Status

- Langeweg is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Moerdijk. T/m 1996 grotendeels gemeente Zevenbergen, deels gemeente Terheijden. Vandaar dat het dorp ook 2 postcodes heet (4771 en 4772), om de respectievelijke delen te kunnen onderscheiden.

De openbare voorzieningen werden dan ook voor 2/3 betaald door de gemeente Zevenbergen en voor 1/3 door de gemeente Terheijden. Deze regeling is begonnen in 1877, toen Terheijden één lantaarn aanlegde en Zevenbergen er vervolgens ook twee financierde. In 1997 is Langeweg middels grenscorrectie in zijn geheel aan de nieuwe gemeente Moerdijk toegewezen.

- Onder het dorp Langeweg valt ook een deel van de buurtschap Hazeldonk.

Naam

Naamswijziging
Tot 1910 heette het dorp Slikgat. De PTT volgde naamswijzigingen van plaatsen doorgaans accuraat op, ten behoeve van de naamgeving in bijv. de stempels en op de aantekenstrookjes. 'Mededeelingen No 4329s' van 15 september 1910 meldt dan ook: "Met ingang van 16 september a.s. zal het hulppost- en telegraafkantoor te Slikgat worden aangeduid met den naam Langeweg."

Naamsverklaring
Rond 1910 vestigden de paters kapucijnen hier hun seminarie. Zij vonden de naam Slikgat niet zo geschikt (slik betekent modder) en wisten de naamsverandering in Langeweg, genoemd naar de ligging aan de gelijknamige weg, gedaan te krijgen.

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp weer net als vroeger Slikgat.

Ligging

Langeweg ligt rond de gelijknamige weg (weliswaar met het lidwoord 'De' ervoor), O van Zevenbergen.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Langeweg 74 huizen met 464 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 350 huizen met ca. 900 inwoners.

Geschiedenis

Langeweg wordt in 1656 voor het eerst vermeld als Slijckgadt. Tot 1800 ontwikkelt de buurtschap zich voornamelijk langs de Zuiddijk (aanvankelijk Suytdyk geheten, aangelegd 1358-1359) en de Slikgatschen Dijk (aangelegd 1533-1545). Van 1851 tot 1875 was er een tol aan de weg Slikgat-Zevenbergen, bij de herberg van J. Sprangers. De naam van de Hamseweg (door de bevolking het ‘wiegeske’ genoemd, er ligt ook een gelijknamige woning uit 1927) houdt verband met de vervening; vanaf 1267 zijn grote gebieden rond Slikgat ter vervening uitgegeven. Na 1350 is er sprake van een Goed de Ham.

De turfvaart van dit gebied mondde uit in de Mark. Vanaf deze monding baande een kreek zich een weg door het gebied, de Kromme Vliet (oudere naam; Hamse Kreek). De kreek, die haar einde vond midden in het dorp, daar waar de Hamseweg begint, is in 1984 gedempt. De Hamseweg was tot in de jaren twintig van deze eeuw een slikrijke weg (slik betekent modder), die de oude naam van het dorp eer aandeed. Dankzij pleidooien van de paters capucijnen zijn vanaf 1921 de wegen in Langeweg verhard.

De paters kapucijnen zijn in 1874 naar Slikgat gekomen. Door hun veelzijdige activiteiten kreeg Slikgat de status van een bedevaartsoord. Het Oelbertgymnasium in Oosterhout (Noord-Brabant), dat in 1987 100 jaar bestond, heeft de eerste 57 jaar van zijn bestaan doorgebracht in Langeweg. Daar was het het Serafijns Seminarie der paters kapucijnen. In 1944 is het pand door oorlogshandelingen zwaar beschadigd.

Langeweg is lange tijd een bloeiend dorp geweest. Van begin 19e eeuw tot medio 20e eeuw was er onder meer sprake van vestigingen van een bakker, kruidenierswinkeltjes, herbergen, een bewaarschool, hulppostkantoor, klompenmaker, timmerwinkel, slagerij, hoefsmid, schoenmaker, rijwielhandel en een wagenmaker. Thans is het dorp geheel ‘winkelloos’: de laatste winkel heeft in december 1999 zijn deuren gesloten (zie verder bij Recente ontwikkelingen).

