Nieuwlande

Plaats
Dorp
Hoogeveen Coevorden Hardenberg
Salland
DrentheOverijssel

nieuwlande_plaatsnaambord_kopie.jpg

Nieuwlande is een dorp in grotendeels de provincie Drenthe, in grotendeels gemeente Hoogeveen, deels gemeente Coevorden, en voor een klein deel provincie Overijssel, streek Salland, gemeente Hardenberg.

Nieuwlande is een dorp in grotendeels de provincie Drenthe, in grotendeels gemeente Hoogeveen, deels gemeente Coevorden, en voor een klein deel provincie Overijssel, streek Salland, gemeente Hardenberg.

nieuwlande_kaart_openstreetmap.jpg

Nieuwlande heeft een langgerekt dorpsgebied, in het N grenzend aan het dorpsgebied van Geesbrug, in het W aan dat van Elim, in het O aan dat van Dalerpeel. In het Z grenst het dorp aan Overijssel, waar in De Krim ook nog een klein stukje Nieuwlande ligt.

Nieuwlande heeft een langgerekt dorpsgebied, in het N grenzend aan het dorpsgebied van Geesbrug, in het W aan dat van Elim, in het O aan dat van Dalerpeel. In het Z grenst het dorp aan Overijssel, waar in De Krim ook nog een klein stukje Nieuwlande ligt.

nieuwlande_gemeente_coevorden_op_kaart_openstreetmap.jpg

Dit kleine (oranje omrande) deel van het huidige dorp Nieuwlande valt onder de gemeente Coevorden = Veldweg plus Boerdijk en Oostopgaande voor zover gelegen O van de Veldweg. Het gebiedje heeft een eigen postcode: 7929. (© www.openstreetmap.org)

Dit kleine (oranje omrande) deel van het huidige dorp Nieuwlande valt onder de gemeente Coevorden = Veldweg plus Boerdijk en Oostopgaande voor zover gelegen O van de Veldweg. Het gebiedje heeft een eigen postcode: 7929. (© www.openstreetmap.org)

nieuwlande_op_kaart_ca._1980.jpg

Op deze kaart uit ca. 1980 is goed en expliciet te zien (door de afgekorte gemeentenamen onder de plaatsnaam) dat Nieuwlande tot 1998 onder 5 gemeenten viel, zijnde van N naar Z Oosterhesselen, Dalen, Coevorden, Gramsbergen en W daarvan ook nog Hoogeveen.

Op deze kaart uit ca. 1980 is goed en expliciet te zien (door de afgekorte gemeentenamen onder de plaatsnaam) dat Nieuwlande tot 1998 onder 5 gemeenten viel, zijnde van N naar Z Oosterhesselen, Dalen, Coevorden, Gramsbergen en W daarvan ook nog Hoogeveen.

nieuwlande_zwindersche_veld_op_kortebalkstempel.jpg

In 1919 werd de nog jonge nederzetting Nieuwlande groot genoeg bevonden voor de vestiging van een hulppostkantoor. Omdat de naam Zwindersche Veld ook nog gangbaar was voor dit gebied, dacht men dan gebruiken we gewoon beide namen in de poststempel.

In 1919 werd de nog jonge nederzetting Nieuwlande groot genoeg bevonden voor de vestiging van een hulppostkantoor. Omdat de naam Zwindersche Veld ook nog gangbaar was voor dit gebied, dacht men dan gebruiken we gewoon beide namen in de poststempel.

nieuwlande_openbalkstempel_1964.jpg

Pas in 1964 komt er een nieuw stempel, dit keer met de naam Nieuwlande. Vaak deed en doet de PTT dat n.a.v. een door de gemeente vastgestelde formele naamswijziging. Of dat ook hier de aanleiding was, is ons vooralsnog niet bekend.

Pas in 1964 komt er een nieuw stempel, dit keer met de naam Nieuwlande. Vaak deed en doet de PTT dat n.a.v. een door de gemeente vastgestelde formele naamswijziging. Of dat ook hier de aanleiding was, is ons vooralsnog niet bekend.

nieuwlande_informatiepaneel.jpg

Deze 3 'mannen met twee rechterhanden' hebben in augustus 2019 dit fraaie informatiepaneel geplaatst in Nieuwlande, met informatie over de geschiedenis van het dorp en over de 3 wandelroutes (van verschillende lengtes) die je rond het dorp kunt lopen.

Deze 3 'mannen met twee rechterhanden' hebben in augustus 2019 dit fraaie informatiepaneel geplaatst in Nieuwlande, met informatie over de geschiedenis van het dorp en over de 3 wandelroutes (van verschillende lengtes) die je rond het dorp kunt lopen.

nieuwlande_en_elim_wateroverlast_bestrijding_2009.jpg

Kennelijk is er tot 2009 bij tijd en wijle wateroverlast geweest in Nieuwlande en Elim, want we zien hier op een paneel aan de Brugstraat in Nieuwlande, ter hoogte van tankstation TinQ, dat ze dit anno 2009 aan het oplossen zijn. (© Google)

Kennelijk is er tot 2009 bij tijd en wijle wateroverlast geweest in Nieuwlande en Elim, want we zien hier op een paneel aan de Brugstraat in Nieuwlande, ter hoogte van tankstation TinQ, dat ze dit anno 2009 aan het oplossen zijn. (© Google)

Nieuwlande

Terug naar boven

Status

- Nieuwlande is een dorp in grotendeels de provincie Drenthe, in grotendeels gemeente Hoogeveen, deels gemeente Coevorden, en voor een klein deel provincie Overijssel, streek Salland, gemeente Hardenberg.

