Laad en Zaad

Plaats
Buurtschap
Súdwest-Fryslân
Fryslân

laad_en_zaad_kaart_begin_20e_eeuw_kopie.jpg

Laad en Zaad zijn oorspronkelijk twee aparte buurtschappen, met in de loop der jaren diverse spellingen. Zaad onder de gemeente Bolsward en Laad onder de gemeente Wymbritsteradiel. Tegenwoordig wordt het als één buurtschap beschouwd.

Laad en Zaad zijn oorspronkelijk twee aparte buurtschappen, met in de loop der jaren diverse spellingen. Zaad onder de gemeente Bolsward en Laad onder de gemeente Wymbritsteradiel. Tegenwoordig wordt het als één buurtschap beschouwd.

laad_en_zaad_boerderij_in_het_bolswarder_deel_zaad.jpg

Buurtschap Laad en Zaad, boerderij in het Bolswarder deel (Zaad). Voor de verwarrende naamgevingen en spellingen in deze buurtschap zie de hoofdstukken Status en Naam.

Buurtschap Laad en Zaad, boerderij in het Bolswarder deel (Zaad). Voor de verwarrende naamgevingen en spellingen in deze buurtschap zie de hoofdstukken Status en Naam.

laad_en_zaad_buurtschapsgezicht_in_het_wonser_deel_laad.jpg

Buurtschap Laad en Zaad, buurtschapsgezicht in het Wolsumer deel (Laad).

Buurtschap Laad en Zaad, buurtschapsgezicht in het Wolsumer deel (Laad).

Laad en Zaad

Terug naar boven

Status

- Laad en Zaad is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 deels gemeente Bolsward, deels gemeente Wymbritseradiel.

- Het deel onder voorheen gemeente Bolsward viel oorspronkelijk onder de gemeente Wonseradeel (onder het dorpsgebied van Tjerkwerd), en was een aparte buurtschap, met in den beginne o.a. de spelling Saerd, later verbasterd via Zaard naar Zaad. Dit deel is rond 1910 middels grenscorrectie (samen met de nabijgelegen buurtschap Cnossens) overgegaan naar de gemeente Bolsward. Het deel onder voorheen gemeente Wymbritseradiel valt onder het dorpsgebied van Wolsum, en heette in den beginne o.a. Laerd, later verbasterd via Laard naar Laad.

Oorspronkelijk waren dit dus 2 buurtschappen. Bij de introductie van het postcodesysteem in de jaren zeventig heeft men ze, eigenlijk ten onrechte, in naam samengevoegd tot 1 buurtschap. De gemeente Bolsward heeft toen namelijk op haar grondgebied de straatnaam Laad en Zaad geïntroduceerd (eigenlijk dus voor de buurtschap Zaad), en de gemeente Wymbritseradiel heeft gemeend te moeten teruggrijpen op de 15e- en 16e-eeuwse spellingen en heeft op haar grondgebied de straatnaam Laerd en Saerd geïntroduceerd (eigenlijk dus voor de buurtschap Laad).

Om het allemaal nog verwarrender te maken dan het al is, hebben de kaartenmakers gemeend sinds 2015 bij het Bolswarder deel 'Laerd en Saerd / Laard en Saard' te moeten vermelden (voorheen stond daar alleen 'Laad en Zaad', wat dus, zoals in de vorige alinea's toegelicht, de toen correcte spelling was), terwijl 1) de eerstgenoemde spelling alleen geldt voor het O ervan gelegen Wolsumer deel, dus op de foute plek staat, en 2) de tweede vermelde spelling voor geen van beide delen geldt, want een verouderde spelling van vele decennia geleden is. Wij verkeren in de kennelijk soms naïeve veronderstelling dat kaartenmakers er zijn om de werkelijkheid weer te geven en te verduidelijken. Niet om de verwarring nog groter te maken en bij 1 casus zoals in dit geval zelfs zowel in positionering als in spelling fouten te maken, en daarmee de argeloze kaartgebruiker op het verkeerde been te zetten...

- De buurtschap Laad en Zaad valt, ook voor de postadressen, zoals in de 2e alinea reeds gespecificeerd, deels onder de stad Bolsward, deels onder het dorp Wolsum.

- Parkeerplaatsen langs snelwegen verwijzen vaak naar nabijgelegen buurtschappen, zo ook hier; de parkeerplaats alhier aan de A7 heet Laerd. Voor toelichting op die naam zie 3 alinea's hierboven.

- De buurtschap Laad en Zaad heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes (op grondgebied van Bolsward) en straatnaambordjes Laerd en Saerd (op grondgebied van Wolsum) kunt zien dat je er bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Laad: 1502 Laard, 1511 Laerd, 18e en 19e eeuw Laard. Rond 1930 verdwijnt de naam Laard van de kaart. Rond 1950 keren de oude spellingen Laard en Zaard weer terug op de kaart, zij het Laard op de verkeerde plek (nl. in de buurtschap Zaad). Rond 1960 ontdekken de kaartenmakers dat kennelijk ook en verdwijnt de naam Laard weer van de kaart. Begin jaren zeventig verschijnt dan de huidige plaatsnaam 'Laad en Zaad' op de plek van buurtschap Zaad. En in 2015 verschijnen op die plek dus foutief, zoals toegelicht onder Status, de namen 'Laerd en Saerd' met daaronder 'Laard en Saard'...
Zaad: 1398 Zidwaerde, 1399 en 1467 Sauwert, 1400 Zuwairt, 1466 en 1664 Saerd, 1511 Zaerd, 18e en 19e eeuw Saard, 19e eeuw Zaard, ca.1910 Zaad.

Naamsverklaring
- De namen Laad en Zaad zijn in de loop der eeuwen verbasterd en hebben een andere oorsprong dan men op grond van de huidige schrijfwijze zou vermoeden. Laad heette oorspronkelijk (Al)Laerd, wat betekent de wierde ("erd" komt van werd = wierde) van een zekere persoon Alla. Deze wierde ligt overigens net buiten de gemeentegrens van Bolsward, op grondgebied van de gemeente Wymbritserdadiel. Doordat de r in de loop der tijd uit de naam is weggevallen, is de betekenis niet meer uit de huidige naam af te leiden.

- Hetzelfde is het geval met Zaad. Dat heette oorspronkelijk Saerd, en kan betekenen "een wierde met (gras)zoden versterkt" of, wanneer het woord een relatie heeft met het Oudfriese sath of saeth = put, "een wierde die bekend stond om een of meerdere putten". (bron: Willem Haanstra, "Bolsward in namen", uitg. Banga Book Productions, Groningen, 2006)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Laad en Zaad ligt direct ZO van Bolsward, rond de gelijknamige weg en de weg Laerd en Saerd O daarvan, Z langs de A7.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Laad en Zaad omvat aan de gelijknamige weg 3 woonhuizen plus een manege, en aan de weg Laerd en Saerd 4 woonhuizen plus het benzinestation aan de A7. In totaal dus 7 woonhuizen, met ca. 20 inwoners.

Reactie toevoegen