Noordwijk aan Zee, dit monument '150 reddingsjaren' herinnert aan de oprichting van de Noord- en Zuid-Hollandse Reddings Maatschappij KNZHRM in 1824. De Noordwijkse Reddingsbrigade is 'pas' in 1921 opgericht.
- Noordwijk aan Zee is een dorp* in de provincie Zuid-Holland, in de regio Bollenstreek, gemeente Noordwijk.
* De gemeente Noordwijk heeft in 1978, bij de totstandkoming van het huidige postcodesysteem, geen eigen postcodes en postale plaatsnamen aangevraagd voor haar dorpen Noordwijk-Binnen en Noordwijk aan Zee, vandaar dat die dorpen sindsdien voor de postadressen 'in' de postale plaats Noordwijk liggen. Wij merken dat in veel gevallen ook over de plaats(naam) Noordwijk wordt gesproken, waarbij men dan doelt op het geheel van beide dorpen. De dorpen zijn inmiddels ook wel vrijwel aan elkaar gegroeid; er ligt nog slechts een bescheiden 'groene buffer' tussen. Ook heeft de gemeente heeft alleen nog plaatsnaamborden met de plaatsnaam Noordwijk, waarbij zij de afzonderlijke kernen kennelijk niet meer wenst te profileren. Toch hebben beide dorpen nog altijd wel een duidelijke eigen identiteit. Zo hebben ze nog eigen belangenverenigingen, en zijn er veel inwoners en instanties die nog wel degelijk over de beide kernen spreken als zijnde aparte dorpen, en dat soms ook zo in hun adres schrijven. Vandaar dat wij ons daarbij aansluiten en beide kernen nog altijd als 'dorp' kwalificeren.
- Onder het dorp Noordwijk aan Zee valt ook buurtschap Het Langeveld en een zeer klein deel van de buurtschap Ruigenhoek. Voor de postadressen vallen deze gebiedjes, want net als het dorp zelf (zoals hierboven toegelicht), onder de postale plaats Noordwijk.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
Het dorp heeft vroeger ook Noordwijk-Buiten en Noordwijk op Zee (1573 Nortwyck op Zee) geheten.
Het dorp Noordwijk aan Zee ligt aan de Noordzee en ligt verder W van het dorp Noordwijk-Binnen, N van de dorpen Katwijk aan Zee, Katwijk aan den Rijn, Rijnsburg en Valkenburg, NW van de dorpen Voorhout en Oegstgeest en de stad Leiden, WNW van het dorp Sassenheim, WZW van het dorp Lisse en ZW van het dorp Noordwijkerhout.
Terug naar bovenIn 1840 omvat het dorp Noordwijk aan Zee 120 huizen met 700 inwoners. Tegenwoordig omvat het dorp ca. 4.000 huizen met ca. 10.000 inwoners.
Terug naar bovenNoordwijk aan Zee ontstaat als rond 1200 de eerste vissers zich in de duinen van Noordwijk vestigen. In 1474 heeft het dorp een vloot van 38 schepen. De vloot met zogeheten bomschuiten vaart uit vanaf het strand. Men vangt met name haring, kabeljauw, schelvis, wijting en schol. Tot begin 19e eeuw is de visserij de belangrijkste vorm van inkomsten gebleven. In 1913 vaart voor de laatste maal een bomschuit uit. Ook Noordwijk-Binnen profiteerde van de visserij door de zogenaamde lijnbanen. Met de lijnbanen werd touw gemaakt.
Later begint de bevolking zich steeds meer op het toerisme te richten. In 1866 wordt Noordwijk een badplaats. Omdat het zeewater medicinale werking scheen te hebben, komen mensen met een koetsje een dagje naar het strand. Ook is in deze tijd de eerste paal van Huis ter Duin geslagen. Tegenwoordig is Noordwijk aan Zee de nummer drie badplaats van Nederland en vinden er jaarlijks ruim 1.000.000 overnachtingen plaats. Het Nederlands Elftal gebruikt het hier gelegen hotel Huis ter Duin voor overnachtingen tijdens bijeenkomsten.
Een klein deel van de autochtone bevolking van Noordwijk aan Zee spreekt nog (vanouds) Noordwijks, een zeer oorspronkelijk Hollands dialect dat sterk herinnert aan onder meer het Katwijks en het Schevenings.
- Artikel in ArchiNed over ontstaan en ontwikkeling van de badplaats Noordwijk aan Zee.
