Oost-Graftdijk

Plaats
Dorp
Alkmaar
Kennemerland
Noord-Holland

oost-graftdijk_collage.jpg

Oost-Graftdijk, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Oost-Graftdijk, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Oost-Graftdijk.jpg

En daar hebben we Oost-Graftdijk

En daar hebben we Oost-Graftdijk

Oost-Graftdijk (2).JPG

Dorpsgezicht Oost-Graftdijk, met o.a. de beeldbepalende en rijksmonumentale panden Hervormde kerk en hooihuis

Dorpsgezicht Oost-Graftdijk, met o.a. de beeldbepalende en rijksmonumentale panden Hervormde kerk en hooihuis

Oost-Graftdijk..JPG

Doorkijkje in Oost-Graftdijk

Doorkijkje in Oost-Graftdijk

oost-graftdijk_straatnaambord_kopie.jpg

De 'dorpsstraat' van Oost-Graftdijk ligt aan de gelijknamige weg. Vreemd genoeg heeft PostNL ergens na 2000 de straatnaam in het postcodesysteem 'gecorrigeerd' in Oostgraftdijk. En op het onderbord is men zo te zien een punt na 'verkeerslichten' vergeten.

De 'dorpsstraat' van Oost-Graftdijk ligt aan de gelijknamige weg. Vreemd genoeg heeft PostNL ergens na 2000 de straatnaam in het postcodesysteem 'gecorrigeerd' in Oostgraftdijk. En op het onderbord is men zo te zien een punt na 'verkeerslichten' vergeten.

oost-graftdijk_kanaaldijk_verkeerslichten_kopie.jpg

Aan de Kanaaldijk langs de dorpskern van Oost-Graftdijk stonden in 2016 tijdelijke verkeerslichten, waarmee het vekeer op bepaalde tijden is 'gedoseerd'. Vermoedelijk had dit te maken met het bouwverkeer voor de aanleg van de nieuwe ontsluitingsweg.

Aan de Kanaaldijk langs de dorpskern van Oost-Graftdijk stonden in 2016 tijdelijke verkeerslichten, waarmee het vekeer op bepaalde tijden is 'gedoseerd'. Vermoedelijk had dit te maken met het bouwverkeer voor de aanleg van de nieuwe ontsluitingsweg.

Oost-Graftdijk

Terug naar boven

Status

Oost-Graftdijk is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Kennemerland, gemeente Alkmaar. T/m 31-7-1970 gemeente Graft. Per 1-8-1970 over naar gemeente Graft-De Rijp, in 2015 over naar gemeente Alkmaar.

Terug naar boven

Naam

Spelling
Het dorp omvat qua woonbebouwing vrijwel alleen een lintbebouwing aan de gelijknamige weg*, de 'dorpsstraat' van het dorp, die strak parallel langs de Kanaaldijk loopt.
* Op het straatnaambordje ter plekke - vreemd genoeg zien wij er maar één staan, namelijk aan de oostkant van de straat; aan de westkant van de straat kunnen wij geen straatnaambordje ontdekken - staat althans Oost-Graftdijk (zie afbeelding). Vreemd genoeg staat in het postcodeboek en - daarmee ook - in de gemeentelijke basisregistratie BAG de straatnaam gespeld als Oostgraftdijk. Wat ons betreft is dat een spelfout, omdat de straatnaam in dit geval immers gelijk is - en hoort te zijn - aan de plaatsnaam.

In 1978, bij de introductie van het postcodesysteem, kon dat systeem nog geen leestekens aan, én zijn woorden en letters zo veel mogelijk ingekort, om op de - toen nog - prijzige bytes te besparen. Zo werd deze plaatsnaam toen gespeld als Oost Graftdyk - van alle ij's in plaats- en straatnamen werden y's gemaakt om bytes te besparen - en de straatnaam werd 'o graftdk' (men spelde de straatnamen toen geheel in kleine letters). Rond 2000 gaat PostNL alles weer voluit schrijven, worden van de y's weer ij's gemaakt, én worden de leestekens alsnog aangebracht. Maar hier en daar werden en worden er een paar over het hoofd gezien. Zo wordt de straatnaam in het postcodesysteem sindsdien correct gespeld als Oost-Graftdijk, en de plaatsnaam wordt vrijwel identiek; het enige verschil is dat het koppelteken daar wordt vergeten. Op een later moment wordt de plaatsnaam alsnog correct gespeld, maar... de straatnaam, die er dus blijkens de vorige zin wél correct in heeft gestaan, wordt - wellicht tegelijkertijd? - 'gecorrigeerd' - van goed naar fout dus - naar Oostgraftdijk. Tja...

Oudere vermeldingen
1639 Oostbuert, 1665 Ooster buert, 1680 herdruk 1745 Ooster buert, 1750 Oost-Graftdyk, 1769 Oostgraftdyk, 1839-1859 Oost Graftdijk.

Naamsverklaring
Heette aanvankelijk Oosterbuurt, een samenstelling van ooster 'oostelijk gelegen' en buurt 'buurschap, gehucht', later opgevat als Oost-Graftdijk, ter onderscheiding van West-Graftdijk.()

Terug naar boven

Ligging

Oost-Graftdijk ligt ZW van Graft en De Rijp en grenst in het W aan West-Graftdijk, in het N aan de N244 en in het Z aan het Noordhollands Kanaal, dat ter plekke Vinkenhop heet.

Naast de onder Naam vermelde lintbebouwing aan de weg Oost-Graftdijk, is er in dit dorp nog sprake van 1 woonhuis direct O van de bebouwde kom, aan de kanaaldijk, die ter plekke Kamerhop heet (die straatnaam was er in 2000 nog niet). Dat pand heeft huisnr. 1. In de oostpunt van deze dijk staat nog een gebouwtje met huisnr. 2, dat geen woonhuis is. Wellicht is dat een wachthuisje voor de veerman voor het fiets- en voetveer ter plekke? (waarvoor zie het hoofdstuk Natuur en recreatie).

Tot slot is er in het NW van het dorpsgebied van Oost-Graftdijk nog sprake van vakantiepark Resort De Rijp, aan de straatnaam Groenedijk, waar alleen sprake is van de huisnrs. 2/4/6. Alleen de huisnrs. 2, 2a en 6 hebben daar een woonbestemming. Kennelijk wonen daar beheerders van het vakantiepark. De - ca. 400 - recreatiewoningen zelf zijn qua nummering allemaal subnummers van nr. 6.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Oost-Graftdijk heeft ca. 70 huizen (bron: BAG) met ca. 250 inwoners (bron: CBS). Het gemiddelde aantal mensen per huis ligt in kleinere kernen rond de 2,5. Hier ligt dat rond de 3,5. Dat impliceert dat hier meer dan gemiddeld spake is van (grotere) gezinnen en minder dan gemiddeld van een- en tweepersoonshuishoudens.

Terug naar boven

Geschiedenis

Kerkelijk
In 1641 wordt in Oost-Graftdijk een school gebouwd die tevens dienst kan doen als kerkje. Op 1 Augustus 1644 zenden de schepenen en vroedschappen van Graftdijk (Oost en West) een verzoek aan de Heren Staten van Holland en West-Friesland om Graft en Graftdijk kerkelijk te scheiden, omdat de afstand tussen de twee dorpen aanmerkelijk is en dit, vooral in de winter, veel ongemak geeft. Tevens zijn de inwoners van Graftdijk (Oost en West) van mening dat ze met 100 belijdende leden zeker recht hebben op een eigen predikant. Dit wordt toegestaan en zo scheidt Graftdijk (Oost en West) zich af van Graft en het Noordeinde. In 1649 wordt de gemeente Graftdijk gesplitst in Oost-Graftdijk en West-Graftdijk.

Als ze in 1807 beide niet meer in staat zijn een eigen predikant te onderhouden, wordt besloten om toch maar weer met elkaar te gaan samenwerken in combinatie-verband. In 1955 worden de beide gemeenten opgenomen in de combinatie met Graft, De Rijp, Grootschermer, Driehuizen en Schermerhorn. Binnen deze combinatie wordt besloten om de twee gemeenten samen te voegen tot een Nederlands Hervormde Gemeente Oost- en West-Graftdijk.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Bestemmingsplan kleine kernen van de toenmalige gemeente Graft-De Rijp (Markenbinnen, Noordeinde, Oost-Graftdijk en West-Graftdijk) (2012).

- In het NW van het dorpsgebied van Oost-Grafdijk ligt vakantiepark Resort De Rijp. Rond 1980 zien wij op deze voorheen onbebouwde locatie een 'camping' op de kaarten verschijnen. Later heeft dat zich ontwikkeld tot het huidige omvangrijke vakantiepark, met ca. 400 recreatiewoningen. Dat leverde uiteraard nogal wat verkeer door de lintbebouwingen van Oost- en West-Graftdijk op. Om de dorpen daarvan te ontlasten, is in 2017 een andere ontsluitingsweg aangelegd. "Voor wat betreft de locatiekeuze van het tracé is onder meer meegewogen dat het voorkeurstracé naast reeds bestaande infrastructuur (N244) kan worden gelegd, waardoor het landschap niet onacceptabel nadelig wordt verstoord. Het gebied waarin het tracé van de ontsluitingsweg is gepland, is door de N244 reeds 'afgesneden' van de Eilandspolder. Dit gebied wordt begrensd door West-Graftdijk, Oost-Graftdijk, het Noordhollands Kanaal en de N244. Voornamelijk de N244 zorgt ervoor dat de relatie met het veel grotere en zeer open gebied van de noordelijk gelegen Eilandspolder niet meer duidelijk aanwezig is.

Bovenal is voor de locatiekeuze van belang dat gezocht is naar een oplossing waarmee bestaand bewoond gebied zoveel mogelijk wordt ontlast. Met de aanleg van de ontsluitingsweg wordt een zelfstandige ontsluiting van het villapark gerealiseerd, waardoor het verkeer van en naar het park niet langer door West- en Oost-Graftdijk hoeft te rijden. De nieuwe ontsluitingsweg zal dan ook een vermindering van de verkeershinder en geluidshinder op de oude route tot gevolg hebben. Tevens zal de aanleg van de ontsluitingsweg een vermindering van het aantal verkeersonveilige situaties tot gevolg hebben. Het bouwverkeer voor het villapark kan met de komst van de nieuwe weg eveneens van de nieuwe weg gebruik maken en hoeft dan niet over de Kanaaldijk. Daarmee zorgt de nieuwe weg voor een flinke verbetering van de leefbaarheid in de genoemde dorpen. Er is daarmee sprake van een duidelijk openbaar belang." (bron en voor nadere informatie zie: Bestemmingsplan Groenedijk Graftdijk, 2016)

- Aan beide uiteinden van de weg Oost-Graftdijk staan aan de Kanaaldijk verkeerslichten, die op bepaalde tijden functioneren, kennelijk om sluipverkeer te weren? Kan iemand ons vertellen wat hier de concrete reden/functie van is?, red.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Oost-Graftdijk heeft 5 rijksmonumenten.

- Oost-Graftdijk heeft 10 gemeentelijke monumenten.

- De voormalige Hervormde (PKN) kerk (Oost-Graftdijk 45) uit 1840 was de opvolger van de vorige, onder Geschiedenis beschreven kerk, die elders in het dorp stond en die in 1836 is 'vernield' (wat de oorzaak daarvan was, is ons nog niet bekend. Als iemand dat weet, houden wij ons aanbevolen, red.). De kerk viel onder de Protestantse Gemeente Oost- en West-Graftdijk. De kerktoren is in 1996 geheel vernieuwd. De 17e-eeuwse hardstenen platen met opschriften komen gedeeltelijk uit de oude kerk en deels uit andere kerken.

