Status

Lieveren is een esdorp in de provincie Drenthe, gemeente Noordenveld. T/m 1997 gemeente Roden.

Naam

Oudere vermedingen
In 1480 duikt de naam Tho Liveren op, in 1490 Lijver Holt en in 1531 Lijveren.

Naamsverklaring
De naam is vermoedelijk afgeleid van ‘bij de lieden van de persoon Livere of Libheri. In geslachtsnamen als Lievering of Lijfering vinden we dit nog terug. Het zou dan afgeleid zijn van het nabijgelegen Lieverder Bosch, het bos van de desbetreffende familie.

Bij- en spotnamen
Schimpnaam voor de inwoners: Melksikken (kleine boeren met 'arbeiderskoeien').

Ligging

Lieveren ligt ca. 2,5 km ZO van Roden, ZW van Peize en Altena en N van Langelo en Norg.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Lieveren 19 huizen met 93 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 100 huizen met ca. 250 inwoners.

Geschiedenis

Reeds in de vroege middeleeuwen ontstaat deze nederzetting op een nog duidelijk herkenbare zandrug aan het kronkelige Lieverse Diep. Dit stroompje, dat een onderdeel vormt van het Groote Diep (zuidwaarts) en Peizerdiep (noordwaarts), is thans sterk gekanaliseerd, maar bij Lieveren is de oorspronkelijke loop nog goed zichtbaar.

Lieveren is ontstaan als traditioneel esdorp, met essen aan zowel de noord- als zuidkant. Hier bevonden zich ook bossen: het Lieverder Zuidbos (thans nog voor een klein deel aanwezig langs de weg naar Langelo) en het Lieverder Noordbos. Dit laatste is een fraai natuurgebied en bevindt zich langs de weg naar Roden. Er zijn bij het Lieverse Diep restanten gevonden van de zogenoemde Koningsweg (Hereweg), in de IJzertijd een belangrijke verbinding in Noord-Drenthe die liep over Balloo, Loon, Peelo, Rhee en Zeijen. Op deze plek bevond zich namelijk een doorwaadbare plek door het toen grote Peizerdiep.

Het aantal landbouwbedrijven in Lieveren is sterk afgenomen en concentreert zich nu in het voormalige Bunnerveen, op de weg naar Bunne / Vries. De bebouwing is geconcentreerd rond een rondlopende brinkweg, Centrum genaamd, al is een echte brink niet meer aanwezig. Overigens heeft het dorp pas in 1979 straatnamen gekregen. Het rustieke karakter is heel goed bewaard gebleven en uitbreiding heeft slechts bescheiden plaatsgevonden langs de uitvalswegen. Er zijn behalve een dorpscafé en een paar verenigingen eigenlijk geen voorzieningen in het dorp. Voor een school was men tot 2014 aangewezen op het nabije Altena. Sinds de school aldaar is gesloten gaan de kinderen naar Peize en voorheen ook al deels naar Roden, waar ook alle andere voorzieningen voorhanden zijn. (© Robert Kemkers)

Zie verder de pagina Geschiedenis van Lieveren op de lokale dorpssite, waar o.a. wordt toegelicht wat een esdorp eigenlijk is.

Bezienswaardigheden

- Het dorp heeft 1 rijksmonument, zijnde Café 't Hart van Lieveren op Centrum 2. Voormalige boerderij met in 1890 toegevoegd café, het geheel gebouwd in een ambachtelijk-decoratieve baksteenarchitectuur. Inmiddels is het schuugedeelte geheel tot woonhuis verbouwd en is het woonhuis volledig in gebruik als café. Van belang is de hoofdmassa van het geheel en de detaillering van de gevels aan de straatzijde. De gevelopbouw wordt bepaald door een trasraam in rode baksteen; opgaand metselwerk in zachtrode baksteen met gemetselde banden in witte kalkzandsteen; kalkzandsteen eveneens toegepast in fries en detaillering hanekammen boven de T-vensters. Het café is van cultuurhistorisch belang vanwege de specifieke functionele ontwikkeling in een kleinschalige agrarische nederzetting; van architectuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een typologische ontwikkeling en van stedebouwkundig belang vanwege de ligging op een centraal punt in het dorp.

- Verder kent het dorp nog enkele monumentale boerderijen.

- De weg Roden - Lieveren is zeer idyllisch.

Jaarlijkse evenementen

- Op de laatste zondag in augustus is er in Lieveren de jaarlijkse LieFair (in 2020 voor de 9e keer). Meer dan 100 standhouders, met Brocante, Lifestyle en Alles voor het Buitenleven. Het culinaire plein vormt de hele dag het kloppend hart van de LieFair. Op het plein worden wijnen en diverse lekkernijen gepresenteerd en er wordt live gekookt met de aangeboden streekproducten. In het het dorp worden demonstraties gegeven van oude ambachten zoals palingroken, rietdekken en mandenvlechten. Voor de kinderen worden originele activiteiten georganiseerd door scouting Roden. Rondom het dorp zijn ambachtelijke landbouwwerktuigen, waaronder oude tractoren, te bewonderen.

Landschap, natuur en recreatie

Wandelen en fietsen
- In 2011 is het dorpsommetje 'Rond Om Lieveren' gerealiseerd. In 2007 won Dorpsbelangen namelijk de provinciale prijs in de door Landschapsbeheer Nederland uitgeschreven wedstrijd ‘Win je eigen dorpsommetje’. Dit heeft geleid tot de realisatie van een fraai uitzichtpunt in het beekdal als onderdeel van het dorpsommetje. De route bestaat uit een noordlus van 4,4 km en een zuidlus van 3 km. De gecombineerde route bedraagt 5,5 km. De fraaie brochure van het dorpsommetje is via de link ook online te lezen.

"Knapzakroute Lieveren-Roderesch is 17 kilometer lang en heeft 3 startplaatsen. De route is in alle jaargetijden goed te lopen en aangelijnde honden zijn toegestaan. Vind je de afstand te ver voor één keer, dan is deze ook gemakkelijk in twee delen van 8 en 9 km te lopen. Niet veel meer dan honderd jaar geleden gingen de eerste mensen op het veld ten zuiden van de es van Roden wonen. Hun bescheiden nederzetting kreeg de naam Roderesch. Aan het begin van de wandeling kom je door Steenbergen: het enige Drentse dorp dat zijn naam ontleent aan de belangrijkste archeologische monumenten van Drenthe. Na een klein stukje wandelen nog zo’n opmerkelijke plaatsnaam: Alteveer. In vroeger tijden een plek voor mensen die zich liever ‘al te ver’ van de bewoonde wereld vestigden. De route gaat verder langs het kronkelende Lieverse Diep en bereikt langs brede boerenwegen het dorp Lieveren. Op de terugweg kom je door de bossen van het middeleeuwse landgoed Mensinge. Kan het afwisselender?

Als je van de Noorderduinen naar Steenbergen loopt, kom je (bijna) langs hunebed D1. Het huidige mooie uiterlijk van dit hunebed is door professor van Giffen gedaan die alle aanwezige stenen reconstrueerde tot een compleet hunebed, dus met draagstenen, dekstenen en sluitstenen. Na het verlaten van het dorp Steenbergen heb je vanaf de Markeweg een mooi uitzicht op het Groote Diep, later krijgt deze beek de naam Lieverse Diep. Voordat je terug bent in Roderesch loop je eerst nog langs het Holveen, waar ’s winters heerlijk beschut op deze natuurijsbaan geschaatst kan worden.

Na Alteveer steek je het Lieverse Diep over dat rond 2010 als onderdeel van het project ‘Beekherstel Peizerdiep’ het Groote Diep en het Lieverse Diep weer in een meanderende beek is veranderd. Er is een nieuwe beek gegraven en de oude is gedeeltelijk gedempt. Na het oversteken van de weg Lieveren - Langelo loop je over een zandpad. Aan beide kanten van dit pad liggen bosjes met bijzondere namen, bijvoorbeeld Wild Zwien en Snipstel. Als je op de kaart in het PDF-boekje kijkt, dan kun je zien hoeveel bos er rond 1900 nog was. Na Lieveren kom je langs het Lieverderbosch waar ook de adelaarsvaren (in Drenthe ook wel adderloof genoemd) voorkomt. De adder komt hier nog steeds voor. Het bos aan de overkant van het Lieverse Diep behoort bij landgoed Mensinge, waar erg oude eikenbomen staan.

Nadat je langs het meertje in het bos bent gelopen, kom je langs een brede sloot. Vroeger heette het “Oude Vaart”. Het was de bedoeling om een scheepvaartverbinding te maken van Assen naar Groningen. In 1846 is men begonnen te graven, maar 2 jaar later is men er mee gestopt. Het hele verhaal kun je in het routeboekje lezen. Nog een klein stukje langs een heideveld en daarna ben je bijna weer terug in Roderesch. Wil je meer weten van de omgeving en van de dorpen, download dan de route via de link bovenaan dit item. Je kunt de routes online lopen (als je bereik hebt), met GPX, de route uitprinten waar de routetekst bij staat of het PDF- boekje met routeinformatie en kaarten downloaden." (bron: BOKD)

- Uitgebreid net van wandel- en fietspaden in het bos tussen Roden en Lieveren, recent aangevuld met een vrijliggend betonnen fietspad tussen de beide plaatsen. Dit voert langs een dikke eikenboom halverwege, 350 jaar oud en met een omvang van meer dan 5 meter (een van) de dikste van Drenthe.

Speelveld
Dorpsbelangen beheert het speelveld in het centrum van het dorp, dat behalve het startpunt van het dorpsommetje en de woonplaats van de familie ooievaar, vooral ook een belangrijke ontmoetingsplaats is voor Lieversen. De jeugd speelt er een partijtje voetbal en er vinden activiteiten plaats, zoals een tentfeest, barbecue of RingSpelen ter ere van de familie ooievaar. Elk voorjaar wordt Lieveren namelijk opgevrolijkt door het vertrouwde geklepper van ooievaars, die nestelen aan de Noordesch: mét prachtig resultaat!

- Het landschap rondom Lieveren is mooi en bijzonder. Het authentieke beekdal van het Lieverse Diep is een parel in het Drentse landschap met zeer gevarieerde flora en fauna. Wat het beekdal uniek maakt is dat ze haar eeuwenoude, oorspronkelijke meanders heeft weten te behouden. Er groeien zeldzame planten zoals adderwortel, goudveil, de beschermde breedbladige orchidee en de gevlekte orchis. Langs de meanderende flanken broedt in het voorjaar de ijsvogel. Vanwege zijn kwetsbaarheid is het beekdal niet voor wandelaars toegankelijk. Vanaf een opvallend vormgegeven uitzichtpunt (‘de preekstoel’) aan de Mensingheweg kun je de graslanden bekijken zonder ze te betreden. De uitkijktoren is op initiatief van Dorpsbelangen tot stand gekomen in samenwerking met Staatsbosbeheer, gemeente en provincie.

- Het Lieverder Noordbos aan de noordzijde van het dorp is een van de oudste bossen van Noord-Drenthe, met als kenmerkende onderbegroeiing de hulst met z’n felrode krallegies. Je vindt er bijzondere vogelsoorten als de boomkruiper, boomklever en de grote bonte specht. ’s Zomers zijn er vele vlindersoorten, waaronder het bont zandoogje. Adelaarsvarens bieden een schuilplaats aan de zeldzame hazelworm, een pootloze hagedis. De kans dat je er reeën ziet is vrij groot.

- Ten zuiden van Lieveren, richting Langelo, bevinden zich de vochtige graslanden van de Broeklanden en Hullig; een pleisterplaats voor ganzen, zwanen, kieviten en ooievaars. Soms zie je er zelfs kraanvogels en ’s winters tientallen reeën op zoek naar voedsel. Oostelijk grenst het dorp aan wat vroeger een ‘enorme wildernis’ werd genoemd: een uitgestrekt voormalig hoogveengebied waarvan het laatste gedeelte in 1958 is ontgonnen.

- Met de uitzet van 10.000 jonge zeeforellen in het Grote Diep bij Lieveren is in april 2019 het project Vissen voor Verbinding officieel van start gegaan. Binnen dit project wordt het versterken van de trekvispopulaties gecombineerd met de ontwikkeling van het Lauwersmeer als sportvisbestemming. Het bijzondere van de zeeforel is dat hij terugkeert naar de beek waarin hij is geboren. De 2-3 centimeter grote visjes die hier zijn uitgezet, blijven in de rest van 2019 nog in de kop van Drenthe. Dan zijn ze voldoende gegroeid om via het Lauwersmeer de Waddenzee op te zwemmen. Van de 10.000 uitgezette zeeforellen zullen er naar schatting zo’n 50 weten terug te keren. Deze vissen kunnen dan wel tot een meter lang zijn. Bij een succesvol herstel van de populatie kan het uitzetten van jonge zeeforellen naar verwachting na 10 tot 15 jaar worden beëindigd.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Lieveren, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Enkele tientallen oude en recente foto's en ansichtkaarten van Lieveren.

Links/voorzieningen

- Algemeen: - Site van en over Lieveren.

- Belangenvereniging: - Dorpsbelangen Lieveren zet zich in voor haar inwoners, indien daar aanleiding voor is, en is het aanspreekpunt voor instanties zoals de gemeente. Thema’s waar Dorpsbelangen zich sterk voor maakt, betreffen vooral verkeer, groen en water. Zo is het fietspad tussen het dorp en Roden gerealiseerd na jarenlange inzet van Dorpsbelangen. En zijn er, in samenspraak met gemeente en het waterschap, belangrijke verbeteringen aangebracht in de afwatering in verband met structurele wateroverlast.

- Glasvezel: - "Snel internet: we kunnen niet meer zonder. Gas, water,elektriciteit, riolering: vanzelfsprekende nutsvoorzieningen. Geen huis of bedrijf kan zonder. Internet? Tegenwoordig minstens even belangrijk en in de toekomst helemaal onmisbaar. Een huis zonder een goede internetverbinding wordt als een huis zonder waterleiding. Maar wat is een goede internetverbinding? Die lat komt steeds hoger te liggen. En dat gaat in de digitale wereld heel snel. Een computer of smartphone van 5 jaar oud is niet goed meer bruikbaar omdat de nieuwe programma’s steeds hogere eisen stellen. Zo gaat dat ook met internet. Vroeger alleen gebruikt voor wat e-mailen en websites bekijken. Nu ook de bron voor televisie, telefoon, video en ‘games’. Straks ook essentieel voor onderwijs, zorg, bewakingsdiensten en wat er allemaal nog meer wordt ontwikkeld. Steeds hogere eisen. Nieuwe apparaten stellen steeds hogere eisen aan je internetverbinding. De super-HDtv (4k) die nu op de markt komt, vraagt 4 keer meer van je internetverbinding dan HDtv en 9 keer meer dan de gewone tv. Andere nieuwe toepassingen die heel snel heel algemeen kunnen worden, vragen weer een veelvoud van wat die superHD tv nodig heeft. Met name de ‘virtual reality’brillen (nu al te koop) zullen in de nabije toekomst hele hoge eisen aan de internetcapaciteit gaan stellen. En dat kan snel gaan! Denk maar eens hoe snel de smartphone populair is geworden.

Steeds meer apparaten. En dan is er nog de toename van het aantal apparaten in het gezin. Moeder doet een interactieve cursus op een i-pad, vader kijkt een film op Netflix, dochter kijkt op haar smartphone op Facebook een videootje, zoon doet een interactieve game op zijn eigen HD-scherm. Het gezin anno nu vraagt op sommige momenten veel van de internetaansluiting. En als in jouw straat anderen op dat moment hetzelfde doen, is dat met een kabelaansluiting soms nu al niet meer te behappen. Er ontstaan files op het internet, en je tv gaat haperen. En grote delen van dorpen in onze regio hebben niet eens een kabelaansluiting en zijn aangewezen op dure en kwetsbare satellietinstallaties. Ook moderne agrarische bedrijven kunnen niet zonder snel internet, en je hebt zelf waarschijnlijk wel ervaren hoe belangrijk goede wifi voor een camping, hotel of vakantiepark is. Daarom heeft de provincie een programma opgezet waarbinnen het mogelijk wordt dat dorpen zelf het initiatief nemen voor het aanleggen van een glasvezelnetwerk. Lieveren heeft daar aan meegedaan." Eind 2017 is het dorp voorzien van een glasvezelverbinding. (bron en voor nadere informatie zie de pagina's over glasvezel op de dorpssite)