Vóór de gemeentelijke herindelingen van 1998 viel Nieuwlande grotendeels onder de gemeente Oosterhesselen (postcode 7918), deels onder de gemeente Coevorden (postcode 7929), deels onder de gemeente Dalen (postcode 7928, deze postcode is opgeheven), deels onder de gemeente Hoogeveen, deels onder de gemeente Gramsbergen. Omdat dat niet erg praktisch was, is het dorp bij de gemeentelijke herindelingen van 1998 middels grenscorrecties grotendeels onder de gemeente Hoogeveen komen te vallen.

Een klein stukje van Nieuwlande (15 huizen) valt nog altijd onder de gemeente Coevorden (zie het postcodeboek). Verder viel en valt nog altijd een stukje van het dorp, 18 huizen omvattend, onder de provincie Overijssel, gemeente Hardenberg (vóór 2001: gemeente Gramsbergen). Gemeente Gramsbergen en/of Provincie Overijssel waren bij de gemeentelijke herindelingen van 1998 kennelijk niet bereid om dit stukje middels grenscorrectie ook over te hevelen naar de gemeente Hoogeveen en het daarmee ook postaal onder het (sindsdien dus grotendeels Hoogeveense) dorp Nieuwlande te brengen. Dat deel valt voor de postadressen daarom nog altijd onder het dorp De Krim (welk deel dat precies betreft, wordt verder aldaar beschreven). Het dorp heeft voor 1998 dus onder 5 gemeenten en 2 provincies gevallen. Dat dat vaak 'touwtrekken' was om welke gemeenten welke delen van welke voorzieningen moesten of wilden betalen, moge duidelijk zijn.

- Onder het dorp Nieuwlande valt ook de buurtschap Dalerend.

Terug naar boven

Naam

In het Drents
Neilaande.

Oudere vermeldingen
Aanvankelijk heet dit gebied Zwinderscheveen, later Zwinderscheveld. In 1919 wordt een hulppostkantoor in het dorp geopend. In de poststempels staat aanvankelijk de plaatsnaam 'Nieuwlande (Zwindersche Veld)'. Pas in 1964 wordt dit vervangen door een poststempel met daarin alleen de huidige plaatsnaam (zie de afbeeldingen elders op deze pagina). Vaak deed en doet de PTT dat n.a.v. een door de gemeente vastgestelde formele naamswijziging. Of dat ook hier de aanleiding was, is ons vooralsnog niet bekend.

Streekhistoricus Albert Metselaar vermeldt er in zijn publicatie 'Nieuwlande in oorlogstijd - en een hele regio in verzet' het volgende over: "Het begrip 'Nieuwlande' laat zich niet eenduidig definiëren. Behalve dat het huidige dorp zich aanvankelijk uitstrekte over 5 gemeenten, is het tevens een term die in het verleden aanvankelijk niet werd gebruikt.

Kijken we naar de Provinciale Drentsche en Asser Courant, dan is daar voor het eerst sprake van deze plaatsnaam in de editie van 18 april 1910. L.D.Semmeling te Nieuwlande, gemeente Dalen, wordt als lid aangenomen van ’t Genootschap tot bevordering van de Landbouw in Drenthe. In de editie van 9 april 1914 wordt gemeld dat de akten voor de Coöperatieve Stoomdorschvereeniging 'Eendracht' voor Nieuwlande en Omstreken te Nieuwlande, gemeente Oosterhesselen, ter formele publicatie zijn meegezonden met nummer 80 van de Staatscourant. Daarna wordt de naam regelmatig in deze krant naar voren gebracht.

De huidige plaatsnaam is een benaming waarmee een minder positieve benaming uit zicht verdwijnt. Men sprak voordien van ‘de Scheid’. Daarmee doelde men op de scheidslijn tussen de gemeente Hoogeveen en het veen dat ooit onder de Compagnie van 5000 Morgen had gevallen, en het veen ten oosten daarvan. Dat laatste veengebied stond na afgraven ook bekend als het Zwinderscheveld. Ook dit is te beschouwen als een naam voor Nieuwlande, voordat het zo heette. De huidige Johannes Poststraat heette nog jarenlang ‘Scheidsche Dijk’, ook toen de huidige plaatsnaam al in zwang was gekomen. Er is echter geen duidelijke definiëring in begrenzing en termen als Zwinderscheveld en Hollandscheveld zijn ook in de 1e helft van de 20e eeuw nog algemeen gebruikelijk voor gebieden die nu gezien worden als Nieuwlande."

Naamgeving
Vanaf 1816 is dit gebied 'aan snee gebracht'. De eerste bebouwing ontstaat hier in de loop van de 19e eeuw. Volgens een lokale verklaring laat Jacob Dijkema in 1909 in de dakpannen van zijn nieuwe boerderij de naam Nieuwlande aanbrengen, die later door de gemeente Oosterhesselen officieel als plaatsnaam wordt vastgesteld.(1)

Terug naar boven

Ligging

Nieuwlande ligt ZO van Hoogeveen, ZW van Oosterhesselen, W van Dalen, NW van Coevorden.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Nieuwlande heeft ca. 500 huizen met ca. 1.300 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In den beginne
Over het grondgebied van het huidige Nieuwlande liep vroeger de Coehoornsdijk, ook wel Friesche Dijk of Statendijk, die was aangelegd om vestingstad Coevorden te beschermen. Menno van Coehoorn is naamgever van de dijk en heeft de dijk rond 1680 aangepast, als onderdeel van de fortificatie van de stad Coevorden. Tot ruwweg 1750 is dit gebied een uitgestrekt, woest en beperkt toegankelijk veenlandschap. In de moerassige veengebieden hadden afgestorven planten na honderden jaren een metersdikke veenlaag gevormd. Weggestoken en gedroogd werd het veen turf genoemd en als brandstof gebruikt. Voor het droogleggen van deze veengrond en het vervoeren van de turf werden ’opgaanden’ en wijken aangelegd en op de knooppunten hiervan ontstonden de nederzettingen.

