Noordenveld

Gemeente
Noordenveld
Drenthe

Veenhuizen-MSD-20110329-230258.jpg

Veenhuizen, Koepelkerk

Veenhuizen, Koepelkerk

Leutingewolde De Ring-Turfweg_0.jpg

Leutingewolde, De Ring/Turfweg

Leutingewolde, De Ring/Turfweg

Nieuw-Roden Dorpsstraat_0.jpg

Nieuw-Roden, Dorpsstraat

Nieuw-Roden, Dorpsstraat

Sandebuur (1)_0.jpg

Buurtschap Sandebuur

Buurtschap Sandebuur

noordenveld_roderwolde_onlanden.jpg

De Onlanden is een omvangrijk natuurgebied tussen Eelde en Nietap

De Onlanden is een omvangrijk natuurgebied tussen Eelde en Nietap

noordenveld_onlanden.jpg

De Onlandsedijk bij Roderwolde verwijst naar de streek De Onlanden die vanouds al zo heet en sinds kort formeel - maar nu als aaneengesloten reeks natuurgebieden - deze naam toegekend heeft gekregen

De Onlandsedijk bij Roderwolde verwijst naar de streek De Onlanden die vanouds al zo heet en sinds kort formeel - maar nu als aaneengesloten reeks natuurgebieden - deze naam toegekend heeft gekregen

roderwolde_hooiweg.jpg

Via de lange rechte Hooiweg rij je vanuit Roderwolde zo natuurgebied De Onlanden in, of je slaat af naar de buurtschappen Matsloot of Sandebuur

Via de lange rechte Hooiweg rij je vanuit Roderwolde zo natuurgebied De Onlanden in, of je slaat af naar de buurtschappen Matsloot of Sandebuur

Noordenveld

Terug naar boven

Status

- Noordenveld is een gemeente in de provincie Drenthe. De gemeente is in 1998 ontstaan uit samenvoeging van de gemeenten Roden (6.469 ha), Peize (2.867 ha) en Norg (11.313 ha, waarbij enkele hectare in het uiterste zuidoosten, aan de oostkant van de Norgervaart, is overgegaan naar de gemeente Assen).

- Wapen van de gemeente Noordenveld.

- De hoofdplaats is Roden: hier zetelt het gemeentebestuur en tevens woont in deze kern ruim de helft van de totale bevolking.

- De gemeente Noordenveld omvat de dorpen Altena, Een, Langelo, Lieveren, Nietap, Nieuw-Roden, Norg, Peest, Peize, Peizermade, Roden, Roderesch, Roderwolde, Steenbergen, Veenhuizen, Westervelde en Zuidvelde, en de buurtschappen Allardsoog (deels), Alteveer, Amerika, Boerlaan, De Horst, De Pol of Peizerpol, De Streek, Een-West, Foxwolde, Huis ter Heide (grotendeels), Klunderveen, Leutingewolde, Matsloot (grotendeels), Oostindie (deels), Peizerwold, Sandebuur en Terheijl. Bij elkaar zijn dit 17 dorpen en 17 buurtschappen.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Noordenveld.

Terug naar boven

Naam

Naamgeving
Vanwege de geringe naamsbekendheid van de naam Noordenveld buiten Drenthe werd na de herindeling aanvankelijk voorgesteld te kiezen voor de naam Roden, met afstand de grootste van de drie en ook landelijk beter te situeren voor de meeste niet-Drenten. Dit stuitte op verzet van met name Peize. Om recht te doen aan de verscheidenheid van het gebied en het feit dat de gemeente uit ruim 40 dorpen en (voormalige) buurtschappen bestaat, is toch de geografisch en historisch verantwoorde huidige gemeentenaam aangehouden, als symbool voor de 'dynamische gemeente met een groen hart' tussen de DAG-Stedendriehoek (Drachten, Assen, Groningen).

Naamsverklaring
Van oorsprong was Drenthe ingedeeld in zes dingspillen, een soort rechtsgebied waar behalve rechtspraak ook afgevaardigden werden gekozen voor de Landsdag. Het noordelijkste dingspil was Noordenveld, met Vries als hoofdplaats. Het omvatte ruwweg de voormalige gemeenten Roden, Peize, Norg, Eelde en Vries.

