Status

- Nijeveen is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Meppel. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1997.

- Wapen van de voormalige gemeente Nijeveen.

- Onder het dorp Nijeveen valt ook de buurtschap Nijeveense Bovenboer. Voor de postadressen valt onder dit dorp ook het dorp Kolderveen met de bijbehorende buurtschappen.

Naam

In het Drents
Nijevene.

Oudere vermeldingen
1310 Hesselrevene, 1418 Nyenveen, 1508 Nyeuene, 1525 op Nye- ind Colderuene, 1545 Nyveen, 1579 Niefeen, 1811-1813 Nieuwveen.

Naamsverklaring
Betekent 'het nieuwe veen'. In 1477 wordt in het midden van de buurschap door de gezamenlijke boeren een stuk land gekocht om de kerk en de pastorie op te bouwen. Nijeveen wordt dan een afzonderlijk kerspel. Zie ook Darp.(1)

Ligging

Het dorp Nijeveen ligt NO van de dorpen Kolderveen en Wanneperveen, O van de plas Bovenwijde en het dorp Giethoorn, ZW van het dorp Zuidveen en de stad Steenwijk, Z van het dorp Onna, ZW van de dorpen Darp en Havelte, W van de A32 en het dorp Oosteinde, WNW van het dorp Ruinerwold en N van de stad Meppel.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Nijeveen 220 huizen met 1.402 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp en buurtschap Nijeveensche Dijk samen 68/390 (= huizen/inwoners), dorp Kolderveen en buurtschap Kolderveensche Dijk samen 52/256 en de buurtschappen De Kolk 2/12, Nijeveensche Bovenboer 34/267, Kolderveensche Bovenboer 50/396 en Gortebrijhoek 14/81. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.300 huizen met ca. 3.300 inwoners (dit is exclusief de aantallen voor het dorp Kolderveen).

Geschiedenis

Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze voormalige gemeente, kun je terecht bij de in 1995 opgerichte Historische Vereniging Nijeveen. Het doel van de vereniging is het behartigen van de historische belangen in de voormalige gemeente en het bevorderen van de kennis dienaangaande. Zij beoogt dit doel te bereiken door onder meer: het instellen en begeleiden van werk- en studiegroepen die zich met een bepaald onderwerp van de lokale geschiedenis en cultuurhistorie bezig houden; het organiseren van lezingen, excursies en tentoonstellingen; het uitgeven en bevorderen van publicaties. Daarnaast wordt elk kwartaal het tijdschrift Diekpraot uitgegeven met verhalen en beschrijvingen. Een aantal oude jaargangen van het tijdschrift Diekpraot is via de link ook online te lezen.

"In ons archief hebben we bijna tweeduizend foto's verzameld. De originelen zijn opgeslagen in fotoalbums en de foto's zijn voorzien van alle bekende namen en verdere informatie. Deze fotoalbums zijn vrijelijk in te zien voor belangstellenden, tijdens de openingsuren van ons kantoor. De foto's met bijbehorende informatie zijn ook digitaal opgeslagen. Daardoor is de beschikbare informatie snel te doorzoeken. Ze worden door vrijwilligers voorzien van de nodige informatie en pas als dit is goedgekeurd wordt een foto vrijgegeven voor het internet. Klik op deze link om naar Beeldbank Nijeveen te gaan.

De vereniging beschikt verder over een behoorlijk boekenarchief. Dit zijn onder meer boeken die in de loop der jaren over Nijeveen en Kolderveen geschreven zijn. Het betreft daarnaast notulenboeken van diverse organisaties en verenigingen en boeken met een ambtelijke oorsprong. En niet onbelangrijk: knipselalbums. Het zijn vooral deze boeken die voor onze Diekpraot redactie van belang zijn als bron van informatie voor hun artikelen. Wil je graag boeken inzien, dan kan dat eveneens tijdens de openingstijden van ons kantoor." Het kantoor van de vereniging (Nieuweweg 27b, via de hoofdingang van De Schalle, dan rechtsaf door de foyer, langs de bar en het gangetje in) is geopend op maandag- en donderdagochtend van 9.30-12.00 uur.

Recente ontwikkelingen

- Tot begin 2009 stond aan de Burg. Haitsmalaan de kleine stellingmolen Lutke's Meule (genoemd naar bouwer en eigenaar G. Lutke). Het was een in 1990 gebouwde achtkantige stellingmolen, met een vlucht van 7,50 meter. De molen had de functie van korenmolen. In 2008 brak een van de roeden, waarna de molen niet meer draaivaardig was. De windvang was na nieuwbouw in de omgeving al sterk verminderd en in 2009 is Lutke's Meule dan ook afgebroken. Er zijn plannen om hem opnieuw op te bouwen op een plaats met een betere windvang. Mogelijk verhuist hij naar Nieuw-Zeeland.

Bezienswaardigheden

- Nijeveen heeft 7 rijksmonumenten.

