Lage Haar

Plaats
Buurtschap
Utrecht Woerden
Utrecht

laag_haar_buurtschapsgezicht_1_kopie.jpg

Buurtschap Lage Haar ligt aan de Lagehaarsedijk, valt onder het dorp Haarzuilens, en ligt sinds de gemeentelijke herindeling van 2001 in de provincie Utrecht (© Jan Dijkstra, Houten)

Buurtschap Lage Haar ligt aan de Lagehaarsedijk, valt onder het dorp Haarzuilens, en ligt sinds de gemeentelijke herindeling van 2001 in de provincie Utrecht (© Jan Dijkstra, Houten)

lage_haar_buurtschapsgezicht_2_kopie.jpg

Sinds de herindeling van 2001 zijn de dorpen Vleuten en De Meern flink uitgebreid. Het dorp Haarzuilens is gelukkig landelijk gebleven. Dat geldt ook voor buurtschap Lage Haar. (© Jan Dijkstra, Houten)

Sinds de herindeling van 2001 zijn de dorpen Vleuten en De Meern flink uitgebreid. Het dorp Haarzuilens is gelukkig landelijk gebleven. Dat geldt ook voor buurtschap Lage Haar. (© Jan Dijkstra, Houten)

lage_haar_buurtschapsgezicht_3_kopie.jpg

Lage Haar, buurtschapsgezicht (© Jan Dijkstra, Houten)

Lage Haar, buurtschapsgezicht (© Jan Dijkstra, Houten)

lage_haar_huis_bij_vroegere_haarmolen_kopie.jpg

Aan het uiteinde van buurtschap Lage Haar stond vroeger de Haarmolen. Het opschrift op dit huis herinnert daar nog aan. In het hoofdstuk Geschiedenis vind je de geschiedenis van deze molen. (© Jan Dijkstra, Houten)

Aan het uiteinde van buurtschap Lage Haar stond vroeger de Haarmolen. Het opschrift op dit huis herinnert daar nog aan. In het hoofdstuk Geschiedenis vind je de geschiedenis van deze molen. (© Jan Dijkstra, Houten)

lage_haar_kortjaksepad_kopie.jpg

Aan het eind van buurtschap Lage Haar kom je op het fietspad Kortjaksepad. Tot in de jaren zestig lagen hier nog de afwateringskanalen Heicop en Bijleveld. Deze slootjes zijn daar nu nog van over. (© Jan Dijkstra, Houten)

Aan het eind van buurtschap Lage Haar kom je op het fietspad Kortjaksepad. Tot in de jaren zestig lagen hier nog de afwateringskanalen Heicop en Bijleveld. Deze slootjes zijn daar nu nog van over. (© Jan Dijkstra, Houten)

lage_haar_op_kaart_ca._1960_kopie.jpg

Kaart van buurtschap Lage Haar en omgeving anno ca. 1960. De brede waterlopen Heicop en Bijleveld zijn hier nog aanwezig. Enkele jaren later zijn ze grotendeels gedempt. (© Kadaster)

Kaart van buurtschap Lage Haar en omgeving anno ca. 1960. De brede waterlopen Heicop en Bijleveld zijn hier nog aanwezig. Enkele jaren later zijn ze grotendeels gedempt. (© Kadaster)

lage_haar_kaart_jaren_tachtig_kopie.jpg

Buurtschap Lage Haar en omgeving, jaren tachtig. De Heicop en Bijleveld zijn verdwenen, op die plek loopt nu het Kortjaksepad. De Breudijkse Molenvliet tussen Lage Haar en de Oude Rijn is er nog wel. (© Kadaster)

Buurtschap Lage Haar en omgeving, jaren tachtig. De Heicop en Bijleveld zijn verdwenen, op die plek loopt nu het Kortjaksepad. De Breudijkse Molenvliet tussen Lage Haar en de Oude Rijn is er nog wel. (© Kadaster)

Lage Haar

Terug naar boven

Status

- Lage Haar is een buurtschap in de provincie Utrecht, gemeente Utrecht. T/m 1953 gemeente Haarzuilens. In 1954 over naar gemeente Vleuten-De Meern, in 2001 over naar gemeente Utrecht.

- De buurtschap Lage Haar valt, ook voor de postadressen, grotendeels onder het dorp Haarzuilens, deels (1 pand) onder de gemeente Woerden (en daarbinnen onder het dorp Harmelen).

- De buurtschap Lage Haar heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

- De plaatsnaam Lage Haar is sinds medio jaren tachtig van de 20e eeuw uit de atlassen verdwenen. Ten onrechte, want de bebouwing bestaat nog altijd en is niet door omliggende plaatsen opgeslokt, dus bestaat de buurtschap ook nog altijd.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1846 Lage-Haar, 1936 Lagehaar.

