Status

Losdorp is een dorp in de provincie Groningen, in de streek Hoogeland, gemeente Eemsdelta. T/m 1989 gemeente Bierum. In 1990 over naar gemeente Delfzijl, in 2021 over naar gemeente Eemsdelta.

Naam

In het Gronings
Lösdörp.

Oudere vermeldingen
1429 kopie toe Lesdorp, 1447 Lestorp, 1475 kopie Lestorpe, 1477 / 2e helft 16e eeuw / ca. 1660 Losdorp, 1568 / 1579 Leesdorp, 1595 Loesdorp.

Naamsverklaring
Misschien thet lessa thorp 'het kleine dorp'.(1)

Ligging

Losdorp ligt NW van Delfzijl, Z van Spijk, ZW van Bierum en grenst in het O aan de N33 (Delfzijl-Eemshaven).

Statistische gegevens

In 1840 heeft Losdorp 19 huizen met 94 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 70 huizen met ca. 170 inwoners.

Geschiedenis

Losdorp is van oorsprong een wierdedorp. Het dorp heeft zich later meer los van de wierde ontwikkeld. De wierde is in 2003 weer op de oorspronkelijke hoogte gebracht.

Huidige situatie

"Losdorp is een dorp om trots op te zijn en dat stralen we ook graag uit. We zijn trots op het oude idyllische dorpshart, met de mooie kerk hoog op de wierde gelegen. De hoge bomen en het vele groen maken het dorp als een parel die glanst tussen wad en stad. Via het riviertje Het Maar kun je alle kanten op varen om meer van het mooie Groningse landschap te zien." Aldus de dorpssite.

Bezienswaardigheden

- Losdorp heeft 6 rijksmonumenten, zijnde de Hervormde kerk, de begraafplaats met baarhuisje en toegangshek (dat zijn in totaal 3 rijksmonumenten), het transformatorhuisje, en boerderij Fraeylemaheerd op Westendorpweg 4.

- De Hervormde (PKN) Johanneskerk in Losdorp (Fraeilemaweg 18) is een zaalkerk, met een zadeldak tussen sluitgevels. De voorgevel staat ietwat schuin op de zijmuren. De ruimte wordt overdekt door een tongewelf dat vermoedelijk rond 1823 is aangebracht. De oorspronkelijk waarschijnlijk 13e-eeuwse kerk is in 1775 ingrijpend verbouwd. De verbouwing is vereeuwigd in een gedenksteen boven de ingang van de toren. Het kerkorgel dateert uit 1830 en is gebouwd door Nicolaus Anthony Lohman. In de oostelijke travee liggen enkele grafzerken en hardstenen tegels. De andere traveeën hebben houten vloeren. De rijk gesneden preekstoel met (nogal overmaats) klankbord en trap is in Louis XV-stijl, evenals een doophek met gesneden lezenaar en een avondmaalstafel. Ook de koperen bankkandelaars dateren uit de 18e eeuw.

De gebrandschilderde glas-in-loodramen zijn in 1937 geplaatst. De ramen zijn ontworpen door J.A.Thunack en vervaardigd door Hoving Glasindustrie te Groningen.Toen een bom in 1942 bij de boerderij vlak bij de kerk viel, zijn alle ramen uit de sponning gesprongen. De inwoners van Losdorp hebben de stukjes glas met grote zorgvuldigheid weer verzameld en dat is hen, op een paar stukjes na, ook gelukt. Na de oorlog zijn ze zorgvuldig in elkaar gezet en de ontbrekende stukjes zijn erbij gemaakt. Op het raam in de oostgevel is “De Zaaier” weergegeven. Op de overige ramen komen bijbelse en allegorische symbolen voor: duif (Heilige Geest), zandloper, druivenrank, brandend braambos, bijbel, anker. De kerk wordt nog enkele keren per jaar door de kerkelijke gemeente gebruikt, en heeft de laatste jaren ook in toenemende mate een multifunctionele bestemming. Ze biedt plaats aan diverse activiteiten, zoals exposities, lezingen en muzikale evenementen. Tevens worden er zowel trouw- als rouwplechtigheden gehouden. De kerk is sinds 2014 in bezit van Stichting Oude Groninger Kerken. - Nieuws van de Johanneskerk op Facebook.

Op de begraafplaats bij de Johanneskerk is in november 2019 een plaquette onthuld met de titel ‘Graven uit de anonimiteit’. Op de plaquette staan de namen van 103 Losdorpers die vanaf de stichting van de begraafplaats in 1893 zonder monument zijn begraven. Bestuursleden Harry Olinga en Harry Lenting van Begrafenis Vereniging Losdorp hebben de namen achterhaald. Deze namen zijn op 2 november 2019 in de Johanneskerk voorgelezen. S. Windt Reclame uit Godlinze heeft de plaquette ontworpen, met financiële steun van Dorpsbelangen, de provincie Groningen en de gemeente Delfzijl.

- Het transformatorhuisje is gebouwd rond 1925 in opdracht van het toenmalige Provinciaal Electriciteitsbedrijf van Groningen. Het gebouwtje, dat aangeduid wordt als 'Losdorp 2907', heeft een rechthoekige plattegrond en is vormgegeven in Interbellum-architectuur. Het is een voorbeeld van een type trafo met zadeldak. Het gebouw is zeer opvallend gelegen, midden op de driesprong Westendorpweg - Krommeweg. Het transformatorgebouw is van algemeen belang vanwege cultuur- en architectuurhistorische waarde: als representatief voorbeeld van een type trafo met zadeldak; vanwege de karakteristieke vormgeving uit de jaren twintig van de 20e eeuw; vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de detaillering; vanwege de opvallende ligging midden op de driesprong Westendorpweg - Krommeweg.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Losdorp, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Losdorp (online te bestellen).

Links/voorzieningen

- Algemeen: - Site van en over Losdorp.

- Belangenorganisatie: - Dorpsbelangen Losdorp.

- Dorpshuis: - Dorpshuis De Bongerd.

- Muziek: - "Shantykoor Losdorp is ontstaan doordat een stel enthousiastelingen op een dorpsfeest in 1991 het leuk vonden om samen eens iets te zingen. Dit sloeg dusdanig aan dat op 24 september 1991 besloten werd tot oprichting van het Shantykoor. Het koor bestaat thans uit 29 leden, waarvan 4 accordeonisten, 2 gitaristen en een drummer. Het geheel staat onder leiding van dirigent Harm op 't Holt. Het koor treedt gemiddeld 25 keer per jaar op in woonzorgcentra en verpleeghuizen en bij o.a. festivals, braderieën, markten of wijkfeesten. Daarnaast zijn wij een graag geziene gast op gelegenheden zoals Delfsail, Kleintje Haven Festival en de Pinksterfeesten te Delfzijl. Ons repertoire bestaat uit een ruime keuze aan gezellige meezingers, shanty’s, zeemansliedjes en diverse andere liedjes in het Gronings, Nederlands, Engels en Duits. In 2003 is onze eerste cd uitgebracht, getiteld "De hoaven van Delfziel". In 2006 is onze tweede cd uitgebracht, getiteld "De trossen los!" Iedere dinsdagavond van 20.00 tot 22.00 uur repeteren wij in Dorpshuis De Bongerd. Je bent van harte welkom om eens een kijkje te komen nemen."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Losdorp.

Volkslied

Lösdorpster Laid

Dicht bie Glins en Baairem
bie Holwier en Spiek
ligt ons klaine dörpke doar vuil wie ons riek.
Wonen mor waaineg mensen en wie kenn’ mekoar,
proaten over elkaander stoan toch ook wel kloar.
Om bie nood te helpen den benn’ wie weer ain.
Ien Lösdörp woont ’t beste dat ken elk wel zain.

’t Mooi old kerkje staait aal laang ien wind en weer.
’t Klokje ropt de mensen zundoags keer op keer.
Glaas ien lood van roamen loat de zaaier zain.
’t Woord van d’olle preekstoul is er veur elkenain.
Noa’t bezuik aan’t kerkje loop je kalm en stil
deur ons klain plantsoentje
op ’t pad van Margie Kil.

Hail veul mensen zuiken bie de zee vertier.
't Is veur ons nait neudig wie hemm’t woater hier.
Vissen en pootje boaien
dat doun wie ien’t Moar
veur plezaaierbootjes ligt ain staiger kloar.
En as midden ien winter snij en ies is
scheuveln wie op op ’t Moarke da’s beslist nait mis.

’t Neie schoultje ston dicht bie Lösdörpdter til
mos om te waaineg kiender vot, ’t was Deetman’s wil.
Kiender nou noar Spiek toe mensen wat ain gezoes
mor ’t neie schoultje is nou
veur ons ain mooi dörpshoes.
Speule, vergoadern en zingen
wie vieren feest doar soam.
Ien Lösdorp blief ‘k wonen,
‘k goa hier nait vandoan.

Tekst: D. Zwaagman-Brontsema
Melodie: Aan het Noordzeestrand

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)