Terug naar boven- De gemeente Noordwijk streeft naar uitbreiding van het aantal hotelkamers van 1.600 naar 1.800. Tegelijkertijd wil zij een kwaliteitsslag maken omdat er een trend is naar meer luxe. Voor nadere informatie over het nieuwe hotelbeleid voor de periode 2010-2015 zie de nota Van Zimmer naar Suite.
- In het gebied Langeveld is in 2016 ruim 5.000 m2 nieuw, eersteklas bollenteeltareaal gerealiseerd door de sloop van 1.700 m2 kassen en het herbestemmen van het aanwezige bouwvlak tot bollenteeltareaal. Een en ander past in het beleid om het gebied Langeveld weer 'open te maken'.
Terug naar boven- In 2017 heeft de gemeente Noordwijk de eerste 40 panden aangewezen als gemeentelijk monument. In totaal wil de gemeente 63 waardevolle objecten op de gemeentelijke monumentenlijst. In Noordwijk aan Zee betreft het de volgende 17 objecten (van de 40): Atjehweg 27, Binnenweg 23, Bosweg 15, De Ruijterstraat 67-73, Duinweg 13, Hoofdstraat 2 / Huis ter Duinstraat 1, Koepelweg 15 / 40, Koningin Astridboulevard 8 / 48-49 / 52 / Lombok 1-11, Oude Zeeweg 62, Piet Heinplein 1, Van Hardenbroekweg 14-16, en Van Speijkstraat 5.
- "Tot het begin van de 14e eeuw moet Noordwijk aan Zee zo klein en onbelangrijk zijn geweest dat er geen kerk in het dorp stond. Voor het bijwonen van de mis moest men naar Noordwijk-Binnen. Daar was naar alle waarschijnlijkheid al voor de tijd van Jeroen sprake van de Sint Maartenskerk. In het begin van de 14e eeuw, zo rond 1320, werd een kapel gebouwd aan het einde van de Hoofdstraat, recht tegenover de huidige kapel. Deze kapel is in de Tachtigjarige Oorlog door de Spanjaarden verwoest. Een gravure van Abraham Rademaker laat zien hoe deze kapel er uit zag. Het duurde tot 1647 voor het zeedorp een nieuwe kerk kreeg, de huidige Kapel aan Zee, ook wel Visserskapel genoemd (Hoofdstraat 96). Waarschijnlijk was men voor kerkbezoek in die tussentijd weer op -Binnen aangewezen. Ook is het mogelijk dat er toch nog diensten in de restanten van de oude kapel zijn gehouden. We weten namelijk dat ene dominee Van Rossum in 1646 in de kapelruïne werd bevestigd als predikant van Zee. De gemeente telde toen 95 lidmaten.
In de loop der tijd hebben tal van verbouwingen aan de Kapel plaatsgevonden, waaronder het in 1900 aanbrengen van een zijvleugel. Deze uitbreiding was echter maar een kort leven beschoren. Een kleine dertig jaar later, in 1928, moest de aanbouw plaats maken voor de huidige Kerk aan Zee. Tot de restauratie van de Kapel in 1967-1968 vormden de kerk en Kapel een geheel. Bij die restauratie werd de Kapel, door het aanbrengen van een tussenmuur, weer in de oude staat terug gebracht. Niet eerder dan in 1865 is er sprake van een orgel in de Kapel. In dat jaar werd een, door de firma Knipscheer uit Amsterdam gebouwd, orgel geplaatst. Waarschijnlijk werd er voor die tijd alleen ‘a capella’ gezongen. Nadat het Knipscheerorgel bij het gereedkomen van de Kerk aan Zee naar dit deel van de kerk verhuisde, werd bij de al genoemde restauratie weer een orgel in de Kapel geplaatst. Dit orgel was afkomstig van een buiten gebruik gestelde kerk in Noord-Holland. Rond het jaar 2000 tenslotte zijn de muren van de Kapel, binnen en buiten, grondig aangepakt. Zo bepaalt de Kapel al meer dan 350 jaar het beeld van de kom van Noordwijk aan Zee." (bron: Protestantse Gemeente Noordwijk)
- "De met een zijvleugel uitgebreide Kapel aan Zee bleek al snel te klein. Mede door de verandering van Noordwijk aan Zee van een vissersdorp tot badplaats, nam de bevolking toe en kreeg men behoefte aan een grotere kerk. Aanvankelijk waren er plannen om de Kapel daarbij te slopen, maar men besloot uiteindelijk toch tot de bouw van een kerk achter en verbonden met de Kapel. De bestaande uitbouw liet men tijdens de bouw nog even staan, men bouwde er omheen en gebruikte de uitbouw als steiger. Op 8 augustus 1928 werd de kerk in gebruik genomen. Naar verluidt zouden duizend kerkgangers aan deze viering hebben deelgenomen. Dat waren nog eens tijden! Het uit de Kapel afkomstige orgel was eigenlijk te klein voor de kerk. Zodoende werd dit een kleine tien jaar later vervangen door het huidige mechanische orgel. Een beslissing die later is betreurd." (bron: Protestantse Gemeente Noordwijk)
