Kollumerzwaag

Plaats
Dorp
Noardeast-Fryslân
Fryslân

kollumerzwaag_plaatsnaambord_kopie.jpg

Kollumerzwaag is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Noardeast-Fryslân. T/m 2018 gemeente Kollumerland en Nieuwkruisland. Het huidige dorp is in 1971 ontstaan uit een samenvoeging van de toenmalige dorpen Kollumerzwaag, Zwagerveen en Zandbulten.

Kollumerzwaag is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Noardeast-Fryslân. T/m 2018 gemeente Kollumerland en Nieuwkruisland. Het huidige dorp is in 1971 ontstaan uit een samenvoeging van de toenmalige dorpen Kollumerzwaag, Zwagerveen en Zandbulten.

kollumerzwaag_op_kaart_openstreetmap.jpg

Kollumerzwaag is, zoals de naam al suggereert, een dochternederzetting van Kollum, en ligt tussen de dorpen Veenklooster in het O en De Westereen (voorheen Zwaagwesteinde) in het W.

Kollumerzwaag is, zoals de naam al suggereert, een dochternederzetting van Kollum, en ligt tussen de dorpen Veenklooster in het O en De Westereen (voorheen Zwaagwesteinde) in het W.

kollumerzwaag_zwagerveen_en_zandbulten_tot_1971_op_kaart.jpg

Tot 1971 was er sprake van de dorpen Kollumerzwaag, Zwagerveen (dat ca. de O helft van het huidige dorp Kollumerzwaag vormde, ongeveer vanaf de Koarteloane) en in het Z Zandbulten. In 1971 zijn deze dorpen samengevoegd tot het huidige dorp Kollumerzwaag.

Tot 1971 was er sprake van de dorpen Kollumerzwaag, Zwagerveen (dat ca. de O helft van het huidige dorp Kollumerzwaag vormde, ongeveer vanaf de Koarteloane) en in het Z Zandbulten. In 1971 zijn deze dorpen samengevoegd tot het huidige dorp Kollumerzwaag.

zwagerveen_postkantoor_postagentschap_1968-1971.jpg

In 1968 krijgt Zwagerveen een postkantoortje. Dit stempel is maar kort gebruikt en zeer schaars. Per 1-12-1971 wijzigt de plaatsnaam en daarmee ook de plaatsnaam van het stempel immers in Kollumerzwaag. (© http://poststempels.nedacademievoorfilatelie.nl)

In 1968 krijgt Zwagerveen een postkantoortje. Dit stempel is maar kort gebruikt en zeer schaars. Per 1-12-1971 wijzigt de plaatsnaam en daarmee ook de plaatsnaam van het stempel immers in Kollumerzwaag. (© http://poststempels.nedacademievoorfilatelie.nl)

kollumerzwaag_collage.jpg

Kollumerzwaag, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Kollumerzwaag, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Kollumerzwaag..jpg

Op de Foarwei in Kollumerzwaag

Op de Foarwei in Kollumerzwaag

Kollumerzwaag.jpg

Een prachtig hoekje in Kollumerzwaag

Een prachtig hoekje in Kollumerzwaag

Kollumerzwaag (3).jpg

In Kollumerzwaag zijn nog 4 oude, tegenwoordig rijksmonumentale arbeiderswoninkjes, zogeheten woudboerderijtjes oftewel wâldhúskes, bewaard gebleven, waaronder dit Willem's Húske (dat was de klokkenluiderswoning) uit 1846 op Foarwei 120.

In Kollumerzwaag zijn nog 4 oude, tegenwoordig rijksmonumentale arbeiderswoninkjes, zogeheten woudboerderijtjes oftewel wâldhúskes, bewaard gebleven, waaronder dit Willem's Húske (dat was de klokkenluiderswoning) uit 1846 op Foarwei 120.

Kollumerzwaag (2).jpg

Door de fusie met de Gereformeerden tot PKN Gemeente Kollumerzwaag, worden sinds 2020 bijna alle zondagse diensten gehouden in de (voorheen Gereformeerde) Grutte Tsjerke. De Hervormde kerk (foto) zal alleen nog voor speciale diensten worden gebruikt.

Door de fusie met de Gereformeerden tot PKN Gemeente Kollumerzwaag, worden sinds 2020 bijna alle zondagse diensten gehouden in de (voorheen Gereformeerde) Grutte Tsjerke. De Hervormde kerk (foto) zal alleen nog voor speciale diensten worden gebruikt.

kollumerzwaag_doarpsfeest_feestweek_2014.jpg

In september is er in Kollumerzwaag jaarlijks het Doarpsfeest, met in de even jaren een Feestweek, waarbij er een hele week lang iedere dag van alles te doen is, en in de oneven jaren een Kleintje Feestweek (gedurende een weekend).

In september is er in Kollumerzwaag jaarlijks het Doarpsfeest, met in de even jaren een Feestweek, waarbij er een hele week lang iedere dag van alles te doen is, en in de oneven jaren een Kleintje Feestweek (gedurende een weekend).

Kollumerzwaag

Terug naar boven

Status

- Kollumerzwaag is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Noardeast-Fryslân. T/m 2018 gemeente Kollumerland en Nieuwkruisland.

- Het huidige dorp is in 1971 ontstaan uit een samenvoeging van de toenmalige dorpen Kollumerzwaag, Zwagerveen en Zandbulten. Voor nadere informatie zie het hoofdstuk Geschiedenis.

- Onder het dorp Kollumerzwaag valt ook de buurtschap Hanenburch.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Kollumersweach.

Oudere vermeldingen
1444 Zwaech, 1542 Colmerswaeg, 1543 Collumerzwaech, Colmersweach, Die Zwaech, Swaegh, 1664 Kollumer Swaeg, 1786 Kollumerzwaag.

Naamsverklaring
Betekent zwaag 'weiland, land waar vee gehouden wordt' behorend bij Kollum.(1) Een betekenis die betrekking moet hebben gehad op het oorspronkelijk grondgebruik, voordat hier akkerland ontstond, waartoe de gronden, gezien de opstrekkende verkaveling ontgonnen zijn. De bodem is deels met veen bedekt geweest; de naam Zwagerveen, voor het oostelijk deel van het dorp, wijst daar op. Ten gevolge van oxidatie van het veen na de ontginning, mogelijk ook door vervening is deze laag verdwenen en het onderliggende zand aan de oppervlakte gekomen.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Kollumerzwaag ligt O van het dorp De Falom, ONO van het dorp De Westereen, NO van de dorpen Zwagerbosch, Twijzelerheide, Feanwâlden en Noardburgum, N van het dorp Jistrum, NNW van de dorpen Twijzel en Kootstertille, NW van het dorp Buitenpost, W van het dorp Veenklooster, ZW van de dorpen Oudwoude en Kollum, Z van de dorpen Triemen en Westergeest en ZO van de dorpen Driezum, Wâlterswâld, Broeksterwâld en Damwâld.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Kollumerzwaag 84 huizen met 513 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.200 huizen met ca. 3.000 inwoners en is daarmee het op een na grootste dorp van de voormalige gemeente Kollumerland en Nieuwkruisland (het grootste dorp is Kollum).

Terug naar boven

Geschiedenis

Ontstaan
Kollumerzwaag ligt op de zandgronden in het zuidwesten van de voormalig gemeente Kollumerland en Nieuwkruisland en bestaat in oorsprong uit de in oost-westelijke richting lopende Foarwei (voorheen Voorstraat), waar aan weerszijden de bebouwing lag. Deze straat is een deel van de middeleeuwse ontginningsas, die een vervolg in westelijke richting heeft, waar Zwaagwesteinde (het huidige De Westereen) zich aan ontwikkelde. De nederzetting wordt in 1444 voor het eerst in de archieven vermeld, onder de naam Zwaech. Het toenmalige dorp was erg uitgestrekt en behoorde toen onder de grietenij Oostbroeksterland. Het bestond uit Zwagerbosch, Zwaagwesteinde en het westelijk deel van het huidige Kollumerzwaag, ten hoogte van de Hervormde kerk. De kaart van Schotanus uit 1718 geeft aan weerszijden van de Voorstraat bouwlanden aan. Alleen langs de grens met Achtkarspelen ligt dan nog een strook onontgonnen heide. De lintbebouwing langs de Foarwei kent ook op het kadastrale minuutplan nog weinig verdichting en lijkt, gezien de plattegrondvorm van de afzonderlijke gebouwen, voornamelijk uit boerderijen te bestaan. De op deze kaart aangegeven opvaart is in 1805-1806 gegraven.

Heidedorpen
Op de bij Schotanus aangegeven strook onontgonnen heide langs de grens met Achtkarspelen vestigt zich in het laatst van de 18e en in de 19e eeuw een verarmde bevolkingsgroep. Onder de naam Zandbulten ontstaat een verzameling verspreid gelegen hutten en kleine huizen, aansluitend op dezelfde ontwikkeling in de nabijgelegen kernen Zwaagwesteinde, tegenwoordig De Westereen geheten (Dantumadiel) en Twijzelerheide (Achtkarspelen). In de loop van de 20e eeuw verdwijnen de hutten, worden wegen en paden bestraat en ontstaat de huidige woonwijk, voornamelijk bestaande uit 20e-eeuwse eengezinshuizen. Deze ontwikkeling is mogelijk gestimuleerd door het feit dat Zandbulten tot 1939 een ‘stopplaats’ voor de trein was. Westelijk van Zandbulten deed zich te Zwagerbosch op grotere schaal een soortgelijke ontwikkeling voor. In 1940 is dit oorspronkelijk tot Kollumerzwaag behorende gebied een zelfstandig dorp geworden.