Sinds eind 2010 is het pand niet meer voor kerkdiensten in gebruik. De kerkelijke gemeente, met 150 actieve leden, kon het onderhoud van twee kerkgebouwen niet meer opbrengen. De kerk in West-Graftdijk is in gebruik gebleven voor erediensten en cultureel-religieuze manifestaties. De kerk is in 2010 verkocht aan kunstschilder N. van der Hoff. Deze heeft de kerk als atelier gebruikt en soms werd deze opengesteld voor culturele activiteiten zoals concerten. De kerk is in 2016 doorverkocht en herbestemd tot woonhuis. Het torenuurwerk uit het kerkje is te bezichtigen in Museum in 't Houten Huis in De Rijp.

- De Doopsgezinde Vermaning uit 1870 (Oost-Graftdijk 27) is een kleine zaalkerk in neoromaanse vormen, met gepleisterde voorgevel. Op het terrein stond, een stuk van de weg gelegen, eerder een vermaning, waarvan de huidige een vervanging is. De Doopsgezinde Vermaning, met bijbehorend hekwerk, is van algemeen belang wegens architectuurhistorische waarde: vanwege de gaaf gebleven hoofdvorm en detaillering en het behouden oorspronkelijke interieur; als zeldzaam geworden authentiek voorbeeld van vermaningen uit de tweede helft van de 19e eeuw; vanwege de karakteristieke eenvoud in materiaal, constructie en meubilering. Van cultuurhistorische waarde is de inventaris die onder meer 5 petroleumlampen bevat. De kerk is verder van cultuurhistorische waarde als element uit de geschiedenis van doperse gemeenschappen in Nederland.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- De Graftdijker Kermis in Oost-Graftdijk (gedurende 4 dagen eind september) vindt plaats op een door Resort De Rijp en Schapenhouderij Van Ammers beschikbaar gesteld kermisterrein. Hierop staan de kermisattracties en de feesttent, en worden ook het volleybaltoernooi en het katknuppelen georganiseerd.

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je schaatsen op de ijsbaan van IJsclub West- en Oost-Graftdijk. Van oktober t/m december gaan ze ook wekelijks schaatsen met de jeugd op kunstijsbaan De Meent in Alkmaar.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Op de kruising van de waterlopen Noordhollands Kanaal in het ZO, Knollendammervaart in het ZW, Vinkenhop in het NW en Beemsterringvaart in het NO, kun je met fiets- en voetveer Jan Hop de oversteek maken tussen dorp Oost-Graftdijk in het N en buurtschap Spijkerboor in het Z v.v. De pont is genoemd naar de legendarische veerman Jan Hop, die vanaf 1911 jarenlang met zijn roeiboot de overtochten heeft verzorgt. Jan Hop was populair bij de kinderen, omdat hij vogeltjes uit zijn hand kon laten eten. Hij had dan ook altijd wat kippenvoer op zak. Als de ouders van deze kinderen geweten hadden dat Jan Hop nooit had leren zwemmen en het ook absoluut niet kon... Gelukkig is het altijd goed gegaan. De huidige pont is in 1984 in de vaart genomen. (bron: achterkant van het overtochtkaartje) De Jan Hop is onderdeel van de pontjesroutes rondom het Alkmaarder- en Uitgeestermeer.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Oost-Graftdijk, met laagsteprijsgarantie!

Reacties

(2)

Ik wil graag meer informatie over de straten van Oost-Graftdijk.

Dag Joop, ik heb het even uitgezocht. Hierboven staan nu alle 3 de straten van het dorp Oost-Graftdijk vermeld, met hun bijzonderheden. Tevens heb ik de pagina nog verder inhoudelijk uitgewerkt. Je ziet dat over ca. een dag, omdat de pagina's naar de bezoekers toe 1x per dag worden bijgewerkt.

Reactie toevoegen