Het juridische begin van wat later Nieuwlande zou worden is op 30 maart 1816. Op die datum verkopen de markegenoten van Zwinderen een perceel veen van 150 morgen aan Rudolph Otto van Echten (directeur van de Compagnie van 5000 Morgen) en de verveners Warner de Jonge en Hugo Christiaan Carsten in Hoogeveen. In het contract wordt bepaald, dat het Oostopgaande in oostelijke richting wordt doorgetrokken. In latere jaren is het vooral de vervenersfamilie Bruins Slot die hier activiteiten ontplooit. Daar waar vanuit het Oostopgaande een Dwarsgat (nu Brugstraat) is gegraven en aan het begin van de Zwinderse Scheiding (Scheidschediek), ontstaat rond 1850 de eerste bewoning door veenarbeiders.

In 1890 staan er circa 40 woningen, waarvan de meeste langs het Oostopgaande en verder verspreid langs het Dwarsgat en verschillende ‘wieken’. Op het afgegraven veen laten de Hoogeveense eigenaren veel bos aanplanten. Vanaf 1900 verdwijnen de bossen en maken arbeiders en kleine boeren de grond gereed voor landbouw. De Hoogeveense eigenaren verkopen deze grond aan vooral jonge gereformeerde Groninger boeren, die hierop voor die tijd kapitale boerderijen stichten. Na de veenarbeiders zijn zij de tweede groep immigranten in het ‘nieuwe land’.

Tweede Wereldoorlog
Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog was het dorp en omgeving nog altijd zeer slecht toegankelijk; allerlei wijken en afwateringskanaaltjes doorkruisten de streek. Een ideale plaats om onderduikers te verstoppen. Johannes Post was landbouwer in het dorp en speelde een belangrijke rol in het verzet. Post was het ook die samen met anderen Joden ging onderbrengen in het dorp. In 1985 heeft het dorp Nieuwlande als geheel door de staat Israël hiervoor de Yad-Vashem onderscheiding toegekend gekregen. Het is 1 van de 2 dorpen ter wereld die deze eer te beurt is gevallen.

Het was overigens bepaald niet zo dat het hele dorp massaal onderduikers heeft geholpen. Dat blijkt een mythe die bewust of onbewust door deze en gene in stand werd/wordt gehouden. Dat komt heel kort samengevat doordat het dorp tijdens de oorlog tot voor kort veel te laag is ingeschat qua aantal huizen en inwoners, plus dat de vele onderduikactiviteiten in omliggende dorpen voor de statistieken (bijvoorbeeld in het kader van de genoemde onderscheiding) ten onrechte ook aan dit dorp toegerekend zjin geweest. Daardoor krijg je wel heel scheve verhoudingen en lijkt het of in bijna iedere boerderij in dit dorp wel onderduikers gezeten moeten hebben, wat bepaald niet zo was. Streekhistoricus Albert Metselaar heeft recentelijk onderzocht hoe deze vork wél precies in de steel zit, dus wie dat ook wil weten, verwijzen wij naar zijn artikel 'Nieuwlande in oorlogstijd - en een hele regio in verzet' (november 2021).

Het Oorlogs Informatie Centrum Drenthe (OICD) heeft een documentaire gemaakt over Coba van der Helm. Op de boerderij van Jan en Annechien van der Helm zaten tijdens de Tweede Wereldoorlog jarenlang drie Joodse onderduikers; de familie Lelie en advocaat Maurits Levie. De zus van Coba zou later met hun Nederlandse onderduiker Andries van Grondelle trouwen. Voor nadere informatie over het dorp tijdens de Tweede Wereldoorlog zie het hoofdstuk Bezienswaardigheden, vanaf kopje 'Onderduikersmuseum'.

Voorzieningen en verenigingsleven
Vroeger was men heel plaatselijk gericht en afhankelijk van voorzieningen in het dorp zelf. Zo waren er drie kruideniers, twee bakkers, een smederij, twee timmerwerkplaatsen, een schoenmaker, een textielwinkel en nog veel meer. Ook het verenigingsleven bloeide volop. Televisie was er (nog) niet en voor ontspanning was men dus aangewezen op elkaar.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij het in 1989 verschenen boek 'Nieuwlande, dorp met 5 burgemeesters'. De titel verwijst er naar dat het dorp vóór de gemeentelijke herindelingen van 1998 - zoals hierboven in het hoofdstuk Status toegelicht - onder maar liefst 5 gemeenten viel.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Landschapsbiografie
"Er is een belangrijke stap gezet in de vitalisering van het veengebied tussen de dorpen Elim, Nieuwlande, Hollandscheveld en Noordscheschut. Gedeputeerde Cees Bijl was op 26 oktober 2021 aanwezig in restaurant Schoonhoven om het eerste exemplaar van het (via de link ook online te lezen) boek 'Landschapsbiografie van het Hollandscheveld' in ontvangst te nemen. Hij sprak lovende woorden over dit boekwerk. Hij was ook naar Schoonhoven gekomen om de inwoners en andere betrokkenen aan te moedigen nu toekomstgericht aan de slag te gaan.

