Status

- Nieuwendam is een voormalige gemeente en een voormalig dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Waterland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1920.

- Tegenwoordig is Nieuwendam als wijk een onderdeel van stadsdeel Amsterdam-Noord.

- Wapen van de voormalige gemeente Nieuwendam.

Statistische gegevens

- In 1840 heeft de gemeente Nieuwendam 194 huizen met 1.227 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 128/829 (= huizen/inwoners), dorp Zunderdorp 45/271, en de buurtschappen Buikslotermeer (deels) 19/116, Termiet 1/6 en Bellemermeer (deels) 1/5.

Geschiedenis

- Geschiedenis van Nieuwendam.

Bezienswaardigheden

- De Hervormde (PKN) Nieuwendammerkerk (Brede Kerkepad 9) dateert uit 1849 en is gebouwd ter vervanging van een kleiner en ouder kerkgebouw. Het is een mooi gelegen dorpskerk met omringend kerkhof. De dorpskerk van Nieuwendam is gebouwd in een sobere eclectische stijl. Het is een rechtgesloten eenvoudige zaalkerk, opgetrokken uit een combinatie van gele IJsselstenen en rode baksteen op een hardstenen plint. Het heeft een met rode pannen gedekt zadeldak dat niet alleen op de zijmuren rust maar inwendig mede wordt opgevangen door in de zijmuren verwerkte schoren. De kerk heeft een frontaal geplaatste vierkante toren met smallere bovenbouw en achtzijdige met leien gedekte naaldspits met sierlijk gesmede bekroning. De zaalkerk heeft inwendig een bijzonder houten kap verwant aan het Engelse 'Hammerbeam'-type, waarbij de spanten voorzien zijn van steekbalken. De grafzerken zijn nog afkomstig uit de oude kerk. De eikenhouten 17de-eeuwse preekstoel is versierd met Ionische colonetten. De kosterij naast de kerk was vroeger een weeshuis. Dit houten gebouw dateert uit de 17e eeuw. De klokgevel stamt uit de vroege 19e eeuw en heeft een fries in empirestijl.

- De Lutherse Vereniging Amsterdam Noord streefde in 1930 naar een eigen kerk. Een ontwerp van dat jaar, dat aan het Jac. P. Tijsseplein beoogde te komen, is echter nooit gerealiseerd. In 1951 hebben ze het pand Nieuwendammerdijk 72-74 in Nieuwendam aangekocht, waarin een stempel- en naamplatenfabriek gehuisvest was geweest. Het geheel is verbouwd tot Kapel op de Dijk, een kerkzaal met bijbehorende ruimten voor allerlei nevenactiviteiten. In 2006 is de kapel aan de eredienst onttrokken. Herbestemd tot woning.

- De RK Augustinuskerk (Nieuwendammerdijk 227) is een zeer belangrijke, charmante, vrijwel geheel intacte "dorpskerk", een neogotische pseudobasiliek, in 1889 ontworpen door architect Alfred Tepe. Bij de aanvankelijke plannen tot afstoting van alle andere vijf R.K. kerkgebouwen in Amsterdam-Noord, die samen door één nieuw kerkgebouw zouden worden vervangen, was het de bedoeling, dat de St. Augustinuskerk in Nieuwendam, o.a. wegens de status van rijksmonument, wel als tweede kerk in gebruik zou blijven. Begin jaren 2010 is echter besloten dat de St. Stephanuskerk zou worden verbouwd, en in gebruik zou blijven als enige RK kerk in de parochie Amsterdam-Noord. De St. Stephanuskerk heet sindsdien de Nieuwe Augustinuskerk. Per 1 september 2014 is de St. Augustinuskerk aan de eredienst onttrokken.

- De voormalige Gereformeerde Noachkerk (Nieuwendammerdijk 437) dateert uit 1933. Het is een karakteristieke, architectonisch interessante interbellumkerk. Toren met kopergroene spits. In 1999 aan de eredienst onttrokken. Hebestemd tot woning en bedrijfsruimten. Er zijn verdiepingen ingebouwd, maar het exterieur is vrijwel geheel intact gebleven.

- De lokale Doopsgezinde gemeente houdt haar diensten in een bijzonder gebouw: de houten Meerpadkerk (Meerpad 7), het kleinste kerkje van Amsterdam. Het wordt geflankeerd door het wijkgebouw van de gemeente en een woning, alle gebouwd in dezelfde stijl. De drie gebouwen en de grond eromheen zijn eigendom van de doopsgezinden. De voormalige kosterswoning wordt bewoond door een van hen. De vraag waarom het kerkje zo klein is, is eenvoudig te beantwoorden. Omstreeks 1843 tellen de dorpen Buiksloot en Nieuwendam samen 1500 inwoners, van wie de meesten Nederlands Hervormd zijn. De dorpen herbergen slechts vijftig doopsgezinden, vooral afkomstig uit Zaandam, Monnickendam, de Waddeneilanden en Friesland. De bouw van een kleine kerk is op dat moment voldoende om aan de religieuze wensen van deze groep tegemoet te komen. Eind jaren zestig van de vorige eeuw leek het kerkje ten prooi te vallen aan vermolming van het hout, maar bij de restauratie van 1970-1971 is het geheel herbouwd en in oude staat teruggebracht. Het gebouwtje is alleen iets groter geworden. Met zijn simpele houten stoelen, lage preekstoel en bescheiden orgel is de kerk een toonbeeld van eenvoud. Een eenvoud die eigen is aan alle kerken van de doopsgezinden. Enkele kleurige gravures met bijbelse voorstellingen zijn de enige versiering van de groen-witte wanden.

- Voormalige school van Nieuwendam (Brede Kerkepad) uit 1880.

Landschap, natuur en recreatie

- "Voor het Natstructuurplan Nieuwendam (2006) zijn de volgende doelen en gewenste resultaten aan te geven: 1. Door de ruimtelijke ontwikkelingen (circa 10 plannen) is watercompensatie nodig om verslechtering van het watersysteem te voorkomen. In het Natstructuurplan wordt aangegeven hoe en waar deze watercompensatie kan worden gerealiseerd. Het Natstructuurplan is daarmee een onderlegger voor de watertoetsen van de afzonderlijke ruimtelijke ontwikkelingen. 2. De toekomstige Noord-Zuid lijn kruist het watersysteem van Nieuwendam. Binnen het Natstructuurplan vindt afstemming hiermee plaats en eventuele kansen voor het watersysteem worden nader onderzocht. 3. Op een enkele locatie treedt in en om het plangebied grondwateroverlast op. In het Natstructuurplan worden mogelijke oplossingen onderzocht en aangegeven. 4. In het Waterplan Amsterdam-Noord is de Schellingwouderbreek aangegeven als een ecologisch kansrijk gebied. De mogelijke inrichtingen worden in het Natstructuurplan verkend. 5. In het Natstructuurplan wordt aangeven hoe de huidige waterkwaliteit tot stand komt en wat de sturende variabelen zijn om de waterkwaliteit te verbeteren. Oplossingsrichtingen ter verbetering van de waterkwaliteit worden aangegeven. 6. In het Natstructuurplan worden kansen aangegeven voor het vergroten van de belevingswaarde en de gebruikswaarde van het watersysteem. Verbetering van de landschappelijke en ecologische waarde vergroot de beeldkwaliteit. Hierdoor beleven de bewoners het water en zijn omgeving positiever. De gebruikswaarde kan worden vergroot door het uitbreiden van o.a. visplekken en kanoroutes."

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Nieuwendam, met laagsteprijsgarantie!