- "Aan het einde van de 18e eeuw zocht een kleine groep Noordwijkers zijn toevlucht in onderlinge bijeenkomsten. Ook in andere delen van het land, onder andere in Katwijk, werden dergelijke groepjes, ook wel conventikels genoemd, gevormd. De deelnemers aan deze bijeenkomsten konden zich niet zo vinden in het gedachtegoed van de toenmalige kerk. Toch duurde het nog tot 1835 voor in Noordwijk een aantal gezinnen zich gingen afscheiden van de hervormde gemeente ter plaatse. Onder leiding van een visser, Cors Noorduin, kwam men in een woonhuis bijeen, tot men in 1844 ging kerken in drie verbouwde bokkinghallen in de Gasthuissteeg. Men betaalde voor deze ruimte, eigendom van Leendert van Rooijen, zestig gulden huur per jaar. Vanuit deze groep mensen is uiteindelijk de Gereformeerde Kerk van Noordwijk ontstaan. De afgescheiden kerk van Noordwijk splitste in 1858 in twee gemeenten, Zee en Binnen. In Binnen ging men kerken in het kerkgebouw van de inmiddels opgeheven Remonstrantse Gemeente. Dit gebouw stond aan de Heilige Geestweg, tegenover de grote kerk. Eerder had het al dienst gedaan als Joodse synagoge. Lang hield men het in Binnen als zelfstandige gemeente niet vol. In 1873 fuseerde men weer met Noordwijk aan Zee en in 1880 werd de gemeente van Binnen ontbonden. Men moest daarna weer op Zee naar de kerk.
In 1875-1976, na een geleidelijke groei van de gemeente, lieten de afgescheidenen in de Hoofdstraat in Noordwijk aan Zee een kerkje met pastorie bouwen die tot 1899 dienst heeft gedaan. In dat jaar werd de huidige Buurtkerk, naar een ontwerp van architect Tjeerd Kuipers, gebouwd. Een eenvoudige zogeheten schuurkerk, met als enige opsmuk een torentje aan de zijde van de Hoofdstraat. Na een eerdere uitbreiding in 1909 kwam er in 1923 een galerij aan de oostzijde van de kerk, en werd het liturgisch centrum naar het midden van de kerk verplaatst. In de jaren zeventig werd de kerk gemoderniseerd. Tijdens deze opknapbeurt, die een jaar duurde, vond men onderdak in de Kerk aan Zee, waarbij de avonddiensten gezamenlijk werden gehouden. Het begin van de weg die men uiteindelijk in 2006 samen wilde gaan!" (bron: Protestantse Gemeente Noordwijk)
- Mariakapel (Langevelderlaan 1).
- Vuurtoren.
- De Atlantikwall was een verdedigingslinie van de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog, die liep van de kust in Noorwegen tot in Frankrijk. Onder andere in Noordwijk zijn nog restanten bewaard gebleven. "Op 250 meter van de Bosweg in Noordwijk aan Zee, op Verlengde Bosweg 1, ligt aan het fietspad in de duinen Batterij Noordwijk, bestaande uit een vuurleidingsbunker, geschutsbunkers, munitiebunkers en woonbunkers verbonden door een gangenstelsel. Vrijwilligers hebben de afgelopen jaren hard gewerkt om het mogelijk te maken verschillende bunkers en het gangenstelsel open te stellen voor publiek. De vuurleidingsbunker is zoveel mogelijk in zijn originele staat teruggebracht. Dit is als Atlantikwall Museum Noordwijk tijdens de openingstijden zonder voorafgaande afspraak te bezichtigen. Hiermee kun je je een beeld vormen van het leven in de bunkers tijdens de oorlog en de wijze waarop de Europese kust door de Duitsers werd omgevormd tot een vesting. Het is ook mogelijk om via het gangenstelsel een geschutsbunker en enkele manschappenbunkers te bezoeken onder leiding van een gids. Voor dit bezoek is reservering noodzakelijk. Grotere groepen kunnen ook een aanvraag doen voor een bezoek buiten de reguliere openingstijden. In 2019 ontving ons museum ruim 8.000 bezoekers."