De Plaatselijke Belangen van Elim, Nieuwlande, Hollandscheveld en Noordscheschut zijn al langere tijd bezorgd over de teloorgang van de kwaliteiten van het gebied. Het belang van het veenkoloniale landschap wordt ook onderschreven door prof. Theo Spek van de Rijksuniversiteit Groningen. Een rijk en gelaagd landschap dat gekoesterd moet worden voor de toekomstige generaties. Door eendrachtig samen te werken kunnen de Plaatselijke Belangen met trots een fraai gedocumenteerde landschapsbiografie presenteren. Het resultaat van een unieke samenwerking van de vier dorpen. Het initiatief hiertoe is nu eens niet van hogerhand door de gemeente genomen, maar van ‘onderop’ door de dorpen zelf als opdrachtgever. Temeer omdat de landschapsbiografie gezien wordt als het uitgangspunt voor het ontwikkelen van een landschapsvisie met hierin een aantal concrete toekomstgerichte maatregelen. De bijeenkomst met ongeveer 70 deelnemers (bewoners en professionals) werd geleid door Luit Hummel van de BOKD.

Landschapsbiograaf Jeroen Wiersma, die onder de vlag van het Kenniscentrum Landschap van Rijksuniversiteit Groningen de auteur is van het boek, wandelde in zijn presentatie in grote stappen door de geschiedenis van het veenkoloniale gebied en gaf op een prettige en overzichtelijke manier een toelichting. Het levensverhaal van het bijzondere landschap komt duidelijk naar voren in de biografie. Conclusie: de moeite waard om het behouden en te versterken daar waar mogelijk. Streekhistoricus Albert Metselaar maakte in zijn bijdrage een vergelijk tussen landschap en mens. Een mooie parallel waarin hij ontstaan en ontwikkeling centraal stelde. Een landschap heeft net als een mens een eigen identiteit. Voor beide is het behoud daarvan en het karakter belangrijk. Zo pleitte Albert voor het behoud van het karakter van Elim, Nieuwlande, Hollandscheveld en Noordscheschut en na te denken over de toekomst ervan en het er met elkaar over te hebben. Dus is dit niet het einde van dit project, maar pas een begin.

Samen met de grondeigenaren en de bewoners van het gebied willen Elim, Nieuwlande, Hollandscheveld en Noordscheschut werken aan een gedeelde landschapsvisie met concrete uitvoeringsmaatregelen. Dit begint met dorpenbijeenkomsten waarvoor alle inwoners in hun eigen dorp zullen worden uitgenodigd. Hierbij wordt stil gestaan bij de Landschapsbiografie, maar ook vooruit gekeken naar de toekomst. Wil je meer weten over dit bijzondere proces in dit bijzondere gebied, neem dan contact op met Luit Hummel via l.hummel@bokd.nl." (bron: BOKD, oktober 2021)

Woningbouw
In juni 2019 heeft de gemeenteraad van Hoogeveen besloten dat tussen de Boerdijk en de Meester van Goorweg in Nieuwlande 12 tot 14 woningen gerealiseerd gaan worden. De locatie tegenover de begraafplaats had voorheen een agrarische bestemming. Zowel vrijstaande woningen als twee-onder-een-kap woningen zijn mogelijk. Bij de woningen komt ook een wadi voor de afwatering. - Koenen Bouw heeft recentelijk 8 woningen in het dorp gerealiseerd. Of die deel uitmaken van het hiervoor beschreven nieuwbouwplan voor 12 tot 14 woningen of dat dit plan daarnaast is gerealiseerd, is ons niet duidelijk.

Bestemmingsplan
- Bestemmingsplan Nieuwlande.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Bethelkerk
De eerste kerkelijke activiteit ontstaat hier in 1894, als evangelist, zendeling en bijbelcolporteur Cornelis Taanman een evangelisatiestation in het Zwinderscheveld sticht. Hij was uitgezonden door de Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging, die overal in het land evangelisten aan het werk had. Taanman werkte niet alleen in Nieuwlande, maar ook in Hoogeveen, Echten, Ruinen, Fort, Meppel, Stuifzand en Kerkenveld. De veenarbeiders waren in meerderheid hervormd. Voor de kerkgang moesten ze naar Hollandscheveld. Maar als ze zes dagen hard geploeterd hadden in het veen, lokte het niet om op zondag de lange wandeling naar Hollandscheveld te maken. Vandaar dat er behoefte kwam aan een eigen plaats van samenkomst.

De kinderen van de zondagsschool en de ouderen voor de kerkdiensten kwamen aanvankelijk bij elkaar in de woning van Faken. Deze was onderdeel van de zogeheten ’dubbele kamers’ van ’t Singeltje, een rijtje meergezinswoningen aan het Oostopgaande. Taanman woonde in Nieuweroord, later in Hoogeveen en kwam altijd lopend naar Nieuwlande. Over opkomst in de armoedige ruimte had hij niet te klagen. De hervormde gemeente in Oosterhesselen was niet blij met evangelisatiewerk in het veengebied, wat zij zagen als ’kerkje spelen’. Opgericht werd de Vereniging voor Evangelisatie te Oosterhesselen. Dit was een hechte groep mensen die gezamenlijk in 1895 aan het Dwarsgat de eerste houten kapel bouwde, die de naam Bethel (Huis van God) kreeg. De grond waarop de kapel werd gebouwd, was geschonken door vervener Harm Bruins Slot.

Na ruim twintig jaar werd de houten kapel afgebroken en kreeg men een stenen gebouw, dat in 1934 met een torentje werd bekroond. In 1964 is de oude kapel vervangen door de huidige Bethelkerk (Brugstraat 8). De hervormde gemeente Bethel is een zogeheten afstandsevangelisatie binnen de Nederlandse Hervormde kerk. Het is dus geen zelfstandige kerk, maar men onderschrijft en volgt wel de Kerkorde. Het is een overwegend confessioneel hervormde gemeente met een ledental van tegen de 550 waarvan ca. 160 personen belijdend lid zijn. Kerkelijk is het ingedeeld als wijk II van de gemeente in Hollandscheveld. Wijk I is de hervormde evangelisatievereniging Geesbrug. Gezamenlijk vormen deze drie gemeenten de gemeente Groot Hollandscheveld. De kerkenraad van Bethel moet worden gezien als een deel van de kerkenraad in Hollandscheveld. De Bethelkerk valt onder de Protestantse Evangelisatie Nieuwlande, waaraan wij ook deze informatie hebben ontleend.

Hersteld Hervormde kerk
De Voormalige Gereformeerde kerk Eben Haëzer (Johannes Poststraat 26) uit 1914 is sinds 2018 in gebruik bij de Hersteld Hervormde Gemeente Hollandscheveld.. - Mooie fotoserie van de Hersteld Hervormde kerk, door Kerkfotografie.nl.

Vergadering van Gelovigen
Sinds 1995 is er in Nieuwlande de Vergadering van Gelovigen, gevestigd in de voormalige mavo op Julianastraat 5.

Onderduikersmuseum
De in 2017 opgerichte Stichting Onderduikersmuseum de Duikelaar wilde haar museum realiseren in de toen te koop staande en leegstaande Gereformeerde kerk van Nieuwlande. Dat zou namelijk een ideale locatie zijn geweest, omdat deze kerk tijdens de oorlog een belangrijke plek was voor het verzet. Negen maanden lang zaten er twee onderduikers onder de vloer die er een verzetskrant maakten. Verzetsheld Johannes Post begon vanuit deze kerk met onderduikers veilige plekken te bezorgen om hen weg te houden van de nazi's. Zelfs onder de kansel in de kerk zat een onderduikershol. Ook een andere verzetsheld, dominee Slomp alias Frits de Zwerver, begon in de kerk zijn carrière en werkte in de oorlog met Post samen bij het opzetten van een onderduikersnetwerk.

Maar deze locatie ging niet door, omdat de kerk is aangekocht door de Hersteld Hervormde Gemeente Hollandscheveld. Het museum heeft vooralsnog tijdelijk onderdak gevonden in de voormalige christelijke basisschool in het dorp. In april 2018 is het museum daar van start gegaan. In het gebouw zitten ook enkele kunstenaars. Voor de stichting was nog een lokaal vrij, waar ze op antikraakbasis gebruik van kunnen maken. Het gebouw staat te koop, dus na verkoop moet het museum weer op zoek naar een nieuwe locatie. - Hier vind je een mooie reportage over Onderduikersmuseum De Duikelaar in Nieuwlande, in Het Torentje, mei 2019. In 2021 is er een 'onderduikhuis' bij het museum gerealiseerd. Volgens voorzitter Jan Dontje is er geen betere manier om de impact van onderduiken inzichtelijk te maken: "Voor heel veel mensen is het lastig om een beeld te vormen van de geschiedenis. Maar hier zie je hoe klein de ruimtes waren in zo'n huisje. Als enige gezelschap Radio Oranje en je oma; niks meer en niks minder. Teruggebracht op jezelf met een hele boze buitenwereld om je heen."

Onderduikershol
In de bossen bij het dorp is het Onderduikershol te bezoeken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verstopten onderduikers uit het dorp zich hier ten tijde van onraad of razzia's. Voor nadere informatie hierover zie het hoofdstuk Geschiedenis en de videoreportage over het Onderduikershol in Nieuwlande, door Roelof Koopman, n.a.v. de Dodenherdenking 2018. In 2014 is het Onderduikershol door manschappen van de Johannes Postkazerne gerestaureerd. Vrijwilligers houden de plek schoon en toegankelijk.

Oorlogsmonumenten
- Het monument met de Yad Vashem-oorkonde in Nieuwlande is onthuld in 1985 en herinnert aan de hulp die een deel van de inwoners van het dorp tijdens de Tweede Wereldoorlog aan Joodse onderduikers heeft geboden. Naast het gewapende verzet werd in het dorp ook hulp geboden aan onderduikers en Joodse vluchtelingen. Vanwege deze hulpactie is op 11 april 1985 aan de gehele bevolking van het dorp door de Israëlische ambassadeur Jaacov Nechushtan een erecertificaat van het Israëlische instituut Yad Vashem uitgereikt.

Johannes Post was de drijvende kracht achter het verzet in Nieuwlande. Hij werd geboren op 4 oktober 1906 in Hollandscheveld bij Hoogeveen. Tijdens de bezetting liet hij zijn welvarende landbouwbedrijf in Oosterhesselen in de steek om zich geheel aan het verzetswerk te kunnen wijden. Hij speelde een belangrijke rol, met name in de landelijke Knokploegen. Post was leider van de KP in het noorden van Nederland en ondernam veel sabotageacties en overvallen op distributiekantoren en gevangenissen. Op 16 juli 1944 werd Post in de duinen bij Bloemendaal gefusilleerd. De vooraanstaande verzetsman werd begraven op de Erebegraafplaats te Overveen.

- Het oorlogsmonument (bij Valeriaan 3) herdenkt zes dorpsbewoners van Nieuwlande en zes geallieerde bevrijders die door oorlogshandelingen in de jaren 1940-1945 zijn omgekomen. Ook de naam van een bewoner die na 1945 is omgekomen in Nederlands-Indië staat op het monument.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "In 2019 hebben 5 verenigingen en stichtingen in het dorp (SCN, LEF, MFC, PBN en 't Speubossie) de handen ineen geslagen en gezamenlijk Feestweek Nieuwlande (begin juni) georganiseerd. De feestweek mag voortboorduren op het succes van vorige jaren. Qua programma, qua organisatie en qua vrijwilligers. Een Feestweek van ons allemaal, voor ons allemaal."

- Jaarlijks is er in een week in augustus de Kinderspelweek in Nieuwlande (in 2020 voor de 35e keer). Op maandag vindt de opening plaats in de speeltuin aan de Boerdijk. Daarna begint het aftimmeren van de hutten en het voorbereiden van andere activiteiten, die later in die week plaatsvinden. Op woensdag wordt er een uitstapje gemaakt naar elders. ‘s Avonds mogen kinderen vanaf 10 jaar overnachten in de speeltuin en is er voor hen een leuk programma samengesteld. Op vrijdag worden de laatste dingen voor de playbackshow en optocht voorbereid, zoals liedjes oefenen en muziekinstrumenten en versieringen voor de optocht maken. De optocht gaat ‘s avonds onder begeleiding van een muziekkorps door het dorp. Na de optocht volgt de playbackavond, waarbij elke hut zijn eigen optreden heeft. Belangstellenden, zoals ouders, opa’s, oma’s en andere geïnteresseerden, zijn van harte welkom om te komen kijken.

- Wandelvierdaagse (begin september).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Nieuwlande Rondom is een groep vrijwilligers die het Dorpsbos onderhouden. Het Dorpsbos, gelegen aan beide zijden van het Oostopgaande, is in de jaren tachtig aangelegd naar aanleiding van de ruilverkaveling. "Rond 2010 ontstaat het plan om de dorpsbewoners meer bij het bos te betrekken en daardoor de gemeenschapszin te bevorderen. Bovendien zou de natuureducatie meegenomen kunnen worden. En zo ontstond het plan: activiteiten in het bos voor peuters tot en met grijsaards. B.O.K.D. (Breed Overleg Kleine Dorpen) en Landschapsbeheer Drenthe worden erbij betrokken. B.O.K.D. stelt een rapport op als basis ter verkrijging van subsidie; Landschapsbeheer zal de toekomstige vrijwilligers praktische ondersteuning bieden. In 2010 wordt door de gemeente Hoogeveen en de provincie een startsubsidie verstrekt.

Ondertussen loopt in het dorp een proefproject van de gemeente om de dorpsbewoners zelf plannen te laten maken voor hun dorp. Een van de werkgroepen hierbij is B.O.R. (Beheer Openbare Ruimte). Zij vormt de basis, later aangevuld met vrijwilligers. Deze groep (ongeveer 15 mensen) krijgt de naam Nieuwlande Rondom; juridische basis is Plaatselijk Belang. In 2012 wordt het heringerichte Dorpsbos feestelijk geopend, na ondertekening van de overeenkomst met de gemeente om als werkgroep het beheer en onderhoud van het bos over te nemen. De werkgroep gaat voortvarend te werk. Er komt een mooi toegangshek; aan weerszijden voorzien van borden 'Dorpsbos Nieuwlande'. Een grote picknickbank wordt aangeschaft en 2 kleinere bankjes. Nieuwe paadjes worden aangelegd en het bos wordt uitgedund volgens het meerjaren-onderhoudsplan van Landschapsbeheer Drenthe. Een inventarisatie van flora en fauna wordt uitgevoerd door Hero Moorlag.

Diverse fondsen en instanties zoals Oranjefonds, Welzijnsfonds, Smederijen van Hoogeveen, de provincie, Heidemij/Arcadis, en Rabobank worden met succes benaderd voor financiering. Ook een actie om donateurs te werven (Vrienden van het Dorpsbos) verloopt succesvol. In het bos is een ooievaarsnest geplaatst en een boombank. Jaarlijks worden activiteiten georganiseerd voor de basisschooljeugd, voor de pubers, volwassenen en de oudere volwassenen. (Dagvertier). De bosgroep van vrijwilligers is bijna wekelijks van september tot april bezig met dunning van het bos en andere werkzaamheden. De vergadergroep buigt zich maandelijks over nieuwe plannetjes. Er is een bloemenweide aangelegd, een speelplek voor peuters, evenals open plekken in het bos, waar struiken met bessen zijn geplant ('eetbare plekken'). De toename van wandelaars en het gebruik van de grote picknickbank is opvallend en zeer verheugend. Hieruit blijkt de waardering van de dorpsbewoners." Aldus de werkgroep op haar site. Bij de ingang staat een fraai informatiepaneel waarop men kan lezen wat er in het bos allemaal te zien is.

- Werkgroep 'Nieuwlande Rondom' heeft ook Fietsroute 'De Duikelaar' gemaakt (ca. 50 km, eventueel in te korten tot ca. 30 of 20 km). Waarom de fietsroute zo heet, kun je lezen onder de link.

- In augustus 2019 is een informatiepaneel geplaatst nabij de Bethelkerk, waarop je informatie over het dorp kunt vinden en over de 3 wandelroutes die je hier kunt starten. Het betreft het Dorpsommetje (3,5 km), de Wiekenroute (7,5 km) en de Veldroute (10 km). Er is een mooie flyer gemaakt waarin alle 3 de wandelroutes worden beschreven en afgebeeld, met beschrijving van de bijzonderheden die je onderweg tegenkomt. De flyer is verkrijgbaar bij het MFC en bij Attent Koster en is via deze link ook online te lezen. Bijzonder is dat de informatie in de flyer en op het informatiepaneel, de vervaardiging en plaatsing van het informatiepaneel allemaal in eigen beheer door de inwoners zelf is geregeld.

