Gezien naamgeving en ligging is Noord-Empe kennelijk en buurtschap van het dorp Empe, dat oorspronkelijk Zuid-Empe heette. Curieus in dat kader is dat Noord-Empe formeel onder dorp en gemeente Voorst valt, terwijl Empe onder de gemeente Brummen valt.
- Noord-Empe is een buurtschap in de provincie Gelderland, in de streek Veluwe, gemeente Voorst.
- De buurtschap Noord-Empe valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Voorst.
- De buurtschap Noord-Empe heeft geen plaatsnaamborden.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1284 Nordempe, 1405-1417 Noertempe, 1601 Noord-Emp, 1623 Noort-Empe, 1665 Noord Empe.
Naamsverklaring
Van het tweede deel van de naam is de etymologie onzeker. Men heeft gedacht aan een tautologische samenstelling van het Germaanse ama-* 'natuurlijke waterloop' en apa* 'rivier, stroom'. Met Noord- 'noordelijk gelegen' ter onderscheiding van het Z buurdorp Empe, dat vroeger Zuid-Empe heeft geheten. Reeds in de 11e eeuw werd een onderscheid gemaakt tussen Noord- en Zuid-Empe, getuige de vorm 1046 kopie 12e eeuw Suthempe. Zie ook Empe.(1)
* Gereconstrueerde vorm.
De buurtschap ligt NW van het dorp Empe, rond de Noord Emperweg, waarbij het bijzondere is dat het dorp Empe onder de gemeente Brummen valt en de buurtschap Noord-Empe onder de gemeente Voorst.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Noord-Empe 39 huizen met 430 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap nog altijd ca. 40 huizen, nu met ca. 100 inwoners. Hier is dus mooi aan te zien dat de gezinnen tegenwoordig 'iets' kleiner zijn dan vroeger; het aantal huizen in deze buurtschap is even groot als in 1840, maar het aantal inwoners is 4x zo klein. Destijds woonden hier dus gemiddeld ca. 11 mensen in een huis (wat weliswaar ook in die tijd aan de hoge kant was; 6 tot 8 mensen in een huis was als gemiddelde toen gebruikelijker) en tegenwoordig gemiddeld ca. 2,5, waarbij ook nog dient te worden aangetekend dat in grotere huizen, zoals boerderijen, vaak meer gezinnen in een huis woonden, dus de cijfers van 1840 betekenen hier niet per se dat dat allemaal gezinnen met gemiddeld 9 kinderen waren.
Terug naar bovenTweede Wereldoorlog
Hans Duyvendak (1925) woonde in 1944 in Oegstgeest, maar was in 1945 vanwege de oorlog kennelijk in deze buurtschap ondergebracht, want op de site van het Nationaal Archief vinden we zijn ooggetuigenverslag t.b.v. 65 jaar bevrijding in 2010: "De bevrijding maakte ik mee op boerderij Noord-Empe, gelegen langs de spoorlijn Apeldoorn-Zutphen nabij Voorst. Van 8 tot en met 11 april werden wij beschoten en gebombardeerd, omdat er een Duits kanon in onze boomgaard was opgesteld. Vanaf 12 april brak de hel helemaal los toen de geallieerden bij Gorssel de IJssel waren overgestoken en de Duitsers van de spoorlijn een verdedigingslinie hadden gemaakt. Drie dagen en nachten hebben we in de kelder doorgebracht, vaak in doodsangst. Gelukkig konden we, als de beschietingen even staakten, de dieren voeren en de koeien melken. In de nacht van 14 op 15 april verplaatste het kanongebulder zich meer naar het westen en hoorden we alleen mitrailleur- en geweervuur. Om een uur of drie werd het helemaal stil en durfde ik de pot uit de potstoel, die we in de kelder gebruikt hebben, op de mestvaalt te legen, maar ik werd prompt beschoten. Dat moesten wel Engelsen zijn die dachten dat ik een Duitser was.
Na zonsopgang zagen we in Noord-Empe ineens een motorrijder die van Voorst kwam, op de overweg langs het spoor keek en weer terug reed. Hij zat raar op zijn fiets, zijn benen wijd en heel rechtop. Dat blijft het beeld van de eerste bevrijder. Nadat deze verkenner wel gemeld zal hebben dat er geen Duitsers meer waren, durfde ik naar de boerderij naast ons te fietsen. Ik werd door twee man achter een mitrailleur onder schot gehouden, maar toen ik riep: 'I am Dutch and there are no Germans in our farm', lieten ze me door. Op het erf waren ongeveer tien mannen net bezig hun uitrusting om te doen en te vertrekken. Ik sprak de eerste de beste aan en hoorde dat ze Canadezen waren uit British-Columbia. Hij zei: 'You can have our lunch' en hij toonde mij een grote pan waarin een vlezige brij pruttelde. Het vuur eronder was net gedoofd. Er omheen lagen allemaal open blikjes met de tekst 'Meat and vegetables”. In het westen zouden ze er om vechten, maar op de boerderij ? Ik nam wat mee terug, maar niemand wilde het proeven.
Later op de morgen fietste ik naar Voorst en zag de verbrande molen en de vele kapotte huizen. Hier en daar was een vlag uitgestoken, maar het bleef een triest gezicht. ’s Middags hielpen we de buurman zijn dode koeien te begraven. Hij had ze in de wei gelaten, toen de familie uit de boerderij moest vluchten. Alle dieren waren getroffen door kogels of scherven. Dank zij een Canadese bulldoser lukte dat vreselijke werk nog voor de avond. Wij hoorden dat van een naburige boerderij in Noord-Empe een gezin van 5 personen gedood was op weg naar een schuilplaats. ’s Avonds laat kwam er een Joodse jongeman langs, die overal ging informeren of iemand wist wat er met zijn ouders gebeurd was. Al waren we heel blij dat we het oorlogsgeweld hadden overleefd, maar de bevrijdingsdag was niet zo vrolijk als we ons hadden voorgesteld."
Terug naar boven- Zorg: - Zorgboerderij Hof Noord-Empe richt zich op kinderen en (jong)volwassenen met een hulpvraag op het gebied van psychische problematiek, gedragsproblematiek en autisme. De begeleiding wordt verzorgd door enthousiaste en goed opgeleide medewerkers.
Reactie toevoegen