- Nijeveen heeft 2 gemeentelijke monumenten.

- De Hervormde (PKN) kerk (Dorpsstraat 58) dateert uit 1477. De kerk is gebouwd op de wijze van een Drentse boerderij, de kap gedragen door gebinten. In 1627 zijn de zijbeukmuren in baksteen opgetrokken. De kerk valt onder de Hervormde Gemeente Nijeveen.

- De Gereformeerde (PKN) kerk (Dorpsstraat 7) dateert uit 1972 en staat op de plek waar al eerder, in 1832, een kerk is gebouwd.

- Tot in de jaren dertig heeft in het dorp een korenmolen gestaan aan de Molensteeg. Deze is echter door de opkomst van de mechanische aandrijving van de maalstenen totaal gesloopt. Halverwege de jaren zeventig is een ambtenaar van de toenmalige gemeente (dhr. Van Doorne) in het Oost-Friese plaatsje Weener (Duitsland) en komt in gesprek met de familie Sterrenberg, eigenaar van de korenmolen aldaar. Deze molen bevindt zich min of meer in vervallen toestand, wat ook het gevolg is van mechanisatie (of niet meer afhankelijk zijn van de wind). De familie Sterrenberg is bereid om de molen voor een symbolisch bedrag van de hand te doen (wat de gemeente een goed plan vindt), mits de molen bij wederopbouw hetzelfde model houdt, d.w.z. bijv. met behoud van zelfkruiing en zelfzwichting. Dit is gebeurd en dat maakt deze molen voor Nederlandse begrippen juist zo bijzonder. Hij is dan ook in Nederland en ver daar buiten bekend. Als waardering voor de prettige afhandeling van het geheel is de naam Sterrenberg voorgoed aan de molen verbonden. Tijdens het 500-jarig bestaan van Nijeveen als dorp in 1977 is Korenmolen Sterrenberg feestelijk heropend door Z.K.H. prins Claus.

- De klokkenstoel op de algemene begraafplaats dateert uit 1995. - Filmpje van de klokkenstoel in werking, door Martin Stevens.

- Museum Nostalgische Kinder- en Poppenwagens is geopend op dinsdag, woensdag en donderdag van 10-16 uur, behalve in de winterperiode. Groepen kunnen in overleg ook op een zaterdag terecht.

Evenementen

- Jaarconcert van Accordeonvereniging Musetta (1e vrijdag van maart). Voor nadere toelichting zie Links > Muziek.

- Oranjevereniging Nijeveen organiseert jaarlijks de festiviteiten op Koningsdag en de Feestweek (met o.a. een optocht) in juni.

Landschap, natuur en recreatie

- "In december 2020 heeft het Algemeen Bestuur van Waterschap Drents Overijsselse Delta een besluit genomen over het ‘Watergebiedsplan landbouwgebied rondom Nieuwveense Landen’. Dit gebied ligt in het zuidelijk deel van de polder Nijeveen-Kolderveen ten noorden van Meppel. Voor de uitvoering van de plannen is een krediet beschikbaar gesteld van € 9.945.000, -. Met de aanpak van het gebied gaat het waterschap een goed functionerend en toekomstbestendig watersysteem in het landbouwgebied maken. Dat houdt in dat de hoofdwatergangen en peilen worden aanpast en dat er een nieuw gemaal wordt gebouwd.

Wateroverlast tegengaan. In het zuidelijk deel van de polder Nijeveen-Kolderveen ontstaat bij hevige neerslag wateroverlast. Om dit tegen te gaan wil het waterschap een nieuw gemaal bouwen. Deze heeft een grotere capaciteit en kan hierdoor sneller regenwater afvoeren. Daarnaast dragen de aanpassingen aan het waterpeil en het verbreden van (hoofd)watergangen ook een steentje bij. “Met name de landbouw gaat profiteren van de verbeterde waterhuishouding", vertelt dagelijks bestuurslid Hans Pereboom. “Daarvoor is dit project voornamelijk bedoeld. Maar door de ingrepen wordt ook nieuwbouwwijk Nieuwveense Landen van de gemeente Meppel minder kwetsbaar voor wateroverlast. Het afvoeren van overtollig water gaat straks via het nieuwe gemaal." Voor nadere informatie over het nieuwe gemaal zie de pagina van buurtschap Leenders.

Rekening houden met landbouw en natuur. Door het aanpassen van de waterpeilen in het landbouwgebied is het noodzakelijk om het waterpeil in een klein deel van het Natura 2000-gebied iets te verhogen. In het natuurgebied, aan de westrand van de polder, gaat het peil in een gebied van circa 10 hectare omhoog. Deze zogeheten ecologische bufferzone is noodzakelijk vanwege de Wet natuurbescherming. Planning. Het waterschap gaat begin 2021 op zoek gaat naar een aannemer om de werkzaamheden uit te voeren. Aansluitend gaat de schop in de grond. De verwachting is dat het werk eind 2022 klaar is." (bron: Waterschap Drents Overijsselse Delta, december 2020)

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Nijeveen, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- De Beeldbank van de Historische Vereniging Nijeveen omvat ca. 3.000 foto's.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Nijeveen (online te bestellen).