- Handig voor wandelende en fietsende toeristen die door het dorp komen is ook dat er in 2019 tevens een watertappunt is geplaatst. "Op 9 september 2019 is het watertappunt bij MFC De Opsteker in Nieuwlande feestelijk geopend. Wethouder Erwin Slomp, Jan Hulsegge van Treant Zorggroep en Geertje Enting van WMD lieten samen met een aantal leerlingen van basisscholen De Hoeksteen en De Driesprong het water stromen. De WMD Watertap is aangeboden door Treant Zorggroep. Coassistenten van Treant Zorggroep hadden in 2018 tijdens een Benefietavond ruim € 20.000, – opgehaald voor Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG). Dit bedrag is verdeeld onder JOGG Emmen en JOGG Hoogeveen met als doel om watertappunten in beide gemeenten te realiseren. De gemeente Hoogeveen is dan ook erg blij met deze bijdrage van Treant Zorggroep. De WMD watertap is speciaal ingericht voor het vullen van bidons en flesjes met Drents drinkwater. Water is het gezonde alternatief voor frisdrank. Daar komt bij dat het tappunt duurzaam is: het stimuleert het hergebruik van flesjes. WMD biedt de watertap aan tegen kostprijs. WMD maakt het plaatsen van een tappunt aantrekkelijk door het sponsoren van de aansluiting op de waterleiding." (bron: WMD)

- Beschermwaardige bomen in Nieuwlande.

- "Speeltuin 't Speulbossie is inmiddels een begrip in het dorp Nieuwlande en daarbuiten. Hier kun je lekker klimmen, glijden, schommelen en nog veel meer. 't Speulbossie is natuurlijk allereerst een fantastische speeltuin, kindvriendelijk en veilig. Daarnaast valt er nog veel meer te beleven. Speciale activiteiten met Pasen, Huttenbouwweek, Sinterklaas en meer. Kijk op de ‘Activiteitenpagina’ wat er allemaal te beleven is. Als je lid bent van onze vereniging dan betaal je geen toegang."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Nieuwlande, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Op de Facebookpagina Oud-Nieuwlande zijn heel veel oude foto's en ansichtkaarten van dit dorp te vinden. - Nog een soortgelijke Facebookpagina.

- © van de poststempels: Nederlandse Academie voor Filatelie.

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Oudere nummers van dorpskrant De Nieuwlander zijn via deze link ook online te lezen (van 2004 - is jaargang 1 - t/m 2017).

- Belangenorganisatie: - Plaatselijk Belang Nieuwlande (PBN) is opgericht in 1921.

- MFC: - In 2014 is multifunctioneel centrum MFC De Opsteker gereedgekomen. In het gebouw bevinden zich de twee basisscholen van het dorp, een peuterspeelzaal, een sportzaal, het dorpshuis en een cluster (paramedische) bedrijven. "Het is de vervolmaking van een droom die 11 jaar eerder ontsprong in de hoofden van een handvol dorpsbewoners. De weg van droom naar realisatie verliep grillig, door een landschap vol valkuilen, onverkend terrein. Een van de initiatiefnemers, Jan Giethoorn, leerde onderweg belangrijke lessen over het belang van een lange adem en goede relaties: “Je moet vertrouwen houden in elkaar.” Het eindresultaat is een ware beloning voor alle verrichte inspanningen: Een echte opsteker voor inwoners uit het dorp Nieuwlande en verre omstreken."

- Onderwijs en kinderopvang: - "OBS De Driesprong is een openbare basisschool in Nieuwlande. Samen met 12 andere openbare basisscholen in de gemeente Hoogeveen maakt De Driesprong onderdeel uit van Stichting Bijeen. OBS De Driesprong is een kleine school. Groep 1,2,3 en 4,5 en 6,7,8 werken samen in 3 lokalen. Hierdoor is er een goede interactie tussen de verschillende groepen en het niveau van de leerling. Ideaal voor uitwisseling van groepen, afhankelijk van het prestatieniveau. OBS De Driesprong is ook een grote school. Want door de uitwisseling van ervaringen van 14 scholen en ruim 1.500 leerlingen, kan De Driesprong in onderwijsmethodiek, kwaliteit en specifieke probleemoplossingen steeds voorop lopen.

OBS De Driesprong geeft je kind de ruimte, de mogelijkheden en de richting om de schooljaren fijn en effectief te maken. We halen niet alleen eruit wat erin zit, we voegen ook heel veel toe. Op cognitief gebied, maar zeker ook op belangrijke terreinen als sociaal gedrag, samenwerken, creativiteit en assertiviteit. Al die ontwikkelingen kunnen zich alleen optimaal ontplooien als alle andere omstandigheden in orde zijn. En dat zijn ze! Een enthousiast team leerkrachten, fijne ouders die allemaal op hun manier de school en de kinderen steunen en de samenwerking met de andere openbare basisscholen in Hoogeveen. De kwaliteit van onderwijs wordt niet door stenen bepaald, maar goede huisvesting speelt wel een rol. In januari 2014 heeft De Driesprong de sprong naar een nieuw pand gemaakt en is ook die voorwaarde helemaal voor elkaar."