Naamsverklaring
Samenstelling van laag 'weinig hoog', of naar de ligging in de polder Laagnieuwkoop, en haar 'zandige rug', vergelijk het nabijgelegen Haarzuilens.(1) De naam Lage Haar geeft aan dat deze buurtschap lager lag dan het dorp De Haar (de voorganger van het huidige dorp Haarzuilens), dat zich tot 1898 in de directe nabijheid van Kasteel De Haar bevond en in genoemd jaar is afgebroken. Dit kasteel en het gebied ten zuiden en zuidoosten ervan liggen op de stroomrug van de rivier de Rijn, die hier ooit stroomde. De buurtschap ligt ongeveer een halve meter beneden NAP.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Lage Haar ligt ZW van het dorp Haarzuilens, NW van het dorp Vleuten, NO van buurtschap Breudijk, NNO van het dorp Harmelen, O van de buurtschap Gerverscop en Z van de buurtschap Laag-Nieuwkoop. De buurtschap ligt rond de doodlopende Lagehaarsedijk (een W zijweg van de Rijndijk nabij Kasteel De Haar), met daarachter nog een pand op Kortjaksepad 1 (het Kortjaksepad is een fietspad, dat ter plekke de grens vormt tussen de gemeenten Utrecht O ervan en Woerden W ervan). Dat pand valt onder het dorpsgebied van Harmelen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Lage Haar omvat circa 15 huizen met circa 40 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Gerecht
Tot 1795 was er sprake van een gerecht 'Loefsgerecht van Ruwiel of de Lage Haar'. Dit gerecht was leenroerig aan de bisschop, respectievelijk de Staten van Utrecht en had een omvang van circa 39 morgen (circa 32 ha). In het noorden grensde het aan Laag-Nieuwkoop, in het oosten en zuiden aan Haarzuilens en in het westen aan Indijk. In 1748 stonden er 6 huizen, in 1806 5 huizen, met in dat jaar 35 inwoners.

Waterlopen
In het verleden lagen op de plaats van het huidige Kortjaksepad - gelegen langs het W uiteinde van buurtschap Lage Haar - de evenwijdig lopende afwateringskanalen Heicop en Bijleveld. De afstand tussen deze twee kanalen bedroeg slechts enkele meters. Er was echter een verschil in de waterstand tussen beide kanalen, omdat ze twee verschillende afwateringsgebieden bedienden.

Molen
Aan het uiteinde van buurtschap Lage Haar heeft een wipmolen gestaan met de functie korenmolen. Reeds op een kaart uit 1615 wordt op deze locatie een molen vermeld. Begin 20e eeuw raakt deze Haarmolen in verval. Voor 1910 was de buitenroede al verdwenen. In circa 1942 is de molen gesloopt. Daarmee verdween de laatste wipkorenmolen van de provincie Utrecht. Op de oude molenwerf bij het Kortjaksepad zijn later huizen gebouwd. Een huis met opschrift 'Haarmolen' herinnert nog aan de vroegere molen. Onder de link vind je nadere informatie over de geschiedenis van de molen, een ansichtkaart van voor 1910 van de molen in complete staat, en een foto van de molen met nog maar een roede.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De buurtschap Lage Haar ligt aan de rand van en maakt deel uit van het uitgestrekte veenweidegebied in het noordwesten van de provincie Utrecht en het noordoosten van de provincie Zuid-Holland. Tot enkele jaren geleden lagen aan beide zijden van de Lagehaarsedijk weilanden. N van de dijk, W van het kasteel, heeft Natuurmonumenten sinds 2015 Parkbos De Haar aangelegd. "Een bos waar je kunt wandelen, struinen en spelen. Dit was een van de laatste mogelijkheden om in de directe omgeving van de in de afgelopen jaren sterk gegroeide stad Utrecht nog een nieuw bos te planten, belangrijk voor de generaties na ons. Een aanwinst voor Utrecht!

Tijdens de Boomplantdagen in november 2015 kwamen 15.000 mensen naar landgoed Haarzuilens om een boom te planten in het nieuwe Parkbos De Haar. Maar liefst 7.000 bomen gingen de grond in! Luister hier naar bijzondere verhalen van de boomplanters in dit filmpje van de Boomplantdagen 2015. Er staan nu in totaal 70.000 bomen en struiken. Een speciale plek in het parkbos is het Geboortebos. Kersverse ouders hebben hier een boom geplant voor hun pasgeboren baby. De 200 namen op het geboortebord herinneren aan dit mooie moment. In het bos zijn veel verschillende boomsoorten geplant, geïnspireerd op het bestaande park rond het kasteel. Je vindt er berken, eiken, beuken, elzen, lindes en enkele bijzondere soorten zoals moerascipressen. Ten tijde van de aanplant waren deze boompjes 75 centimeter hoog. Ze groeien snel, bijna een halve meter per jaar. In 2025 zijn de bomen al 8 meter. In 2045 staat er een volgroeid bos met bomen van gemiddeld 23 meter hoog.

