Status

- Nieuwe-Tonge is een dorp in de provincie Zuid-Holland, op het schiereiland en in de gemeente Goeree-Overflakkee. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1965. In 1966 over naar gemeente Middelharnis, in 2013 over naar gemeente Goeree-Overflakkee.

- Wapen van de voormalige gemeente Nieuwe-Tonge.

- Onder het dorp Nieuwe-Tonge valt ook de buurtschap Battenoord.

Naam

Spelling
Vroeger werd deze plaats- en voorheen ook gemeentenaam (ook) zonder koppelteken geschreven, en sommigen schrijven dat nog altijd zo (ook/zelfs op lokale websites...). Tegenwoordig is de officiële spelling van deze plaatsnaam - bijv. op de plaatsnaamborden en in het postcodeboek en de gemeentelijke basisregistratie BAG - echter mét koppelteken.

Oudere vermeldingen
1480-1481 Nova ecclesia in Grijsoert, 1518 de Nyeuwe Tonge, 1573 Nieu Tonghe, 1773 Nieuw Tonge, 1846 "Nieuwe-Tonge, ook wel Nieuwe-kerk-in-Grijsoord genoemd."

Naamsverklaring
Betekent tonge 'land uitlopend in een smalle strook, landtong', met nieuw ter onderscheiding van Oude-Tonge.(1)

Ligging

Het dorp Nieuwe-Tonge ligt N van het Grevelingenmeer en de Grevelingendam (die voor een klein deel binnen het dorpsgebied ligt), NO van het dorp Bruinisse, ONO van het dorp Herkingen, ZO van het dorp Dirksland, Z van de dorpen Middelharnis en Sommelsdijk, ZW van het dorp Stad aan 't Haringvliet, NW van het dorp Oude-Tonge en NNO van het dorp Anna Jacobapolder. Door het uiterste ZO van het dorpsgebied loopt de N59.

Statistische gegevens

In 1840 omvatten de gemeente en het dorp Nieuwe-Tonge 165 huizen met 1.203 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp en de buurtschap Klinkerland samen 156/1.121 (=huizen/inwoners) en de buurtschap Battenoord 9/82. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 900 huizen met ca. 2.350 inwoners.

Bezienswaardigheden

- Nieuwe-Tonge heeft 3 rijksmonumenten.

- De Hervormde Kerk (Kerkring 29) is een laatgotische eenbeukige kruiskerk, uit omstreeks 1500, met vijfzijdig gesloten koor, overkluisd met tongewelven van hout. Tegen de noordzijde van het schip een hardstenen portaal uit 1777. Doopkapel tegen de zuidzijde van de toren. Bakstenen toren met korte, achthoekige spits en traptoren tegen de noordwand. Kerk en toren gerestaureerd in 1967. Tot de inventaris behoren: een eenvoudige preekstoel, begin 19e eeuw met lezenaar in Lodewijk XVI vormen; een rijk gesneden orgelkas, 19e eeuw en een aantal grafzerken uit de 16e en 19e eeuw. Ten noorden van de toren aan de Kerkring een toegangshek met hardstenen pijlers, bekroond door siervazen, Lodewijk XV, afkomstig van het buiten Langendam bij Sommelsdijk en in 1842 hier geplaatst. Mechanisch torenuurwerk, B. Eijsbouts, buiten gebruik gesteld. De kerk valt onder de Hervormde Gemeente Nieuwe-Tonge. De geschiedenis van de Hervormde kerk vind je onder de link beschreven als weergave van de lezing die diaken D.W. Exalto in 2011 heeft gehouden t.g.v. het 550-jarig bestaan van het dorp.

- Molen d'Oranjeboom (Molendijk 91) is een korenmolen, in 1768 gebouwd op de plaats waar eerder een standerdmolen stond. Sinds 1988 is d'Oranjeboom eigendom van Molenstichting Goeree-Overflakkee, die de molen heeft laten restaureren. Opvallend aan de molen is de bont geschilderde gedenksteen boven de deur aan de westkant. De molen is draaivaardig en is te bezichtigen op zaterdagen van 10.00 tot 16.00 uur.

- Gevelstenen in Nieuwe-Tonge.

Natuur en recreatie

- Faunapark Flakkee in Nieuwe-Tonge is een mooi aangelegd park van 25.000 m2 vol flora en fauna, waar een ieder zich uitstekend kan vermaken. Het park heeft een ruime variëteit aan dieren dat varieert van parkieten tot roofvogels, uilen en verschillende grotere dieren zoals herten en kangoeroes. Je kunt er ook mini midgetgolfen of een leuke speurtocht doen, beide tegen een bescheiden meerprijs. Ook in de speeltuin kunnen de kinderen zich goed vermaken terwijl je zelf geniet van bijvoorbeeld koffie met een lekker stuk appeltaart. Recentelijk is de toegankelijkheid van het park sterk verbeterd. Bezoekers met bijvoorbeeld een rolstoel kunnen over de nieuw aangelegde paden het hele park door. Het park is geopend van half februari t/m eind oktober op woensdag t/m zondag. De entreeprijzen zijn nog 'ouderwets': tot 2 jaar gratis; 3 tot en met 12 jaar € 7,50 / abonnement € 22,50; 13 jaar en ouder € 9,50 / abonnement € 28,50. En gratis parkeren! Pinnen is helaas niet mogelijk. Honden en andere huisdieren zijn niet toegestaan.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Nieuwe-Tonge, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Fotoreportage van Nieuwe-Tonge door Kees Wittenbols uit Breda. Zie onderaan de pagina ook deel 2.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Nieuwe-Tonge (online te bestellen).

Links

- Belangenorganisatie: - "Stichting Dorpsraad Nieuwe-Tonge in bloei! bestaat uit een aantal bestuursleden en een groep mensen die het dorp en de aangrenzende buurtschap Battenoord een warm hart toedragen. Wij wonen hier met veel plezier. En willen ons er samen met jou voor inzetten. Het doel van de stichting is het bewaken, in stand houden en zonodig verbeteren van de kwaliteit van het woon- en leefklimaat. We houden daarbij rekening met iedereen, ongeacht kleur, achtergrond of geloofsovertuiging. We zetten ons in voor particulier, zakelijk, gemeenschappelijk en gemeentelijk bezit en belang. We zijn daarbij uitdrukkelijk neutraal, onafhankelijk en dienen het dorp en de gemeenschap als geheel.

Het is de taak van de dorpsraad om de wensen en behoeften van de inwoners te peilen. We doen dat onder meer door jaarlijks een inwonersavond te houden en daar samen met de bevolking te inventariseren waar behoefte aan bestaat. De dorpsraad beheert tevens het leefbaarheidsplan. De gelden van dit leefbaarheidsplan, die de gemeente jaarlijks aan de kern ter beschikking stelt, zijn bedoeld voor de ontwikkelingen en de financiering van nieuwe activiteiten binnen Nieuwe-Tonge, die ten goede komen aan een breed publiek. We vinden het belangrijk om in nauw contact te staan met onze buren en medebewoners. Willen weten wat er leeft in en rondom het dorp en we zijn benieuwd naar jouw ideeën en wensen. Laat je het ons weten? Mail ons of spreek ons aan bij Spar Klapmuts, de huisarts of op straat. We zijn er voor jou; jong en oud(er)."

- Dorpshuis: - In Ons Dorpshuis in Nieuwe-Tonge is regelmatig van alles te doen. Onder de link kun je vinden wat er de komende tijd te doen is. Ons Dorpshuis is ook de thuisbasis van een aantal verenigingen, die er wekelijks hun repetities houden en vast ook hun (jaarlijkse) uitvoeringen geven.

- Onderwijs en kinderopvang: - "De missie van Basisschool OBS De Pannebakker in Nieuwe-Tonge is door het welbevinden van de leerlingen, mede door een open communicatie met ouders, leerkrachten en leerlingen komen tot het gewenste resultaat. Wij willen de kinderen geborgenheid bieden zodat ze met plezier naar school gaan. Bovendien zien we het als taak om de leerlingen voor te bereiden op de maatschappij en ze daarin weerbaar te maken."

- "Bij Kibeo Anemaetstraat in Nieuwe-Tonge is er voor je kind veel te zien, beleven en ontdekken. Binnen zijn er leuke speelhoeken voor je zoon of dochter en er kan natuurlijk ook altijd geknutseld worden, enorm leuk maar ook goed voor de fijne motoriek! Door van alles uit te proberen en alle nieuwe ontdekkingen en vaardigheden te herhalen, leert jouw kind een heleboel. Buiten kan je kind lekker rennen en samen met vriendjes op avontuur gaan. En jij weet dat je kind bij ons in deskundige en vertrouwde handen is. Ben je benieuwd waar je kind straks misschien eet, speelt, slaapt en vriendjes maakt? Kom gerust eens langs voor een rondleiding en ontdek of Kibeo bij jou en je kind past. We maken graag kennis met jou en je kind(eren). Goed om te weten: gevestigd in Basisschool De Pannebakker, wel zo handig!; via de ouderportal Mijn Kibeo zie je wat je kind allemaal beleeft en leert; Buitenschoolse opvang geopend op ma, di, do tot 18.30 uur; groot, groen plein waar genoeg te beleven is; kom gitaarspelen, voetballen of zandkastelen bouwen; je kind ontwikkelt zijn of haar talent dankzij leuke en leerzame workshops na schooltijd."

- Muziek: - "Apollo is een neutrale zangvereniging, opgericht in 1920. Wij zingen ons gevarieerde repertoire met veel enthousiasme, inzet en passie. Daarnaast zijn wij een warme, hechte vereniging waar iedereen een lach en een traan kwijt kan."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Nieuwe-Tonge alg.. en - idem oud.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)