- Basisschool De Hoeksteen. "Op onze school streven we naar goed onderwijs. We richten ons onderwijs zo in dat het transparant is naar alle geledingen binnen de school. We hebben het kind centraal staan en vinden het belangrijk dat kinderen zich kunnen ontwikkelen in een veilige leeromgeving. We volgen de kinderen in hun ontwikkeling. Door onze opbrengstgerichte manier van werken bieden we onze leerlingen de beste kansen om zich volop te ontwikkelen. We stellen doelen en passen het onderwijs hierop aan. Leerkrachten volgen regelmatig cursussen om zich verder te professionaliseren. Op De Hoeksteen werken we met combinatiegroepen. De groepen 1 en 2 zijn gecombineerd. De kleutergroep vinden we een speciale afdeling binnen onze school met een eigen manier van werken die aansluit bij onze visie dat kleuters het best leren tijdens spel. Vandaar het samenvoegen van deze groepen. Voor de groepen 3 tot en met 8 wordt per schooljaar bekeken waar de beste combinaties kunnen worden gemaakt. Ook bij het maken van deze keuzes staan de kinderen centraal. De laatste jaren zitten er tussen de 97-105 leerlingen op De Hoeksteen."

- "Peuteropvang De Drie Turven is gehuisvest in het prachtige MFC De Opsteker in Nieuwlande. Deze locatie heeft 1 zeer ruim lokaal en een grote buitenruimte om te spelen. Samen met beide scholen, het dorpshuis, logopedie en fysiotherapie hebben we hier een mooie plek gevonden. Waarom je kind laten spelen op de peuterspeelgroep? Je peuter krijgt steeds meer interesse in de wereld om zich heen en wil daarbij spelen en ontdekken. De peuterspeelgroep is een goede plek voor hem of haar om zich spelenderwijs te ontwikkelen. Het vaste dagritme dat gehanteerd wordt, het kennismaken met andere kinderen en de dagelijkse aandacht van de leidsters helpen je kind in zijn of haar eigen ontwikkeling en bereiden je kind op een speelse manier voor op het basisonderwijs."

- Sport: - Voetbalvereniging Sportclub Nieuwlande (SCN) is opgericht in 1957. Het is een zaterdagclub die uitkomt in de 4e Klasse E.

- Sportvereniging LEF (= Lenig en Fit). - LEFdance geeft dansles aan jongeren vanaf 10 jaar in de sportzaal van het MFC in Nieuwlande. Als je geïnteresseerd bent, mag je 3 lessen mee proefdraaien voor je besluit om al dan niet lid te worden. - Elke maandagochtend van 8:45-9:45 uur is er Peutergym van LEF in het MFC.

- Uitvaartvereniging: - "Uitvaartvereniging Nieuwlande e.o. is in 1923 opgericht, om datgene te regelen wat er bij een overlijden gevraagd en verlangd wordt. De vereniging heeft de beschikking over een mortuarium bij de Hervormde kerk. Van oudsher werd alles rondom het overlijden door de buren gedaan, de zogeheten burenplichten zoals het afleggen en aanzeggen. In 1910 is in het huidige Geesbrug voor het toenmalige Zwinderscheveld, Langerak en Geeserveld door de gemeente Oosterhesselen een kerkhof aangelegd. De initiatiefnemer was de Hervormde evangelist Hellendoorn van Zwinderscheveld (het latere Nieuwlande) met ondersteuning van meerdere belanghebbenden. Inwoners konden hiervan lid worden. Daarvoor werden een aantal diensten uitgevoerd ten tijde van het overlijden en het begraven van een lid.

Hiervoor is in 1910 de lijkwagenvereniging opgericht. Deze was met name bedoeld om het vervoer van de overledene te regelen. In 1923 is de uitvaartvereniging opgericht. Kort na de oprichting gingen de lijkwagenvereniging en de buurtschap Oostopgaande hierin op. In 1952 is in Nieuwlande het benodigde perceel grond aangekocht van eigenaar de fam. Robaard. Daarmee kreeg het dorp zelf ook een begraafplaats, die in 1954 gereed was. In 1955 werd de eerste overledene begraven. De pachter van de grond waarop het kerkhof werd aangelegd was tevens de eerste die hier begraven werd: Wolter van der Meer."

- Veiligheid: - Buurtpreventie Nieuwlande. In het dorp zijn inmiddels 5 WhatsApp BuurtPreventie groepen actief, die elkaar waarschuwen bij verdachte situaties.

- "De dorpen Nieuwlande en Geesbrug hebben een gezamenlijke EHBO vereniging. Het is een actieve vereniging met ongeveer 25 leden. We ondersteunen bij tal van activiteiten in en rondom beide dorpen en in de regio. Denk hierbij o.a. aan een feestweek, wandeltochten, fietstochten, hardloopwedstrijden, sporttoernooien, markten en braderieën. Om het EHBO diploma geldig te houden moeten er ieder jaar herhalingslessen worden gevolgd. Deze lessen worden gegeven op donderdagavond in maart en in november in 'de Tiphof'. In maart is er een aparte avond waarop we de reanimatie en het gebruik van de AED oefenen. Ieder jaar is er ook de mogelijkheid om als EHBO-er mee te doen met de vaardigheidsproef. Hierin nemen de verschillende Drentse EHBO verenigingen het tegen elkaar op in wedstrijdverband. De twee ploegen die het hoogste eindigen gaan door naar de landelijke finale. Iedere EHBO-er die dit leuk vindt kan hieraan meedoen. Of je nu beginnende EHBO-er bent of al jaren je EHBO diploma hebt, maakt niet uit." - Nadere informatie over de EHBO-vereniging vind je hier.

Reactie toevoegen