Het ontwerp voor het parkbos is geïnspireerd op het oorspronkelijke ontwerp voor het park bij het kasteel. De befaamde tuinarchitect Hendrik Copijn ontwierp daarvoor een romantisch park in Engelse landschapsstijl. Het nieuwe parkbos sluit landschappelijk aan bij het bestaande kasteelpark, dat niet openbaar toegankelijk is. De brug over de vijverpartij verwijst bijvoorbeeld naar het kasteel. De rode kleur vind je terug in het wapen van Haarzuilens. In het Parkbos zie je drie zichtlanen die beginnen in het kasteelpark. Deze lanen geven zicht op het kasteel. Vanaf de zuidelijke laan met de rode esdoorns kun je het als poortgebouw ontworpen Châtelet (‘kasteeltje’) zien. Bekijk hier een animatie van het ontwerp van Parkbos De Haar.

In het ontwerp is rekening gehouden met ideeën en wensen van de toekomstige gebruikers. Via een ideeënbus op de website hebben we mensen uitgenodigd om mee te denken en ideeën in te sturen. Een aantal ideeën kon direct in het definitieve ontwerp worden meegenomen. Zoals speelse elementen voor kinderen als stapstenen en struinpaadjes, grote vijvers en veel variatie in bomen en struiken. Ook planten we fruitbomen waar straks iedereen letterlijk de vruchten van kan plukken. Op de jaarlijkse landgoeddag hebben we aan de kinderen gevraagd wat zij het liefst in een bos willen doen. Er werd druk geknipt, gekleurd en geplakt. 'Als we maar hutten kunnen bouwen', luidde het advies. Hier gaan we zeker rekening mee houden door bijvoorbeeld takken te laten liggen.

Dankzij de steun van de Vrienden van landgoed Haarzuilens hebben we hier veel werk kunnen verzetten. Met het aanplanten van kleine boomgroepen (de voor het landgoed zeer typerende clumps) stonden zij aan de wieg van het nieuwe parkbos. Ook voor beheer en bescherming van het gebied in de toekomst zijn de Vrienden van landgoed Haarzuilens hard nodig. Samen met de Vrienden denken we na over de mogelijkheden op het landgoed. En als echte vrienden ontvangen ze speciale uitnodigingen en krijgen ze rechtstreeks van de boswachters te horen wat er allemaal gebeurt op het landgoed. Wil je ook bijdragen aan behoud en ontwikkeling van o.a. landgoed Haarzuilens? Meld je dan hier aan als lid.

De plannen voor Parkbos De Haar zijn ontwikkeld in opdracht van de Stuurgroep 'Recreatie om de Stad', bestaande uit o.a. provincie Utrecht, gemeente Utrecht, Bestuur Regio Utrecht, Recreatie Midden Nederland, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Deze Stuurgroep heeft zich flink ingespannen om, ondanks de bezuinigingen van de rijksoverheid, toch de recreatiegebieden rondom Utrecht te realiseren. Er is een oplossing gevonden en er is geld beschikbaar gekomen voor een sobere basisaanleg van het parkbos." (bron: Natuurmonumenten)

Anno 2021
"Anno 2021 gaat het ontzettend goed met het jonge Parkbos de Haar. De bomen groeien snel, de biodiversiteit neemt enorm toe en recreanten weten het nieuwe bos goed te vinden. Bij de aanleg gingen er 70.000 jonge, vooral inheemse, bomen de grond in. Een groot deel is aangeplant door natuurliefhebbers uit het hele land. Er staan zo’n vijftig verschillende soorten bomen en struiken zoals beuken, elzen, lindebomen en eiken, maar ook fruitbomen. De boompjes waren in 2016 niet groter dan een kleuter. Inmiddels hebben ze, afhankelijk van de soort, een serieuze lengte bereikt en kun je er in de meeste gevallen al niet meer overheen kijken. Het gevoel van een bos begint na vijf jaar echt te ontstaan.

Groei biodiversiteit. Ook de biodiversiteit in het bos is enorm toegenomen. Het is een steeds belangrijker leefgebied van allerlei soorten dieren. Vooral het aantal vogels is enorm toegenomen. Blauwborsten, tjiftjaffen en rietzangers maken graag hun nestje in het jonge bos. Het aantal broedende vogelpaartjes in het landgoed Haarzuilens is tussen 2013 en 2019 verdubbeld van 600 naar 1200 en dat komt voor een groot deel door aanplanting van het nieuwe bos. Maar ook reeën, wezels, hazen, rugstreeppadden en vlinders weten hun weg naar het bos te vinden. “Het is ontzettend leuk om de ontwikkeling van zo’n jong bos vanaf het begin te kunnen volgen. Het zijn steeds andere fases. Nu kun je vooral genieten van de kleine vogeltjes die houden van ruigtes. Over een aantal jaar als de bomen groter zijn, verdwijnen deze weer en kun je de echte bosvogels zien, zoals een boomkruiper of specht”, aldus boswachter Floor Woortman. Natuurmonumenten verwacht dat over vijftien tot twintig jaar Parkbos de Haar een ’echt’ bos is." (bron: Natuurmonumenten)

Reactie toevoegen