Recensie van een van de bezoekers: "Het Atlantikwall Museum in Noordwijk aan Zee is een museum dat de duistere tijd van de Atlantikwall belicht op een manier die respect afdwingt voor al die vrijwilligers die stukje bij beetje die duistere geschiedenis weer aan het licht brengen. Je kan de boel onder het zand stoppen en net doen of het nooit heeft bestaan. Maar de geschiedenis hoe duister ook is nooit uit te vlakken. Dit museum leeft, is educatief, staat niet stil. En elk jaar wordt er weer een stukje verder uit die duistere tijd ontrafeld en zichtbaar gemaakt voor het publiek. Een museum dat de moeite waard is minstens eenmaal per jaar te bezoeken. Of nog beter, word vrijwilliger!"
- "Beleef in Museum Engelandvaarders in Noordwijk aan Zee het bijzondere verhaal over de 'Engelandvaarders': mannen en vrouwen die tijdens de Tweede Wereldoorlog uit bezet Nederland ontsnapten om vanuit Engeland de strijd tegen nazi-Duitsland en Japan voort te zetten. Honderden vertrokken in nauwelijks zeewaardige bootjes, soms in een kano. Velen verdronken op zee of werden tijdens de voorbereiding gearresteerd, gevangengezet of doodgeschoten. Anderen maakten barre tochten over land, via België, Frankrijk, Spanje, Portugal en zelfs Rusland. Ruim 2.000 Nederlanders kwamen, na veel moeilijkheden te hebben overwonnen, in Engeland aan. In Engeland namen de Engelandvaarders dienst bij Britse en Nederlandse krijgsmachtonderdelen, de koopvaardij of gingen werken voor de regering. Ook zetten veel Engelandvaarders vanuit Australië de strijd tegen Japan voort. Van de 180 Nederlanders die vanuit Engeland als geheim agent naar Nederland werden gestuurd, zijn er 108 Engelandvaarder. Bijna de helft van hen werd slachtoffer van het lugubere spionnenspel tussen de Britten en Duitsers. Velen vonden de dood in concentratiekamp Mauthausen."
Het museum bevindt zich in een voormalige munitiebunker in Noordwijk aan Zee, die tijdens de Tweede Wereldoorlog deel uitmaakte van Batterij Noordwijk. Tijdens de Koude Oorlog zijn in de bunker kunstschatten van het Museum Volkenkunde opgeslagen en van 2004 tot 2014 was er het Atlantikwall Museum Noordwijk gevestigd. Dat museum verhuisde in oktober 2014 naar een ruimere behuizing in hetzelfde bunkercomplex. Tot de initiatiefnemers van Museum Engelandvaarders behoren Engelandvaarder Eddie Jonker (1920) en Jos Teunissen, bestuurslid van Erfgoed Leidschendam. Het museum is gerealiseerd met steun van Nationaal Comité 4 en 5 mei, het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, het Nederlands Instituut voor Militaire Historie en het Nationaal Archief. Het museum is een schot in de roos; in het eerste jaar werd het reeds door ruim 7.000 mensen bezocht. Zie ook het promofilmpje van Museum Engelandvaarders en deze video over de Engelandvaarders en over het museum.
- De eerste motorstrandreddingboot (msrb) van Noordwijk aan Zee, die hier van 1953 tot 1990 was gestationneerd, was de Kurt Carlsen. Dankzij een schenking van Bernhard van Leer, de toenmalige directeur/eigenaar van de Van Leer Vatenfabriek, is de Kurt Carlsen terug in Noordwijk, en wordt hij na restauratie weer ingezet als varende (museum) motorstrandreddingboot. Daarmee herleeft een stuk historie van Noordwijk als reddingstation en wordt die geschiedenis bewaard voor de toekomst. Ca. 13 vrijwilligers zorgen voor de bemensing van de reddingboot.
Het doel van Stichting Kurt Carlsen is het behoud van de voormalige motorstrandreddingboot Kurt Carlsen, als belangrijk stuk cultureel erfgoed van de vroegere vissersplaats en huidige badplaats Noordwijk aan Zee. Door de boot, de lanceerwagen en de bijbehorende tractor in de oude staat te herstellen kan de boot weer op de oorspronkelijke wijze gelanceerd worden. Noordwijk is hiermee weer een attractie rijker. De restauratie heeft 3 jaar geduurd en is in 2013 gereedgekomen, precies 60 jaar nadat de boot in Noordwijk ten doop werd gehouden. Naast de wenselijkheid van permanente sponsering en donateurschappen is het de bedoeling inkomsten te verwerven uit de inzet bij bestaande evenementen en uit ‘teambuilding events’ voor organisaties en bedrijven, in samenwerking met een evenementenbureau.
Terug naar boven- Het eerste evenement in het jaar in Noordwijk aan Zee is de NewYearsSplash oftewel Nieuwjaarsduik. Ieder jaar doen er meer mensen mee. Ook als aanmoediger ben je welkom.
- 'De mooiste file van Nederland' (weekend in april) is een keur van allerlei vervoersmiddelen w.o. nieuwe modellen personenwagens, praalwagens, old-timers, alle verfraaid met de meest attractieve bloemdecoraties. Zij staan 'in de file' opgesteld op de Koningin Wilhelmina Boulevard van Noordwijk aan Zee, tijdens het weekend van het Bloemencorso van de Bollenstreek, dat op vrijdagavond verlicht door Noordwijkerhout rijdt. De mooiste file van Nederland is onderdeel van de Week van de Bollenstreek.
- Zomerfestival Opera aan Zee (gedurende een week in mei).
- Kortebaandraverij op de Koningin Wilhelmina Boulevard (augustus).
- European Sand Sculptures Festival (kunstwerken uit zand, augustus t/m oktober).
- "In de afgelopen ruim 20 jaar namen elk jaar tussen de 50 en 100 schilders deel aan het Schilderfestival in Noordwijk aan Zee (gedurende een week begin september) en zijn er intussen duizenden schilderijen direct van de schilderezel verkocht aan particulieren en bedrijven. Daarom is het normaal dat er in huiskamers in Noordwijk en andere Zuid-Hollandse gemeenten olieverfschilderijen hangen. Dat is natuurlijk vooral mogelijk omdat het niveau van de kunstenaars hoog is. Alleen professioneel opgeleide kunstenaars zijn in Noordwijk welkom, ook al wordt een goede autodidact natuurlijk niet geweigerd. Voor kunstenaars uit binnen- en buitenland is het Schilderfestival een werkgemeenschap geworden. Er worden intussen niet alleen maar vuurtorens en strandgezichtjes geschilderd. Moeilijke onderwerpen als de zee en het duinlandschap worden niet geschuwd. Een aantal zeeschilders hoort tot de top. Dat geldt ook voor een aantal spraakmakende interieurschilders. En landschappen worden vaak binnen een dag verkocht. De schilders strijden voor de Royal Talens Painting Award, de Young Talent Award en de Royal residence Award."
- Zoals Noordwijk aan Zee het nieuwe jaar in stijl begint met de Nieuwjaarsduik, eindigt het het jaar in stijl met het evenement Kerstdorp aan Zee.
Terug naar boven- Jan Verwey Natuurcentrum, Duinweg 13A. Tel. 071-3616954. Geopend elke 1e zaterdag van de maand 10-12 u. Gratis toegang. Het centrum wordt beheerd door de Vereniging voor Natuur- en Vogelbescherming Noordwijk.
- Noordwijk aan Zee oefent met een 13 kilometer lang zandstrand (waaronder 2 naaktstranden), boulevards van allure en robuuste door bos begrensde duinen, al sinds jaar en dag een grote aantrekkingskracht uit op binnenlandse en buitenlandse toeristen. Noordwijk heeft de Blauwe Vlag toegekend gekregen. Deze prestigieuze internationale onderscheiding wordt jaarlijks toegekend aan stranden en havens die veilig en schoon zijn. Ook heeft Noordwijk het Europese keurmerk QualityCoast. Dit keurmerk wordt uitgereikt aan internationale kustplaatsen die bijzondere inspanningen hebben geleverd op het gebied van toerisme en milieuzorg, voor het behoud van natuur en landschap, eigen identiteit en cultureel erfgoed. Als het mooi weer is, rijden er gratis pendelbussen van (eveneens gratis) parkeerplaatsen naar het strand.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Noordwijk aan Zee, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Belangenorganisatie: - Wijkvereniging Het Oude Zeedorp in Noordwijk aan Zee is opgericht in 2010. "De vereniging heeft ten doel: de bevordering en het behoud van de leefbaarheid op zowel historische en sociale grondslag, als op economische grondslag in en rondom het gebied het oude zeedorp van de gemeente Noordwijk, dat voorshands wordt gevormd door het gebied dat is gelegen binnen - en wordt begrensd door - Quarles van Uffordstraat, Duinweg, Nieuwe Zeeweg, Huis ter Duinstraat, De Grent en Koningin Wilhelmina Boulevard." Aldus de Statuten.
Reactie toevoegen