Bij de gemeentelijke herindeling eind jaren negentig werd voorgesteld de oude naam in ere te herstellen, nu deze ook in het dagelijks leven algemeen gebruikt wordt voor de benaming van Noord-Drenthe. Het leek al snel onmogelijk een grote Noordenveldgemeente te creëren, waardoor er twee clusters kwamen: een met Roden, Peize en Norg, en een met Eelde, Vries en Zuidlaren. De Provincie Drenthe stelde voor het eerste cluster de naam Noordenveld voor, omdat deze gemeente het grootste deel van het historische dingspil zou omvatten. In feite zou dus de huidige gemeente Tynaarlo, met Vries als hoofdplaats, net zoveel aanspraak op die naam kunnen maken.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Noordenveld grenst aan Leek en Groningen in de Provincie Groningen, Opsterland en Ooststellingwerf in Friesland en verder aan de Drentse gemeenten Tynaarlo, Assen en Midden-Drenthe.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Met een oppervlak van 20.140 ha is Noordenveld voor Nederlandse begrippen een zeer uitgestrekte gemeente. In Drenthe komt deze omvang goed overeen met het gemiddelde.

Bij de oprichting van de gemeente in 1998 was het inwonertal 30.876, momenteel ligt dit rond de 32.000 bij een huizental van ca. 14.000.

Terug naar boven

Geschiedenis

- Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van alle dorpen in deze Drentse gemeente en het aangrenzende Groninger Westerkwartier, tezamen met de geschiedenis van de streek zelf, is het boek 'Rond terpen en brinken. Uit de historie van Westerkwartier en Noordenveld' (W.T. Vleer, 1981) een aanrader.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Beschrijving van alle kernen in de gemeente Noordenveld met hun welstandscriteria.

- In de herziene versie van de toekomstvisie voor Leek-Roden tot 2030 (vastgesteld in 2009) worden aanmerkelijk minder huizen in het buitengebied gebouwd dan voorheen was beoogd. Zo is de nieuwbouw in het dorp Nietap aanmerkelijk teruggeschroefd. Daarnaast komt er geen aaneengesloten schil van nieuwbouw rond Roden. Het Steenbergerveld blijft vrij van huizen en krijgt een landschappelijke invulling. Ten oosten van Roden wordt een landgoed ontwikkeld in plaats van woningbouw. De visie, die voorziet in de bouw van 5.800 huizen in de komende 21 jaar, houdt meer dan de vorige rekening met bestaande landschappelijke structuren. In de nieuwe visie houdt de rondweg die vanaf de A7 ten westen van Tolbert en Leek loopt, op bij de nieuwbouw van Nieuw-Roden. De Maatlanden blijven daardoor gespaard.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden / Cultureel erfgoed

- "Sinds 2010 wordt op initiatief van het Erfgoedplatform van Kunsten ’92 een nationale prijs toegekend aan de gemeente met het beste erfgoedbeleid: de BNG Bank Erfgoedprijs. De prijs is een stimulans voor uitstekend erfgoedbeleid. In de afgelopen jaren is gebleken is dat ook andere gemeenten worden geïnspireerd en aangemoedigd door de innovatieve voorbeelden die genomineerden en winnaars hebben gesteld. De jury heeft onderzocht hoe de genomineerden omgaan met hun erfgoed in brede zin: met de gebouwde monumenten, archeologie, museale collecties en archieven, maar ook historisch landschap, mobiel en immaterieel erfgoed. Elementen als participatie, communicatie en innovatie in het erfgoedbeleid, maar ook draagvlak in de samenleving en integratie van erfgoed in het totale beleid van de gemeente, vormen onderdeel van de beoordeling.

De gemeente Noordenveld heeft de BNG Bank Erfgoedprijs 2020 gewonnen. De gemeente ontving, behalve de lof van de jury, een oorkonde en een geldprijs van € 25.000, beschikbaar gesteld door hoofdsponsor BNG Cultuurfonds. Ook de andere genomineerden Alkmaar, Appingedam en Schouwen-Duiveland werden door de jury uitgebreid gecomplimenteerd. De jury wees Noordenveld aan als winnaar, omdat deze gemeente zich een voorbeeld toont voor andere gemeenten. In de hechte samenleving bestaat veel kennis, interesse en liefde voor de lokale geschiedenis en voor het erfgoed. De gemeente ondersteunt met veel enthousiasme de talrijke initiatieven van bewoners en vrijwilligers. En het deskundige Erfgoedteam van de gemeente zet zich met grote zorgvuldigheid en betrokkenheid in voor de goed bewaarde historische omgeving. De jaarlijks grote stroom aan geïnteresseerden uit binnen- en buitenland is daar het bewijs van.

