Nieuw-Dordrecht

Plaats
Dorp
Emmen
Drenthe

Nieuw-Dordrecht

Terug naar boven

Status

- Nieuw-Dordrecht is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Emmen.

- Voor de postadressen valt onder het dorp Nieuw-Dordrecht ook het dorp Oranjedorp.

Terug naar boven

Naam

In het Drents
Nei-Dordt. Een inwoner van dit dorp is een Dordter.

Oudere vermeldingen
1867 Nieuw Dordrecht, 1902-1911 Heeren Dordt.

Naamsverklaring
De nederzetting is in 1856 gesticht op de zandtang ten oosten van het Oranjekanaal, in de venen die eigendom waren van de in Dordrecht gevestigde Drentsche Veen en Middenkanaal Maatschappij, die verantwoordelijk was voor de aanleg van het Oranjekanaal.(1)

Bijnaam
Eerappeldordt.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Nieuw-Dordrecht ligt NO van de dorpen Oranjedorp en Erica, OZO van het dorp Zuidbarge, ZO van de stad Emmen, Z van het dorp Barger-Oosterveld, ZW van het dorp Klazienaveen-Noord, WZW van het dorp Barger-Compascuum, N van de A37, NW van het dorp Zwartemeer en NNW van het dorp Klazienaveen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Nieuw-Dordrecht heeft ca. 650 huizen met ca. 1.600 inwoners. In sommige statistieken wordt een getal van ruim 2.000 genoemd, maar dat komt omdat, zoals toegelicht onder Status, onder het postcodegebied van dit dorp (en daarmee voor veel statistieken) ook het dorp Oranjedorp valt. Dat is dus een statistisch stuk 'vervuiling' dat je daar uit moet halen.

Terug naar boven

Geschiedenis

Nieuw-Dordrecht is in 1856 gesticht in de venen, die sinds 1853 in eigendom waren van de Drentsche Veen en Midden Kanaal Maatschappij te Dordrecht. HAD onderscheidt in 1902-1911 twee nederzettingen, die samen het dorp vormen, nl. Heeren Dordt aan de Heerenstreek (noorden) in west-oostrichting en Vastenow aan de gelijknamige weg (zuiden) min of meer haaks hierop. Ten zuiden resp. oosten ervan ligt het zuidelijkste deel van het Oosterbos.

In Heeren Dordt (Herendord) en Vastenow (Boerendord) vestigen zich in 1855 kleine boeren en arbeiders, die in de streek aardappelen, rogge en zwarte haver verbouwen, weiden hebben en huisbrandturf uit het veen achter hun landerijen halen. Verder oostwaarts wordt boekweit geteeld. Rond de eeuwwissling loopt dit door de vervening snel terug. Tot WO II blijft landbouw het hoofdmiddel van bestaan. Daarna daalt er de werkgelegenheid en werken veel inwoners van het dorp na de komst van Enka(lon) in 1950 in de textiel-, confectie- en kunststoffenindustrie.(2)

Aanvankelijk was Nieuw-Dordrecht een lintdorp. Door nieuwbouw na de Tweede Wereldoorlog is er een dorpskern ontwikkeld. Het dorpsgebied bestaat verder uit landbouwgebied, deels veenontginningen en bospercelen. Het dorp grenst in het oosten aan het Oosterbos, waarin nog stukken hoogveen te vinden zijn.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Dorpsprogramma Nieuw-Dordrecht 2013-2018.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Nieuw-Dordrecht heeft 1 rijksmonument.

- Witgepleisterde Hervormde kerk uit 1874. De geveltoren met tentdak kwam waarschijnlijk tot stand in 1911; de luidklok dateert uit dat jaar.

- Museum / erfgoedcentrum / rariteitenkabinet Collectie Brands in Nieuw-Dordrecht omvat de collectie van ca. 70.000 objecten (waarvan ca. 50.000 boeken) die inwoner Jans Brands (1932-2019) gedurende ca. 65 jaar bijeen heeft vergaard. De collectie bestaat uit de volgende onderdelen: Drenthiana; Collectie Tweede Wereldoorlog; Geschiedenis van Nederland; Theologie en kerkgeschiedenis; Thanatologie; Almanakken; Juridica; Letterkunde en taalwetenschap; Publicaties overige vakgebieden en varia; Numismatiek en metrologie; Archeologica; Historische voorwerpen.

