Nabbegat

Plaats
Buurtschap
Maashorst
Noordoost-Brabant Land van Cuijk
Noord-Brabant

nabbegat_zeeland_kopie.jpg

Nabbegat, buurtschapsgezicht (© Hans van Embden)

Nabbegat, buurtschapsgezicht (© Hans van Embden)

Nabbegat

Terug naar boven

Status

- Nabbegat is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Noordoost-Brabant, gemeente Maashorst. T/m 1993 gemeente Zeeland. In 1994 over naar gemeente Landerd, in 2022 over naar gemeente Maashorst.

- De buurtschap Nabbegat valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Zeeland.

- De buurtschap Nabbegat heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je in de buurtschap bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1776 Nabbegat, 1846 naast de huidige spelling ook Nabegat.

Naamsverklaring
Het eerste deel duidt waarschijnlijk op een familienaam Nabbe.(1)

- "De oorsprong is niet helemaal zeker. De naam wordt reeds in 1561 genoemd in de literatuur, en wel in het boekje Pronstelcatie, aanwezig in de Koninklijke bibliotheek van Brussel. Deze ‘pronstelcatie’ van Malfus Knollebol is een uitgave van Marie Ancxt, de weduwe van Jacob van Liesveldt. In de titel wordt al meegedeeld dat de tekst van toepassing is op het jaar 1561. Nabbegat, net als Bommelskonten een benaming voor de hel, betekent letterlijk: 'aars van de duivel', en is etymologisch verwant aan het woord nobis, de benaming voor de oudgermaanse conceptie van de ‘verkeerde wereld’ (een soort paradijs-idee dat in de christelijke cultuur gedemoniseerd is; vergelijk de situering van Luilekkerland in VGD ed. 1899). Het heeft waarschijnlijk te maken met de plek: de Nabbegatse bossen. Het kleine water de Smèdèl zal daar ook mee te maken hebben. Want het stonk er verschrikkelijk. Plus het verhaal dat er een heks heeft gewoond die daar door de aarde is verzwolgen en dat zo het meertje is ontstaan. Een plek dus die niet pluis is." (bron: Ut Rookelijzer)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Nabbegat ligt rond de gelijknamige weg, NW van Zeeland. Vermoedelijk vallen de panden aan de aangrenzende Schaijkseweg ook nog tot de buurtschap te rekenen (of rekent men die tot de buurtschap Voederheil?).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Nabbegat 19 huizen met 101 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 10 panden aan de gelijknamige weg en ca. 15 panden aan de Schaijkseweg. Totaal dus ca. 25 huizen met ca. 60 inwoners.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Mariagrot op de hoek met de Schaijkseweg.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De Nabbegatse Berg in buurtschap Nabbegat is een natuurlijke zandwal, ontstaan als onderdeel van een voormalige zandverstuiving. Door crossactiviteiten is de berg flink aangetast. In 2016 zijn er inheemse loofbomen ingeplant en is het terrein afgesloten voor gemotoriseerd verkeer.

- Wim en Joke Jans zijn onder hun bedrijfsnaam Nabbegat | Landschapsbeheer - genoemd naar de buurtschap waar ze wonen en hun bedrijf hebben - in de wijde omtrek bekend vanwege hun schaapskudden. De Kempische Heideschapen van Wim en Joke grazen bijna het hele jaar buiten op natuurterreinen in de regio, zoals in De Maashorst, in stadsparken in Oss, het Aa-dal, de Bospoelen in Veghel, op de ecologische verbindingszones in Boxmeer, en op verschillende stukken heidegrond in Nijmegen en Mill. Op hun site lichten zij dat als volgt toe: "Wij zijn Wim & Joke Jans, schaapherders met een hart voor dieren en oog voor de natuur. Wij zijn gelukkig als onze dieren het goed hebben. Daarom is werken met dieren ons op het lijf geschreven. Waar we van genieten is als onze werkzaamheden bijdragen aan een diverser ecosysteem, meer flora en fauna in de begraasde gebieden en een mooier landschap. Onze kuddes worden geplaatst op de te begrazen gebieden. Dit gebeurt soms wandelend, soms met de vrachtwagen. De schapen worden geplaatst op veilig terrein omkaderd met netten, die voorzien zijn van stroom. Zo zorgen we er voor dat ze niet buiten de netten kunnen komen en daarmee een gevaar voor mens of verkeer zouden kunnen worden.

Nabbegat | Landschapsbeheer beheert met inzet van schaapskuddes natuurgebieden, dijken, heidegebieden en iedere andere gewenste soort natuur waarbij ecologische meerwaarde gewenst is. Wij ondersteunen gemeenten, waterschappen en natuurorganisaties als Natuurmonumenten met het beheer van natuurgebieden. Begrazing met schapen geeft ruimte aan de natuur. Zaden en sporenelementen worden door de vacht en de mest van de schapen verspreid, waardoor een boeiende begroeiing ontstaat. Onze activiteiten voeren we uit in de regio van Veghel tot Boxmeer, van Lithoijen tot aan Zeeland."

Schapenhouder Wim Jans heeft de afgelopen jaren op zijn terrein Landgoed Nabbegat gerealiseerd; een zorglandgoed dat plaats biedt aan een bijzondere woonvorm voor ca. 15 mensen met een geheugenstoornis (dementie), onder de formule van De Herbergier. Zie daarvoor verder het hoofdstuk Links > Zorg. Door de realisatie van dit nieuwe landgoed wordt ca. 30 ha nieuwe natuur gerealiseerd, die tevens een belangrijke schakel vormt in de ecologische verbinding tussen De Maashorst en de Reekse Heide. De oude stuifduinen van de ‘Nabbegatse berg’ worden hersteld en er wordt een uitkijkpunt ingericht.

