Leur

Plaats
Dorp
Wijchen
Land van Maas en Waal
Gelderland

Leur bord [640x480].JPG

Leur is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Land van Maas en Waal, gemeente Wijchen. T/m 1983 gemeente Bergharen. Het dorp wordt kennelijk te klein dan wel te dunbebouwd bevonden voor een 'bebouwde kom' en heeft daarom witte plaatsnaamborden

Leur is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Land van Maas en Waal, gemeente Wijchen. T/m 1983 gemeente Bergharen. Het dorp wordt kennelijk te klein dan wel te dunbebouwd bevonden voor een 'bebouwde kom' en heeft daarom witte plaatsnaamborden

Leur..jpg

Leur heeft een mooi gotisch zaalkerkje waar veel over te vertellen valt. Lees maar in het hoofdstuk Bezienswaardigheden.

Leur heeft een mooi gotisch zaalkerkje waar veel over te vertellen valt. Lees maar in het hoofdstuk Bezienswaardigheden.

Leur. (2).jpg

Het mooi gelegen dorp Leur

Het mooi gelegen dorp Leur

Leur. (3).jpg

Dwarshuisboerderij vlakbij de kerk in Leur

Dwarshuisboerderij vlakbij de kerk in Leur

hernen_dorpshuis_de_mijlpaal.jpg

Het dorp Hernen deelt veel voorzieningen met het piepkleine buurdorp Leur. Dat geldt bijvoorbeeld voor dorpshuis De Mijlpaal.

Het dorp Hernen deelt veel voorzieningen met het piepkleine buurdorp Leur. Dat geldt bijvoorbeeld voor dorpshuis De Mijlpaal.

Leur

Terug naar boven

Status

- Leur is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Land van Maas en Waal, gemeente Wijchen. T/m 1983 gemeente Bergharen.

- Het dorp Leur wordt door de gemeente kennelijk te klein dan wel te dunbebouwd bevonden voor een 'bebouwde kom' en heeft daarom witte plaatsnaamborden in plaats van de voor een dorp gebruikelijke blauwe.

- Het dorp Bergharen en de kleinere buurdorpen Hernen en Leur hebben veel samenwerkingsverbanden en delen veel gezamenlijke faciliteiten. Je zou ze daarom gezamenlijk als een 'drielingdorp' kunnen beschouwen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
2e helft 13e eeuw Lore, 1309 kopie eind 15e eeuw de Lore, 1380 Loer, 1312 kopie eind 15e eeuw de Loer, 1566 Luer; ook in veldnamen, o.a. eenen beempt geheijten de luer (Valkenswaard, 1587). Van een huis wordt gezegd staende opte Loer (1461, zie Etten-Leur).

Naamsverklaring
De etymologie is onduidelijk. Misschien bij lore, leur 'zaak van weinig waarde' (Kiliaan), in het bijzonder slechte wijn, ontstaan uit het Latijnse lôra, of, indien niet verwant, bij lor 'vod, prul, lap'. Ondanks het vocalisme misschien toch bij het Oostnederlandse lure, luur 'glooiing', en het Westfaalse lüre 'hooggelegen gronden', verwant met het Middelnederlandse lier 'wang'. Ten slotte behoort een abstractum bij verliezen in de betekenis 'verloren hoek' technisch ook nog tot de mogelijkheden. Ter vergelijking: Luur bij Steenderen, ca. 1400 Lure, 1458 Luer, Luyr; bij Zwolle Lure, 1407-1408 ter Luer, en bij Epe een gehucht Luurstraat.(1)

Naam komt ook elders voor
Vroeger stond er in documenten en bijv. poststempels en -adressen de provincie-aanduiding achter deze plaatsnaam, om het te onderscheiden van het Brabantse dorp (tegenwoordig Etten-)Leur.

Terug naar boven

Ligging

Leur ligt direct NW van Wijchen, ZO van Hernen, in de 'oksel' van A50 in het W en A326 in het Z.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Leur 37 huizen met 247 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 60 huizen met ca. 150 inwoners.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Rijksmonumenten
Leur heeft een, in verhouding tot de 'grootte' van het dorpje, fors aantal rijksmonumenten (24 stuks).

Gemeentelijke monumenten
- Leur heeft 14 gemeentelijke monumenten.

Dorpskerk
De Hervormde Dorpskerk in Leur (Van Balverenlaan 4) is een gotisch zaalkerkje. Het wordt sinds 1976 beheerd door Stichting Oude Gelderse Kerken. Deze kerk was oorspronkelijk de moederkerk van kapellen in Bergharen en Overasselt. Aan de kerk zoals die er nu staat ging een romaans kerkje uit de 12e/13e eeuw vooraf. Het verving een oorspronkelijk houten kerkje. De kerk ligt verhoogd, op wellicht een motteheuvel, en wordt omringd door een kerkhof en eikenbomen. De eenvoudige toren heeft een opvallende scheefgezakte torenspits. Die spits is het jongst en stamt uit de 16e eeuw. Als je goed naar de toren kijkt zie je dat aan de basis deze breder is. Oorspronkelijk was dit de schipruimte. Later, in de eerste helft van de 14e eeuw, is de toren pas ingebouwd.

De kerk heeft een robuust torenportaal met koepelgewelf in onbepleisterd metselwerk. Dit portaal deed ooit dienst als dorpsgevangenis. Het lage schip is opgetrokken uit voornamelijk baksteen en stamt uit dezelfde tijd. Het kerkschip heeft witgepleisterde muren met stemmige glas-in-loodramen en wordt overkoepeld door een houten tongewelf. Het daarachter liggende verhoogde gotische koor aan de oostkant dateert uit het begin van de 16e eeuw. Het is gemetseld van baksteen en met speklagen van tufsteen bekleed. Het heeft een mooi netgewelf en stergewelf in de sluiting. De rondboogvensters aan de noordkant zijn nog oud.

De grafkamer uit 1752 is gebouwd bij gelegenheid van het overlijden van Gerrit Willem van Balveren. Hij was de eerste heer van dit geslacht in Leur. In de kerk zijn de bijzondere muurschilderingen uit de eerste helft van de 16e eeuw zeer het bekijken waard. Op het koorgewelf zie je behalve plantenmotieven een voorstelling van Maria met Kind en rechts van haar St. Bernardus. In het torenportaal staat nog een oude altaarsteen met wijdingskruisjes op het blad. In het koor staat een doopvont uit de vroeg 13e eeuw. De preekstoel is uit de 18e eeuw. In de banken en de voorganglezenaar zijn delen van laatgotisch houtsnijwerk verwerkt die bij de restauratie van 1910-1911 zijn gevonden.

Buitenplaats
Buitenplaats Huis te Leur (Van Balverenlaan 8) is in 1778 aangelegd in opdracht van Christiaan W.H. baron van Balveren. Via een aantal verervingen bleef het huis tot 1920 in handen van het geslacht Van Balveren. Toen overleed de laatste mannlijke telg uit dit geslacht, mr. Walraven Elias Johan (1857-1920). Zijn erfgenaam mr. Bernhard Frederik baron van Verschuer (1883-1971) werd de nieuwe eigenaar. De buitenplaats is nog altijd in het bezit van de familie Van Verschuer.
Tot het rijksmonument behoren naast het hoofdgebouw ook de historische tuin en parkaanleg, het bouwhuis met schuur, de hekposten, duiventil, moestuinmuur, de kas en het prieel. Al met al zijn dit samen 9 rijksmonumenten.

De tuinaanleg en het bosgebied om het Huis weerspiegelen nog redelijk goed de aanleg zoals die in de 18e eeuw is gedaan. Dit komt vooral doordat in de directe omgeving geen industrie of nieuwbouw is ontstaan. De brochure over de geschiedenis van de buitenplaats (uitg. Stichting Landgoedvrienden, 2011) verwoordt dat als volgt: "Het Huis te Leur is gelukkig niet het lot beschoren - zoals dat veel andere huizen wel trof - dat deze buitenplaats in de loop van de 20e eeuw door een soort betonnen en asfalten kluwen van snelwegen, hoogbouw en industrieterreinen bekneld is geraakt. Het huis wordt omringd door een gebied met elkaar afwisselende bos-, weide en akkerpercelen en waterpartijen, vaak nog een reminiscentie van de 18e-eeuwse tuinaanleg. Bij aankomst leidt een oprijlaan vanaf de Van Balverenlaan langs het huis; aan weerszijden van deze laan staan hardstenen hekposten met cannelures. Twee zittende leeuwen op de dekplaten houden, in een cartouche, de wapens van - weinig verrassend - de geslachten Van Verschuer en Van Balveren. Deze oude hekpalen zijn eerst in 1928 bij dit huis geplaatst, ter vervanging van twee bakstenen hekposten met dekplaten en hek, toen Bernard van Verschuer het Huis te Leur in handen had gekregen."

De oprijlaan nadert het huis van de zijkant, uit het westen, en niet van voren zoals men mag verwachten. Daardoor kijkt het huis vrij uit over weilanden. De toegang naar het huis vanaf de oprijlaan liep eerst in het midden van de voortuin, maar is later vervangen door een dubbel gekromd pad. Achter het huis ligt een ommuurde moestuin. Erachter ligt het bouwhuis, een bijgebouw voor tuinpersoneel dat tevens diende als koetshuis. Het voorhuis is laat-17e-eeuws en het koetshuis laat-18e-eeuws. Het heeft een met riet en pannen gedekt wolfsdak. Tussen het huis en het bouwhuis staat een grote vroeg-19e-eeuwse schuur met gepotdekselde wanden. Ten noorden van het huis is in 1778 een grote visvijver aangelegd. De lanenstructuur van het aangelegde bos heeft een stervorm. Tot het landgoed behoren ook percelen bouwland. Op een van de weilandjes is in 1913 een duiventil gebouwd. In de jaren zestig van de 20e eeuw is rechts van het huis een tennisbaan aangelegd.

Gevelstenen
- Gevelstenen in Leur.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Kindervakantiedorp Hernen-Leur (augustus).

Terug naar boven

Natuur en recreatie

Bezoekerscentrum
"Bezoekerscentrum Bakhuis Leur (Van Balverenlaan 1b) is gevestigd in een verbouwde Vlaamse schuur. De schuur hoorde ooit bij boerderij de Oude Hof. In de schuur werden vroeger hooi, stro en werktuigen opgeslagen. Ook stalde men er het jongvee. De aparte constructie is nog altijd herkenbaar. Boerderij de Oude Hof lag rechts naast de schuur. Het bakhuisje is waarschijnlijk rond 1840 aangebouwd. In 1939 is achter de schuur een nieuwe boerderij gebouwd. Vlaams. De bouwwijze van dit soort schuren is in Vlaanderen ontstaan. Van daaruit verspreidde de bouwwijze zich naar het noorden. Eerst richting Noord-Brabant en Noord-Limburg, later ook naar het Land van Maas en Waal en het Rijk van Nijmegen. De Vlaamse schuur heeft zich tot ongeveer het Duitse Xanten verspreid.

Verbouwing tot bezoekerscentrum. Het idee voor bezoekerscentrum op deze plek kwam van Projectgroep Cultuurhistorie Oostelijk Rivierengebied en Geldersch Landschap & Kasteelen (GLK) heeft het project omarmd. Bijna drie eeuwen na de bouw is de schuur in 2009 grondig gerestaureerd en ingericht als bezoekerscentrum. Op deze manier dragen we bij aan de bekendheid van het veelzijdige landschap van het Land van Maas en Waal. Openstelling. Regulier worden er op zondagen lekkernijen gebakken in de historische takkenbosoven uit 1840. U kunt zien hoe het oude bakkersambacht wordt uitgeoefend en het verhaal horen van Bakhuis Leur. U bent dan van harte welkom tussen 11.00 en 17.00 uur voor koffie, thee en de door ons zelf gebakken koekjes, brood en banket. Ook kunt u bij ons terecht voor toeristische informatie over de omgeving."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Leur, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Bergharen en de buurdorpen Hernen en Leur.

- Sport: - De in 1999 opgerichte v.v. UHC is de voetbalvereniging van de dorpen Bergharen, Hernen en Leur.

Reacties

(6)

Kunt u mij vertellen op welke wijze Caroline van Schendel in 1934 in Leur door een ongeval om het leven is gekomen.

Ik kan dat niet, omdat ik niet meer informatie over Leur heb dan hierboven vermeld staat. Maar er is een historische vereniging voor het hele Land van Maas en Waal, die ook een genealogische werkgroep heeft, die dus gegevens van personen uit hun werkgebied uitpluizen. Wellicht kunnen zij uw vraag beantwoorden dan wel beschikken zij over bronnen waar u dat kunt opzoeken (ze hebben o.a. een te bezoeken Documentatiecentrum met bibliotheek, archieven en dergelijke). Hun gegevens vindt u hier: https://tweestromenland.com/werkgroepen/maas_en_waalse_geslachten/.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur www.plaatsengids.nl

Caroline van Schendel ligt begraven op het kerkhof in Heerlerheide en het trof mij vaker als ik langs het graf liep dat ze in Leur was overleden na een ongeval; als u delpher raadpleegt dan leest u dat ze met een nichtje naast elkaar aan het fietsen waren en dat toen een vrachtautio langs hen reed; de sturen tegen elkaar of in elkaar kwamen; Caroline reed aan de binnenkant en viel en werd door de vrachtauto aangereden; met het hoofd is ze op de weg gevallen....etc...al een tijdje als ik daar op het kerkhof kwam dan raakte me de tekst wel...want het meisje is nog geen 18 en een foto van haar staat op het graf....vandaag heb ik het eens uitgezocht...triest allemaal ...grtjs Math

Dank voor uw bericht! Ik zal het dhr. Hoven melden. Maar hoe vind je dat bericht dan in Delpher? Als ik daar deze naam opvraag, krijg ik alleen 2 krantenartikelen waarin een hoogmis voor deze mevrouw wordt aangekondigd.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Vriendelijk dank...voor het onderzoek naar de dood van Caroline...ik heb ook aan het graf gestaan van haar...zeer verdrietig het verhaal op de steen met foto...ik heb van het graf een foto gemaakt...als u wilt kan ik u de foto op sturen...Met vriendelijke groet, CF Hoven

Dank voor uw aanbod maar dhr. Dicker die meldde hoe e.e.a. destijds is verlopen woont er in de buurt en komt er weleens dus zal geen behoefte hebben aan een foto ervan, en ik maak hierboven een pagina over het verleden en heden van het dorp Leur op hoofdlijnen, waarvoor ik dus een selectie maak van de belangrijkste bezienswaardigheden, evenementen en dergelijke en daar past dit niet in, dit is een wel erg lokaal detail wat niet past in een landelijk encyclopedisch werk als hierboven, maar wel in een lokaal archief. Helaas is Leur te klein voor een heemkundekring en ook het grotere Bergharen, onder welke toenmalige gemeente Leur destijds viel, ontbeert een dergelijke club, dus ik zie helaas geen instantie die iets met uw foto zou kunnen.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen