor zowel de leden als het publiek.

- Oosterleed is een van de eerste smartlappenkoren van West-Friesland, in 1999 opgericht op verzoek van Klaas Vis van Herbergh 't IJsselmeer te Oosterleek, het bruisende dorpshart en dorpshuis, café en verenigingsgebouw tegelijk. Daar waar andere koren nog wel eens afdwalen naar andere genres zoals levensliederen en "gewone" gezellige liedjes, wil Oosterleed zich zo veel mogelijk beperken tot de pure smartlap. Volgens de dikke Van Dale is een smartlap een sentimenteel levenslied. Volgens Oosterleed is een smartlap een lied waarvan minstens één hoofdpersoon het einde niet haalt, het liefst op tragische wijze. Het ledenaantal was in het begin fors met zelfs een ledenstop, maar naarmate meer smartlappenkoren de grond uit rezen was dat niet meer nodig. Sommige leden "liepen over" naar een koor dichter bij huis, maar veel leden van het eerste uur zijn Oosterleed trouw gebleven. Het koor heeft ca. 45 leden.

Reactie toevoegen