Ook Alkmaar, Appingedam en Schouwen-Duiveland scoorden hoog op de criteria participatie, communicatie en innovatie. Een greep: Alkmaar toont haar geschiedenis overal in de openbare ruimte en maakt gebruik van het enthousiasme van haar inwoners. Appingedam heeft een bruisende historische binnenstad (met de bekende hangende keukens) waar door het jaar heen de talrijke vrijwilligers interessante erfgoedactiviteiten organiseren. De kracht van Schouwen-Duiveland is de grote trots van haar inwoners die allen zorg dragen voor de bijzondere erfgoedlocaties in deze gemeente, waaronder het prachtige Zierikzee. Winnaar Publieksprijs. Dit jaar is wederom enthousiast gestemd voor de Publieksprijs, bestaande uit de eer en een aandenken. Met ruim 2.500 van de 4.500 stemmen won de gemeente Appingedam de Publieksprijs 2020. - Lees hier het Juryrapport van de BNG Bank Erfgoedprijs editie 2020." (bron: Kunsten '92)

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Wielermeerdaagse Noordenveld-Westerkwartier (eind juni / begin juli).

- Spelweek Noordenveld (augustus) is in 1979 begonnen als Spelweek Roden, georganiseerd in en door de toenmalige gemeente Roden. Drijvende kracht was toen jongerenwerker Henk Kämink. Hij was van mening dat ieder kind, rijk of arm, zijn of haar zomervakantie met een avontuur moet kunnen afsluiten. Het inkomen van ouders moet daar niet doorslaggevend in zijn. Daarom beoogt de Spelweek de kosten per kind nog altijd zo laag mogelijk te houden. Dit kan alleen dankzij de steun van de sponsoren en van de Vrienden van de Spelweek. Na het samengaan van de gemeenten Peize, Norg en Roden in één gemeente heeft ook de Spelweek haar werkgebied verbreed tot het gebied van de nieuwe gemeente. Naast alle basisscholen in Roden worden sindsdien ook de scholen van de omliggende dorpen bezocht.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Wandelen rond Roden is een website van Fokko en Karin van der Leest uit Roden, met tientallen aantrekkelijk beschreven en gevisualiseerde (korte zowel als langere) wandelroutes in een straal van enkele tientallen kilometers rond Roden. O.a. de Drentse gemeenten Noordenveld en Tynaarlo en gemeenten in het Groningse Westerkwartier komen aan bod.

- Wandelroute Noordenveld / Westerkwartier (ca. 32 km). Een afwisselende wandeling die langs verschillende landschappen in Drenthe en Groningen voert. U komt tevens langs een aantal interessante cultuurhistorische punten.

- Het Drentse Landschap heeft de fietsroute Alles goed en wel op het Noordenveld (ca. 53 km) samengesteld door kernen van deze gemeente respectievelijk voormalige gemeente. De route voert langs bijzondere plekken in het landschap, waarbij het de intentie is je te laten nadenken of bepaalde bouwwerken al dan niet passend zijn in bepaalde omgevingen.

- "De gemeente Noordenveld is zuinig en trots op haar landschap. Kenmerken zoals de kleine esdorpen, beekdalen, veenkoloniën en laagveenontginningen willen we behouden voor toekomstige generaties. Tegelijkertijd staat ons landschap voor grote uitdagingen, zoals de overgang naar duurzame energie. Om deze ontwikkelingen zo goed mogelijk in te passen in het landschap is in 2019 de Noordenveldse Kwaliteitsgids opgesteld. In de Noordenveldse Kwaliteitsgids zijn alle karakteristieken en kwaliteiten beschreven die aanwezig zijn in het landschap van deze Noord-Drentse gemeente. Dit is gedaan door de gemeente in drie gebieden in te delen: het Laagveenontginningslandschap, het Esdorpenlandschap en het Hoogveenontginningslandschap. De Noordenveldse Kwaliteitsgids is in opdracht van de gemeente opgesteld door adviesbureau Libau." (bron: gemeente)

- Het gebied tussen Eelde en Nietap is recentelijk (rond 2010) benoemd als De Onlanden. Het Leekstermeer, de Eelder- en Peizermaden en een groot aantal voormalige landbouwgronden vormen straks één groot nat natuurgebied. Het hele gebied verandert de komende jaren in natuurgebied annex waterberging. Omdat het wetland dat straks ontstaat in wezen één gebied wordt, is bedacht dat het ook één naam moet krijgen. De naam De Onlanden is bedacht door de IVN-afdelingen Eelde, Groningen/Haren, Leek-Nietap, Peize en Roden, Het Drents Landschap en de Historische Vereniging Roon. De bedenkers vinden dat ook de aansluitende gebieden Kleibos/Zuidermaden en de Lettelberter Petten (aan de noordkant van het Leekstermeer) erbij horen. Volgens de bedenkers wordt met de herinrichting feitelijk de oude situatie van voor de inpoldering hersteld. In die tijd werd al gesproken over de 'onlanden', ofwel te nat gebied waar je als boer weinig mee kon.