De hulppostkantoorhouder was sinds 1877 tevens lantaarnopsteker.
In 1894 kwam er een weegbrug voor de suikerbietencultuur.
Verder was er een Geitenfokvereniging* en een schietvereniging Sint Sebastiaan (1889-1976).
Vrijwillige brandweer sinds 1914. Al in 1883 vroegen de bewoners om een brandspuit, omdat hulp van de omliggende dorpen altijd te laat kwam.
Station Langeweg is in 1936 gesloten. Het stationsgebouw is in 1953 gesloopt.
* De geit was ‘de koe van de arbeider’, zie ook bij Dorst.

De huidige Langeweg dateert uit 1962, toen de oude turfvaart naar Zevenbergen v.v. werd gedempt. Van de turfvaart wordt al in 1287 melding gemaakt, er was aan weerszijden ervan een weg.

In het tijdschrift De Vlasselt, nr. 37, 1987, van heemkundekring De Vlasselt (Terheijden), wordt de geschiedenis van Slikgat / Langeweg uitvoerig beschreven.

Recente ontwikkelingen

- In het centrum van Langeweg, op de hoek van de Zuiddijk en de Hamseweg, is begin 2021 een blok van 4 starterswoningen gereed gekomen. Alle met een karakteristieke en eigen gevel, passend bij de omgeving. Het project heet de Swaenenhoeve. Voorheen stond hier het pand van Café De Tempelier. Er was grote behoefte aan betaalbare starterswoningen, omdat er al lang niet meer in het dorp was gebouwd. Aan de Wethouder Trompstraat komt in 2022 nog een nieuwbouwproject, met 20 woningen.

- "Vanaf oktober 2013 is hard gewerkt aan de totstandkoming van het Gebiedsplan voor Langeweg. Een dorp met een eigen karakter, gekenmerkt door saamhorigheid, vriendelijkheid, een rustige woonomgeving en een hoge mate van zelfredzaamheid. Een dorp ook waar de inwoners trots op zijn. Trots op o.a. het recent gerenoveerde gemeenschapshuis Ons Stedeke, het fraaie plein voor de Droom, het opgeknapte Patersbos, Emmaus, de Mariaschool, de vele verenigingen. Naast die unieke kwaliteiten van ons dorp zijn de inwoners ook realistisch genoeg om oog te hebben voor de bedreigingen, zoals die zich in alle kernen binnen de gemeente Moerdijk voordoen en waarmee dus ook ons dorp wordt geconfronteerd. Zoals bijvoorbeeld veranderingen in de bevolkingsaantallenen samenstelling en de consequenties hiervan voor de school en het verenigingsleven, de bezuinigingsopgave van de gemeente en de corporatie en de aanstaande veranderingen in de zorg.

Het behoud van de leefbaarheid in Langeweg vergt daarom een gezamenlijke en integrale aanpak van alle betrokkenen. Het gebiedsplan zoals dat voor u ligt is hiervoor het kader. Tot stand gekomen door middel van vier enerverende bijeenkomsten onder leiding van ARCADIS en op basis van een eendrachtige samenwerking tussen de inwoners, woningstichting Brabantse Waard, zorgleverancier Surplus, de politie en de gemeente Moerdijk. Het gebiedsplan bevat een visie voor de toekomst en de dynamische uitvoeringsagenda met een reeks actiepunten, die opgepakt moeten gaan worden om ervoor te zorgen, dat deze toekomstvisie ook concreet in daden wordt omgezet. De sleutelfiguren spelen hierbij een belangrijke rol, verenigd aan de Dorpstafel, waar ook de coördinatie van de acties zal plaatsvinden. Op die manier is een basis geschapen om de toekomstige aanpak van de leefbaarheid in het dorp te waarborgen." Aldus het Voorwoord van het in 2014 verschenen Gebiedsplan.

- Sinds december 1999 heeft Langeweg geen winkels meer. De laatste zaak, de kruidenierszaak/bakkerij van Ad en Perpetua Reniers (aan de Zuiddijk 62), heeft toen zijn deuren gesloten. Ad is al op twaalfjarige leeftijd begonnen te werken in de bakkerij van zijn ouders, en vond het tijd om op zijn zestigste van zijn welverdiende rust te gaan genieten. De zaak liep overigens goed: vanuit de wijde omgeving, bijvoorbeeld uit Breda, Terheijden, Zevenbergen, Klundert en Sint Willebrord, kwam men naar het dorp voor Ad’s beroemde gebak.

Bezienswaardigheden

- Langeweg heeft 2 rijksmonumenten.

- Langeweg heeft 3 gemeentelijke monumenten.