De Landgoedregeling maakt het volgende mogelijk: 14,3 ha nieuwe natuur (boszoom) langs de huidige bosrand; 16 ha blijft agrarische grond; 2 geschakelde woningen, 2 vrijstaande woningen en een woon-zorgcomplex. Onder de Ruimte voor Ruimte-regeling worden 2 woningen gerealiseerd, in ruil voor sloop van ca. 2000 m2 agrarische bebouwing en beëindiging van de varkens- en rundveehouderijen op Nabbegat 9 en Zevenhuis 4. Op eerstgenoemde locatie wordt het agrarisch bedrijf voortgezet als extensieve schapenhouderij. Het resultaat: 16 ha nieuwe natuur; struweel en hakhoutbos aan de randen van de bolle akker ter inpassing van storende bebouwing; akker met oude gewassen en natuurlijk grasland; beleefbare historische bolle akker; herstel historisch pad (drift) over de bolle akker; wijst weer zichtbaar en beleefbaar in het landschap; 12 ha bos in de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), waardoor de natuur- en belevingswaarde wordt versterkt.

- "In de Raamvallei wordt door Waterschap Aa en Maas samen met inwoners en gebiedspartners hard gewerkt aan een toekomstbestendig watersysteem. Zo kan er goed ingespeeld worden op peilschommelingen als gevolg van klimaatverandering, oftewel: voldoende water bij droogte en niet te veel water bij flinke buien. Dit moet er voor zorgen dat zowel natuur als landbouw van een zo optimaal mogelijk (grond)waterpeil kunnen genieten. Anno februari 2021 ligt het Ontwerp-Projectplan voor het oplossen van het droogteprobleem in het gebied Straatsven nabij het dorp Zeeland ter inzage.

Droogteprobleem. In het Ontwerp-Projectplan worden maatregelen omschreven om het droogteprobleem tussen Straatsven en Nabbegat op te lossen. Dit gebied ligt ten westen van het dorp Zeeland en aan de noordoostkant van de Maashorst. Er is hier onvoldoende aanvoer van water, waardoor het gebied afhankelijk is van neerslag. Door de hoge ligging en de zandige grond zakt de grondwaterstand snel in de zomer, waardoor droogte op het land wordt ervaren door zowel agrariërs als bij de in de buurt liggende natuur in de Maashorst.

Maatregelen. Het doel van de maatregelen in het gebied Z van buurtschap Nabbegat is om meer water vast te houden in de winter en het vroege voorjaar om het droogteprobleem te beperken. Er worden daarom drie automatische stuwen geplaatst. Door het plaatsen van automatische stuwen in een beek kan beter en sneller worden ingespeeld op veranderende waterpeilen als gevolg van (hevige) neerslag of de aanvoer van water. Het moet ook niet te nat worden in het gebied en daarom worden er ook peilbuizen geplaatst om de grondwaterstanden goed te kunnen monitoren. De oplossing van het plaatsen van stuwen die het water vast kunnen houden is zowel goed voor natuur als landbouw. Na vaststelling van het definitieve Projectplan staat de uitvoering van de maatregelen gepland in september 2021. In het gebied Straatsven worden de maatregelen genomen waarbij ook de verdroging van het natuurgebied Maashorst voor een klein deel wordt verminderd. Dit is echter niet voldoende. Verdere uitvoering van maatregelen tegen verdroging in de Maashorst wordt de komende jaren in een apart project opgepakt." (bron: Waterschap Aa en Maas, februari 2021)

Terug naar boven

Links

- Zorg: - "Herbergier de Maashorst is een in 2019 nieuw gebouwde woonboerderij in buurtschap Nabbegat bij het dorp Zeeland, waar ca. 16 mensen met geheugenproblemen 24 uur per dag aandacht krijgen. Tijd hebben om aandacht te geven, is daarbij het uitgangspunt. Onze Herbergier dankt haar naam aan het er pal naastgelegen natuurgebied. De bewoners en de medewerkers genieten dagelijks van deze ‘achtertuin’, door op de duo-fiets het gebied te ontdekken of vanuit de luie stoel te kijken naar de schaapskudde van de buurman. De bewoners van Herbergier de Maashorst hebben onder meer te maken met geheugenproblemen als gevolg van dementie. Hierdoor is het niet meer mogelijk om zelfstandig te wonen.

Maar mensen die hun geheugen verliezen, verliezen niet hun ziel en hun gevoel. Ze leven in het hier en nu en zijn in staat om te genieten van wat hen in het moment wordt aangeboden. Dit besef is het vertrekpunt voor de manier waarop bewoners en medewerkers van Herbergier de Maashorst met elkaar omgaan. De deuren van de Herbergier zijn open, zodat bewoners altijd naar buiten kunnen als ze dat willen. Er is voldoende begeleiding om dat veilig te doen. Wij, Cas en Judith van der Sande, wonen als zorgondernemers ook in het huis. We zijn daardoor dagelijks aanspreekbaar voor alle bewoners, hun familie en onze medewerkers."

Reacties

(2)

Ik ben op zoek naar de verklaring van de naam Nabbegat, een buurtschap van het dorp Zeeland, Nrd. Br.

De twee mogelijke verklaringen van deze naam vindt u hierboven, in het hoofdstuk Naam.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen