Status

- Leende is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Heeze-Leende. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996.

- Wapen van de voormalige gemeente Leende.

- Onder het dorp Leende vallen ook de buurtschappen Boschhoven, Bruggerhuizen (deels), Leenderstrijp, Oosterik, Renhoek, Valkenhorst en Zevenhuizen. Dit zijn in totaal 7 buurtschappen.

Naam

In het Brabants
Lind.

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Blaosdonk.

Ligging

Leende ligt ZO van Eindhoven, O van Valkenswaard en grenst in het Z aan de A2.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Leende 298 huizen met 1.607 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 104/619 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Oosterik 79/394, Strijp 72/410, Boschhoven 19/90, Zevenhuizen 5/33 en Bruggerhuis 19/61. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.700 huizen met ca. 4.300 inwoners.

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de volgende instantie en site:

- "Heemkundekring De Heerlijkheid Heeze - Leende - Zesgehuchten is opgericht in 1961. Het werkgebied omvatte aanvankelijk alleen het gebied van de gelijknamige oude heerlijkheid. In 1963 is dit uitgebreid met het gebied van de oude heerlijkheid Geldrop en later ook met de oude heerlijkheid Sterksel. Doelstelling van de heemkundekring: bevorderen van de belangstelling voor het cultureel erfgoed in het heemgebied; het onderzoeken en bestuderen van de verschillende aspecten die tot het begrip heemkunde behoren (zoals de plaatselijke geschiedenis, volksleven, landschap en dergelijke); het vastleggen en uitdragen van deze resultaten; het bevorderen van het behoud van het cultureel erfgoed in het heemgebied, zoals heemkundig belangrijke terreinen, roerende en onroerende zaken en/of voorwerpen. Onze heemkamer is gevestigd aan de Pompenmaker te Heeze. De Bibliotheek is ondergebracht in onze Heemkamer en bevat honderden boeken en tijdschriften die betrekking hebben op onze geschiedenis en ver daarbuiten. De collectie wordt permanent geactualiseerd met nieuwe boeken en/of onderzoeksrapporten. Leden kunnen hier gratis gebruik van maken (boeken inzien en lenen)."

- Verhalen over de geschiedenis van Leende op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).

Recente ontwikkelingen

- Het centrum van Leende was toe aan een kwaliteitsimpuls. De huisvesting van Basisschool De Triangel en gemeenschapshuis De Meent was verouderd en daarnaast was er behoefte aan woningbouw om de leefbaarheid te vergroten. In opdracht van de gemeente werkt Laride aan de herontwikkeling van het dorpscentrum, met als doel het vergroten van de leefbaarheid van het centrum. Door de realisatie van een multifunctionele accommodatie (MFA), bestaande uit nieuwbouw van het gemeenschapshuis, basisschool en kinderdagverblijf, krijgt het dorp een belangrijke toekomstbestendige voorziening in haar kern. Zie daarvoor verder het hoofdstuk Links > MFA. Naast de MFA worden er ook 26 grondgebonden woningen gerealiseerd.

Bezienswaardigheden

- Leende heeft 9 rijksmonumenten.

- Leende heeft 3 gemeentelijke monumenten.

- Beschrijving orgel Sint-Petrus Bandenkerk.

- Mariakapel.

- Gevelstenen in Leende.

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - CV De Lindse Blaos.

- "Toneelvereniging Kunst Na Arbeid Leende (kortweg KNAL) bestaat sinds 1931. Ook voor een toneelvereniging is dat een respectabele leeftijd. Maar desondanks is onze vereniging nog altijd springlevend. We zijn er trots op dat we bij een breed publiek voor de nodige uurtjes ontspanning mogen zorgen." Jaarlijks brengen ze in juni en december een nieuw stuk op de planken.

- De VakantieJeugdweek is een jaarlijks terugkerend, 5 dagen durend evenement in de zomervakantie met bouwen, verven, knutselen en spellen voor alle kinderen uit Leende en Leenderstrijp.

- Ter opening van het carnavalsseizoen organiseert CV De Lindse Blaos sinds 2017 De Lindse Durpskwis (voorheen diende daartoe het Bierfest). Het was een doorslaand succes en wordt dan ook zeker een jaarlijks evenement. In 2017 schreven zich 51 teams in met in totaal ca. 750 deelnemers. De Durpskwis bevat vragen die uiteraard veelal over het dorp gaan, of over het Linds dialect. Zo was er een onvervalst Linds dictee, waarbij het de bedoeling was het Leends dialect te vertalen in keurige Nederlandse zinnen. Maar er zitten ook verrassende elementen in waar je je niet op kunt voorbereiden of die niet met (dorps)kennis te maken hebben. Zo kregen alle teams een doos loempia's om op te eten. Daarná volgde de vraag hoeveel loempia's er in de doos hadden gezeten... Ook editie 2018 was met 67 deelnemende teams een groot succes.

Landschap, natuur en recreatie

- "Honderd jaar geleden is tussen Valkenswaard, Leende en de Belgische grens een gebied van 2500 hectare bos van naaldbomen aangelegd om de Limburgse mijnbouw van hout te voorzien. Inmiddels is het Leenderbos aan verjonging toe. Door uitdunning is een bos met veel open plekken ontstaan. Bovendien zijn veel fijnsparren aangetast door de letterzetter, een schorskeversoort. Staatsbosbeheer is druk doende om er weer een klimaatbestendig bos van te maken. "De komende jaren wordt hard gewerkt in het beekdal van de Tongelreep en het Leenderbos om de kwaliteit van de natuur en de waterhuishouding van het beekdallandschap te verbeteren. De Provincie Noord-Brabant, Waterschap De Dommel en Staatsbosbeheer investeren in dit bijzondere gebied waar loofbossen en vochtige heide weer in ere zullen worden hersteld. Zowel in het beekdal bij de beek (beekherstel Tongelreep) als op de hogere gronden (dekzandruggen) worden werkzaamheden uitgevoerd. Hierdoor verandert vervolgens de grondwaterstand onder de bosgebieden.

Andere boomsoorten. Door de hogere grondwaterstand zullen de bomen in het gebied, vooral Amerikaanse Douglas en Amerikaanse eiken, niet overleven. Daarom gaat Staatsbosbeheer vooruitlopend op de vernatting het gebied omvormen naar vochtige heide en gevarieerd loofbos. Op deze manier is het terrein er klaar voor als de vernatting door de hogere grondwaterstand optreedt. Dat betekent dat de Amerikaanse douglassen en Amerikaanse eiken gekapt zullen worden om plaats maken voor andere boomsoorten. De hoeveelheid bomen in het gebied neemt echter niet af, er komen alleen andere soorten die beter tegen een nattere bodem kunnen. Bomen zoals zwarte els, boswilg, fladderiep, linde en haagbeuk. Deze inheemse boomsoorten houden van vochtige grond en verspreiden zich op een natuurlijke wijze door het gebied, net als de vochtige heide. Als bos plaats moet maken voor een lage vegetatie zoals vochtige heide, dan wordt het bos elders in en rond het Leenderbos gecompenseerd. Daar komt nieuwe bosaanplant.

Klimaatbestendig. Naar verwachting wordt het in het najaar van 2020 al op sommige delen natter doordat in het deelproject Laagveld enkele sloten worden gedempt. In 2021 zullen de eerste effecten van het beekherstel Tongelreep te zien zijn. Met het beekherstel worden de doelstellingen voor de Kaderrichtlijn Water gerealiseerd. Door deze maatregelen ontstaat een natuur die weerbaarder is voor pieken in het klimaat. Werkzaamheden in het veld. Delen van het laagveld kunnen tijdelijk worden afgesloten. Als de werkzaamheden klaar zijn is het gebied weer toegankelijk. De fietspaden blijven open. Het bos wordt dus gaandeweg omgevormd naar lage vegetatie zoals vochtige heide. Elders in en rond het Leenderbos wordt dit gecompenseerd met nieuwe bosaanplant. - Bekijk deze kaart voor een overzicht van de maatregelen in Laagveld. Het project 'Herstel heidelandschap Heeze-Leende: Leenderbos - Strabrechtse heide' is onderdeel van een landelijke aanpak om de natuur te herstellen en weerbaarder te maken tegen de effecten van stikstofuitstoot en daarnaast om economische ontwikkelingsruimte te creëren." (bron: Staatsbosbeheer)

"In november 2020 is Staatsbosbeheer gestart met de werkzaamheden voor het project Antiverdroging Laagveld, als onderdeel van het project Natuurherstel Leenderbos. Doel is om zoveel mogelijk water vast te houden in het ZW van Leende, W van Leenderstrijp gelegen gebied Laagveld (onderdeel van het Leenderbos), om verdroging tegen te gaan. En om het, tussen de Tongelreep en Bovenloop gelegen, broekbos te voeden met (kwel)water afkomstig uit het Leenderbos. Staatsbosbeheer en Waterschap De Dommel werken samen om doelen en effecten van de projecten goed op elkaar af te stemmen. Je ziet er alles over in dit filmpje.

Wat gaat Staatsbosbeheer doen?: dempen van greppels en sloten; plaatsen van stuwtjes; aanbrengen van een twee waterslotjes (sifon) Oostelijke aanvoerleiding. Vanwege de relatief droge omstandigheden is Staatsbosbeheer eerst gestart met de maatregelen in het broekbos. Anders wordt het al snel te nat om hier bij te komen. Het gaat dan om het dempen van greppels en het realiseren van een ‘wateropvang-bassin’. Dit bassin zorgt dat het (kwel)water (dat straks door de waterslotjes het broekbos inloopt) gelijkmatig over het broekbos wordt verdeeld. Gedurende het werk bestrijdt Staatsbosbeheer ook de Japanse Duizendknoop. Deze komt gedeeltelijk voor bij de Bovenloop. Kijk op deze pagina voor meer informatie." (bron: Waterschap De Dommel, december 2020)

- In het drukbevolkte en met snelwegen doorkruiste Nederland heeft de natuur het lastig. Voor zowel dieren als planten is het op sommige plekken vrijwel onmogelijk andere gebieden te bereiken. En dat is natuurlijk niet goed voor het voortbestaan van een soort. En als een hert of zwijn toch probeert de weg over te steken, is de kans op ongelukken levensgroot. Daarom bestaan er tegenwoordig ecoducten (natuurbruggen). Daarvan zijn er anno 2016 inmiddels bijna 70 in ons land.

Sinds 2014 liggen er ook ecoducten over de A2 en de N396 nabij Leende, respectievelijk Leenderbos en de Groote Heide genaamd. Deze 2 natuurbruggen leggen een verbinding tussen het Leenderbos (3000 ha), Valkenhorst (800 ha) en de Groote Heide (330 ha). Overdag lijkt er niet zoveel te gebeuren, maar ’s nachts is het een ware dierensnelweg: slakken, muizen, konijnen, wezels, buizerds, reeën, zwijnen; allemaal passeren ze de brug, zo is uit 'cameravallen' gebleken. Een groot succes op beide bruggen is de zogeheten natte zone, een strook poeltjes voor amfibieën. Er zijn al eiklompjes van de bruine kikker gevonden en zelfs een rugstreeppad, een soort die boswachter Mari de Bijl daar niet had verwacht. Hij vindt dan ook dat er geen ecoducten meer aangelegd zouden mogen worden zonder natte zones. Verder zijn rasters en wildroosters aangelegd langs de provinciale weg tussen Leende en Valkenswaard, die de veiligheid van de weggebruikers moeten verbeteren. In het gebied leven onder andere veel wilde zwijnen.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Leende, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Oude foto's, ansichtkaarten e.d. van Leende op Facebook, met tussendoor af en toe ook een actualiteit.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Leende (online te bestellen).

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Leende van de Dorpsraad op Facebook.

- Belangenvereniging: - "Dorpsraad Leende komt ongeveer 10x per jaar bijeen om allerlei zaken te bespreken. Als leidraad geldt de Leefbaarheidsagenda 2011. Deze vergaderingen zijn openbaar en voor een ieder toegankelijk. Voorafgaande aan een reguliere vergadering wordt een inloopspreekuur gehouden."

- MFA: - Middels het Centrumplan Leende wil de gemeente een toekomstbestendig en levensvatbaar centrum in het dorp creëren, waar het goed is om te wonen en waar mensen graag verblijven. Om dit te realiseren heeft het dorp behoefte aan een toekomstbestendige voorziening als kloppend hart van het dorp, met ruimte voor ontmoeting, sport, scholing en kindzorg, centraal gelegen in het dorpscentrum. Daarom realiseert de gemeente een nieuwe multifunctionele accommodatie (MFA), waarin plaats is voor Basisschool De Triangel, dagopvang en buitenschoolse opvang door Korein Kinderplein (Kindcentrum) en Dorpshuis De Meent. De grote zaal is geschikt voor gymonderwijs, sport en cultuur. Het ontwerp van het openbaar gebied is in maart 2017 vastgesteld door de klankbordgroep, die bestaat uit een vertegenwoordiging van de Dorpsraad, omwonenden en omliggende bedrijven. In voorjaar 2019 zijn het oude gemeentehuis en de voormalige Rabobank gesloopt, waardoor ruimte is vrijgekomen voor de bouw van de MFA. De firma Aarts Bouw heeft de MFA in 2019 gerealiseerd.

- Dorpshuis: - Gemeenschapshuis De Meent is de ontmoetingsplaats voor de gemeenschap van Leende en voor bezoekers uit de regio. De Meent is het thuishonk voor verschillende (sport)verenigingen en een uitstekende locatie voor het organiseren van evenementen. De Meent stimuleert het organiseren van evenementen en activiteiten door verenigingen, om zo het sociale karakter van de gemeenschap te versterken. Het gemeenschapshuis verhuurt ook tegen een aantrekkelijk tarief ruimten voor vergaderingen en andere activiteiten.

- Zorg en welzijn: - "Zorgboerderij De Molenschut in Leende vindt dat elk mens recht heeft op een zinvolle dagbesteding, aansluitend bij zijn of haar belevingswereld. Daarom bieden wij dagbesteding, verzorging en verpleging aan ouderen met als uitgangspunt: zorgzaam zijn, wetend dat elk mens uniek en waardevol is en een gelukkig leven wil hebben. Onze gasten zijn allemaal senioren die in aanmerking komen voor dagbesteding. Zij hebben een geestelijke of lichamelijke beperking die niet aangeboren is. Ze hebben problemen met het zelfstandig wonen, maar opname in een zorginstelling is voor hen (nog) niet nodig. Ook voor ouderen die door vereenzaming in een sociaal isolement (dreigen te) raken, kan dagbesteding een uitkomst zijn. Wanneer bij samenwonenden een van beide partners veel zorg nodig heeft, kan dagbesteding ook de partner of de mantelzorger ontlasten.

Zorgboerderij De Molenschut - die in 2020 het 10-jarig bestaan heeft gevierd - staat voor persoonlijke aandacht en zorg voor de ouder wordende mens. De dagbesteding is kleinschalig en vraaggericht, met professionele begeleiding. Door het geven van een zinvolle dagbesteding willen we de hulpbehoevende oudere meer levensgenot, zelfvertrouwen en een gevoel van eigenwaarde geven. Dit willen we bereiken mede door het gunstige effect dat het contact met planten, dieren en de natuur met zijn wisselde seizoenen heeft. Wij bieden ook overbruggingszorg voor gasten met een WLZ-indicatie, die op de wachtlijst staan voor opname in een verpleeg- en/of verzorgingshuis."

- De Huiskamer is een project van Zorgcoöperatie Graag Gedaan. In het centrum van Leende is met De Huiskamer een ontmoetingsplaats gecreëerd voor alle inwoners van dit dorp. Onder de link, op hun Facebookpagina, kondigen ze activiteiten en evenementen aan. Heb je als inwoner een leuk idee waarvoor je graag De Huiskamer zou willen gebruiken, neem dan gerust contact op.

- Gezondheid: - "Volgens recent onderzoek zijn de gezondheidscijfers in Zuidoost-Brabant op het gebied van hart- en vaatproblemen (o.a. overgewicht en medicatie voor hoge bloeddruk) hoger dan het landelijk gemiddelde. Helaas staan we hier als Leende in de top van onze regio. Opvallend is het feit dat we meer bewegen dan het landelijke gemiddelde, dus waar kunnen we de winst uit halen? Uit eerlijke voeding! Wij hopen dat de website Gezond Dorp als platform gaat functioneren voor initiatieven van de Leendenaren om aan de slag te gaan met hun leefstijl/voedingsstijl. Denk hierbij aan kookclubs, kookclinics, informatiebijeenkomsten met deskundigen, recepten die gedeeld worden etc.

Hoe mooi zou het zijn als je bij de lokale middenstand je gezonde producten herkenbaar kunt vinden en aanschaffen. Wij hopen dan ook dat dit project veel lokale ondernemers in de voedselketen (tuinders, veehouders, winkeliers, horeca) stimuleert om mee te denken en binnen hun eigen branche in te spelen op de nieuwe en andere behoeften van de consument in Leende. Dat gaat dan over eerlijke, echte voeding, lokaal geproduceerd en te verkrijgen. Eieren, zuivel en vlees van dieren die op een natuurlijke wijze hebben geleefd en gegeten.

Stichting GezondDorp streeft naar een samenleving waarin we op een vitale manier oud worden! Samen met dorpsgenoten, de lokale/regionale micro-economie, scholen, sportverenigingen, overheden en zorgverleners een wereld creëren, waarin we opgroeien met een gezond beeld van voeding en beweging. Het terugdringen van welvaartsziekten zijn daarbij gevolgen, denk hierbij aan obesitas, diabetes mellitus type 2 en hypertensie. Voor de gezondheidszorg resulteert dat in minder medicatie en minder complicaties, dus minder kosten!" Lokaal is het zo'n succes dat de initiatiefnemers, de Leendse artsen Norbert van den Hurk en Hans van Kuijk, in 2019 het boek 'Van GezondDorp naar GezondLand' hebben geschreven, waarmee ze heel Nederland aan een gezonde leefstijl willen krijgen.