Middelbert, een van de Baarle-Nassau-achtige situaties alhier: links het buitenbuurtje van Middelbert aan de Harkstederweg met foutief plaatsnaambord Groningen, rechts een doodlopend zijweggetje genaamd Hoofdweg, met 2 panden 'in' Harkstede.
- Middelbert is een dorp in de provincie Groningen, in de streek Duurswold, gemeente Groningen. T/m 1968 gemeente Noorddijk.
- Het dorp Middelbert heeft helaas - evenals de andere dorpen in de gemeente Groningen - destijds geen eigen postcode en woonplaatsnaam toegekend gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom 'in' Groningen.
- Bij de lintbebouwing aan de Middelberterweg, de dorpskern met o.a. de kerk, staan officiële blauwe plaatsnaamborden (komborden) met de naam Middelbert. Aan de Harkstederweg, de 'buitenbuurt' van het dorp (zie bij Ligging), staan tegenwoordig komborden met de naam Groningen. Het verwarrende is dat men dan denkt de plaats Groningen binnen te komen, terwijl men de plaats Middelbert binnenkomt in de gemeente Groningen. Dienovereenkomstige komborden (net als bij de dorpskern aan de Middelberterweg) zouden dus duidelijker zijn (hint...).
- Het dorp ligt in een gebied dat in de regio bekend staat als de MEER-dorpen, wat staat voor Middelbert, Engelbert, Euvelgunne en Roodehaan. Waarbij eigenlijk alleen de eerste twee dorpen zijn. Euvelgunne is een buurtschap, thans grotendeels bedrijventerrein ZW van Middelbert, en Roodehaan is een buurtschap van een handvol panden Z van Engelbert.
- Middelbert ligt in het in ontwikkeling zijnde nieuwe woongebied Meerstad, welke naam is afgeleid van het in ontwikkeling zijnde meer aldaar, maar ook te maken heeft met het hiervoor vermelde begrip MEER-dorpen. Het dorp zal wel zijn dorpse karakter behouden.
- Onder het dorp Middelbert valt in de praktijk de buurtschap Euvelgunne, voor de postadressen valt Euvelgunne echter, evenals Middelbert, onder de stad Groningen.
Terug naar bovenIn het Gronings
Milbert.
Oudere vermeldingen
1299 Middelberd, 1332 Middelberde, 1794 Middelbert.
Naamsverklaring
Betekent middel 'in het midden gelegen' bert 'huizengroep, buurt'.(1)
- Middelbert ligt O van Groningen, W van Harkstede, N van Engelbert.
- Bijzonder is dat het dorp uit 3 kernen bestaat; de kern met de kerk rond de Middelberterweg, een buurtje aan de N zijde van de Olgerweg, en een 'buitenbuurtje' rond de Harkstederweg NO van de Middelberterweg, gelegen direct Z van het dorp Ruischerbrug. De Harkstederweg loopt O parallel aan de Borgweg, direct nadat de Hoofdweg, vanuit Harkstede gezien, Borgweg gaat heten (want op grondgebied van de gemeente Groningen komt). Tot in de jaren negentig stonden in deze omgeving nog richtingbordjes naar respectievelijk Middelbert-Middelberterweg en Middelbert-Harkstederweg.
- Nog een bijzonderheid is dat de meeste panden aan de Hoofdweg van Harkstede naar Groningen onder Harkstede (gem. Groningen, t/m 2016 gem. Slochteren) vallen, maar dat enkele panden al sinds 1969 onder de gemeente Groningen vallen, omdat zij W van de Hoofdweg liggen, en langs de Hoofdweg de gemeentegrens Slochteren-Groningen liep*. Deze panden - gelegen op een 'eilandje' tussen de Hoofdweg en de Borgsloot in het verlengde van de Olgerweg - liggen geografisch dus aan de Hoofdweg te (Klein) Harkstede, maar voor de postadressen lagen de 2 panden Z van de Olgerweg aan de Engelberterweg in Engelbert, en het pand N van de Olgerweg aan de Middelberterweg in Middelbert, welke twee wegen in werkelijkheid ca. 500 meter naar het W parallel aan de Hoofdweg lopen. Tegenwoordig liggen de panden allemaal aan de Engelberterweg, en betreft het 5 huisnummers, zijnde resp. van N naar Z de nrs. 1, 27a, 27b, 27 en 29. Vanouds waren deze panden vanuit de Middelberterweg te bereiken, middels een weggetje in het verlengde van de Olgerweg, maar tegenwoordig niet meer.
* In 2017 is het W buitengebied van Harkstede naar de gem. Groningen overgegaan in het kader van de ontwikkeling van het Meerstad-gebied.
- Nóg een geografische bijzonderheid: de grens tussen Middelbert en Engelbert loopt midden door de Olgerweg, die haaks op de beide 'dorpswegen' van deze dorpen naar Groningen-Euvelgunne en de buurtschap Oude Roodehaan loopt. Als je over die weg komt vanuit Groningen, staat links van de weg een plaatsnaambord `Middelbert gem. Groningen` en rechts van de weg een bord `Engelbert gem. Groningen`. Volgens ons is dit een unicum in ons land, in die zin dat er weliswaar veel meer wegen zijn waar gemeente- en/of dorpsgrenzen door het midden van de weg lopen, maar dat staat elders doorgaans* niet expliciet met de respectievelijke plaatsnaamborden aangegeven.
* Wat ons betreft: 'helaas', dus hopelijk is dit een inspirend voor soortgelijke situaties elders in het land.
- En last but not least nog één: vanuit de genoemde Harkstederweg loopt een tegenwoordig doodlopend weggetje naar de laatste boerderij die nog over is van de vroegere buurtschap Botterdörst (die vanouds onder het dorp Garmerwolde gem. Ten Boer viel, en in 1962 met een grenscorrectie naar de gem. Slochteren is gegaan). Maar omdat de Harkstederweg in de gem. Groningen ligt en dit pand nét in de gem. Slochteren lag* (en daarmee kern Harkstede), wordt dit zijweggetje van de Harkstederweg als Hoofdweg betiteld (omdat alle panden aan de Harkstederweg onder de gem. Groningen vallen). Het betreft Hoofdweg 227 (voorheen ook nr. 229, die nu niet meer bestaat), die dus niet aan de eigenlijke Hoofdweg ligt, die begint pas een klein stukje zuidelijker, maar aan een zijweggetje van de Harkstederweg dat toch Hoofdweg wordt genoemd omdat het in een andere gemeente ligt.
* In 2017 is het hele W buitengebied van Harkstede, dus ook dit pand, middels grenscorrectie - ook - naar de gemeente Groningen overgegaan, in het kader van de ontwikkeling van het Meerstad-gebied.
Al met al een Baarle-Nassau in het klein dus, dat Middelbert...
Terug naar bovenIn 1840 heeft Middelbert 19 huizen met 94 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 70 huizen met ca. 170 inwoners.
Terug naar boven- De gemeente Groningen wil een nieuwe 4-baans weg aanleggen om de snelgroeiende uitbreidingslocatie Meerstad (NW van Harkstede) beter met de stad te verbinden. In de voorkeursroute van het college begint deze weg Z van de Driebondsweg en loopt daarbij door de bebouwde kom van lintdorp Middelbert naar Meerstad.
De inwoners van dat dorp zijn daar natuurlijk niet blij mee. Daarom heeft de Belangenvereniging MEER-dorpen (= Middelbert, Engelbert, Euvelgunne en Roode Haan) een alternatieve route bedacht. Deze route volgt de Driebondsweg en buigt dan af naar Meerstad en als dit niet mogelijk blijkt, dan dringt ze aan op een tunnel onder de Middelberterweg.
Volgens wethouder Roeland van der Schaaf is het probleem met de alternatieve routes dat die voor verkeersoverlast bij Klein Harkstede zorgen. Verder is een tunnel de kostbaarste oplossing. Bovendien moet voor een alternatieve route een nieuwe procedure worden opgestart en dit zorgt voor de nodige vertraging. De wethouder ziet dit gezien de groei van het inwonertal van Meerstad niet zitten. De weg moet er wat hem betreft snel komen. Van der Schaaf benadrukt (in een gemeenteraadsvergadering d.d. januari 2018 over dit onderwerp) dat bij de keuze van de route zo veel mogelijk rekening is gehouden met de cultuurhistorie. Wordt vervolgd dus...
- In 2011 zijn delen van Middelbert (en buurdorp Engelbert) ingericht als 30 km-gebied.
Terug naar boven- De Hervormde kerk van Middelbert is een van oorsprong laatromaanse kerk, met als oudste gedeelte het oostelijke travee. Het interieur is fraai ingericht met een preekstoel met trap en doophek uit 1743, en vier avondmaalsbanken met gesneden opzetstukken. De banken zijn okergeel geverfd met zwarte biezen. Uniek zijn de kepervormige kaarsnisjes met wijdingskruisen die in de muren zijn uitgespaard. Er liggen grafstenen in de kerk die dateren vanaf 1601. Het uiterlijk van de kerk is een aantal keren sterk gewijzigd. De kerk is eigendom van Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). Een culturele commissie beheert en exploiteert de kerk. Er worden regelmatig lezingen en concerten in de kerk gegeven.
- Ook de pastorie uit 1744 op nr. 30 is evenals de kerk een rijksmonument.
Terug naar boven- De klokkentoren wordt in de nacht van oud en nieuw door de inwoners gebruikt voor het traditionele 'kloksmeren'.
Terug naar boven- Ommetjes zijn korte wandelroutes, die door Landschapsbeheer Groningen en bewoners zijn uitgezet in en rond hun dorp in de provincie Groningen. Vaak lopen ze over historische paden. Ommetjes maken het landschap toegankelijk en beleefbaar. Voor bewoners zijn het heerlijke zondagmiddag- en zomeravondwandelingen, voor bezoekers een ontspannen en leuke manier om de provincie te ontdekken. Het Ommetje Meerstad, Middelbert en Engelbert is een wandelroute van 7,8 kilometer door zowel het nieuwe woon- en recreatiegebied Meerstad, als door de in de titel van de wandeling genoemde oude dorpen in het gebied. Hiermee krijg je een goed beeld van de prachtige natuur in het gebied, de historie en de actuele ontwikkelingen.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Middelbert (online te bestellen).
Terug naar boven- Nieuws: - De tweemaandelijkse dorpskrant MEER-nieuws is via de link ook online te lezen (ook oudere nummers).
- Belangenvereniging: - Belangenvereniging MEER-dorpen*.
* Wat deze afkorting betekent, kun je hierboven lezen onder het kopje Status.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Middelbert. - Lidmaten Middelbert 1630-1811.
Reactie toevoegen