Looperskapelle is een buurtschap in de provincie Zeeland, op het schiereiland en in de gemeente Schouwen-Duiveland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1812.
Looperskapelle, buurtschapsgezicht, met linksachter het voormalige gemeentehuis (Kapelleweg 19)
Looperskapelle, wapen van Looperskapelle aan de gevel van de voormalige bakkerij aan de Kapelleweg
Looperskapelle, op diverse panden in de buurtschap vind je een teken dat aangeeft hoe hoog het water kwam tijdens de watersnoodramp van 1 februari 1953, zoals hier op Kapelleweg 17.
De kerk van Looperskapelle is al eeuwen geleden afgebroken, waardoor het dorp weer tot buurtschap is 'gedegradeerd'. Het heeft nog wel een kerkhof dat niet meer in functie is, maar als rijksmonument wel goed wordt onderhouden.
Looperskapelle, Nieuwe Kerkweg, gezien vanaf nr. 2
- Looperskapelle is een buurtschap in de provincie Zeeland, op het schiereiland en in de gemeente Schouwen-Duiveland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1812. In 1813 over naar gemeente Duivendijke, die in ieder geval tot medio 19e eeuw ook wel ‘Duivendijke, Klaaskinderenkerke, Brijdorpe en Looperskapelle’ werd genoemd. In 1961 over naar gemeente Middenschouwen, in 1997 over naar gemeente Schouwen-Duiveland.
- Wapen van de voormalige gemeente Looperskapelle.
- De buurtschap Looperskapelle valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Scharendijke.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
Loopers-Kapelle, 1329 Cappella cursoris, 1840 en 1866 Looperskapelle.
Naamsverklaring
Betekent kapel 'klein godshuis' in de heerlijkheid van Looper, een Zeeuwse voornaam die men blijkens de 14e-eeuwse weergave cursor, opvatte als 'hardloper'.(1)
- De buurtschap Looperskapelle ligt ZO van Scharendijke, rond de Kapelleweg.
- Vroeger liep hier de Kapellervaart, ook wel Nieuwerkerkervaart, van de buurtschap naar Brijdorpe en Nieuwerkerke-Schutje.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Looperskapelle 25 huizen met 156 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap nog slechts een handvol panden.
Terug naar boven(dit hoofdstuk is geschreven door en © gemeentearchivaris Huib Uil van het Gemeentearchief Schouwen-Duiveland)
"Van de hand van J.H. van Dale, de man van het onvolprezen woordenboek en hoofdonderwijzer in Sluis, zijn ook schoolboekjes. Een daarvan gaf hij de titel mee: 'Zeeland. Een leesboek voor de volksschool'. In 1865 verscheen daarvan een tweede, verbeterde druk. Van Dale nam zijn jonge reizigers mee op een tocht door heel Zeeland. Alle plaatsen werden bezocht waaronder ook de kleinste. Op een echte schoolmeesterstoon klinkt het: ‘Briepe, zooals men ’t nu gewoonlijk noemt, telt in verstrooide huizen en hoeven nog geen 100 zielen. Ook Looperskapelle – een vreemde naam hé? – met dubbel zooveel bewoners en eene nieuwe in 1863 geopende school, was vroeger een dorp: van zijne kapel was in de vorige eeuw nog een deel van ’t kerkhof over. Vóór de invoering der posterijen was de post van looper der graven eene bijzondere en niet onbelangrijke betrekking. Hij die ze bekleedde - we zouden hem nu courier noemen - moest de brieven en bevelen der graven overbrengen. Nu had de looper van Brijdorpe in de 14de eeuw nabij zijn kasteel een kapel, en de naam Looperskapel zal u nu wel zoo vreemd niet meer voorkomen, hoop ik, jongelui!’.
Vast zullen de leerlingen geknikt hebben, toen de meester zijn klas rondkeek bij het laten voorlezen van deze tekst. Hoe aardig ook bedacht, toch is de verklaring iets anders. Looper is ook een persoonsnaam. Looperskapelle - de dubbele o heeft alle spelhervormingen overleefd - betekent daarom de kapel van Looper. Het was ongetwijfeld een voornaam persoon in de middeleeuwen toen het een volwaardig dorp was met een eigen kerk. Het komt in 1280 voor als Capella en in 1324 als ’s Lopers Capelle. Net zoals soortgelijke plaatsnamen is het opmerkelijk dat de plaatsnaam niet veranderd werd op het moment dat de kapel werd gewijd tot kerk. Gehechtheid aan de oude naam zorgde ervoor dat het -kapelle bleef.
