Lollum

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

lollum_collage.jpg

Lollum, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Lollum, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

lollum-waaksens_homepage.jpg

Lollum en het buurdorpje Waaksens werken op veel gebieden samen. Op de gezamenlijke website noemen ze zich ook Lollum-Waaksens en hebben ze ook een gezamenlijk plaatsnaambord, dus niet in het echt, maar wel op de site.

Lollum en het buurdorpje Waaksens werken op veel gebieden samen. Op de gezamenlijke website noemen ze zich ook Lollum-Waaksens en hebben ze ook een gezamenlijk plaatsnaambord, dus niet in het echt, maar wel op de site.

Lollum.JPG

In de verte zien we Lollum in het weidse Friese land, heerlijk zo ver het oog kan zien

In de verte zien we Lollum in het weidse Friese land, heerlijk zo ver het oog kan zien

Lollum (2).jpg

In Lollum aangekomen

In Lollum aangekomen

Lollum (3).JPG

Het mooie, witte kerkje van Lollum

Het mooie, witte kerkje van Lollum

Lollum. (2).JPG

We zijn nog steeds in Lollum

We zijn nog steeds in Lollum

lollum_landgoed_hizzard_kunstwerk.jpg

Piet Kaatstra van Landgoed Hizzard uit Lollum heeft 'twee rechterhanden', waarmee hij mooie meubels maakt van houtsoorten uit de omgeving, en ook mooie kunstwerken zoals deze, waar voorbijgangers van kunnen genieten.

Piet Kaatstra van Landgoed Hizzard uit Lollum heeft 'twee rechterhanden', waarmee hij mooie meubels maakt van houtsoorten uit de omgeving, en ook mooie kunstwerken zoals deze, waar voorbijgangers van kunnen genieten.

Lollum

Terug naar boven

Status

- Lollum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wûnseradiel.

- De inwoners werken op veel gebieden samen met die van het kleinere buurdorp Waaksens. Gezamenlijk worden zij in de praktijk dan ook wel als tweelingdorp Lollum-Waaksens beschouwd. Beide dorpen hebben nog wel eigen postcodes, plaatsnaamborden e.d.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Lollum ligt NO van het dorp Witmarsum en NW van het dorp Wommels.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Lollum 33 huizen met 169 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 150 huizen met ca. 350 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Dorpsvisie
"Voorwoord. Voor u ligt de nieuwe Dorpsvisie van Lollum-Waaksens. Reden om deze visie te ontwikkelen is gelegen in het feit dat de oude versie dateert uit 2005. Dat geeft ons de gelegenheid om te kijken naar wat er is veranderd en naar de nabije toekomst. De visie is onder andere ontstaan door de informatie die we hebben verzameld gedurende twee discussieavonden die door dorpsbelang belegd zijn voor de inwoners. Opvallend hierbij was dat er veel werd gesproken over het behoud van voorzieningen. Voor de aanwezigen was dit een belangrijke voorwaarde voor het behoud van de leefbaarheid in de beide dorpen. Dit is begrijpelijk en terecht. Tegelijkertijd ontstaat daar ook een spanningsveld, want de wereld om ons heen is veranderd en verandert nog steeds en wel in hoog tempo. Zelfs in de tijd dat we deze visie uitwerken zijn er alweer dingen veranderd. Het informatietijdperk heeft zijn intrede gedaan. De wereld is niet een beetje veranderd in tien jaar tijd, de wereld is compleet veranderd in een decennium.

Hoe gaan we daar mee om, hoe zorgen we ervoor dat ons leefomgeving plezierig en leefbaar blijft? Dit vergt van ons de moed en de bereidheid om mee te veranderen in de veranderende wereld. Alleen vasthouden aan het oude is niet de oplossing, maar wat dan wel? We proberen in deze visie een balans te vinden tussen veranderen en behouden. Dat is zoeken met elkaar naar (nieuwe) mogelijkheden. Er zijn natuurlijk bedreigingen, maar net zo goed kansen. We worden uitgedaagd om na te denken om ondanks en dankzij alle veranderingen de leefbaarheid in onze dorpen vorm te geven. Dat is een ingewikkeld maar ook een spannend proces. 31 maart 2014. Johannes Herder, Voorzitter Dorpsbelang Lollum-Waaksens."

"Inleiding. Als we het over veranderingen hebben, waar hebben we het dan over? Als we de sociaal-geografische gegevens die op de volgende pagina staan vermeld vergelijken met de cijfers van de voorgaande visie dan valt op dat het inwonertal van Waaksens stabiel is gebleven (zelfs een geringe groei) met 83 in 2003 en 87 in januari 2014. In Lollum ligt dat anders. Het blijkt dat daar krimp heeft plaatsgevonden. In 2003 telde het dorp nog 408 inwoners. In de vorige visie werd nog aangegeven dat het inwoneraantal rond de 400 bleef schommelen. In 2012 was het aantal inwoners echter al teruggelopen naar 355 mensen en per 1 januari 2014 is het teruggelopen naar 347. Deze krimp gaat geleidelijk, maar in tien jaar tijd is het inwonertal toch met 61 teruggelopen d.w.z. een terugloop van ruim 14%! Dat zijn cijfers die te denken geven. De categorie inwoners tussen de 45 en 64 jaar is met 34% relatief het grootst. Dat betekent dat de komende tijd meer mensen 65+ gaan worden (vergrijzing). De categorie die kinderen kan krijgen (25–44 jaar) is al kleiner, namelijk 20%. En het aantal jeugdigen is nog kleiner met 13%.

Dat zijn cijfers die de gemeentes waarnemen maar ook allerlei andere instanties waaronder de provincie, schoolbesturen, woningcorporaties enz. Goed onderbouwde uitbreidingsplannen (zoals nieuwbouw) terwijl er krimp plaatsvindt, daar lopen gemeentes en instanties niet warm voor. Wat betekent dit voor de school en de huurhuizen? Kortom, er komt nogal wat op ons af. Spookbeeld? Nee, maar wel de realiteit. Het is een breed gedragen wens om onze dorpen leefbaar te houden en dat kan ook, maar dan zullen we er wel met z’n allen wat aan moeten doen. In deze Dorpsvisie komen de verdere ontwikkelingen en mogelijkheden aan de orde." Aldus het Voorwoord en de Inleiding van de Dorpsvisie Lollum-Waaksens 2014-2019.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Lollum heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de Hervormde kerk en Molen Meerswal.

- De Protestantse (PKN, voorheen Hervormde) Hubertuskerk in Lollum (Kerkstraat 1) is een eenbeukige kerk uit de 13e eeuw, met een halfronde koorsluiting. In de 19e eeuw is de kerk gepleisterd en voorzien van een bakstenen boogfries. In 1883 krijgt de kerk een nieuwe westgevel en een half ingebouwde toren met houten opbouw en ingesnoerde spits. De luidklok (1550) is gegoten door Geert van Wou II. De preekstoel (1718) is gemaakt door Cornelis Cornelisz en het orgel uit 1914 is gebouwd door Bakker & Timmenga.

- De voormalige Gereformeerde kerk van Lollum (Waaxenserweg 4) is in 1915 gebouwd naar ontwerp van architect Ane Nauta. De recht gesloten kruiskerk met rationalistische invloeden heeft een voorportaal en een terzijde geplaatste ongelede toren met vierzijdige spits met frontalen. Het orgel uit 1888 is gebouwd door de Gebr. Adema. De pastorie (Waaxenserweg 2) dateert uit 1898.

"Na jaren van leegstand zat de Greidhoeke Kathedraal – zoals de voormalige Gereformeerde kerk van Lollum wordt genoemd - op 9 januari 2020 weer bomvol met mensen. Hoopvolle mensen, die van heinde en verre zijn gekomen om te aanschouwen wat er eerder die dag heeft plaatsgevonden: een brainstorm voor nieuwe plannen om de kerk te redden van de ondergang. En nieuwe plannen waren broodnodig, nadat talloze mooie initiatieven vanuit de lokale gemeenschap op niets waren uitgelopen. De Greidhoeke Kathedraal had hulp nodig.

Het EO-programma NieuwLicht heeft daarom speciaal voor deze kerk in Lollum een DenkLab in het leven geroepen: een laboratorium met dertien denkkrachtige experts die verstand hebben van kerken en herbestemmingen. Architecten, ondernemers, makelaars en herbestemmers. Deze experts moesten zorgen voor een nieuw plan waarmee de kerk behouden kan blijven voor de toekomst. En dat is gelukt! Er zijn drie plannen gepresenteerd, die onder de link worden toegelicht. Het plan van Team Lieke, voor een gemeenschapshuis, met een lokale winkel, ontmoetingsplekken voor kunstenaars en slapen in de kerktoren, is door de jury verkozen tot het beste plan. De jury, bestaande uit Gerard Kremer (Friese ondernemer), Erik Faber (wethouder gemeente Súdwest-Fryslân), Jacobine Gelderloos (onderzoeker kerk en dorp/PKN) en Marceline Dolfin (Rijksdienst Cultureel Erfgoed), koos voor dit plan omdat het draagkracht van de gemeenschap kan verwachten en financieel haalbaar is."

In 2019 hebben veel mensen zich ingezet voor de Greidhoeke Kathedraal, onder wie Sipko Dotinga. Hij wilde zijn bierbrouwerij Tsjerkebier (kerkbier) vestigen in de leegstaande Greidhoeke Kathedraal. Helaas konden deze plannen uiteindelijk toch niet doorgaan en daarom heeft hij nu voor een andere locatie gekozen. Desondanks blijft Sipko graag nauw betrokken bij de ontwikkelingen rondom het vinden van een herbestemming voor de Greidhoeke Kathedraal. Hij schreef voor het hierboven beschreven tv-programma van de EO het Pamflet van Lollum, als oproep aan instanties om zich in te zetten voor herbestemming van deze kerk en andere leegstaande en leegkomende kerken. (bron: EO) - Videoreportage over de herbestemming van deze kerk en die van het nabijgelegen dorp Schettens (door Een Vandaag, augustus 2020).

- Molen Meerswal (Berghuizerweg 3) staat NW van Lollum, aan de Harlingervaart. De molen is in 1903 gebouwd voor de bemaling van de polder Ruigelollum, als vervanger van een uit 1818 daterende molen die het jaar daarvoor was afgebrand. Bij een storm in 1969 of 1970 zijn het gevlucht en de as van de molen verwoest en raakt ook de kap zwaar beschadigd. In 1977 wordt het molenrestant eigendom van Stichting De Fryske Mole, die de molen een jaar later laat herbouwen. Wetterskip Fryslân heeft de molen in 2006 aangewezen als reservegemaal in geval van wateroverlast. De molen is op afspraak te bezichtigen.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "Op een zaterdag half december organiseert shantykoor Sterk Spul van 16:00-19:00 uur een sfeervolle winterfair in dorpshuis De Nije Haven in Lollum. Diverse kraampjes. Kerststukjes (een gedeelte van de opbrengst is bestemd voor het elektrisch maken van het opwindmechanisme van de Hubertuskerk). Leuke attracties. Schminken. Spelletjes. Draaiend Rad. Grabbelton. En nog veel meer... Kortom veel gezelligheid voor jong en ouder."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Op Landgoed Hizzard van de familie Kaatstra in Lollum (Hizzaarderlaan 16) wordt al sinds mensenheugenis landbouw bedreven. Zes eeuwen geleden lag er op de huidige locatie van Landgoed Hizzard al een grasland met de naam Issadera mede, dat gebruikt werd om hooi van te oogsten. Een mede (ook wel meet, made, maat of in het Fries miede) is een weiland dat meestal als hooiland wordt gebruikt. Piet en Martha Kaatstra - de 3e generatie Kaatstra op deze fraai gerestaureerde stelpboerderij - hebben hun melkveebedrijf sinds 2008 in enkele jaren tijd omgevormd tot landgoed, dat in 2010 officieel als zodanig is erkend (volgens de normen van de NSW (NatuurSchoonWet)). Ze hebben de boerderij in 1981 van Piet zijn ouders overgenomen.

Piet: "De voorwaarden van de NSW eisen onder meer dat je grote delen als natuur inricht. Dat deden we graag, dus kwam er een gemengd loofbos van één hectare, waar nu 2.500 bomen staan. In het bos schuilen de reeën, prachtig te bespeuren aan ligplekjes, vooral op het pad waar we houtsnippers hebben gestort, dat is lekker behaaglijk. Verder hebben we twee grote waterpartijen aangelegd en een zogeheten ‘plas-dras-gebied’, waar je nu kievieten, tureluurs en grutto’s ziet, evenals kemphaantjes, slobeenden en bergeenden. Dankzij een dompelpomp kan het terrein indien nodig worden bevloeid." Piet heeft kennelijk 'twee rechterhanden', want de Kaastra’s zijn volledig zelfvoorzienend in energie. De apparatuur in de machinekamer zorgt ervoor dat de energieopwekking buiten wordt omgezet voor in huis. Op een apart stuk weidegrond staan 156 zonnepanelen en ook wordt er gewerkt met aardwarmte, waarvoor de benodigde waterslangen verborgen liggen onder een nieuw opgeworpen terp. Zon en aarde zorgen zo voor vloerverwarming en alle warmwatervoorziening binnen.

