- Noordwijk-Binnen is een dorp* in de provincie Zuid-Holland, in de regio Bollenstreek, gemeente Noordwijk.
* De gemeente Noordwijk heeft in 1978, bij de totstandkoming van het huidige postcodesysteem, geen eigen postcodes en postale plaatsnamen aangevraagd voor haar dorpen Noordwijk-Binnen en Noordwijk aan Zee, vandaar dat die dorpen sindsdien voor de postadressen 'in' de postale plaats Noordwijk liggen. Wij merken dat in veel gevallen ook over de plaats(naam) Noordwijk wordt gesproken, waarbij men dan doelt op het geheel van beide dorpen. De dorpen zijn inmiddels ook wel vrijwel aan elkaar gegroeid; er ligt nog slechts een bescheiden 'groene buffer' tussen. Ook heeft de gemeente alleen nog plaatsnaamborden met de plaatsnaam Noordwijk, waarbij zij de afzonderlijke kernen kennelijk niet meer wenst te profileren. Toch hebben beide dorpen nog altijd wel een duidelijke eigen identiteit. Zo hebben ze nog eigen belangenverenigingen, en zijn er veel inwoners en instanties die nog wel degelijk over de beide kernen spreken als zijnde aparte dorpen, en dat soms ook zo in hun adres schrijven. Vandaar dat wij ons daarbij aansluiten en beide kernen nog altijd als 'dorp' kwalificeren.
- Onder het dorp Noordwijk-Binnen vallen ook de buurtschappen De Klei en Noordwijkerhoek.
Terug naar bovenHet dorp Noordwijk-Binnen ligt O van het dorp Noordwijk aan Zee, ZW van het dorp Noordwijkerhout, WNW van het dorp Voorhout, NNW van het dorp Oegstgeest, N van de dorpen Rijnsburg en Katwijk aan den Rijn en NNO van het dorp Katwijk aan Zee.
Terug naar bovenIn 1840 omvat het dorp Noordwijk-Binnen 302 huizen met 1.984 inwoners. Tegenwoordig omvat het dorp ca. 6.500 huizen met ca. 16.000 inwoners.
Terug naar bovenDe eerste sporen van bewoning van Noordwijk zijn gedateerd op ca. 2000 jaar voor Christus. In 847 komt een Schotse Benedictijnse monnik, genaamd Jeroen van Noordwijk, naar Noordwijk. Hij bouwt een kapel en doet missiewerk. In 856 wordt hij door de Noormannen gevangen genomen, gemarteld en onthoofd. Na zijn dood sticht men rond 980 een Romaanse kapel ter ere van hem. Deze kapel wordt kort daarop een bedevaartsoord. Noordwijk-Binnen is in 1429 door de bisschop van aartsbisdom Utrecht officieel tot bedevaartplaats verheven. De katholieke en protestantse kerken van het dorp dragen de naam van Sint Jeroen. In de 16e eeuw komt door de Reformatie een einde aan het bestaan van Noordwijk als bedevaartsoord.
In 1450 heeft in Noordwijk-Binnen een grote brand plaatsgevonden, die onder meer de kerk heeft verwoest.
Bloembollen- en kruidenteelt
In de 18e en 19e eeuw werden in Noordwijk-Binnen kruiden geteeld. Het was het belangrijkste kruidencentrum van Nederland. De kruiden werden verhandeld in Amsterdam en gebruikt voor medicinale toepassingen. Door de opkomst van chemisch bereide geneesmiddelen verdween de kruidenteelt tegen het einde van de 19e eeuw.
In 1880 blijkt dat de zandbodem van Noordwijk zich uitstekend leent voor bloembollenteelt. In korte tijd vestigen zich ca. 250 bloembollenkwekers in Noordwijk. Hiervoor wordt veel duinzand afgegraven. Er worden met name tulpen, narcissen en gladiolen verbouwd. Het grondgebied van Noordwijk bestaat nog steeds voor een groot deel uit zogeheten geestgronden. Samen met omliggende gemeenten wordt hierdoor de Bollenstreek gevormd.
Terug naar boven- De komende jaren worden in Offem-Zuid ca. 700 woningen gebouwd. "Dit zijn woningen in allerlei soorten en maten. Sociale huurwoningen, vrijstaande woningen, rijtjeshuizen enzovoort. Offem Zuid ligt in het ZO van Noordwijk-Binnen en wordt begrensd door de provinciale weg N206, de Beeklaan (N451), de Herenweg en watergang de Woensdagse Watering. De naam Offem Zuid verwijst naar het lommerrijke landgoed Offem dat in het noorden aan het plangebied grenst. Het totale plangebied omvat een oppervlakte van circa 27 hectare. Het plangebied kent 3 eigenaren: de gemeente Noordwijk, Campri Vastgoed, en Thunnissen ontwikkeling. Informatie over de ontwikkelingen op het terrein van Campri is te vinden op de website Buitengewoonoffem.nl. Informatie over de ontwikkelingen op het terrein van Thunnissen is te vinden op de website Offemzuidwest.nl. Informatie over de gemeente voor nieuwe bewoners is te vinden op een speciale webpagina 'Nieuwe bewoners Offem Zuid'." (bron: gemeente Noordwijk)
Terug naar boven- De oude dorpskern van Noordwijk-Binnen is sinds 1992 een beschermd dorpsgezicht.
- In 2017 heeft de gemeente Noordwijk de eerste 40 panden aangewezen als gemeentelijk monument. In totaal wil de gemeente 63 waardevolle objecten op de gemeentelijke monumentenlijst. In Noordwijk-Binnen betreft het de volgende 23 objecten (van de 40): Bronckhorststraat bij 41, Doelensteeg 1, Douzastraat 2, Gooweg 1 / 5 / 35, Herenweg 114 / 225, Lijnbaanweg 19-21 / 44, Molenstraat 7a/b/c, Nicolaas Barnhoornweg 44, Pickestraat 66 / 68, Sint Jeroensweg 11-13 / Boerenburgerweg 2, Van Limburg Stirumstraat 33, Voorstraat 2 / Voorstraat 50a/b / 65 / 107 / 122 a/b/c, en Wilhelminastraat 6-8 / 10-12.
- De geschiedenis van de RK Sint-Jeroenskerk in Noordwijk-Binnen (Van Limburg Stirumstraat 24) gaat terug tot het jaar 851. Volgens de overlevering landde Jeroen van Noordwijk, de latere Sint Jeroen, in dat jaar op het Noordwijkse strand en stichtte er een aan Sint Maarten gewijde kerk. In 856 zou hij door Vikingen zijn gedood en onthoofd. Zijn lichaam werd in stilte begraven, maar werd honderd jaar later zonder hoofd teruggevonden, waarna het werd overgebracht naar de Abdij van Egmond. Op de plaats waar zijn lichaam werd gevonden werd een kerk gebouwd. Rond 1300 werd bij graafwerkzaamheden bij de kerk een schedel gevonden, waarvan direct werd aangenomen dat die aan Sint Jeroen toebehoorde. De schedel werd als reliek in de kerk bewaard en in 1429 werd Noordwijk uitgeroepen tot bedevaartplaats voor Sint Jeroen.
Tijdens de reformatie ging de oude Sint-Jeroenskerk over naar de protestanten. De schedel van de heilige werd mogelijk in veiligheid gebracht, maar is nooit meer teruggevonden. In 1834 werd een nieuwe katholieke kerk gebouwd. Deze waterstaatskerk zonder toren werd ontworpen door architect C. Dobbe en kostte fl. 30.000,-. In 1892 werd Noordwijk-Binnen opnieuw tot bedevaartsplaats verheven, waardoor er behoefte ontstond aan een grotere kerk. Architect Nicolaas Molenaar sr. ontwierp een driebeukige hallenkerk in neogotische stijl, met aan de voorzijde op de linkerhoek de toren met naaldspits. De nieuwe kerk werd tegen de oudere waterstaatskerk aan gebouwd, waarvan alleen de gevel werd afgebroken. Op 17 augustus (Sint-Jeroensdag) 1894 werd de eerste steen gelegd. In de eerste jaren werden het priesterkoor, het transept en de sacristie gebouwd. Pas in 1925-1926 werd de kerk geheel afgebouwd. De kruiswegstaties zijn van de hand van Jan Dunselman. In 2011 is de parochie Sint Jeroen en Maria ter Zee opgeheven en onderdeel geworden van de Sint Maarten Parochie, die ook de kerkgemeenschappen in Noordwijkerhout, Voorhout, Sassenheim en Warmond onder zijn hoede heeft.
- De Oude Jeroenskerk (voorheen Grote of St. Jeroenskerk) is een gotische kruiskerk in Noordwijk-Binnen (Voorstraat 44), genoemd naar de martelaar Jeroen. Deze is door de Noormannen op 17 augustus 856 onthoofd, omdat hij zijn geloof niet wilde afvallen. Interieur: Hardstenen doopvont (15e eeuw) met vier gebeeldhouwde koppen. In de koorsluiting omlopende banken met inscriptie op het fries, gedateerd 1636. Preekstoel midden 17e eeuw. Omvangrijk wandbord, gedateerd 1638. Tekstborden op het koorhek (1650) met de Geloofsbelijdenis, de Tien Geboden en het Onze Vader. Herenbank (Francis Maas, 1751 Lodewijk XV-stijl) met op de luifel gesneden alliantiewapen (1904). Marmeren grafmonument Douza (1792). Twee gotische grafzerken (ca. 1479 en 1509). In de kerk bevindt zich een Knipscheer-orgel, in 1840 door ds. Kuyper en zijn vrouw aan de kerkelijke gemeente geschonken. Het orgel is in 1999-2000 gerestaureerd door Flentrop Orgelbouw te Zaandam. Het instrument heeft 22 registers, verdeeld over 2 klavieren en pedaal. De toren vertoont romanogotische details. Hij is negen meter breed, 40 meter hoog en bevat een wenteltrap met 110 hoge treden.
Volgens de overlevering zou de schedel van Jeroen in de kerk zijn begraven. In 1983 is in het koor een schedel van een jonge man opgegraven, die onmogelijk van Jeroen kan zijn geweest. In 976 (volgens een ander handschrift in 955) verscheen Jeroen meerdere malen aan de boer Nothbodo met het bevel zijn gebeente op te graven en over te brengen naar de abdij van Egmond. Na zijn aanvankelijke weigering werden zijn paarden gestolen. Toen Jeroen daarna nogmaals verscheen vond Nothbodo zijn gestolen paarden terug en ook de plek waar Jeroen begraven lag. Tussen de dood van Jeroen (in 856) en de schenking van de kerk van Noordwijk-Binnen aan de abdij van Egmond (vóór 988) is op de plaats van de huidige Oude Jeroenskerk een houten kerk gebouwd. Vermoedelijk bouwde men aan het begin van de 12e eeuw als opvolger een tufstenen kerk, eenbeukig met waarschijnlijk een rechthoekig koor.
Aan het begin van de 13e eeuw is een vrijstaande toren toegevoegd (2 geledingen, hoogte 13 m). Na 1303 voegde men nog 3 geledingen toe (21 meter). Toen kreeg de toren de huidige hoogte (inclusief spits 40 meter). In de bovenste geleding bevinden zich spitse driepasnissen. In de 13e (of begin 14e) eeuw is het schip met bakstenen bekleed en door verlenging verbonden met de toren. Kort na 1311 vond men in de kerk een schedel. Men was ervan overtuigd dat dit de schedel van Jeroen was. Volgens de overlevering begonnen de klokken spontaan te luiden en genas een man op wonderbaarlijke wijze. Pelgrims begonnen toe te stromen. In 1429 kreeg Noordwijk-Binnen van de bisschop van Utrecht de status bedevaartsoord. Dankzij inkomsten uit de bedevaarten kon een grote kruiskerk worden gebouwd. De zijbeuken werden aan weerskanten van de toren doorgetrokken. Doordat tijdens de Spaanse bezetting het kerkbestuur door middel van brandschatting de verwoesting van de kerk afkocht kon de kerk behouden blijven. In 1573 ging de kerk over van katholiek naar hervormd. De Oude Jeroenskerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente Noordwijk.
- De Hoogewegse Molen wordt beschreven op de pagina van Noordwijkerhoek.
Terug naar boven- De in 2017 gerealiseerde Kinderboerderij ’t Schaapsherdertje ligt op een prachtige locatie aan de Freesialaan in Noordwijk-Binnen en is drie middagen per week geopend (wo-vr-za 12.00-16.30 uur). "Op de kinderboerderij houden wij voornamelijk boerderijdieren, zoals geiten, schapen, varkens, een pony, kippen en huisdieren zoals konijnen. Tevens is er een vlindertuin op de kinderboerderij. Kinderen maken op deze manier spelenderwijs kennis met dieren. Tijdens een bezoek aan de kinderboerderij leren de kinderen iets over de dieren en de natuur. Educatief en recreatief. Wij kunnen altijd vrijwilligers gebruiken, al is het maar voor een ochtend of middag in de week. Om open te kunnen zijn voor de bezoekers, streven wij naar een gezellige groep vrijwilligers. Dus wil je graag helpen tijdens openingstijden in de theetuin, de kinderen buiten helpen bij het leren omgaan met dieren of wil je helpen met een van de andere taken? Neem dan snel contact met ons op via info@kinderboerderijnoordwijk.nl of tel 06-28205685 of kom eens langs tijdens de openingstijden.
10 redenen om vrijwilliger te worden bij de kinderboerderij: een leuke vrijetijdsbesteding waarin je veel mensen ontmoet; een gezellig team vrijwilligers waarvan jij deel uitmaakt; leerzaam! Je leert steeds nieuw dingen over het verzorgen van dieren; je draagt je steentje bij aan de Noordwijkse maatschappij. Door jouw inzet kunnen veel kinderen genieten van de kinderboerderij; de dieren kunnen het je niet vertellen, maar die zijn heel blij met jouw aandacht en verzorging; je vindt het leuk om je belangeloos in te zetten; vrijwilligerswerk is een sterk pluspunt op je cv; je hoeft geen expert te zijn op het gebied van dieren; leeftijd is niet belangrijk, iedereen is welkom (wel vanaf 18 jaar); je bent bezig in de gezonde buitenlucht van Noordwijk-Binnen. Taken van de vrijwilligers zijn: dagelijks beheer en (klein/groot) onderhoud; het verzorgen van de dieren; het uitmesten van de stallen en schoonhouden van de weide; onderhouden van de tuin en kruidentuin; zorg voor dierenarts; ontvangst en begeleiding en toezicht van de bezoekers; opzetten en begeleiden van activiteiten en het educatieve gedeelte; koffie en thee schenken in de theetuin."
- "Wie langs de Nieuwe Offemweg in Noordwijk-Binnen fietst of wandelt, heeft bij de ingang van Landgoed Offem vast wel eens nieuwsgierig door de tralies van het grote hek naar binnen gekeken. In het voorjaar vang je een glimp op van statige bomen met daaronder een paars tapijt van wilde hyacinthen. Beschaduwde paden. Vogelgezang. Het nodigt uit om verder te kijken, maar verder dan het hek kom je normaalgesproken niet. De huidige graaf van Limburg Stirum – eigenaar van landgoed Offem – is zeer gesteld op zijn privacy. Maar met dank aan Hein Verkade gaat eens per jaar alleen voor leden van de VNVN het hek open. Hein heeft jarenlang geïnventariseerd op het landgoed en is er ‘kind aan huis’.
Verslag van een excursie in 2008. De ca. 25 nieuwsgierigen die op 29 april met Hein Verkade en Rien Sluijs op stap gaan, hebben geluk. De buien zijn weggetrokken, de zon komt door en de wind gaat liggen. Het levert prachtige plaatjes op van spiegelende vijvers en metershoge rododendrons. We blijven al snel staan bij een Amerikaanse esdoorn. “Een landgoed als dit vraagt veel onderhoud. Deze boom wordt binnenkort waarschijnlijk gekapt,” legt Hein uit. “Amerikaanse esdoorns maken geen deel uit van onze natuur en dat merk je. Er leven minder insecten bij als bijv. rond eiken. Als je ze hun gang laat gaan overwoekeren ze binnen 10 of 20 jaar alle inheemse bomen. Het is echt een vreemde eend in de bijt.”
Paradox. Onderhoud kost geld. Toen de oude gravin overleed en haar zoon het landgoed overnam, verkocht hij een stukje van het landgoed. Daarop zijn nu villa’s gebouwd. Met de opbrengst werden de stallen verbouwd tot woonhuizen, sloten schoongemaakt en doorkijkjes hersteld. Het is nu weer een echt landgoed. Paradoxaal genoeg gaat dat een beetje ten koste van de natuur. Rien Sluijs: “Veel van de onderbegroeiing is weggehaald en juist daar kwamen veel vogels op af. Maar gelukkig is er nog genoeg bijzonders te zien.” Bosuil. Verdere verrassingen zijn bijvoorbeeld de stinzenplanten zoals Daslook, Anemonen en Wilde hyacinthen. Of de reigerkolonie in de dennenbomen – de jonge vogels zijn behoorlijk luidruchtig. Ook de tjiftjaf, het winterkoninkje en de nachtegaal laten zich horen. Dat geldt ook voor een paartje buizerds, dat al enkele jaren op het landgoed broedt. Ineke en Marco spotten eerst één en dan een tweede
Bosuil. Het valt nog niet mee om hem in de verrekijker te krijgen. ”Best kans dat de jonge Bosuiltjes hier dichtbij in de bomen zitten,” vertelt Hein, “Bosuilen broeden al heel vroeg.”" (bron: Franciska Faber, 2008)
- Belangenorganisatie: - In 1985 kwam een aantal bewoners van de Voorstraat bijeen, verontrust als ze waren over de sloperswoede die vooral in het westen van ons land losbarstte en die ook aan Noordwijk-Binnen niet voorbij leek te gaan. Dát en het feit dat de Voorstraat onleefbaar dreigde te worden door een veelheid aan geparkeerde auto’s, was aanleiding voor een aantal verontruste bewoners om Vereniging De Oude Dorpskern op te richten en zich daarmee in te zetten voor behoud van het erfgoed en behoud en waar mogelijk verbetering van de leefbaarheid. En met succes. Inmiddels heeft de oude dorpskern de status van Beschermd Dorpsgezicht, waardoor het nog bestaande erfgoed blijft behouden, de auto’s staan nu fatsoenlijk geparkeerd en het straatbeeld met de oude lantaarns past mooi bij de oude panden. Wijkvereniging De Oude Dorpskern is ook zeer actief met het organiseren van evenementen en activiteiten. Zij organiseert o.a. de Tuinmarkt (juni), de Kerstmarkt, dorpswandelingen en het beklimmen van de toren van de Oude Jeroenkerk.
Reactie toevoegen