Hier begint het deel van het dorp Middelbert gelegen aan de Harkstederweg, met foutief plaatsnaambord Middelbert. Want Middelbert ligt wel in de geméénte Groningen, maar het is niet de plááts Groningen.
Komend vanuit Groningen-Euvelgunne over de Olgerweg, staat keurig met blauwe plaatsnaamborden (komborden) aangegeven dat het linkerdeel onder het dorp Middelbert valt, en het rechterdeel onder het dorp Engelbert.
- Middelbert is een dorp in de provincie Groningen, gemeente Groningen. T/m 1968 gemeente Noorddijk.
- Het dorp heeft in 1978 helaas - evenals de andere dorpen in de gemeente Groningen - geen eigen postcode en woonplaatsnaam toegekend gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Groningen.
- Bij de lintbebouwing aan de Middelberterweg, de dorpskern met o.a. de kerk, staan officiële blauwe plaatsnaamborden (komborden) met de dorpsnaam. Aan de Harkstederweg, de 'buitenbuurt' van het dorp (zie bij Ligging), staan tegenwoordig komborden met de naam Groningen. Het verwarrende is dat men dan denkt de plaats Groningen binnen te komen, terwijl men de plaats Middelbert binnenkomt in de gemeente Groningen. Dienovereenkomstige komborden (net als bij de dorpskern aan de Middelberterweg) zouden dus duidelijker zijn (hint...).
- Het dorp ligt in een gebied dat in de regio bekend staat als de MEER-dorpen, wat staat voor Middelbert, Engelbert, Euvelgunne en Roodehaan. Waarbij eigenlijk alleen de eerste twee dorpen zijn. Euvelgunne is een buurtschap, thans grotendeels bedrijventerrein ZW van het dorp, en Roodehaan is een buurtschap van een handvol panden Z van Engelbert.
- Het dorp ligt in het in ontwikkeling zijnde nieuwe woongebied Meerstad, welke naam verwijst naar het inmiddels gerealiseerde meer aldaar, en naar het hiervoor vermelde begrip MEER-dorpen. Het dorp zal wel zijn dorpse karakter behouden.
- Onder het dorp Middelbert valt in de praktijk ook de buurtschap Euvelgunne, voor de postadressen valt Euvelgunne echter - want net als het dorp - onder de stad Groningen.
Terug naar bovenIn het Gronings
Milbert.
Oudere vermeldingen
1299 Middelberd, 1332 Middelberde, 1794 Middelbert.
Naamsverklaring
Betekent middel 'in het midden gelegen' bert 'huizengroep, buurt'.(1)
- Middelbert ligt O van Groningen, W van Harkstede, N van Engelbert.
- Bijzonder is dat het dorp uit 3 kernen bestaat; de kern met de kerk rond de Middelberterweg, een buurtje aan de N zijde van de Olgerweg, en een 'buitenbuurtje' rond de Harkstederweg NO van de Middelberterweg, gelegen direct Z van het dorp Ruischerbrug. De Harkstederweg loopt O parallel aan de Borgweg, direct nadat de Hoofdweg, vanuit Harkstede gezien, Borgweg gaat heten. Tot in de jaren negentig stonden in deze omgeving nog richtingbordjes naar respectievelijk Middelbert-Middelberterweg en idem Harkstederweg.
- Nog een bijzonderheid is dat de meeste panden aan de Hoofdweg van Harkstede naar Groningen onder Harkstede (gem. Groningen, t/m 2016 gem. Slochteren) vallen, maar dat enkele panden al sinds 1969 onder de gemeente Groningen vallen, omdat zij W van de Hoofdweg liggen, en langs de Hoofdweg de gemeentegrens Slochteren-Groningen liep*. Deze panden - gelegen op een 'eilandje' tussen de Hoofdweg en de Borgsloot in het verlengde van de Olgerweg - liggen geografisch dus aan de Hoofdweg te (Klein) Harkstede, maar voor de postadressen lagen de 2 panden Z van de Olgerweg aan de Engelberterweg in Engelbert, en het pand N van de Olgerweg aan de Middelberterweg in Middelbert, welke twee wegen in werkelijkheid ca. 500 meter naar het W parallel aan de Hoofdweg lopen. Tegenwoordig liggen de panden allemaal aan de Engelberterweg, en betreft het 5 huisnummers, zijnde resp. van N naar Z de nrs. 1, 27a, 27b, 27 en 29. Vanouds waren deze panden vanuit de Middelberterweg te bereiken, middels een weggetje in het verlengde van de Olgerweg, maar tegenwoordig niet meer.
* In 2017 is het W buitengebied van Harkstede naar de gem. Groningen overgegaan in het kader van de ontwikkeling van het Meerstad-gebied.
- Nóg een geografische bijzonderheid: de grens tussen het dorp en buurdorp Engelbert loopt midden door de Olgerweg, die haaks op de beide 'dorpswegen' van deze dorpen naar Groningen-Euvelgunne en de buurtschap Oude Roodehaan loopt. Als je over die weg komt vanuit Groningen, staat links van de weg een plaatsnaambord `Middelbert gem. Groningen` en rechts van de weg een bord `Engelbert gem. Groningen`. Volgens ons is dit een unicum in ons land, in die zin dat er weliswaar veel meer wegen zijn waar gemeente- en/of dorpsgrenzen door het midden van de weg lopen, maar dat staat elders doorgaans* niet expliciet met de respectievelijke plaatsnaamborden aangegeven.
* Wat ons betreft: 'helaas', dus hopelijk is dit een inspirend voor soortgelijke situaties elders in het land.
In 1840 heeft Middelbert 19 huizen met 94 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 70 huizen met ca. 170 inwoners.
Terug naar bovenDorpsvisie
"In 2009 is de eerste Dorpsvisie opgesteld voor de MEER-dorpen (Middelbert, Engelbert, Euvelgunne en Roodehaan). De hoofdprioriteiten van die visie waren 1. Verkeer (verkeersplan opstellen), 2. Onderwijs/cursussen (behoud van de Driebondschool), 3. Recreatie en toerisme (ommetjes realiseren), 4. Woningbouw (realiseren woningen voor starters) en 5. Cultuur en sport (creëren meer buitensportgelegenheid). Deze prioriteiten zouden tussen de één en tien jaar gerealiseerd moeten worden en tot mijn genoegen kan ik stellen dat de meerderheid van de hoofdprioriteiten ook daadwerkelijk gerealiseerd is: de Driebondschool verhuist in 2022 naar een prachtig nieuw gebouw bij het MFC; een aantal jongeren heeft een woning gevonden in het voormalige Groene Kruisgebouw en - naast het Ommetje Meerstad - zijn meerdere ommetjes in de dorpen gerealiseerd, meestal gewoon door ze te lopen. Met de gemeente wordt inmiddels druk overleg gepleegd over verbetering van het sportcomplex en inrichting van het nieuwe schoolplein.
Alleen met het verkeersplan wil het maar niet vorderen, ondanks de diverse pogingen van de Werkgroep Verkeer om een dergelijk plan door de gemeente in samenwerking met Bureau Meerstad op te laten stellen. Kortom, de Dorpsvisie 2009 heeft - dankzij de inzet van velen - mooie resultaten opgeleverd. Echter, de tijd schrijdt voort en diverse veranderingen in de omgeving maakten het noodzakelijk dat wij als bestuur van de Belangenverenging wederom onze dorpelingen raadpleegden om ook voor de toekomst weer een visie te ontwikkelen. Een visie op hoe wij de komende jaren in onze dorpen Middelbert, Engelbert, Euvelgunne en Roodehaan willen leven. Wat wij in stand willen houden of willen veranderen. En hoe wij om moeten gaan met de woningbouw, die oprukt vanuit Stad en Meerstad. En hoe wij aankijken tegen een windturbinepark in een van onze dorpen. Ook zijn er in 2021 spontaan door een groep dorpelingen -verenigd in de werkgroep MEER-Bos - plannen gemaakt om een recreatiebos aan te planten langs de A7 en om het Driebondsbos daarbij te behouden. En wat moet er gebeuren met het autoverkeer dat alleen maar toeneemt en verder zal toenemen, bijvoorbeeld op de Middelberterweg, Olgerweg en Winschoterweg. Nog steeds vraagt dat om een integraal verkeersplan om de verkeersveiligheid in de dorpen te verbeteren.
Voor u ligt de Dorpsvisie MEER-dorpen 2021. Met veel moeite en inzet is deze door de Werkgroep Dorpsvisie opgesteld, waarbij de contactbeperkingen ten gevolge van de Corona-uitbraak hen heel veel parten heeft gespeeld. Deze visie is voor ons als bestuur leidend bij onze overleggen met andere instanties zoals de gemeente Groningen en Bureau Meerstad. Dank zijn we verschuldigd aan de Gemeente en Provincie Groningen voor het financieel mogelijk maken van deze dorpsvisie. Ook dank ik namens de Belangenverenging iedereen, die heeft deelgenomen aan het tot stand brengen van deze dorpsvisie en met name de onvermoeibare Werkgroep Dorpsvisie. Wij hopen van harte dat zowel in de Omgevingsvisie van de gemeente Groningen als in de stedenbouwkundige plannen van Bureau Meerstad en de energietransitie-plannen van de provincie Groningen goed rekening gehouden wordt met de wensen en belangen van de dorpsbewoners en de leefbaarheid in de eeuwenoude, karakteristieke, gezellige, saamhorige en fijn-om-te-wonen MEER-dorpen Middelbert, Engelbert, Euvelgunne en Roodehaan. Marina Weel, voorzitter van het bestuur van de Belangenvereniging."
Meerstadlaan
De gemeente Groningen gaat een nieuwe 4-baans weg aanleggen om de snelgroeiende uitbreidingslocatie Meerstad (NW van Harkstede) beter met de stad te verbinden. In de voorkeursroute van het college begint deze weg Z van de Driebondsweg en loopt daarbij door de bebouwde kom van lintdorp Middelbert naar Meerstad. De inwoners van dat dorp zijn daar natuurlijk niet blij mee. Daarom heeft de Belangenvereniging MEER-dorpen een alternatieve route bedacht. Deze route volgt de Driebondsweg en buigt dan af naar Meerstad en als dit niet mogelijk blijkt, dan dringt ze aan op een tunnel onder de Middelberterweg.
Volgens wethouder Roeland van der Schaaf is het probleem met de alternatieve routes dat die voor verkeersoverlast bij Klein Harkstede zorgen. Verder is een tunnel de kostbaarste oplossing. Bovendien moet voor een alternatieve route een nieuwe procedure worden opgestart en dit zorgt voor de nodige vertraging. De wethouder ziet dit gezien de groei van het inwonertal van Meerstad niet zitten. De weg moet er wat hem betreft snel komen. Van der Schaaf benadrukt (in een gemeenteraadsvergadering d.d. januari 2018 over dit onderwerp) dat bij de keuze van de route zo veel mogelijk rekening is gehouden met de cultuurhistorie. Wordt vervolgd dus...
Update december 2021: "Om Meerstad bereikbaar te houden voor alle inwoners, is een veilige en snelle verkeersroute van groot belang. Daarom wordt de HOW (hoofdontsluitingsweg) Meerstadlaan aangelegd. Deze weg verbindt Meerstad met de N46, ter hoogte van afrit 1, Meerstad. Onderdeel van de HOW is de onderdoorgang Middelberterweg. Na overleg in 2019 met diverse belangengroepen en inwoners is een onderdoorgang als meest wenselijk naar voren gekomen, omdat door deze oplossing de Middelberterweg op dezelfde hoogte blijft liggen. Zo wordt de uitstraling van het eeuwenoude lint niet aangetast en behoudt Middelbert zijn dorpse karakter. Schagen Groep heeft een traditioneel robuuste bouwmethode aangeboden door de onderdoorgang uit te voeren als een ‘betonnen bak’. Om te voldoen aan de esthetische eindsituatie ‘verdwijnt’ de betonbak onder de grond. De taluds worden glooiend afgewerkt en ingezaaid, waardoor de onderdoorgang opgaat in het landschap. Het project start in februari 2022 en beoogt in juli 2023 te worden opgeleverd." (bron: Bureau Meerstad)
- In 2011 zijn delen van Middelbert (en buurdorp Engelbert) ingericht als 30 km-gebied.
Terug naar boven- De Hervormde kerk van Middelbert is een van oorsprong laatromaanse kerk, met als oudste gedeelte het oostelijke travee. Het interieur is fraai ingericht met een preekstoel met trap en doophek uit 1743, en vier avondmaalsbanken met gesneden opzetstukken. De banken zijn okergeel geverfd met zwarte biezen. Uniek zijn de kepervormige kaarsnisjes met wijdingskruisen die in de muren zijn uitgespaard. Er liggen grafstenen in de kerk die dateren vanaf 1601. Het uiterlijk van de kerk is een aantal keren sterk gewijzigd. De kerk is eigendom van Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). Een culturele commissie beheert en exploiteert de kerk. Er worden regelmatig lezingen en concerten in de kerk gegeven.
- Ook de pastorie uit 1744 op nr. 30 is evenals de kerk een rijksmonument.
- "In het lintdorp Middelbert ligt, tegenover het Romaanse kerkje, een Oldambtster boerderij uit 1895. De boerderij heeft zijn agrarische functie verloren en is in 2007 verbouwd tot woonboerderij. De karakteristieken van dit Oldambster type zijn gebruikt bij de transformatie zoals de houten gebinten en de opbouw van formeel voorhuis en informele schuur. Het oorspronkelijke woongedeelte in het voorhuis wordt uitgebreid door de schuur deels bij de woning te betrekken. Zo wordt een relatie gemaakt met de aan de achterzijde gelegen Middelberterplas. De lange gang verbindt de twee woonfuncties aan voor- en achterzijde van de boerderij: de woonkamer in het oude voorhuis en de woonkeuken. De gang creëert een lange zichtlijn door de woning naar de kerk en de plas. In de hoge hal en gang zijn de oude houten gebinten zichtbaar. De slaapkamers zijn als ‘huisjes’ in de gang geplaatst en vormen intieme ruimtes. Door deze ingreep ontstaat een woning met veel ruimtelijkheid en licht die de locatie optimaal benut." (bron: Specht Architectuur en Stedenbouw)
Terug naar boven- De klokkentoren wordt in de nacht van oud en nieuw door de inwoners gebruikt voor het traditionele 'kloksmeren'.
Terug naar boven- Ommetjes zijn korte wandelroutes, die door Landschapsbeheer Groningen en bewoners zijn uitgezet in en rond hun dorp in de provincie Groningen. Vaak lopen ze over historische paden. Ommetjes maken het landschap toegankelijk en beleefbaar. Voor bewoners zijn het heerlijke zondagmiddag- en zomeravondwandelingen, voor bezoekers een ontspannen en leuke manier om de provincie te ontdekken. Het in 2016 gerealiseerde Ommetje Meerstad, Middelbert en Engelbert is een wandelroute van 7,8 kilometer door zowel het nieuwe woon- en recreatiegebied Meerstad, als door de in de titel van de wandeling genoemde oude dorpen in het gebied. Hiermee krijg je een goed beeld van de prachtige natuur in het gebied, de historie en de actuele ontwikkelingen.
Wethouder Roeland van der Schaaf: “Meerstad is veel meer dan alleen een woonwijk. Het is een gebied met enorm veel maatschappelijke, cultuurhistorische en recreatieve kwaliteiten, waar mensen van kunnen en mogen genieten. Daarom zijn we heel blij dat dit ommetje is gerealiseerd en letterlijk een verbinding maakt tussen de nieuwe en de bestaande omgeving.“ Het is het 27e ommetje in provincie Groningen. Onder de link vind je de brochure van het ommetje, die naast de route ook een aantal bezienswaardigheden en historische weetjes beschrijft. De brochure is ook te verkrijgen in het Informatiecentrum.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Middelbert (online te bestellen).
Terug naar boven- Nieuws: - De ca. tweemaandelijkse dorpskrant MEER-nieuws is via de link ook online te lezen (ook oudere nummers).
- Belangenorganisatie: - Belangenvereniging MEER-dorpen*.
* Wat deze afkorting betekent, kun je hierboven lezen onder het kopje Status.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de lokale begraafplaats. - Lidmaten Middelbert 1630-1811.
Reactie toevoegen