Verder maakt Piet meubelen en andere mooie dingen van hout. Hij krijgt nogal eens hout cadeau, is zelf vrijwilliger op een nabijgelegen houtzaagmolen, en heeft een loods met alle machines die nodig zijn om van boomstammen iets moois te maken. En dat doet hij, met smaak en precisie: voor eigen gebruik - zoals de vogelkijkhut, handige picknicktafels, banken en ‘bearchairs’ op het erf en in de tuin - maar ook voor de verkoop, en voor anderen. Zoals voor het Thomashuis, een nabijgelegen instelling voor mensen met een verstandelijke beperking, waarmee Piet en Martha warme banden onderhouden. Aan de Hizzaarderlaan, net voorbij het landgoed, is aan de noordzijde een balkengat gegraven. Dit kom je normaal gesproken tegen bij rivieren waarin boomstammen worden verzameld en klaar worden gemaakt voor verwerking/bewerking. In het balkengat in Lollum drijven ook boomstammen.

Rondom de oevers van een meertje liggen grote groentebedden, waarin Piet aardappels teelt, pompoenen, rode bieten en andere groenten die ze zelf met smaak eten, maar ook verkopen vanuit hun kraam aan de weg. Een specialiteit is droogboontjes, met name Woudboontjes, mooi oker- tot kakikleurig, en Reade Krobbe (‘rood kleintje’), een prachtig wijnrood boontje, beide specifiek voor Friesland. "Soms oogst ik dik 100 kilo. Die boontjes moeten uit de peul worden gedopt, dat doen we heel gezellig op de deel, met allerlei mensen uit het dorp." Dit zijn slechts enkele citaten van de site van Landgoed Hizzard in Lollum, waar je tientallen interessante artikelen vindt en enkele mooie video's over de ontwikkelingen op het landgoed, en twee uitvoerige reportages in magazines, over hoe het allemaal zo gekomen is en sindsdien is verlopen. De moeite waard om eens uitgebreid te lezen en te bekijken! - Nieuws van Landgoed Hizzard op Facebook.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Lollum, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site over Lollum en buurdorp Waaksens.

- Belangenorganisatie: - Dorpsbelang Lollum-Waaksens.

- Dorpshuis: - "Dorpshuis De Nije Haven biedt onderdak aan verschillende clubs en verenigingen, zoals o.a. de biljartvereniging, Kaatsvereniging Meiinoar-Ien, Damklub De Rûge Wolf en de OuderenSOOS. Het dorpshuis en het beschutte sportveld liggen aan de noordkant van het dorp. Daarnaast worden er verschillende activiteiten georganiseerd voor de inwoners. Het dorpshuis heeft dus een belangrijke sociale functie in Lollum en Waaksens. Het is een gezellige en centrale ontmoetingsplaats voor de gemeenschap. We zien je graag voor een kopje koffie, een biertje of een hapje. Iedereen is van harte welkom!"

- Sport: - "Biljartvereniging Lollum / Waaksens is opgericht in 1967 en is in de loop der jaren uitgegroeid tot een club met 60 leden. De vereniging is sinds 1991 lid van de KNBB, met 17 leden. Dit is voor onze kleine dorpen, met een gezamenlijk inwonertal van ongeveer 400 mensen, een bijzondere prestatie. De competitie is verdeeld over 2 avonden; de A-ploeg speelt op dinsdagavond en de B-ploeg op donderdagavond. In deze 2 ploegen zit een gemiddelde verschil; de A spelers zijn over het algemeen de betere serieuze spelers met de hogere gemiddeldes, de B spelers daarentegen hebben doorgaans een lager gemiddelde en spelen hun partijen in een ietsje meer ontspannen sfeer, terwijl het competitiegevoel wel aanwezig is."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Lollum.

Reactie toevoegen