Looperskapelle verviel na de middeleeuwen tot een klein dorp en nu duiden we het aan als een buurtschap. Uit het citaat blijkt dat de dorpsschool een belangrijke plaats innam. Het was aan deze school dat Suze Groeneweg verbonden was als onderwijzeres. Zij werd later het eerste vrouwelijke lid van de Tweede Kamer waar ze de belangen van de Sociaal Democratische Arbeiders Partij behartigde. De buurtschap werd ook de zetel van de gemeente Duivendijke. Ook Brijdorpe en de zeer kleine gehuchten Klaaskinderkerke en Duivendijke behoorden daartoe.
De gemeente Duivendijke was zo klein dat het herhaaldelijk met opheffing werd bedreigd. De hele gemeenteraad was tegen, behalve de voorzitter, C. Lopse Hocke, maar die was dan ook tevens burgemeester van Brouwershaven waaraan het provinciaal bestuur Duivendijke wilde toevoegen. De minister had hem bewust ook in Duivendijke benoemd om zo de weg naar samenvoeging te banen. Later, vanaf 1862, kreeg Duivendijke weer een eigen inwoner als burgemeester.
Niet dat men tegen samenwerking was, want veel langer vervulde de gemeentesecretaris van Brouwershaven dezelfde functie in Duivendijke waar hij elke dinsdagmorgen van 10-12 uur te spreken was. Duivendijke rekte zijn bestaan tot 1961 toen 16 van de 18 gemeenten werden samengevoegd tot 4 nieuwe. Het grootste deel van het grondgebied ging naar Middenschouwen, een klein deel naar Brouwershaven.
In 1888 werd een gemeentehuis in Looperskapelle gebouwd. De landbouw was het belangrijkste middel van bestaan in deze gemeente en de meeste raadsleden waren dan ook op een of andere wijze daarmee verbonden. Burgemeester J. Padmos waakte als een traditionele burgervader over de inwoners. Hij deed dat vanaf 1910 en nadat binnen twee jaar drie gemeentesecretarissen waren gekomen en gegaan, besloot hij die functie erbij te nemen. In 1941 nam Padmos afscheid - zijn anti-Duitse houding stak hij niet onder de raadstafel - om na de bevrijding in 1945 nog eventjes waarnemend burgemeester te worden.
Tijdens de raadsvergaderingen ging het er meestal gemoedelijk aan toe. Bij de behandeling van de gemeentebegroting verstoutte een van de raadsleden zich om een voorstel te doen tot het verhogen van een bepaalde post. Iedereen was het er mee eens, ook burgemeester Padmos. Maar als deze post moest worden verhoogd, dan moest de burgemeester-secretaris de hele begroting overschrijven. Bovendien moest dat ook gebeuren met het tweede exemplaar, dat naar de provincie werd gestuurd voor de goedkeuring. Snel was men het erover eens dat men dat de burgemeester niet kon aandoen. Daarom werd besloten te wachten tot de eerstvolgende wijziging. Vervolgens werd de begroting ongewijzigd vastgesteld. Gemoedelijkheid kende in Looperskapelle geen grenzen."
Terug naar boven- De Pluk- en Theetuin (Kapelleweg 27) is per 1-4-2017 gesloten.
Terug naar boven- Het kerkhof (het enige rijksmonument in de buurtschap) is de enig overgebleven herinnering aan de vroegere kerk. De aanvankelijke kapel van de heerlijkheid Looperskapelle werd later uitgebreid tot kerk, gewijd aan Sint Antonius. Deze kerk is in 1590 afgebroken ten behoeve van de fortificaties van Brouwershaven.
- Voormalig gemeentehuis (Kapelleweg 19) uit 1888.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Looperskapelle, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Algemeen: - Interviews met een aantal inwoners van Looperskapelle in de PZC (2017).
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Looperskapelle, met foto's van de grafzerken.
Reactie toevoegen