Op boerderij ’t Hoogeveld in Eelde werkt Natuurmonumenten samen met een maatschap die het beheer doet. Ondernemer Kor Buist vat de samenwerking met Natuurmonumenten samen in de woorden ‘één plus één is drie’. "De inrichting is een succes door de vele doelen die er mee gediend zijn. In de totale aanpak wordt winst geboekt voor de veiligheid van de stad (waterberging), natuur, recreatie en landbouw", aldus regiodirecteur van Natuurmonumenten Wilfred Alblas. "Door de samenwerking realiseren de partijen samen meer voor natuur, waterberging, recreatie en landbouw dan ze ieder voor zich kunnen. Door natuur en waterberging te combineren spaart de samenleving veel geld uit voor gemalen en verhogen van kaden. Vanaf 2011 genieten de mensen uit de stad Groningen van een uitgestrekt natuurgebied, dat in natte perioden ervoor zorgt dat ze in de stad droge voeten houden." (bron: Natuurmonumenten, 29-11-2010)

Terug naar boven

Beeld

- Fotoseries van kernen in de gemeente Noordenveld van fotograaf Martin Stevens.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Noordenveld (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Noordenveld. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Nieuws: - Nieuwssite voor de gemeenten Noordenveld en Westerkwartier en omgeving.

- Lezen: - Bibliotheken in de gemeente Noordenveld vind je in Roden, Norg en Peize.

- Sport: - Stichting Sportstimulering Noordenveld stelt zich ten doel te bevorderen dat zoveel mogelijk inwoners van deze gemeente naar eigen keuze op verantwoorde wijze sport beoefenen of op enigerlei wijze daarbij betrokken worden. De stichting organiseert hiertoe een aantal activiteiten. Sommige daarvan zijn sportieve activiteiten, en andere begeven zich meer op het gebied van het geven van informatie/instructie. Bekende activiteiten zijn inmiddels: het Sportgala; Sportcafé; Scholier en Sport; Wandeltocht Klaverblad van Noordenveld; Stratenvolleybal; Avond4daagse Roden. Daarnaast start de stichting regelmatig nieuwe sportieve activiteiten in de gemeente. De stichting is volledig onafhankelijk.

- Flotar Roden is sinds 1981 een stichting met als doel mensen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking in de gemeente Noordenveld en ruime omgeving te laten sporten en bewegen. Sinds 1990 wordt naast het recreatieve zwemmen ook deelgenomen aan provinciale en landelijke zwemwedstrijden. Zo wordt bijvoorbeeld deelgenomen aan de Special Olympics. Sinds 2011 kunnen leden er ook terecht voor Zumba-dansen. De vereniging bestaat uit bijna 60 leden en ca. 30 vrijwilligers, die elke woensdag- en/of vrijdagavond trainen om op een plezierige manier hun conditie te verbeteren.

- Welzijn: - Een prettige en leefbare omgeving maak je met elkaar. Soms is daar wat hulp bij nodig door bijvoorbeeld mensen en organisaties bij elkaar te brengen. Welzijn in Noordenveld helpt daarbij.

- MaPa café Noordenveld is een ouder/kind café, een ontmoetings- en speelruimte voor ouders met kinderen van 0 tot 4 jaar. Voorlezen en zingen. Thema-ochtenden. Koffie, thee en fruit aanwezig. Gratis entree. Iedere 1e woensdag van de maand in de bibliotheek in Roden, iedere 2e dinsdag is er speelcafé in Dorpshuis Peize en elke 3e woensdag in Bibliotheek Norg. Van 9.30-11.30 uur. Het MaPa café is toegankelijk voor alle inwoners van de gemeente.

- Veiligheid: - Nieuws van de Politie Noord-Drenthe (= gemeenten Assen, Aa en Hunze, Noordenveld en Tynaarlo) op Facebook.

Reacties

(2)

Er zou in deze omgeving een eendenkooi zijn/zijn geweest. Is dit bij iemand bekend?
B.v.d voor een reactie. Henk de Heij

We treffen het wat dit onderwerp betreft dat iemand het initiatief heeft genomen om alle huidige en vroegere eendenkooien in ons land in kaart te brengen. Dat is natuurlijk een forse klus, die al en nog jaren onderzoek en vervolgens redactiewerk zal vergen. Op https://www.eendenkooien.nl/drenthe vermeldt hij al wel dat met name bij Roderwolde eendenkooien hebben gelegen. Dat onderwerp moet dus nog worden uitgewerkt. Maar wellicht heeft hij er al wel meer informatie over, die hij met u wil delen. U kunt de initiatiefnemer, dhr. Jan Taat, mailen via dit contactformulier: https://www.eendenkooien.nl/contact.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen