Marken

Plaats
Dorp
Waterland
Waterland
Noord-Holland

NH gemeente Marken in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Marken in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Marken in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Marken

Terug naar boven

Status

- Marken is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek en gemeente Waterland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1990.

- Wapen van de voormalige gemeente Marken.

- Onder het dorp Marken vallen ook de buurtschappen Grotewerf, Moeniswerf, Rozewerf en Wittewerf.

Terug naar boven

Naam

In het dialect
Mereke.

Terug naar boven

Ligging

Marken ligt O van Monnickendam en was vroeger een eiland. Sinds 1957, toen het door een dijk met het vasteland werd verbonden, is het een schiereiland. Vroeger, toen het eiland nog aan zee lag (de Zuiderzee), overstroomde het bij vloed. Daarom werden de woningen op hoogten gebouwd, die men hier "werf" noemt. Daarom eindigen de namen van diverse buurten op het eiland ook op "werf".

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Marken 165 huizen met 746 inwoners, verdeeld in de buurten Monnikenwerf of Kerkbuurt 95/439 (huizen/inwoners), Nieuwebuurten 25/108, De Kets 4/15, Wittewerf 9/42, Rozewerf 17/25, Moeneswerf 6/54 en Grootewerf 9/63. Tegenwoordig heeft het dorp (inclusief de buurtschappen) ca. 700 huizen met ca. 1.900 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

- Geschiedenis van Marken.

- "Het Marker Museum toont sinds 1983 leven, werk en tradities van dit voormalige eiland met zijn rijke cultuur. De fraaie collectie vind je op een unieke locatie: zes gekoppelde, historische woningen in het oude centrum, aan het centrale deel van de Kerkbuurt dat de Markers ‘de street’ noemen. Een deel van het museum heeft zijn oorspronkelijke indeling behouden als 19e-eeuwse woning van een Marker vissersfamilie. Karakteristiek zijn hier de wanden, behangen met veel borden en prenten, de spanen dozen waarin klederdrachtonderdelen werden bewaard, het open vuur, de regenwaterbak, de bedstee en de beschilderde kasten.

Door de beperkte ruimte tonen wij steeds een wisselend deel van onze omvangrijke collectie, ook via een jaarlijkse thematentoonstelling: textiel en klederdracht, keramiek, schilderijen en prenten, gebruiksvoorwerpen, volkskunst (o.a. houtsnij- en borduurwerk) en het bijzondere oeuvre van de Marker Jan Moenis (1875-1953) die allerlei objecten beschilderde: kappendozen, klompen en ‘schoolborden’ (schooltassen). Een audiovisuele presentatie belicht de geschiedenis van Marken en de klederdracht die nog altijd in ere wordt gehouden. In de museumwinkel is een klein, aantrekkelijk aanbod van artikelen te koop (boeken, kaarten etc.)."

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Wim Terlouw is nog de enige melkveehouder op Marken. Hij is hier in 2006 vanuit Leerdam naartoe verhuisd. Het eiland zocht een opvolger voor de melkveehouder die gestopt was. Doel van de melkveehouderij is om het historische weidelandschap met de bijbehorende weidevogels in stand te houden. En dat is inmiddels goed gelukt: Wim en zijn vrouw Jeanine hebben volgens de principes van agrarisch natuurbeheer een paradijs gecreëerd voor grutto’s en andere weidevogels. Deze vogels, die langzaam verdwijnen uit het Nederlandse landschap, zijn in grote aantallen teruggekeerd naar het eiland om daar te broeden en hun kuikens groot te brengen. De in 2016 verschenen film Het Wonder van Marken vertelt het innemende verhaal van de terugkeer van de grutto op het eiland.

- De waterveiligheid op het eiland voldoet niet aan de huidige eisen. Een deel van de dijk heeft stabiliteitsproblemen of is te laag. Advies- en ingenieursbureau Grontmij heeft in opdracht van Rijkswaterstaat anno 2015 alternatieven uitgewerkt voor de dijkversterking voor Marken. Grontmij heeft de alternatieven beoordeeld op technische haalbaarheid, omgevingseffecten, kosten, en heeft ze getoetst aan de wensen van omwonenden en belanghebbenden. De uitkomst vormde de basis voor de keuze van een voorkeursalternatief dat in 2016 is vastgesteld. Het versterkingsproject leidt niet alleen tot een veilig, maar ook een markant en leefbaar Marken. Het voorkeursalternatief zal voldoen aan de normen uit het Deltaprogramma en anticipeerde op het Wettelijk Toetsingsinstrumentarium 2017.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Marken heeft 150 rijksmonumenten, die vrijwel allemaal betrekking hebben op de houten huizen.

- Marken heeft 11 gemeentelijke monumenten.

- De Hervormde (PKN) Grote Kerk op Marken (Kerkbuurt 13) is een rijksmonumentale driebeukige pseudobasiliek. De kerk is tussen 1903 en 1904 naar ontwerp van A. H. L. Kups gebouwd. De huidige kerk is een vervanger van een Waterstaatskerk.De kerktoren bestaat uit drie geledingen, de toren is eveneens de ingang naar het schip. In de toren hangt een in 1647 door Joannes van Trier gegoten klok. De klok heeft een diameter van 808 mm. Het uurwerk, uit 1907, is mechanisch en is van de hand van J. L. de Looze. De torenspits is ingesnoerd, deze begint als vierkante toren en na de knik gaat deze over in achtkantig. Het schip vertoont stijlelementen uit de neorenaissance, maar ook uit de neogotiek. Door deze combinatie is de kerk in een zogeheten eclectische stijl gebouwd. De gevels zijn voorzien van steunberen en rondboogvensters. Ter versiering zijn tandfriezen onder de geprofileerde kroonlijsten aangebracht.

Het plafond is in de vorm van een tongewelf rustend op vier gietijzeren zuilen. De zuilen zijn gemaakt door ijzergieterij G. J. Wispelwey & Co.. Daar waar het schip een tongewelf heeft, hebben de zijbeuken juist vlakke plafonds. De zijbeuken zijn van het schip gescheiden door rondbogen.In het schip hangen aan het plafond drie kroonluchters uit de 17e eeuw en vijf scheepsmodellen. Het gaat om de volgende scheepstypen: twee haringbuizen uit 1600 en 1890, een van de twee heet d’Kaars; een stoomlogger uit de Tweede Wereldoorlog; een botter uit 1957; een ansjovisvlet uit 1959. Het orgel is niet het origineel, het is in 1972 gebouwd door de firma Gebroeders Van Vulpen.

- De vuurtoren staat bekend als het Paard van Marken. De huidige vuurtoren is in 1839 ontworpen door J. Valk en staat op de oostelijke punt van het eiland. De toren heeft een lichthoogte van 16 meter en een lichtbereik van 16,7 km. De toren is in 1700 begonnen als een vierkante vuurtoren, als onderdeel van een reeks van drie vuurtorens (namelijk ook nog bij De Ven en Durgerdam), waartoe in 1699 was besloten, om de route van de Waddenzee naar Amsterdam te markeren. De torens waren voorzien van olielampen volgens het ontwerp van Jan van der Heyden. In 1839 is de vierkante stenen toren vervangen door een rond ijzeren exemplaar, op de oude fundering. Later is een bakstenen gebouw met een woning en opslagplaats aan de vuurtoren gebouwd, die de toren de karakteristieke vorm gaf. In 1814 kreeg de toren een mistbel. In 1919 is de mistbel vervangen door een misthoorn. De vuurtoren heeft regelmatig last gehad van kruiend ijs. In 1971 was dit zo erg dat de toren enkele centimeters van zijn plaats werd geduwd.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- De Marker Evenementen Stichting (MES) organiseert door het jaar heen diverse evenementen, zoals Paaseieren zoeken, Koningsdag, de Marker Havenfeesten en de Sinterklaasintocht.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Marken, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Marken (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Marker Nieuws.

- Dorpshuis: - "Dorpshuis Het Trefpunt huisvest een wijksteunpunt, schoonheidssalon Beauté Pour Vous, Fysiogroep Waterland, diverse vergaderruimten, een dagopvang en rustruimte. Nieuw is ook de fitnessruimte, waar zelfstandig of onder professionele begeleiding kan worden getraind. Naast het feit dat wij al jaren de thuisbasis zijn voor o.a. Stichting Openbare Bibliotheek Marken, Muziekvereniging Juliana, Bridgeclub De Breg, Toneelvereniging 't Voetlicht en het Marker Mannenkoor, zijn er vele andere activiteiten en evenementen die in het Dorpshuis plaatsvinden. Onze diverse zalen zijn geschikt voor feesten, bruiloften, partijen, rouwdiensten, seminars, conferenties e.d. Catering van hapjes, drankjes en buffetten is ook mogelijk. Ook beschikken wij over een scherm en beamer."

- Onderwijs: - "Basisschool De Rietlanden op Marken staat bekend als een prettige, dynamische basisschool. De school heeft een open karakter en is toegankelijk voor iedereen die onze uitgangspunten deelt. De Rietlanden is een bijzondere school. Dit betekent dat wij uitgaan van een bepaalde levensbeschouwing namelijk: Protestants-Christelijk onderwijs. Wij willen vanuit Christus ons onderwijs gestalte geven en besteden dagelijks aandacht aan levensbeschouwing. Ieder mens, dus ook ieder kind is uniek. De aandacht voor het individuele kind staat voorop. Wij houden rekening met verschillen in mogelijkheden, aanleg en belangstelling. Wij willen de kinderen laten opgroeien in een sfeer waarin mensen in elkaar geloven, elkaar vertrouwen, waarderen en elkaar weten te respecteren. Wij trachten de talenten van het kind zo optimaal mogelijk te benutten en te ontwikkelen. Het onderwijs in de groepen hebben we zodanig ingericht dat er optimale kansen gecreëerd worden voor leerlingen met leermoeilijkheden. Binnen de kaders van de zorg bieden we kinderen de kans om op De Rietlanden onderwijs op maat te krijgen."

- Jongeren: - "Stichting Marker Jongeren zet zich in voor de lokale jeugd. De stichting runt een discotheek genaamd "de Zonnewijzer". Zij biedt jongeren hier een ontmoetingsplaats en organiseert er maandelijks disco's en thema-avonden."

- Muziek: - "Het fanfare-orkest van de in 1910 opgerichte Muziekvereniging Juliana bestaat uit ongeveer 45 leden. Naast de jaarlijkse optredens zoals het donateursconcert in het voorjaar, het koffieconcert tijdens de Marker Havenfeesten, de kerstconcerten, sinterklaasintocht en Koningsdag zijn er (samenwerkings)optredens op Marken en in de regio en ook deelname aan een concours wordt niet geschuwd. Het orkest repeteert op vrijdagavond van 19.45-22.15 uur in dorpshuis Het Trefpunt. Tijdens alle grote evenementen op Marken is ook de malletband van Juliana muzikaal aanwezig. Zo zijn zij te zien en te horen tijdens de rondgang op Koningsdag en tijdens de sinterklaasintocht. Daarnaast doen zij regelmatig mee aan wedstrijden en vaak komen zij dan ook nog met een beker thuis. Vandaag de dag bestaat de drumband uit 28 leden. De malletband repeteert op donderdag van 20.00 uur tot 22.00 uur in dorpshuis Het Trefpunt.

De kracht van het leerlingenorkest van Juliana is dat alle leeftijden hierin kunnen meespelen; dus van 8 tot 88 jaar en van elk niveau. Of je nu net begint of in het verleden al jaren hebt gespeeld. Het opleidingsorkest is de opstap naar het groot orkest. Over het algemeen mogen leerlingen na 1 jaar les meespelen in het opleidingsorkest. Als zij hun HaFaBra diploma B hebben gehaald mogen zij de overstap maken naar het groot orkest. Uiteraard mogen zij dan nog gewoon mee blijven spelen bij het opleidingsorkest. Er worst elke vrijdag van 18.30-19.30 uur gerepeteerd in dorpshuis Het Trefpunt. De leerlingen repeteren voor de optredens die zij gedurende het jaar geven. Voor alle genoemde onderdelen geldt: kom gerust eens kijken bij een van de repetities of het ook iets voor jou is. Je bent van harte welkom."

Reactie toevoegen