Laareind (Achterberg)

Plaats
Buurtschap
Rhenen
Utrechtse Heuvelrug
Utrecht

laareind_het_laar_cuneraweg_23.jpg

In buurtschap Laareind was vroeger sprake van een Landgoed en Kasteel Laar. Dit huis (Cuneraweg 23) is daar kennelijk naar genoemd.

In buurtschap Laareind was vroeger sprake van een Landgoed en Kasteel Laar. Dit huis (Cuneraweg 23) is daar kennelijk naar genoemd.

laareind_cuneraweg_23_brievenbus.jpg

Laareind, monumentale oude brievenbus van huis Het Laar

Laareind, monumentale oude brievenbus van huis Het Laar

laareind_heimerstein_bord.jpg

Laareind, het blauwe bord Heimerstein suggereert een plaatsnaam, maar betreft de instelling voor geestelijk gehandicapten ter plekke

Laareind, het blauwe bord Heimerstein suggereert een plaatsnaam, maar betreft de instelling voor geestelijk gehandicapten ter plekke

laareind_richtingbord_zideris.jpg

Laareind, ook dit bord lijkt een plaatsnaam te suggereren maar dit betreft de overkoepelende organisatie van Heimerstein

Laareind, ook dit bord lijkt een plaatsnaam te suggereren maar dit betreft de overkoepelende organisatie van Heimerstein

laareind_heimerstein_hoofdgebouw.jpg

Heimerstein is in de Tweede Wereldoorlog verloren gegaan, maar in 1946 herbouwd

Heimerstein is in de Tweede Wereldoorlog verloren gegaan, maar in 1946 herbouwd

Laareind (Achterberg)

Terug naar boven

Status

- Laareind is een buurtschap in de provincie Utrecht, in de streek Utrechtse Heuvelrug, gemeente Rhenen.

- De buurtschap Laareind valt onder het dorp Achterberg. Voor de postadressen vallen beide onder de stad Rhenen.

- De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden. De bebording die er ter plekke wél is, is nogal verwarrend: bij instituut Heimerstein staan op komborden lijkende blauwe 'plaatsnaamborden', wat suggereert dat Heimerstein een aparte bebouwde kom en een plaatsnaam is. Maar dat is het dus niet: het is een insteling, vallend onder de buurtschap Laareind, het dorp Achterberg en de stad en gemeente Rhenen. Vanaf de provincialeweg staan er ook nog wit op blauwe (wat ook een plaatsnaam suggereert) richtingborden genaamd Zideris. Dat is de overkoepelende instantie waar Heimerstein onder valt. Maar de échte plaatsnaam ter plekke is dus Laareind (het lijkt wel een spelletje 'Wie van de Drie?'). Maar dát staat ter plekke dan weer nergens aangegeven...

Terug naar boven

Naam

Naamsverklaring
Laar
betekent in het Oudnederlands 'bosweide, intensief benut bos'. Eind of einde wordt in plaatsnamen veel gebruikt om de ligging aan de rand of het laatste stuk van iets aan te geven, bijvoorbeeld van een dijk of weg, dan wel om de ligging van een nederzetting aan te geven op de overgang naar de woeste grond en dus aan de rand (= eind) van de cultuurgrond, waarbij de aard van de woeste grond vaak in het eerste deel van de samensteling wordt uitgedrukt.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Laareind ligt O van Rhenen, ZO van Achterberg, rond de kruising van de Cuneraweg en Levendaalselaan, en grenst in het Z aan de Grebbeberg en in het O aan het Valleikanaal.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In de Volkstelling van 1840 wordt de buurtschap Laareind niet apart vermeld. Tegenwoordig omvat de buurtschap een handvol panden.

Terug naar boven

Geschiedenis

Tussen De Dijk en de Levendaalselaan lag vroeger kasteel Ter Horst. Dit was een grensburcht van de bisschop van Utrecht om het Sticht tegen Gelre te beschermen. Het kasteel is in 1528 afgebroken. De tufstenen zijn deels hergebruikt voor de bouw van kasteel Vredenburg in Utrecht. Bovengronds is helaas niets meer van het voormalige kasteel zichtbaar. Fundamenten zijn alleen nog ondergronds aanwezig.

Aan de Levendaalselaan was sprake van een landgoed en hofstede Laar (oudste vermelding 1331), vanaf medio 18e eeuw bekend onder de naam Levendaal. Levendaal wordt niet vermeld op de lijst van ridderhofsteden uit 1536, waaraan tot 1539 nog enkele kastelen zijn toegevoegd. Het kasteel voldeed blijkbaar niet aan alle eisen; het kasteel was wel omgracht en voorzien van een ophaalbrug, maar het was niet in bezit van een adellijke familie en was waarschijnlijk vrijgesteld van huisgeld, omdat het binnen het schependom van Rhenen was gelegen.

In 1943 stuitte men op de fundering van Levendaal, toen men op zoek was naar baksteen om de Cunerakerk te kunnen restaureren. Een deel van de fundering is toen gebruikt voor deze restauratie. Er is toen ook archeologisch onderzoek ingesteld. Het kasteel was van oorsprong rechthoekig met een grondplan van 14,25 x 9 m en had muren met een dikte van 1,4 m. De uitbouw aan de achterzijde is van recentere datum. Deze uitbouw zien we op de tekening die Jan de Beijer rond 1750 van Levendaal maakte. Verder bevond zich in de noordhoek een waterput, waarin echter geen vondsten werden gedaan. In de zuidwestmuur van het hoofdgebouw waren restanten van een schouw aanwezig, terwijl de uitbouw in de zuidhoek voorzien was van een privaat. Tenslotte werd in een fundamentssleuf van een van de muren een beschadigd kannetje van Siegburgs steenwerk uit het midden of de tweede helft van de 14e eeuw gevonden. Hieruit maakt men op dat het kasteel in die tijd gebouwd moet zijn door een lid van de familie Van Rhenen.

Het kasteel is rond 1820 gesloopt. Tegenwoordig is ter plekke nog sprake van een gelijknamige boerderij, die van 1922 tot heden wordt bewoond door het geslacht Arissen. Opvallend is dat in de buurtschap Laareind een aantal families woont met de naam Van Laar. Wellicht zijn die genoemd naar dit landgoed.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- In het Z van de buurtschap ligt hofstede Heimerstein, die in 1401 voor het eerst wordt vermeld. In 1401 beleent de bisschop ridder Arend Willemsz. van Egmont met "dat huus ende hofstede, geheiten Hamersteyn, gelegen bi den huse ter Horst mitter werff ende als t begrepen is". Uit deze belening is op te maken dat we te maken hebben met een versterkt huis, dat later ook Heimerstein wordt genoemd. Ook wordt Heimerstein al genoemd in de legende van Cunera, waarin het bewoond wordt door koning Heimo, die in deze legende een hoofdrol speelt. De laatste particuliere eigenaar heeft het in de jaren twintig van de 20e eeuw verkocht, waarna het is ingericht als tehuis voor verstandelijk gehandicapten. In de Tweede Wereldoorlog is het volledig verwoest, waarna het in 1946 is herbouwd. De huidige instelling voor geestelijk gehandicapten die op Heimerstein gevestigd is, valt onder de organisatie Zideris.

Reacties

(2)

Heb nog heel veel foto's van Het Laar in oude stijl en er rond om heen, mijn opa en oma fam. Ernst waren de eigenaars voor zeer lange tijd.

Een prachtig groot huis, en zo mooi landelijk gelegen ook aan de rand van de bossen van Rhenen, en toch vlakbij de stad. Lijkt me ideaal om te wonen. Ik heb hem van dichtbij gezien want ik heb de foto's op deze pagina gemaakt. Heeft u daar wellicht als kind nog gespeeld toen u bij uw opa en oma op visite was? Je kan daar vanuit zo het bos in he. Dus vroeger zag het huis er anders uit? Wellicht kunt u een foto van hoe het er vroeger uitzag inscannen en aan mij opsturen?, dan kan ik die hierbij plaatsen.

Reactie toevoegen