Sinds Brands begon met verzamelen bewaarde hij zijn collectie in zijn boerderij. T.g.v. het 125-jarig bestaan van Nieuw-Dordrecht is voor het eerst een tentoonstelling georganiseerd met stukken uit de verzameling van Brands. Hierdoor merkten meer mensen op hoe breed de verzameling eigenlijk was. Begin jaren negentig richtten drie personen inclusief Brands de stichting Nieuw-Dordrecht Historisch en Cultureel op. Het doel van de stichting is het behouden van de verzameling voor het nageslacht en het toegankelijk maken voor een breed publiek. Brands zei dat hij de hele verzameling, compleet met boerderij en grond, aan de stichting zou schenken als die ervoor kon zorgen dat alles in het dorp zou blijven. Vanaf 1992 organiseerde de stichting jaarlijks tentoonstellingen en leesmiddagen in het dorpshuis. Ook is 5 jaar daarna begonnen met het geschikter maken van de boerderij voor het bewaren van de kranten en boeken. Dit en later werk aan de boerderij is vooral uitgevoerd door vrijwilligers. Sinds 2002 kunnen bezoekers in de weekeinden bij de boerderij terecht om de collectie te bekijken. In 2003 is de stichting Beheer Collectie Brands opgericht. In 2007 begon men met het maken van plannen voor een nieuw gebouw voor het onderbrengen van de collectie. Het doel was een studiecentrum met een ontvangstruimte, een expositieruimte, een bibliotheek, een filmzaal, studieplekken en een museumcafé. In augustus 2010 is begonnen met de renovatie van de boerderij en de nieuwbouw van het studiecentrum. De officiële opening van het nieuwe Studiecentrum Collectie Brands was in november 2011. Sinds juni 2015 is Collectie Brands een officieel ('geregistreerd') museum.- Nadere informatie over de Collectie Brands op Wikipedia.

"De omvangrijke collectie van Jans Brands heeft geresulteerd in een museum ter lering en vermaak, verwondering en verdieping. Een nostalgisch avontuur voor jong en oud. Onderdeel van Museum Collectie Brands in Nieuw-Dordrecht is een omvangrijk erfgoedcentrum, een bibliotheek en een historisch archief. Hier kun je smullen van al het uitgestalde historische erfgoed en je mag er natuurlijk zo lang als je wenst, in alle rust rondsnuffelen. En als je vragen hebt kun je de medewerkers die daar aan het werk zijn, aanspreken. Deze locatie is tevens een ontmoetingscentrum voor vakgenoten, studenten en geïnteresseerden in het historisch erfgoed. De collectie bevat kostbare geschriften en boeken, topstukken die soms internationaal de aandacht trokken. Totaal ongeveer 70.000 items, samen een erfgoedcentrum voor wetenschappers en studenten. Een erfgoedcentrum voor mensen die historisch onderzoek verrichten en een ontmoetingsplaats voor vakgenoten. Geïnteresseerden en vakgenoten kunnen door hier te klikken een kijkje nemen in onze database. Momenteel wordt er met man en macht gewerkt aan het digitaliseren van de collectie. Help je mee? Dat kan door je hier als vrijwilliger aan te melden. Uiteindelijk zal dit omvangrijke archief van Museum Collectie Brands ongeveer 70.000 items bevatten."

- Nieuw-Dordrecht heeft bij de viering van het 100-jarig bestaan in 1955 een muziekkoepel cadeau gekregen van de stad Dordrecht, die het dorp gezien de geschiedenis als haar 'petekind' beschouwt. Op haar beurt schonk het dorp de stad een grote Drentse kei met daarop de tekst 'Van Nieuw-Dordt voor Dordt 1855 - 1955'. Na bijna 65 jaar was de muziekkoepel aan de Oranjedorpstraat hard aan renovatie toe. Dat is in 2020 dan ook gebeurd, nadat in 2019 de middelenm hiervoor (ruim 20.000 euro) waren georganiseerd. Het rieten dak was verrot en verouderd en op sommige plekken was het riet net compost geworden. Er was ook sprake van hougtrot. Het nieuwe leien dak moet volgens Cor Blok, een van de initiatiefnemers achter de opknapbeurt, wel 150 jaar mee kunnen gaan. Ook de vloer is opgeknapt en het bouwwerk is opnieuw geverfd. De klus moet voor 4 mei 2020 zijn geklaard. Want ze willen de muziekkoepel er weer mooi bij hebben staan voor de dodenherdenking en de viering van 75 jaar vrijheid.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Nieuw-Dordrecht, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Nieuw-Dordrecht (online te bestellen).

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Belangenorganisatie: - In 2013 hebben de inwoners Dorpscoöperatie Nieuw-Dordrecht opgericht, waarin inwoners meedenken en -doen m.b.t. activiteiten die de sociale samenhang, leefbaarheid en toekomstbestendigheid van het dorp bevorderen. Het dorp krijgt jaarlijks een budget van de gemeente dat de coöperatie in overleg met de inwoners aan 'goede doelen' in het dorp kan besteden. Het rapport met bevindingen en adviezen van Wageningen UR m.b.t. het concept Dorpscoöperatie in Nieuw-Dordrecht vind je onder de link aan de rechterkant van de pagina. Het rapport vormt onderdeel van een langdurig proces waarin verschillende partijen met elkaar nadenken over een geschikte structuur om samen te werken en hier, al doende, over willen leren.

Het onderzoek laat zien welke mogelijkheden er zijn om samen te werken, hoe deze aansluiten op de huidige gang van zaken en met welke valkuilen de betrokken partijen rekening moeten houden. Het verkennende onderzoek van de Wetenschapswinkel heeft een vervolg gekregen in een dorpsbreed onderzoek naar het draagvlak onder bewoners. Dit onderzoek is uitgevoerd door een groep bewoners (de zogeheten Kopgroep), in samenwerking met projectbureau STAMM uit Assen. Zie ook de reportage in Vrij Nederland over het onstaan van en het eerste jaar van Dorpscoöperatie Nieuw-Dordrecht, en welke aandachtspunten (kansen en risico's) daar zoal bij kwamen kijken.

"Gemeenten in krimpregio’s benadrukken graag het belang van burgerbetrokkenheid bij het verbeteren van de lokale leefbaarheid. Zelfbestuur en zelfredzaamheid leiden geregeld tot succesvolle projecten om dorpsvoorzieningen op peil te houden. Hiska Ubels concludeert dat vernieuwende vormen van zelfbestuur ook minder rooskleurige kanten hebben, die ten onrechte onderbelicht zijn gebleven. Zij is hierop in januari 2020 gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen, met haar proefschrift 'Novel forms of governance with high levels of civic self-reliance'. Ubels stelt vast dat burgerzelfsturingstrajecten grillig kunnen verlopen. ‘Dit soort initiatieven hebben vooral een positief effect op de zelfsturingscapaciteit en burgerkracht van een kleine groep direct betrokken inwoners’, zegt Ubels. ‘Maar daar zijn ook kanttekeningen bij te maken. Een belangrijke les uit mijn onderzoek is dat gemeenten uiteindelijk altijd de eindverantwoordelijkheid moeten houden voor lokale leefbaarheid en welzijn.’ Ubels onderzocht de burgerinitiatieven Kulturhus Beltrum (gemeente Berkelland), Dorpscoöperatie Nieuw-Dordrecht (gemeente Emmen), Dorpsontwikkelingsmaatschappij (DOM) Ee (gemeente Noardeast-Fryslân) en Project Ulrum 2034 (gemeente Het Hogeland)." - Hier vind je de Nederlandstalige samenvatting van het proefschrift.

- Dorpshuis: - Het anno 2020 bijna 35 jaar oude Dorpshuis De Klink in Nieuw-Dordrecht krijgt in dat jaar een grote opknapbeurt. Zo wordt de jongerensoos verbouwd tot een multifunctionele ruimte, wordt de keuken vernieuwd en energiezuiniger gemaakt en wordt het meubilair vervangen. Ook de vloeren en het plafond worden aangepakt. Met de verbouwing, die in de zomer van 2000 van start gaat, is een bedrag van ca. 175.000 euro gemoeid. Het bestuur werft daartoe donaties en bijdragen van fondsen. Zo zijn er al bijdragen toegezegd van de Rabobank, het Prins Bernhardfonds, het Oranje Fonds en het VSB Fonds. Anno januari 2020 stond de teller op ca. 60.000 euro. Het resterende bedrag beogen ze in het halve jaar daarna in te zamelen. De verbouwing wordt volgens uitgevoerd door bedrijven in samenwerking met vrijwilligers van De Klink. Met de verbouwing willen ze het dorpshuis "klaarstomen voor de toekomst", zodat het pand weer voor vele jaren optimaal is toegerust om er activiteiten voor jong en oud(er) te organiseren.

- Muziek: - In 1910 start Muziekvereniging Juliana in Nieuw-Dordrecht, in 1920 hernoemd in Volharding, en in 1923 wordt Muziekvereniging Sint Gerardus in buurdorp Barger-Oosterveld opgericht. In de oorlogsjaren is het voor beide korpsen moeilijk om voldoende leden bij elkaar te houden, er zijn ook niet genoeg goede instrumenten per korps meer en de bodem van de kassen komt ook in zicht. De verenigingen besuiten daarom om te fuseren tot Muziekvereniging Volharding, die haar werkgebied in beide dorpen heeft. De geschiedenis van de vereniging(en) kun je hier lezen, o.a. over de grootse viering van het 100-jarig bestaan in 2010. "Uiteraard zijn wij altijd op zoek naar nieuwe leden; Volharding is nooit te groot en kan nieuwe leden goed gebruiken. Kom dus gerust eens geheel vrijblijvend kennismaken met onze vereniging tijdens een optreden of repetitie! Heb je zelf geen instrument of zou je volgens jouzelf nog wel wat scholing kunnen gebruiken? Geen probleem; wij kijken samen naar de mogelijkheden!"

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Nieuw-Dordrecht alg.

Reactie toevoegen