Groei
In 1857 bestond het dorp uit 14 boerenplaatsen en 107 woonhuizen, die in een geregelde orde langs de Foarwei (de hoofdstraat door het dorp) staan. Het is dan "20 minuten lang" (de afstanden werden die tijd in loopafstanden 'uren of minuten gaans' vermeld, omdat toen nog niemand eigen vervoer had) met een oppervlakte van 1028 bunder (hectare). Door de jaren heen is het dorp flink gegroeid qua bebouwing en daarmee inwoners, ook de laatste decennia zijn er nog veel nieuwe uitbreidingsplannen voor woningbouw gerealiseerd. Het dorp heeft tevens een eigen industrieterrein. Oorspronkelijk bestond Kollumerzwaag en het O buurdorp Zwagerveen alleen uit lintbebouwing aan de Foarwei. De komvorming is pas na de Tweede Wereldoorlog ontstaan. Door de forse toename van woonbebouwing, eerst in de vorm van verdichting langs de Foarwei, later ook door de aanleg van nieuwe wijken, is het agrarisch karakter van het dorp naar de achtergrond verdrongen.

Station
Van 1921 tot 1938 was er in Zandbulten, in het uiterste zuiden van het huidige dorpsgebied van Kollumerzwaag, aan het eind van de Ganzingawei, een station, formeel 'stopplaats' aan de spoorlijn Leeuwarden-Groningen. Omdat Zandbulten in die tijd nog slechts een buurtschap van het - een heel eind naar het N gelegen - dorp Westergeest was, heette het station Veenklooster-Twijzel, naar de dichtstbijzijnde dorpen aan respectievelijk de noordkant en de zuidkant. Het nog bestaande woonhuis op huisnr. 30 was het 'stationskoffiehuis'. Aan de oneven kant van de weg stond een gebouwtje voor de kaartverkoop. Aan die kant bevond zich ook een perron. In 1931 heeft op deze locatie een dodelijk ongeval plaatsgevonden; de destijds 51-jarige H. Kempenaar uit Zwagerveen stak hier de spoorwegovergang over, is door een trein gegrepen en heeft dat niet overleefd. Zie verder het krantenartikel onder de link.

Tweede Wereldoorlog
- Herinneringen van de anno 2019 91-jarige Jan de Graaf aan zijn jeugd in Zandbulten tijdens de Tweede Wereldoorlog, in Trouw, 3-12-2019, t.g.v. 75 jaar bevrijding.

Fusiedorp
Zwagerveen en Zandbulten waren vanouds buurtschappen van het dorp Westergeest, en zijn in respectievelijk 1929 en 1941 tot zelfstandige dorpen benoemd. In 1971 zijn deze dorpen samen met het dorp Kollumerzwaag gefuseerd tot één dorp, waarbij laatstgenoemde de naam van het fusiedorp is geworden. Zwagerveen is opgegaan in de oostelijke dorpsbebouwing (en vormde vanouds ook het oostelijke deel van het dorpslint aan de Foarwei), Zandbulten is nog altijd als apart, zuidelijk gelegen kerntje herkenbaar, en wordt met de rest van het dorp verbonden door de 'navelstreng' van de Koarteloane. In 2011 is het 40-jarig bestaan van het huidige dorp gevierd.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Bij Sportvereniging Kollumerzwaag (SVK) kon je bijna 40 jaar lang terecht voor gymnastiek, turnen, groepsspringen, aerobics/steps en badminton. SVK bood de leden o.a. de keuze uit de volgende mogelijkheden: gymnastiek voor kleuters, jongens, meisjes en selectie. De selectie turnde in de niveaus 4 t/m 12. Daarnaast waren de selectie-turnsters ook actief in de springploegen nationaal in de C, B en A lijn. De leden van de sectie badminton konden badminton in competitieverband of in recreatief verband beoefenen. Ook voor de jeugd waren er diverse mogelijkheden.

Helaas verschijnt in juni 2020 het volgende bericht op de site van SVK: "Onze mooie Sportvereniging Kollumerzwaag met een rijke geschiedenis op het gebied van Turnen, Gymnastiek, Acrogym, Groepsspringen, Aerobics en Badminton houdt helaas op te bestaan. Als bestuur vinden we dit bijzonder jammer, maar helaas moeten we dit besluit nemen nu we met ingang van volgend seizoen geen train(st)er meer op de vloer hebben. Als bestuur hebben we het onderste uit de kan gehaald om te proberen een nieuwe, gekwalificeerde, train(st)er te krijgen o.a. via: onze bond de KNGU(rayon Friesland, Groningen en Drente); SportFryslan; omliggende turn- en gymverenigingen actief benaderd; opgestelde vacature verspreid via social media en SportMatch Noord en DutchGymnastics. Helaas zonder resultaat. Daarnaast is het ledenaantal het afgelopen jaar met zo'n 60% gedaald, waardoor het financieel gezien niet haalbaar is om de vereniging in de huidige vorm door te zetten. Voor ons als bestuur én leden is er geen andere keus dan dat het doek voor SVK definitief valt. We betreuren dit enorm, temeer omdat hiermee een stukje extra sportaanbod voor ons dorp geen bestaansrecht meer heeft. We willen graag iedereen die in welke vorm dan ook betrokken is geweest bij SVK enorm bedanken voor de inzet! Met vriendelijke groet, Bestuur SVK."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Kollumerzwaag heeft 5 rijksmonumenten, zijnde de Hervormde kerk en 4 zogeheten woudboerderijtjes oftewel wâldhúskes, namelijk Willem's Húske (dat was de klokkenluiderswoning) uit 1846 op Foarwei 120, het pand uit 1788 op nr. 145, het pand uit 1724 op nr. 149 en het pand uit 1785 op nr. 209.

- De Hervormde (PKN) Alde Tsjerke van Kollumerzwaag (Foarwei 141) is een eenbeukige kerk uit de 12e eeuw. De vensters en het driezijdig gesloten koor dateren uit de 15e eeuw. In de 16e eeuw zijn er laatgotische ingangen aangebracht. De zuidelijke ingang, vroeger alleen voor jongens en mannen, is dichtgemetseld. De ongelede zadeldaktoren uit de 12e eeuw is in 1872 gedeeltelijk afgebroken en hersteld en in 1960 naar plannen van A. Baart jr. opnieuw gerestaureerd. Er hangt een klok uit 1768 van klokkengieter Johan Christiaan Borchhard en een klok uit 1948. Het interieur wordt gedekt door een houten tongewelf uit 1888.

Het orgel uit 1904 is gemaakt door Bakker & Timmenga. Op de twee predikantenborden staan de namen van de predikanten van 1567 tot heden. De glas-in-loodramen zijn in 1999 gerestaureerd. In 2020 wordt gemeld dat door de fusie met de lokale Gereformeerden tot Protestantse (PKN) Gemeente in het vervolg bijna alle zondagse diensten gehouden zullen worden in de Grutte Tsjerke, de vroegere Gereformeerde kerk, en dat de Alde Tsjerke alleen nog voor speciale diensten zal worden gebruikt. In februari 2020 was er voor het laatst een reguliere hervormde dienst in de Alde Tsjerke.

- Bij het 150-jarig bestaan van de lokale Gereformeerde Kerk verscheen het gedenkboek 'Ik ferkundig je jim Kristus'. Hierin wordt beschreven hoe de kerkelijke gemeente in 1851 is ontstaan als Christelijke Afgescheiden Gemeente van Westergeest. In 1892 ging de kerk deel uitmaken van de Gereformeerde Kerken in Nederland. De naam veranderde toen in Gereformeerde Kerk van Westergeest. Later veranderde de naam in Gereformeerde Kerk van Zwagerveen en vervolgens Gereformeerde Kerk van Kollumerzwaag.

Hoe komt dat, drie verschillende plaatsnamen voor één locatie? Tot 1929 viel dit gedeelte van het dorp nog als buurtschap Zwagerveen onder het dorpsgebied van het noordelijke buurdorp Westergeest. In 1929 wordt Zwagerveen een zelfstandig dorp. Vandaar toen ook de naamsverandering van de Gereformeerde kerk. En door de in het hoofdstuk Geschiedenis beschreven fusie van drie dorpen alhier in 1971, waarmee de plaatsnaam Zwagerveen werd opgeheven, veranderde de naam van de Gereformeerde Kerk dus voor de derde keer van plaatsnaam. Op dezelfde plek als nu is in 1851 het eerste kerkje gebouwd. In 1894 bleek dit kerkje te klein en is het kerkgebouw uit 1851 afgebroken en vervangen door een groter exemplaar. In 1925 was ook dat kerkgebouw te klein. Die kerk is in dat jaar vervangen door de huidige Protestantse (PKN, voorheen Gereformeerde) Grutte Tsjerke (Foarwei 97). De architect was Ane Nauta. De Alde Tsjerke en de Grutte Tsjerke vallen onder de Protestantse Gemeente Kollumerzwaag.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- "Jaarlijks is er op Koningsdag de Wrotrun, een survivalrun door heel Kollumerzwaag. De Wrotrun is toegankelijk voor iedereen, van jong tot oud. Er kan worden gestart in twee categorieën, namelijk een wedstrijdrun en een recreatieve run. De afstand van beide runs is ongeveer 8 kilometer. De wedstrijdrun is bedoeld voor getrainde atleten die het parcours zo snel mogelijk willen afleggen. De minimumleeftijd bedraagt 8 jaar. De kosten voor deelname aan de wedstrijdrun bedragen € 13,50 per persoon. De recreatieve run is bedoeld voor deelnemers die de intentie hebben het parcours te voltooien. De hindernissen van de recreatieve run zijn iets makkelijker dan bij de wedstrijdrun. Kinderen jonger dan 8 jaar mogen alleen meedoen onder begeleiding van een volwassene. De kosten voor de recreatieve run bedragen € 6,00 per persoon. Voor beide runs geldt dat er gestart wordt in een massastart. Alle deelnemers starten in groepen van maximaal 150 man. Voor de wedstrijdrun is dit om 12.15 uur en voor de recreatieve run start de eerste groep om 12.30, de 2e groep om 13.00 uur en de laatste groep om 13.30 uur."

- In september is er jaarlijks het Doarpsfeest, met in de even jaren een Feestweek, waarbij er een hele week lang iedere dag van alles te doen is, en in de oneven jaren een Kleintje Feestweek (gedurende een weekend).

- In 2017 is de eerste De Trije Doarpen (DTD) Doarpenrintocht georganiseerd. Op zaterdag 18 september 2021 is er de 3e editie. Er zijn 3 verschillende routes, nl. 5 km, 17,5 km en 30 km. Hierbij wordt naar en door dorpen gelopen rondom Kollumerzwaag.

- Toneelgezelschap Noflik Tegearre brengt jaarlijks in november een nieuw stuk op de planken.

- "Strúnersnacht is een oud en nieuw feest dat door de jeugd van Kollumerzwaag wordt georganiseerd. Altijd gezellig!"

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je in dit dorp schaatsen op de ijsbaan van Ysklub Winterwille.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Met ruim 4.300 m2 vloeroppervlak is de Lichtpuntloods in Kollumerzwaag een van de grootste kringloopwinkels van Noord-Nederland. Er zijn in totaal 15 afdelingen en het assortiment is zeer ruim. De opbrengsten uit de Lichtpuntloods komen geheel ten goede aan de - in het hoofdstuk Links beschreven - Opvangboerderij van Lichtpunt. Bij binnenkomst in de Lichtpuntloods is de ‘stamtafel’ het eerste wat opvalt. Hier zitten mensen van verschillende aard en leeftijd genoeglijk met elkaar te praten, onder het genot van een kopje koffie of thee. De Lichtpuntloods is dan ook tevens een ontmoetingsplek, een soort sociaal café. Er heerst een warme sfeer en duidelijk is dat mensen zich op hun gemak voelen. Bij Lichtpunt komen zoveel goederen binnen, dat de Lichtpuntloods iedere laatste zaterdag van de maand de hele dag open is, met telkens een spectaculaire uitverkoop van een van de 15 afdelingen.

- Overzicht van waargenomen dier- en/of plantensoorten in Kollumerzwaag (tip: als je onder de tab 'Waarnemingen' weinig of geen resultaten ziet, leg de datum dan een stuk, bijvoorbeeld een jaar, terug).

- "De openbare ruimte van het dorpslint Veenklooster - Kollumerzwaag - De Westereen (= voorheen Zwaagwesteinde) maakt in de huidige situatie een versnipperde en rommelige indruk. Het profiel kent grote verschillen; van lommerrijk en statig in de omgeving van Veenklooster tot een brede asfaltbaan met versteende bermen in de omgeving van De Westereen. Er is niet of nauwelijks een relatie met het achterliggende landschap. Verblijfsplekken met een mogelijke collectieve betekenis worden ingenomen door de auto, omringd door de blinde muren van een supermarkt. Zou dit ook anders kunnen? Kunnen specifieke maatregelen bijdragen aan een aangenamer en meer uitnodigende dorpse openbare ruimte? Wij denken dat vanuit de historie van de plek, de betekenis van collectieve dorpsruimtes en de bijzondere landschappelijke ligging het lint van ‘Zwaag’ een grote kwaliteitsimpuls kan krijgen. In het boekje 'Zwaech. Kansen voor versterking van de kwaliteit van het dorpslint' laten we zien hoe met relatief eenvoudige maatregelen een eerste stap in het denken kan worden gezet. Leeuwarden, 10 december 2008. Atelier Fryslân, (van 2008-2012, red.) werkplaats voor ruimtelijke kwaliteit."

"Het dorpslint Veenklooster - Kollumerzwaag - De Westereen ligt in een karakteristiek landschap. Het lint vormt een onderdeel van de noordelijke ‘zandlob’ in Fryslân die eindigt in het zeekleilandschap ten westen van het Lauwersmeer. In het plangebied zijn aan de randen nog veenrestanten aanwezig. Juist de verscheidenheid aan landschapstypes die in Kollumerland bij elkaar komen maakt dat hier grote kansen liggen voor de ontwikkeling van ruimtelijke kwaliteit.

Van oudsher was het landschap voelbaar vanuit het dorpslint. Kuierroutes en kerkepaden zorgden voor een fijnmazig netwerk en voor verbindingen tussen het dorp en de omgeving. Het dorpslint zelf was continu in beeld en verschijningsvorm. Aan het lint was een aantal plekken bijzonder die uitnodigde tot verblijf; de omgeving van de kerk in Kollumerzwaag en in Veenklooster het nog steeds prachtige landgoed Vogelsangstaete. In de huidige situatie is van de vanzelfsprekende drie-eenheid landschap, lint en plek niet veel meer over. Het landschap is nog maar beperkt toegankelijk. Verbindingen tussen het dorpslint en het achterliggende landschap zijn er niet of nauwelijks. Het lint zelf is vooral ingericht als doorgaande autoweg, waarbij tegelijkertijd met allerlei kunstgrepen wordt geprobeerd de snelheid te remmen. Dit leidt tot een versnipperd en onrustig beeld, dat in schril contrast staat met de lommerrijke eenvoud van het lint uit het verleden. Collectieve plekken die aanzetten tot verblijf en ontmoeting zijn er wel, maar zijn niet uitnodigend ingericht.

Zijn er kansen om met respect voor het verleden en de randvoorwaarden uit het heden tot een kwaliteitsimpuls te komen voor de openbare ruimte van het dorpslint Veenklooster - Kollumerzwaag - De Westereen? Wij denken dat dit met relatief eenvoudige middelen mogelijk moet zijn. De ingrepen zijn terug te voeren op de eerder benoemde drie schaalniveaus." Aldus de inleiding van het hierboven gelinkte rapport.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Kollumerzwaag, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Dorpsfilm Kollumerzwaag - Veenklooster - Zandbulten (1962), deel 1. - Idem deel 2.

- Dorpsfilm Zwagerveen anno 1964.

- Toelichting bij de afgebeelde poststempels van Zwagerveen: de eerste is van de PTT zelf, die van alle nieuwe stempels een afdruk plaatse in een stempelboek of op een kaart, als bewijs dát de stempel en wanneer aan de postale inrichting in kwestie was verstrekt. Postale inrichtingen worden vaak gemakshalve allemaal 'postkantoor' genoemd, maar in de praktijk waren ze er in vele soorten en maten. In Zwagerveen is in 1968 een 'plattelandspostagentschap' gevestigd. Een postagentschap wil zeggen dat het geen zelfstandige vestiging was met een eigen pand, maar dat het onderdak kreeg in bijvoorbeeld een supermarkt of andere winkel, zoals dat vandaag de dag - sinds de opheffing van de postkantoren rond 2010 - bij álle voor het publiek bestemde postale inrichtingen het geval is.

In verband met de onder Geschiedenis beschreven dorpenfusie in 1971, is de plaatsnaam en daarmee de naam van de stempel van Zwagerveen per 1-12-1971 gewijzigd in Kollumerzwaag. De stempel met de naam Zwagerveen is dus maar zeer kort in gebruik geweest. Dit gecombineerd met het feit dat er in dit kleine plattelandsdorpje niet veel 'postverkeer' zal zijn geweest (en natuurlijk ook niet alle verzonden post bewaard is gebleven), leidt ertoe dat afdrukken van de stempel Zwagerveen zeldzaam zijn. Sterker nog, de rechter twee afgebeelde stempels zijn de enige tot heden bekende afdrukken! Waarbij de laatste dan ook nog een bíjna-laatstedagstempel is; het kantoortje was er met deze naam getuige het bijschrift in de afbeelding immers tot en met 30 november 1971, en dit stempel is gedateerd 29 november 1971.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Kollumerzwaag.

- Belangenorganisatie: - "Plaatselijk Belang Kollumerzwaag en Veenklooster is een vereniging voor alle inwoners van deze dorpen. De bestuursleden zijn door de inwoners gekozen. Als de gemeente veranderingen met betrekking tot onze dorpen wil uitvoeren, gaan ze eerst in overleg met onze vereniging. Het bestuur neemt dit mee in een vergadering en als het nodig is worden de inwoners geïnformeerd of geraadpleegd. Dit kan door middel van de digitale dorpskrant, een folder of er wordt een avond georganiseerd waar iedereen welkom is. Wij koppelen onze bevindingen terug naar de gemeente. Voordat iets is gerealiseerd, kan het soms jaren duren. Door te blijven praten, kun je veel bereiken. Aan de andere kant komt het ook voor dat er vanuit de gemeenschap initiatieven komen. Ook deze suggesties worden in een bestuursvergadering besproken. Soms is het nodig dat ze worden voorgelegd bij de gemeente, maar het bestuur kan sommige activiteiten ook mee organiseren.

Plaatselijk Belang Kollumerzwaag en Veenklooster is betrokken (geweest) bij de volgende activiteiten: totstandkoming Omjouwingsfisy ‘Ferbinend Foarút’ 2020; Fitkampe - Buitenfitness voor iedereen; Wrotrun Koningsdag; rondweg, aanpassing en ooievaarsnest Veenklooster; infoborden bij de toegangswegen; Strúnersfeest op oudejaarsdag; bankjes hier en daar in het dorp; heropening oude wandelpaden; aanpassing van de Foarwei; aanleg speeltuinen; aanleg nieuwbouwwijken; uitbreiding en aanpassing bedrijventerrein; realisering haven de Opslag."

- Buurtverenigingen: - Kollumerzwaag heeft maar liefst 19 buurtverenigingen.

- Dorpshuis: - "In het centrum van Kollumerzwaag staat dorpshuis-zalencentrum De Trije Doarpen, een ontmoetingsplaats voor velen. De Trije Doarpen biedt onderdak aan diverse verenigingen zoals de biljartclub, sjoelclub, schildersclub en ouderengymnastiek. Evangelische Gemeente Kollumerzwaag heeft een vast deel van het gebouw in gebruik en ook Fysiotherapie De Trije Doarpen is hier gehuisvest. Kleinschalige kinderopvang Thuishuis De Bernebeam is sinds 2019 gevestigd aan de achterzijde van het dorpshuis.

De Trije Doarpen heeft twee grote zalen, van 20 tot maximaal 200 personen, waarvan een voorzien is van een groot podium. Tussen deze zalen bevindt zich een grote barruimte. Het zijn prachtige ruimtes om je huwelijksfeest, familiefeest of bijvoorbeeld buurtfeest te houden. Het dorpshuis-zalencentrum beschikt over 2 grote mobiele projectieschermen en er is gratis Wifi. Ook voor toneel, concerten, vergaderingen, lezingen en cursussen ben je bij De Trije Doarpen aan het juiste adres. Ook voor warme en koude buffetten kun je bij De Trije Doarpen terecht. Via de link 'Lekker eten en drinken' op onze site krijg je een overzicht van wat er zoal op culinair gebied bij ons mogelijk is. Er wordt rekening gehouden met diëten en allergenen."

- Onderwijs en kinderopvang: - "Basisschool CBS de Stapstien in Kollumerzwaag staat voor een veilige inspirerende leeromgeving met aandacht voor verscheidenheid en persoonlijke ontwikkeling. We doen dat a.h.v. de volgende kenmerken: een modern en afwisselend leer- en creatief aanbod; persoonlijke aandacht voor ieder kind; naast de reguliere lesstof besteden we ook aandacht aan onderzoekend en ontdekkend leren; we werken aan maximale resultaten en groeimogelijkheden voor ieder kind; het partnerschap met de ouders vinden we belangrijk. We hebben veel contactmomenten in ons programma ingebouwd; er staat een deskundig team van leerkrachten en begeleiders. En sinds 2016 is onze school gecertificeerd als Sociaal Veilige School!

Waar komt de naam de Stapstien vandaan? Vroeger waren de wegen onbegaanbaar. Het schoeisel was vaak slecht. De wandelaar had steunpunten nodig, zoals balken en stenen om over te lopen. Zo verplaatste iemand zich van de ene plaats naar de andere. Zo is 'de Stapstien' een vaste plek op je levensweg. Een plaats waar je houvast vindt. De figuren in ons logo stellen drie 'stapstien-nen' voor. De Stapstien is ontstaan uit een fusie in 1995 tussen de Ds. Griffijnschool en de G. W. Blankenschool. De normen en waarden zoals die in de Bijbel staan, spelen een rol bij ons werken, leren, spelen en omgaan met elkaar. Het gaat hierbij om naastenliefde, invoelingsvermogen, mededogen, vergeving en rentmeesterschap. Onze enthousiaste en betrokken leerkrachten helpen je kind te ontdekken wie het werkelijk is. Zo kan het met vertrouwen de toekomst tegemoet gaan."

- "Elke dag op ontdekkingsreis? Bij Thuishuis de Bernebeam in Kollumerzwaag kan het. Elke dag buiten spelen en zo nieuwe wonderen van de natuur ontdekken. Ben je op zoek naar een fijn 'tweede thuis' voor je kind, dan ben je bij het in juni 2019 van start gegane Thuishuis de Bernebeam aan het juiste adres. Eigenschappen: vaste leidster(s); heel betaalbaar; kleinschalig; leuke buitenruimte; aparte slaapruimte; natuurlijk spelen; natuurlijke kinderopvang voor kinderen van 0 tot 13 jaar. De visie van Thuishuis de Bernebeam is dat kinderen elke dag buiten spelen en ontdekken. Er is een ruime groene tuin bij het Thuishuis aanwezig waarin de kinderen fijn kunnen spelen en mee mogen helpen in de moestuin om iets lekkers te kweken voor eigen consumptie. Ook is er bijna dagelijks een hond (Fenna) aanwezig bij Thuishuis de Bernebeam. De eigenaresse van het Thuishuis heeft hier bewust voor gekozen, zodat kinderen in aanraking komen en op een respectvolle manier leren omgaan met dieren. Sânglêsrige. Ter bevordering van de Friese en Nederlandse taal en vooral het onderscheid leren maken tussen beide talen, werken we in Thuishuis de Bernebeam met de Sânglêsrige. De Sânglêsrige is een methode die de totale ontwikkeling van jonge kinderen stimuleert. Dit gebeurt aan de hand van thema’s en een vast dagritme. Hiervoor heeft de Sânglesrige hele mooie dagritmekaarten ontwikkeld."

- Peuterspeelzaal It Wrottershonk is een plek waar kinderen tussen de 2 en 4 jaar spelenderwijs kunnen leren, als opstapje voor de basisschool.

- Muziek: - Brassband Harmonia en Brassband Juliana uit Kollumerzwaag en De Westereen zijn in 2017 gefuseerd tot Brassband Westersweach. Dit is gevierd met het fusieconcert 'Better together'. De hele avond stond in het teken van de 'bruiloft' van de twee brassbands. Het publiek werd bij binnenkomst in de kerk verwelkomd in een omgetoverde trouwzaal, daarna werden ze gedurende de avond meegenomen als daggast van het bruidspaar.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Friese Boys is opgericht in 1947. De thuiswedstrijden worden gespeeld op sportpark De Seadkampe. Het standaardelftal speelt in seizoen 2019/20 in de Vierde klasse zaterdag van KNVB-district Noord.

- Volleybalvereniging DOS.

- Voormalig Sterkste man Wout Zijlstra en wethouder Pytsje de Graaf van Noardeast-Fryslân hebben op 11 oktober 2019 het nieuwe buitenfitnesspark in het dorp onthuld. Het park, met maar liefst elf roestvrijstalen buitenfitnesstoestellen, bevindt zich achter sporthal De Saedkampe. De toestellen zijn voor jong en ouder, geoefende en ongeoefende gebruikers. Door de gekozen locatie naast basisschool De Stapstien beogen Kollumerzwaag en Veenklooster hiermee tevens een ontmoetingsplek te hebben gecreëerd voor iedereen die samen in beweging wil komen. Het park is tot stand gekomen dankzij de inzet van verschillende partijen uit de genoemde dorpen, die zich daarvoor verenigd hebben onder de naam Open Dorp. Het is bekostigd met bijdragen uit onder andere het Iepen Mienskipsfûns, gemeente Noardeast-Fryslân, Verenigd Plaatselijk Belang en Ondernemersvereniging OVK. Innovatief en reuze handig is dat elk toestel is voorzien van een eigen QR-code waarmee je, met behulp van een app op de smartphone, kunt zien welke oefeningen ermee kunnen worden uitgevoerd.

- "Sjoelvereniging De Schuur in Kollumerzwaag is opgericht in 1979 en is begonnen achter Café De Foarwei. We organiseren jaarlijks, meestal in februari, een open sjoeltoernooi waar jong en oud welkom is. Andere verenigingen organiseren ook open toernooien waar iedereen aan kan deelnemen, de kinderen zijn dan ook welkom. Het nieuwe seizoen begint altijd op de 1e dinsdag in september. De jeugd begint om 18.30 uur en om 20.00 uur is het aan de senioren om de onderlinge strijd aan te gaan. Mensen die het leuk lijkt om hun sjoelkunsten uit te oefenen zijn van harte welkom op dinsdagavond om 20.00 uur. De eerste keer hoef je geen contributie te betalen, zodat je eens kunt uitproberen of het ook iets voor jous is. Deze sport is ook zeer geschikt voor mensen die een beetje op leeftijd zijn. Het jongste jeugdlid is 6 jaar en de oudste senior is ca. 80 jaar."

- Zorg en welzijn: "Stichting Maatschappelijke Opvang en Ontmoeting Lichtpunt is een stichting die vanuit christelijke levensovertuiging onderdak biedt aan mensen die dat nodig hebben. Opvangboerderij Lichtpunt is eind 2017 bijna volledig afgebrand. In juli 2020 is begonnen met de bouw van een nieuw complex. Lichtpunt heeft veel te bieden, namelijk Opvang, Begeleiding, Ontmoeting, Dagbesteding en Kringloopwinkel Lichtpuntloods Kollumerzwaag. Gesteund door bijna 200 vrijwilligers die betrokken zijn bij het Lichtpunt, giften van kerken en donateurs, kunnen wij mensen opvangen en begeleiden. Wil je ons werk steunen, dan nodigen wij je uit om donateur te worden. Meer informatie over Vrienden van Lichtpunt kun je hier vinden.

Recentelijk is er een nieuwe folder uitgebracht over het vrijwilligerswerk bij Lichtpunt Kollumerzwaag. Wil je meer informatie hierover, laat het ons dan even weten. Je bent van harte welkom. De medewerkers van Opvangboerderij Lichtpunt hanteren de methodiek Krachtwerk en zijn hiervoor gecertificeerd. Er is een nieuwe Lichtpuntkrant uitgebracht die je uitvoerig informeert over de doelstellingen en activiteiten van Lichtpunt. Inmiddels zijn Kaarsenmakerij Lichtpunt en de Houtbewerking na renovatie weer volop in bedrijf. Hier vind je meer informatie over Dagbesteding bij het Lichtpunt."

- Bedrijfsleven / ondernemen: - "Kollumerzwaag wil als tweede ondernemend dorp in de voormalige gemeente Kollumerland niet onderdoen voor hoofddorp Kollum. Door de gezamenlijke aanpak van ondernemersvereniging OVK is het mogelijk activiteiten te organiseren en gezamenlijk problematieken aan te pakken."

- Uitvaart: - "In een verdrietige en pijnlijke situatie wordt door uitvaartvereniging 'De Laatste Eer' - met als werkgebied de dorpen Kollumerzwaag, Veenklooster en Zwagerbosch - bij overlijden uitstekende hulp geboden, door mensen uit uw eigen omgeving!: verscheidene vrijwilligers die al jarenlang deze specifieke hulp verlenen, staan voor u klaar. De gehele uitvaart wordt voor u geregeld en verzorgd; u bent verzekerd van een persoonlijk afscheid; uw wensen worden gerespecteerd; het regelen en verzorgen kan verricht worden in uw eigen omgeving; nabestaanden worden ondersteund; uw belangen worden behartigd zonder commercieel doel, omdat onze vereniging zonder winstoogmerk voor haar leden uitvaarten (begrafenissen en crematies) verzorgt. De uitvaartvereniging is geen verzekeringsmaatschappij. Er worden diensten voor u verricht. Hiervoor betalen de leden contributie. Deze contributie wordt elk jaar vastgesteld op de algemene ledenvergadering."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Kollumerzwaag.

Reactie toevoegen