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Nijeveen van de Dorpsvereniging op Facebook.

- Belangenvereniging: - Dorpsvereniging Nijeveen (DVN) is opgericht in 1998. Het doel van de vereniging is het behartigen van de belangen van deze voormalige gemeente en haar inwoners. De vereniging tracht dit doel onder meer te bereiken door op te komen voor de leefbaarheid en het behouden en verbeteren van de karakteristieke waarden van de voormalige gemeente. Dat doet zij onder andere in overleg en samenwerking met de daarvoor in aanmerking komende instanties, zoals de gemeente Meppel.

- Onderwijs: - Basisschool Commissaris Gaarlandt. - Basisschool De Wel.

- Muziek: - "De in 1958 opgerichte Accordeonvereniging Musetta is een dynamische en actieve vereniging met meer dan 25 spelende leden. We proberen tijdens onze optredens altijd een vernieuwend repertoire neer te zetten, wat op een leuke en spontane wijze gepresenteerd wordt. Elke 1e vrijdag van maart geven wij ons Jaarconcert, waar wij altijd voor een volle zaal een afwisselend concert geven. Elk jaar staat een ander thema centraal. Aangevuld met decor, groot beeldscherm en professioneel licht en geluid zorgt Musetta samen met haar muzikale gasten elk jaar weer voor een muzikale verassing. Je leest het: in Nijeveen is het accordeonspelen springlevend. Nieuwe leden zijn van harte welkom. Kom eens kijken tijdens een van onze repetities op maandagavond in De Schalle (van 19.45-21.30 uur)."

- Sport: - "SVN (Sport Vereniging Nijeveen) ’69 is opgericht in 1969. Dat dit niet zonder slag of stoot even geregeld kon worden blijkt wel uit het volgende. Zoals bij vele verenigingen in den lande werd vroeger, als men wilde voetballen, een boer gevraagd of hij een stuk weiland beschikbaar wilde stellen. Vaak kon dat wel; even twee doelen in elkaar zetten, vaak zonder netten omdat de financiële middelen ontbraken. Omkleden in de stal of schuur en met de zelf meegebrachte schoppen de koeienvlaaien zo goed mogelijk van het 'veld' verwijderen. Zo werden er vriendschappelijk wedstrijden gespeeld en getraind op een veld waar nu het Griftestuk is.

In 1961 was er al de intentie om in Nijeveen een voetbalvereniging op te richten. B en W komen in 1963 met een begroting van 70.000 gulden om dit te realiseren. Twee jaar later is deze begroting door o.a. de provincie, gemeente en de uitvoerder N.V. Grontmij geraamd op 186.633,71 gulden. Daar kwam nog eens bijna 10.000 gulden bij omdat de afmeting van het speelveld te klein was om officiële wedstrijden te spelen. Zo zie je dat kostenramingen en daadwerkelijke kosten en overschrijdingen hiervan van alle tijden is. Omdat er veel materiaal moest worden aangeschaft werd er een huis-aan-huis inzameling gehouden, met een opbrengst van ruim 1.600 gulden, voor toendertijd een hoog bedrag. Ook de gemeente stelde een krediet beschikbaar van 12.700 gulden. Daar de kostenraming 18.000 gulden was konden wij bijna schuldenvrij starten.

Ondertussen was men al geruime tijd bezig om het nieuwe sportveld aan te leggen aan de Tussenboersweg. De verenigingen die gebruik moesten gaan maken van dit sportcomplex waren voetbalvereniging SVN’69, korfbalvereniging DOS’46, Gymnastiekvereniging Nijeveen en volleybalvereniging NVC. Op 21 juni 1969 werd het sportcomplex officieel geopend door de toenmalige burgemeester de heer D. Haitsma. De jeugd mocht een naam bedenken voor het nieuwe sportcomplex. Uit een zevental te kiezen namen kwam Tussenboerslanden als meest gekozen naam uit de bus."

- IJs- en Skeelerclub Nijeveen is in 1906 opgericht als ijsclub, met aanvankelijk 25 leden. Nu, ruim 100 jaar later, zijn dat er ca. 450. In 2007 is de skeelerbaan in gebruik genomen. Sindsdien is het dus de IJs- en Skeelerclub. Naast het schaatsen en skeeleren organiseert de vereniging ook nog andere sportieve activiteiten.

- Bedrijfsleven / ondernemen: - Handelsvereniging Nijeveen stelt zich tot doel het verbeteren van het ondernemersklimaat in het dorp en ziet zichzelf als contactpersoon van de ondernemers met de plaatselijke bevolking, gemeentepolitiek, media en plaatselijke verenigingen.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Nijeveen alg., - idem Gereformeerd en - idem Hervormd.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)