- De huidige RK kerk Heilig Hart van Jezus dateert uit 1951, als opvolger van de kerk uit 1874 die in 1944 tijdens WO II is verwoest. De kerk is na de fusie van parochies in West-Brabant sinds 2013 aan de eredienst onttrokken. De kerk was voor de geloofsgmeenschap niet meer te bekostigen. Sinds 2014 is de kerk in gebruik als verkoopruimte voor de Emmaus. De Emmausgemeenschap heeft de kerk in 2014 gerestaureerd.

- Voormalig klooster van de kapucijnen (zie verder bij Geschiedenis).

- Het huidige Koffiehuis dateert uit 1952.

- De boerderij van Martin en Mia Damen aan de Krauwelsgors 4 is in 2011 verkozen tot mooiste herbestemde boerderij van Brabant. Het is een hoekgevelboerderij uit 1638. Van dit type zijn er niet veel meer in West-Brabant.

Jaarlijkse evenementen

- De Feestmarkt (op een zaterdag begin september), georganiseerd door Emmaus Langeweg, omvat een grote markt in tweedehands goederen, waaronder curiosa, meubels, kleding en boeken. Diverse bands treden op en ook de kinderen kunnen terecht bij diverse attracties.

- Het Slikgats Toeterfeest (op een zondag in oktober, in 2021 voor de 33e keer) is een van de grootste blaasfestivals in de regio. Er doen ca. 20 kapellen aan mee. Het door de lokale blaaskapel d’Eigeweskus georganiseerde festival wordt gehouden in de drie horecagelegenheden van Langeweg.

Landschap, natuur en recreatie

- De Kringloopmarkt van Emmaus Langeweg is gevestigd in het voormalig Kapucijnenklooster. De Emmausbeweging die in de jaren vijftig is opgericht door de legendarische abbé Pierre, heeft inmiddels zo’n 350 ‘filialen’ in een veertigtal landen in Europa, Latijns-Amerika en Oost-Azië. In Nederland zijn er circa 25. De vaste bewoners van deze vestiging verkopen er tweedehands spullen voor goede doelen en om ermee in hun eigen onderhoud te voorzien en houden zich verder onder meer bezig met de opvang van dak- en thuislozen. De spullen zijn uitgestald in de voormalige werkhuizen van het klooster, in de kerk en in een gebouw van het voormalige seminarie. Het is gelegen rondom een groene binnenplaats waar het heerlijk toeven is. Er is ook een horecagelegenheid waar je koffie, thee, frisdrank en huisgemaakt gebak kunt verkrijgen.

Je kunt bij hen terecht voor alle spullen die in een huishouden voorkomen. Verdeeld over 10 verschillende winkeltjes vind je er kleding, huishoudelijke spulletjes, curiosa en antiek, kinderspeelgoed, woningtextiel, meubels, boeken, platen, cd, dvd's, kleinere huishoudelijke apparatuur en lampen, koelkasten, fornuizen, wasmachines, drogers, fietsen, onderdelen, kantoorartikelen, lijsten, (tuin)gereedschap, wasbakken etc. Daarnaast hebben ze een beperkte hoeveelheid bouwmaterialen zoals straatstenen, dakpannen e.d. De Kringloopmarkt is geopend op woensdag en zaterdag van 14.00-16.00 uur.

- Achter het klooster, waar nu woon-werkgemeenschap Emmaus huist, ligt de voormalige kloostertuin, in de volksmond het 'Patersbos'. In 1880 is de kloostertuin aangelegd voor een twintigtal religieuzen met als doel een nuts- en stiltetuin te realiseren om even uit de dagelijkse routine te komen. Rond 2010 was er al 40 jaar geen onderhoud gepleegd aan de kloostertuin waardoor de tuin in een erg vervallen en gevaarlijke staat was geraakt. Naar aanleiding van wensen vanuit het dorp is het Patersbos in 2010 en 2011 volledig gerenoveerd, met speciale aandacht voor het behoud en vooral herstel van de natuur en de historische waarde.

Een greep uit de project- onderdelen: bosbeheer, teruggraven van de vijver, herstellen wandelpad, historische elementen vrijstellen en renoveren, educatieproject met o.a. een educatietafel en insectenhotel, herstel boomgaard, kerkhof en Calvarieberg. Het Patersbos is toegankelijk tijdens de openingstijden van de Emmaus (op woensdagen en zaterdagen van 14.00 tot 16.00 uur) of op verzoek. Het Patersbos is te bereiken via de Emmaus-ingang. Dit is tevens de start van de wandelroute 'Een dag uit het leven van een kapucijn' die je rondleidt over het kloosterterrein en het Patersbos.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Langeweg, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- De kaart, afgebeeld onderaan deze pagina, verzonden in 1904 vanuit wat toen nog Slikgat heette (zie de afstempeling op de adreszijde), bevat een afbeelding van een kerkje in Hammerfest, Noorwegen. Dat leek ons in eerste instantie niet logisch: wie stuurt er nu vanuit Langeweg een kaart met een afbeelding uit Noorwegen? Tot je de tekst leest die de afzender, een der paters kapucijnen van het klooster in het dorp, er op heeft geschreven: "Hiermee als dank voor uw welkome gift voor onze arme missie, een kaart van ons houten kerkje te Hammerfest, de noordelijkste der geheele wereld." Hammerfest ligt in het uiterste noordpuntje van Noorwegen, boven de Poolcirkel, nabij de Noordkaap. De zending/missie ging dus letterlijk tot in alle uithoeken van de wereld.

- Fotoreportage van Langeweg, door Kees Wittenbols uit Breda.

Links

- Algemeen: - Site van en over Langeweg.

- Nieuws: - De maandelijkse dorpskrant 'Ons Dorpshart' is via de link ook online te lezen (ook oudere nummers).

- Dorpshuis: - Dorpshuis Ons Stedeke is oorspronkelijk in 1971/1972 gebouwd als kleuterschool, met 2 klaslokalen en een speellokaal. Al gauw blijft er nog maar één kleuterklas over. In 1980 vindt de kleuterschool onderdak in de Mariaschool en komt Ons Stedeke leeg te staan. Het gebouw wordt teruggegeven aan de gemeente, die besluit dat het een herbestemming kan krijgen als dorpshuis van Langeweg. Lange tijd is het dorpshuis beheerd door betaalde beheerders, maar dat blijkt toch lastig lonend te krijgen. Tegenwoordig wordt het dorpshuis beheerd door een stichting met vrijwilligers. In 2013 is het pand gerenoveerd en verbouwd waardoor het weer helemaal aan de eisen des tijds en de wensen van de gebruikers voldoet. Het is de thuibasis van vele verenigingen in het dorp. Zie verder Geschiedenis Ons Stedeke.

- Onderwijs en kinderopvang: - Midden in het centrum van Langeweg staat de Mariaschool. Het is een kleinschalige school waar iedereen elkaar kent. De sfeer is gezellig, informeel en gemoedelijk. Er is persoonlijke aandacht voor elkaar. Alle groepen zijn combinatiegroepen (1-2, 3-4, 5-6 en 7-8). Het leren op de Mariaschool is uitdagend, afwisselend en leuk door enthousiaste en bekwame leerkrachten, diverse coöperatieve werkvormen en inzet van tablets voor reken-, taal-, spelling- en begrijpend lezen lessen. Er is veel aandacht voor een goed leerklimaat. De Kanjermethode is daarbij bijvoorbeeld ondersteunend.

Sinds schooljaar 2015-2016 is de Mariaschool een Brede school. Dit houdt in dat, naast het reguliere onderwijs, tal van aanvullende activiteiten worden aangeboden. Denk hierbij aan buitenschoolse opvang en een peuterspeelzaal binnen school (verzorgd door De Zeven Dwergen), diverse buitenschoolse activiteiten, een bibliotheek binnen school en allerlei initiatieven in samenwerking met het dorp, bijvoorbeeld computerles voor ouderen. Tussen de kleuterjuffen en de peuterspeelzaal is een goed contact en regelmatig worden er samen activiteiten ondernomen.

Naast de reguliere lessen worden er ook regelmatig gastlessen gegeven. Denk hierbij aan gymlessen georganiseerd door Doyo of sportverenigingen, het DENO project, waarmee de kinderen voorbereid worden op het voortgezet onderwijs, EHBO lessen, excursies buiten school, diverse verkeersactiviteiten, lessen in het kader van historische gebeurtenissen, muzieklessen gegeven door een muziekdocent en ga zo maar door. Het is dus al met al een gezellige bedrijvigheid op de Mariaschool, waar naast hard werken ook tijd is voor ontspanning. De Mariaschool biedt ook onderdak aan Peuteropvang Pinokkio en buitenschoolse opvang (BSO) Belhamels.

- Muziek: - Fanfare Muziek Veredelt. - Dweilband d'Eigeweskus.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Langeweg, met foto's van de grafzerken.