Neede

Plaats
Dorp
Berkelland
Achterhoek
Gelderland

neede_plaatsnaambord_kopie.jpg

Neede is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Achterhoek, gemeente Berkelland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2004.

Neede is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Achterhoek, gemeente Berkelland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2004.

gemeente_neede_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Neede anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Neede anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Neede

Terug naar boven

Status

- Neede is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Achterhoek, gemeente Berkelland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2004.

- Wapen van de voormalige gemeente Neede.

- Onder het dorp Neede vallen ook de buurtschappen Hoonte, Kisveld, Lochuizen, Ruwenhof en Spilbroek, en alleen voor de postadressen ook het dorp Noordijk met de bijbehorende buurtschap Noordijkerveld.

Terug naar boven

Naam

In het dialect
Nee.

Oudere vermeldingen
Ca. 1164-1176 Nede, 1188 ingevoegd eind 13e eeuw Nedhe, 1200 Nithe, 1329 Nyede, 1381-1383 Nede, 1475 Neede.

Naamsverklaring
Betekent het Oudnederlandse nede 'laaggelegen', verwant met neder en beneden.(1)

Terug naar boven

Ligging

Neede ligt ZW van Haaksbergen, NW van Eibergen en NO van Borculo.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Neede 408 huizen met 2.682 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 117/864 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Ruwenhof 38/235, Hoonte 39/301, Noordijk 133/821, Lochuizen 33/215, Broeke 37/197 en Achterveld 11/49. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 4.000 huizen met ca. 9.500 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de in 1978 opgerichte Historische Kring Neede. "De vereniging heeft tot doel het beoefenen van de historie van het grondgebied van de voormalige gemeente en omgeving. Zij wil dit in alle uitingsvormen ten dienst stellen en presenteren aan haar leden en belangstellenden. Zij organiseert daartoe bijeenkomsten, excursies en uitstapjes voor haar leden. Daarnaast streeft zij ernaar om twee maal per jaar het verenigingsblad "Old Nee" en eenmaal een themanummer uit te brengen. Verder verzamelt de vereniging historisch materiaal met een genealogische, archeologische of culturele waarde voor het dorp, zijn buurtschappen en buurgemeenten. Dit materiaal bestaat uit allerhande voorwerpen, literatuur, en beeldmateriaal. De presentatie van de literatuur vindt plaats middels een eigen bibliotheek.

De vereniging bezit een eigen verenigingsgebouw, "de Oale Smederieje" (Borculoseweg 4). Historische Kring Neede wil haar erfgoed aan boeken, tijdschriften, foto’s en documenten nog beter toegankelijk maken voor leden en andere belangstellenden. Al het beschikbare materiaal wordt daartoe in één ruimte ondergebracht. Er is gekozen voor een constructie waarbij je als bezoeker met behulp van een catalogus snel en eenvoudig kennis kunt nemen van het aanwezige materiaal. Wil je een exemplaar inzien dan is dat direct mogelijk en kan de suppoost van de Historische Kring je met raad en daad bijstaan. Bij de raadpleging, bijvoorbeeld van ons omvangrijke fotoarchief, kun je desgewenst gebruik maken van computerapparatuur, waarbij een suppoost je behulpzaam is. Ook voor het zoeken naar je familiehistorie ben je bij ons aan het goede adres. Wij hebben de beschikking over de lokale Doop-, Trouw- en Begrafenisboeken en internet en beschikken daarnaast over persoonlijke kennis en ervaring. Wij willen je graag op weg helpen en behulpzaam zijn bij het zoeken naar je voorouders." Voor de openingsdagen en -tijden zie de link.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Neede heeft 9 rijksmonumenten.

- Neede heeft 60 gemeentelijke monumenten.

- De huidige Grote Kerk (PKN) dateert uit eind jaren veertig van de 20e eeuw. De 19e-eeuwse voorganger is in 1945 afgebrand. De kerk is in 2013 gerenoveerd, waarbij o.a. alle (14.000!) dakpannen zijn vervangen.

- In 2002 ontdekt Bernhard Ter Hedde, een op dat moment 69-jarige gepensioneerde bakker uit Neede, dat hij in het dorp nog een stukje grond heeft van 15 m2, in de doorgang tussen Rapenburg en Schoolstraat. Hij wil daarop een kapel laten bouwen. Inwoners die van het plan horen, zijn enthousiast en helpen mee met hun kennis en arbeid. In 2005 realiseert men gezamenlijk de Mariakapel. O.a. een schildersbedrijf, aannemer, metselaar, leidekker, tegelzetter, hovenier en architect hebben door de belangeloze inzet van hun expertise de kapel gesponsord. Ook het Mariabeeld is een schenking.

- De Hollandsche Molen staat in buurtschap Lochuizen en wordt daarom aldaar beschreven.

- Sinterklaasmuseum 'Oh, kom er eens kijken'. Arie Kornegoor was van huis uit al een ietwat besmet met het Sint virus; zijn ouders reikten Sinterklaas in Neede vele jaren de helpende hand door het verpakken van de vele zakjes snoep. Toen hij in 1982 werd gevraagd om voor een school het Sinterklaasfeest te regelen werd snel duidelijk dat hier een traditie was geboren. Zie ook de reportage met Arie Kornegoor door TV Gelderland.

- "Vleermuizendorp is de bijnaam voor ons dorp, en daar zijn we trots op. Er is in Neede zelfs een permanente expositie onder de naam "Vleermuizen op Zolder". Een bezoek meer dan waard. De expositie is gevestigd op de zolder van de vroegere bibliotheek, gevestigd in Hessenboerderij De Meijer uit 1775. In het verleden was de zolder het onderkomen van vleermuizen. Maar na de renovatie in 1971 zijn alle kieren gedicht, zodat de vleermuizen sindsdien helaas buiten moeten blijven. De zolder is aangepast tot een permanente expositieruimte voor Stichting Vleermuizendorp. De expo beschikt helaas niet over een lift, zodat het voor rolstoelen niet mogelijk is de expo te bezoeken. De expositie is voorlopig alleen nog op aanvraag geopend. Omdat de bibliotheek uit het pand is vertrokken, is men voor de expositie ook nog op zoek naar een andere locatie."

- Het markante oude postkantoor aan de Oudestraat is in 1978 gesloopt. Dat was de aanleiding was om actiegroep Oud Neede, de voorloper van de historische kring, op te richten. Toen de gemeente ook het markante GTW-pand aan de Oudestraat liet slopen, wilde de actiegroep de sloop van meer markante gebouwen in het dorp voorkomen. T.g.v. het 40-jarig bestaan van de historische kring in 2018, heeft zij in november van dat jaar een replica op schaal van het postkantoor aan het dorp geschonken. Het is geplaatst op de plek waar het postkantoor vroeger heeft gestaan.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Op het Vlearmoesplein is regelmatig van alles te doen. - Stichting Vlearmoesplein organiseert er diverse evenementen en coördineert de samenwerking tussen de instanties die gebruik maken van het plein.

- Carnaval. - Carnavalsweekend Neede. - "“Er is een dringende behoefte aan een open carnavalsvereniging en we willen de vele Needenaren die nu naar andere plaatsen trekken in eigen omgeving hun carnavalsplezier geven”. Zo sprak de eerste voorzitter van het Needs Carnavals Genootschap NCG De Vlearmuze Joop Röring op 28 april 1977 in de regionale media. Röring sprak van een mijlpaal en van een initiatief met verstrekkende gevolgen. De voorzitter geloofde in de missie, die bestuur en een 10-tal leden zich ten doel hadden gesteld. Als nu de balans wordt opgemaakt is de conclusie gerechtvaardigd dat de missie is geslaagd." Aldus het NCG op zijn site. - Optochtcommissie NCG De Vlearmuze. - BV De Toekoeloekoes. - PolkaTeam en Combiclup.

- "Muziek, foodtrucks, kinderactiviteiten: er is voor een ieder wat te doen op het Oranjepop Festival! Op Koningsdag (27 april) is de Oranjelaan een wirwar aan tenten, mensen en foodtrucks."

- Zomerfeesten Neede (gedurende 5 dagen in augustus) met o.a. allerlei sport- en spelactiviteiten en diverse live bands.

- "De Nationale Jammarkt Neede vindt plaats op de laatste woensdag van de zomervakantie, tijdens de SEN zomerfeesten. In het centrum van het dorp bieden zo'n 100 standhouders allerlei binnen- en buitenlandse soorten jam, gelei, marmelade en chutneys aan. Verder biedt de markt allerlei producten rond jam en fruit. Rond de Jammarkt zijn er verschillende activiteiten. Zo wordt de nieuwe Jamkoningin om 11.00 uur onthuld op het podium en lopen er verschillende straatartiesten rond om de boel muzikaal op te fleuren. De Nationale Jammarkt houdt de lokale jamgeschiedenis in ere. In het begin van de vorige eeuw was in het dorp namelijk de jamfabriek van Tuinbouwmaatschappij Gelderland gevestigd. Sinds 1990 wordt de Jammarkt georganiseerd om deze geschiedenis levendig te houden."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Natuurpark Kronenkamp is ontstaan op het terrein van een voormalige rioolwaterzuivering en neemt een bijzondere plek in de lokale samenleving in. De unieke ligging, de natuur en de markante bouwwerken maken het tot een plek waar ontmoeting, verbinding en samenwerking tot stand komen tussen en met de buurtbewoners. Gezamenlijk wordt de voormalige waterzuivering omgetoverd tot een belevingspark waar natuur, vleermuizen, zuiver water, duurzaamheid, kunst en cultuur zich verenigen. Centraal staat het nieuwe ontmoetingscentrum, waarin je deel kunt nemen aan vele (buurt)activiteiten omtrent natuur en cultuur. Je kunt er ook zelf activiteiten organiseren. Naast de wisselende exposities is er een vaste plek ingeruimd voor de vleermuis. De bijzondere betekenis van het beestje voor het dorp Neede wordt benadrukt door een permanente expositie en een geheel nieuw winterverblijf in een ander gebouw van de voormalige waterzuivering."

- Heidegebied Needse Achterhoek wordt, om het heidelandschap te behouden, door vrijwilligers regelmatig ontdaan van jonge berkenboompjes.

- De Markt in Neede is op dinsdagochtend, tot 12.30 uur.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Neede, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Kwaliteitsfoto's van evenementen in Neede.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Neede.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Neede.

- Nieuws: - Nieuws van de gemeente Berkelland m.b.t. Neede op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "Gemeenschapsraad Neede (GRN) is een initiatief van Needse burgers na het ontstaan van de gemeente Berkelland in 2005. GRN is een dorpsbelangenorganisatie die door het nemen van initiatieven en het ondersteunen van activiteiten bevordert dat ons dorp een vitaal en dynamisch dorp is en blijft voor jong en oud(er). Een dorp waar wij prettig kunnen samenwonen en leven. Met goede voorzieningen voor welzijn, zorg, onderwijs, werkgelegenheid, sport, cultuur en recreatie. Een dorp met een actieve sociale gemeenschap van bewoners, die zich betrokken voelen bij elkaar en die zich samen inzetten om de leefbaarheid te verbeteren. Dat is waar wij voor staan en wij behartigen deze belangen dan ook voor een ieder in ons dorp."

- Jeugd: - Jong Gelre Neede heeft als doel om jongeren uit de omgeving op een gezellige en informele manier met elkaar in contact te brengen. Dat doen ze door maandelijks gezellige, interessante en/of nuttige activiteiten te organiseren om de samenhang en samenwerking onderling te stimuleren. Zo organiseren ze jaarlijks de Trekkertrek in Noordijk en het Cultivatortreffen, en zorgen ze er voor dat rond de decembertijd Sint en Piet langs de deuren komen. Verder zijn er activiteiten zoals bowlen, kanovaren, barbecuen, ploegwedstrijden, avondje stappen, bedrijfsexcursie, spooktochten, deelname aan zeskamp etc.

- Muziek: - "Muziekvereniging Crescendo Neede is opgericht in 1898 en bestaat dus al mee dan 120 jaar. De vereniging bestaat uit ruim 100 leden, verdeeld over verschillende secties. Naast het harmonieorkest en de slagwerkgroep hebben wij voor onze leerlingen een samenspelgroep, een leerlingenorkest, twee leerorkesten, een jeugdslagwerkgroep en een blokfluitgroep. De verschillende secties repeteren in ons eigen muziekcentrum op Haaksbergseweg 6. Lijkt het je leuk om een instrument te bespelen of bespeel je al een instrument? Ben je een beginnende of gevorderde muzikant? Jong of oud, bij ons ben je van harte welkom!"

- De Leeuwerikstars zijn enthousiaste (oud-)leerlingen van SO De Leeuwerikschool en VSO De Triviant uit Neede, scholen voor speciaal onderwijs. Samenspelen, meedoen en plezier beleven staat op de eerste plaats. Het repertoire gaat van pop tot rock en van house tot Strauss, kortom een zeer breed repertoire. De Leeuwerikstars bestaan al bijna 30 jaar en overal waar ze spelen gaat het dak eraf!

- Sport: - Tennisvereniging Neede is opgericht in 1951. De vereniging heeft ruim 300 leden, en is daarnaast blij met de steun van tientallen vrijwilligers en sponsoren. Ze spelen op sportpark 't Haantje, naast de voetbalvereniging.

- Visclub De Halve Liter.

- Fauna: - De leden van de in 1923 opgerichte N.P.V. (Needse Pluimvee- en Konijnenfokvereniging) houden en fokken nut- en rasdieren op het gebied van de kleindierenteelt. Tot de gehouden dieren behoren hoenders, dwerghoenders, ras-pelsdieren, sier- en watergevogelte en sierduiven. Een deel van de leden bezit zelf geen dieren, maar steunt zo wel de doelstelling van de vereniging. Jaarlijks organiseren ze in januari de Spilbroekshow, een grote kleindierententoonstelling in de Spilbroekhal, waar je ruim 1000 dieren kunt bewonderen. Verder is er op de laatste zaterdag van september de Jongedierendag, samen met de zusterverenigingen uit Borculo en Ruurlo, en midden oktober de Hanenkraaiwedstrijd in het Speeltuingebouw aan de Bergstraat. Ze beheren en onderhouden ook het A.J.G. ter Weemepark in buurtschap Spilbroek, waarvoor zie verder aldaar. En ze houden lezingen, organiseren excursies, geven voorlichting over het houden van kleindieren, en bemiddelen bij aan- en verkoop.

- Motoren/brommers: - De Needse Motor Club (NMC) is opgericht in 1956 en heeft als thuisbasis Café Restaurant De Olde Mölle in Neede. De club heeft ca. 150 leden en organiseert 7 of 8 toertochten per jaar, en nog diverse andere motorgerelateerde activiteiten.

- "Solexclub Vlearmoes Angels is in 2009 ontstaan aan de stamtafel bij Café Vally’s. Motorrijders Klaas Kuipers (ex-Yamaha) en Henk ten Berge (ex-Harley) vonden het toch allemaal ietwat te hard gaan. ;-) Er werd gezocht naar een alternatief. Wat is er dan mooier dan een Solex? Antwoord: twee solexen, of drie of vier, of misschien zelfs wel zes!, maar het liefst zien we er natuurlijk nog véél meer. Oprichters Jan Koeslag, Klaas Kuipers, Herbert Kuiper en Henk ten Berge bombardeerden zichzelf tot bestuur. Om een beetje meer ruchtbaarheid te geven aan de 1e te organiseren toertocht, werd de hulp ingeroepen van Dagblad Tubantia. Met een foto in de krant met daarbij een paginagroot artikel werden we in één klap wereldberoemd in Neede en omstreken. Momenteel telt de club maar liefst ca. 30 leden." Door het jaar heen organiseren ze diverse ritten, waarvan je er hier een aantal kunt terugzien.

- Zorg en welzijn: - "D’n Aoverstep is een professionele zorgorganisatie, gevestigd in Neede en omgeving. Wij bieden sinds 2003 individuele begeleiding, groepsbegeleiding en beschermd wonen aan mensen met zeer uiteenlopende beperkingen. Voor iedere doelgroep die wij bedienen, hebben wij de benodigde kennis en ervaring in huis. Allereerst zijn wij gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met een breed scala aan ouderdomsproblemen zoals de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, maar ook niet-aangeboren hersenletsel en/of lichamelijke problematiek. Daarnaast zijn wij gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met beperkingen op het psychosociale en psychiatrische vlak, zoals (licht) verstandelijke beperkingen, ASS, en van mensen met niet- aangeboren hersenletsel, hechtingsproblematiek of een combinatie van een of meer beperkingen.

Onze zorgboerderij ligt in het prachtige buitengebied van Neede. Onze deelnemers bezoeken de boerderij voor een zinvolle daginvulling, om mee te doen in de maatschappij, voor de gezelligheid, maar ook om samen te werken aan doelen, hoe divers die ook zijn. Op het erf bevinden zich verschillende faciliteiten, waardoor we een heel divers activiteitenaanbod kunnen bieden. We kijken altijd naar de wensen en mogelijkheden van iedere individuele deelnemer. Samen kunnen we vaak veel meer dan we soms denken! Enkele voorbeelden van activiteiten op onze zorgboerderij zijn: het zaaien en oogsten van groente; het voorbereiden van de maaltijd; het bereiden van de maaltijd; houtbewerking in de werkplaats; het verzorgen van dieren; het onderhouden van erf en tuin; activiteiten op het gebied van beweging, sport en spel; het helpen van andere deelnemers; gezellig samenzijn en meedoen! Wij verbouwen onze eigen groenten en fruit, en al onze deelnemers krijgen een warme maaltijd tussen de middag. Samen proberen we zo zelfvoorzienend mogelijk te zijn!

Atelier D’n Aoverstep is gevestigd in het centrum van Neede. Hier bieden wij dagbesteding met de nadruk op creatieve activiteiten. Onze begeleiders gaan samen met de deelnemers aan de slag! Hierbij kan worden gedacht aan: werken met keramiek / klei; tekenen en schilderen; handwerken; mozaïeken. En nog veel meer. Creatief bezig zijn is niet alleen leuk, maar het daagt onze deelnemers ook uit om nieuwe vaardigheden aan te leren, bezig te blijven, vaardigheden te behouden of eventueel weer opnieuw aan te leren (bijvoorbeeld als onderdeel van een herstelproces). Vaak kun je, al dan niet met een beetje hulp, meer dan je denkt! Onder begeleiding maken onze deelnemers de prachtigste dingen, waarbij vaak ook producten uit de werkplaats van de zorgboerderij worden betrokken. Bij het atelier is ook het kadowinkeltje gevestigd, waar iedereen de gemaakte producten en kunstwerken kan bewonderen en zelfs kan kopen. Ook op het atelier krijgen onze deelnemers tussen de middag een warme maaltijd aangeboden, gemaakt met verse producten van de zorgboerderij.

Onze kleinschalige woonvorm in het centrum van Neede bestaat uit twee gebouwen (Rapenburg 5 en Rapenburg 9) en biedt in totaal plaats aan maximaal 17 bewoners. Iedereen heeft een eigen appartement of studio met eigen voordeur, eigen sanitair en een eigen slaapkamer. Onze bewoners hebben baat bij een duidelijke structuur, een veilige en rustige woonomgeving en professionele begeleiding bij het uitvoeren van hun dagelijkse bezigheden. Als gevolg van een beperking of handicap kunnen zij zich niet zelfstandig staande houden. Met hulp van onze begeleiders lukt het vaak wel om toch een zo autonoom mogelijk bestaan te leiden. Ons woonteam is verantwoordelijk voor de coördinatie en regie van de begeleiding en ondersteuning die wij bieden. Op de Rapenburg vinden de dagelijkse bezigheden gezamenlijk plaats onder begeleiding van ons woonteam. We bieden een rustige en veilige woonomgeving waarin we veel gezamenlijke activiteiten ondernemen waarbij alle bewoners zich mogen aansluiten als zij dat willen."

Reacties

(2)

Hallo. Wat een leuke site! In Neede is ook nog een solexclub, de Vlearmoes Angels.
Hartelijke groet. Louwrens

Dank voor je compliment! Dat doet altijd goed om te horen. Na 10 jaar eraan werken om het op te bouwen is de site nu 99 procent klaar, alleen een paar honderd grotere plaatsen zoals deze zijn vaak nog maar een beginnetje en ga ik gedurende het komende jaar uitwerken, omdat ik tot heden vooral de kleine, onbekendere kernen heb gedaan. Zie https://www.plaatsengids.nl/over-ons#het-nu-klaarcompleet. Ik heb de pagina nu alvast wat verder uitgewerkt, waardoor de inhoud is verdubbeld, maar het echte afmaken komt later, dan verdubbelt het minstens nog wel een keer. Aanvullingen zijn uiteraard welkom. Ik heb de solexclub verwerkt. In dit dorp heeft men iets met vlearmoezen, dat is me inmiddels wel duidelijk. :-)
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen