Kimswerd

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

kimswerd_collage.jpg

Kimswerd, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Kimswerd, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Kimswerd.JPG

Hier zijn we in Kimswerd

Hier zijn we in Kimswerd

Kimswerd (2).JPG

Bij de kerk in Kimswerd

Bij de kerk in Kimswerd

Kimswerd (3).JPG

Middenin Kimswerd

Middenin Kimswerd

Kimswerd (5).JPG

Mooi hoekje in Kimswerd

Mooi hoekje in Kimswerd

Kimswerd (6).JPG

Dorpsgezicht van Kimswerd

Dorpsgezicht van Kimswerd

Kimswerd

Terug naar boven

Status

- Kimswerd is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wûnseradiel.

- Onder het dorp Kimswerd valt ook de buurtschap Dijksterburen.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Kimswert.

Oudere vermeldingen
13e eeuw Kemmerswerth, 1400 Kemswert, 1436 Kimswert, ca. 1482 Kemeswerd anders Kymsweerd, 1484 kopie 1724 Kymsswerde, 1505 Kimswerdt, 1579 Kensert.

Naamsverklaring
Betekent werd 'terp, bewoonde hoogte' van de persoon Kemme.(1)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Kimswerd ligt Z van de stad Harlingen en grenst in het W aan de Waddenzee.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Kimswerd 70 huizen met 408 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 240 huizen met ca. 600 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Bij de terpafgraving van Kimswerd zijn vondsten uit de Romeinse tijd gedaan.(2)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Eeuwen geleden liepen monniken over het Papenlaantje van Vinea Domini, het in 1186 door Norbertijnen gestichte klooster bij Zurich, naar Ludingakerke, het klooster in Almenum bij Harlingen. De kloosters zijn rond 1580 verdwenen omdat Friesland toen op het protestantisme overging, maar het Papenlaantje bleef als een herinnering liggen. In 2018 heeft de eigenaar van het land echter 400 meter van het 1,5 km lange Papenlaantje, gelegen W van de dorpskern van Kimswerd, in het verlengde van de Dijksterbuursterlaan, letterlijk met de grond gelijk gemaakt: een sloot is gedempt en het pad omgeploegd en bij het land getrokken.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Kimswerd heeft 8 rijksmonumenten. In de loop van 2019 wordt dat er een minder. Het pand op Streek 27 namelijk, een eenvoudig dorpshuisje uit eerste helft 19e eeuw, zonder verdieping, met zes- en negenruitsvensters onder hoog met pannen belegd schilddak, was vroeger een dorpswinkel. Het is de eigenaar niet gelukt het verkrottende pand op te knappen. De gemeente heeft er daarom een sloopvergunning voor afgegeven, ondanks protesten van onder meer Hûs en Hiem, Heemschut en het Cuypersgenootschap. Heemschut stelde reeds in 2013: "Met het afgeven van een sloopvergunning voor het rijksmonumentale pand Streek 27 wordt geen gevolg gegeven aan het behoud en versterken van het cultureel historisch erfgoed. Heemschut betreurt dit. Door toestemming te geven voor sloop zal een ‘gat’ in de bebouwing vallen, waarmee het monumentale dorpsbeeld een aanzienlijke aderlating zal ondergaan. Te meer nu er nog geen enkel zicht is op passende, vervangende nieuwbouw, mocht die er al ooit komen.

Uw onderbouwing van het sloopbesluit, te weten, “dat er oorspronkelijk (zie kadastraal minuut van 1832) geen pand heeft gestaan” kan niet echt als valide worden aangemerkt. Immers niet een bepaald tijdsbeeld ligt ten grondslag aan de waardestelling van een beschermd dorpsgezicht, maar het in de tijd gegroeide totaalbeeld, waarin zowel de ontstaans- als de ontwikkelingsgeschiedenis kan worden herkend. De reden dat de eigenaar geen financiële middelen heeft om het pand te restaureren mag ook geen reden zijn tot sloop. Er zijn nog genoeg monumentale waarden aanwezig om die restauratie, hetzij in een keer of gefaseerd, te overwegen." De veiligheid van de omgeving weegt echter zwaarder dan de monumentale waarde, oordeelden burgemeester en wethouders.

- In 2012 is de restauratie van het interieur van de Laurentiuskerk gereed gekomen. Zo zijn onder meer het houten gewelf, het meubilair, vloerdelen, de muren en kozijnen in oude luister hersteld. Er is ook rekening gehouden met een gezonde exploitatie van de kerk na de restauratie. Zo zijn nieuwe gebruiksmogelijkheden gevonden en is ook het onderhoud op de lange termijn geregeld. - Site Laurentiuskerk. De kerk valt onder de Protestantse Gemeente Arum-Kimswerd.

- Het dorp is vooral bekend vanwege Pier Gerlofs Donia, beter bekend als Grutte Pier (Grote Pier), die hier rond 1480 is geboren. In het dorp staat dan ook een standbeeld van hem. Hij staat bekend als de grote vrijheidsstrijder van Fryslân. Hij heeft het vooral opgenomen tegen het gezag van de Saksen, de keizer en de Hollanders 'van over de Zuiderzee'. Op 29 januari 1515 wordt Kimswerd geplunderd en in brand gestoken door Saksische huurlingen. Ook de boerderij van Pier Gerlofs Donia gaat in vlammen op. Hij verliest zijn vrouw en een van zijn twee kinderen. Uit wraak over dit bloedig onrecht richt Pier zijn eigen rebellenleger ‘De Arumer Zwarte Hoop’ op, een bonte verzameling boeren, verarmde edelen, bandieten en struikrovers die dood en verderf zaaien onder de Saksen en Hollanders. Door zijn onverschrokkenheid, reusachtige gestalte en bovenmenselijke kracht krijgt Pier de bijnaam ‘Grutte Pier’.

- Molen De Eendracht staat in de buurtschap Dijksterburen en wordt daarom aldaar beschreven.

Terug naar boven

Evenementen

- Op 29 januari 2015 - precies 500 jaar dus na de (bij Bezienswaardigheden beschreven) voor het dorp zo dramatische gebeurtenis - organiseerde locatietheatergezelschap PeerGrouP samen met inwoners van Kimswerd 'Grutte Pier - De Brân / De Brand', een feest met optocht ter ere van de opstand van de onder Bezienswaardigheden reeds beschreven Friese volksheld. Het feest begon midden in het dorp en voerde de feestgangers in optocht naar de historische locatie van Piers boerderij aan de Winkelsterlaan. Op het land werd het nagebouwde staketsel van de boerderij symbolisch in brand gestoken en verscheen uit de vlammen Grutte Pier.

Kennelijk smaakte dat naar meer, want van 23 augustus t/m 1 oktober 2016 was er de voorstelling 'Grutte Pier fan Kimswert'. De legendarische Friese vrijheidsstrijder kwam opnieuw tot leven in een meeslepend verhaal over zijn leven en zijn missie. ‘Grutte Pier fan Kimswert’ was een grootschalig, eveneens door locatietheatergezelschap PeerGrouP georganiseerd openluchtspektakel op de Friese zeeklei van Kimswerd. Deze meeslepende tragedie over het leven en de missie van Grutte Pier werd uitgevoerd door een Friese topcast, het Grut Frysk Boerinnenkoor en het rebellenleger de Arumer Zwarte Hoop. 80 boomstammen rezen op uit de klei en vormden een imposant decor vol vuur, rook, Friese paarden, een waterkanon en oersterke strijders.

- Dorpsfeest Kimswerder Merke (weekend in augustus).

- Jaarlijks op een zondag begin september is er het Pearkekeatsen van kaatsvereniging KV De Helfrichs, als afsluiting van het veldseizoen. Er wordt gekaatst in de categorieën jeugd t/m 13 jaar, volwassenen v/a 14 jaar en de 100+ categorie (d.w.z. dat de leeftijd van het pearke gezamenlijk boven de 100 moet zijn). Na afloop is er een barbecue.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Rondwandeling door de dorpen Kimswerd en Pingjum en hun buitengebieden (15 km), en langs de kust van de Waddenzee aldaar.

- Speeltuin De PierePôlle.

- Het Hegewiersterfjild is een 150 hectare groot weidevogelgebied tussen Kimswerd en Harlingen. Je vindt er onder meer grutto's, kieviten, visdiefjes, bontbekplevieren, buizerds en torenvalken. Zoutminnende planten zoals zeekraal, zeeaster en zilte schijnspurrie voelen zich er thuis. Tot voor kort was de bodem hier voor vogels op veel plekken te hard. Het kostte weidevogels teveel moeite om met hun snavel voldoende wormen omhoog te halen. Het Hegewiersterfjild ligt relatief hoog en vanwege aangrenzende bebouwing en omringend landbouwkundig gebruik, kan Natuurmonumenten het waterpeil niet verhogen. Daarom heeft zij de afgelopen jaren de kleilaag afgegraven, waardoor een weidegebied met natte slenken en greppels is ontstaan, met natuurlijke oevers.

De nieuwe natuur is belangrijk voor wad- en weidevogels. Tijdens hoogwater vinden wadvogels hier nu rust en voedsel. Naast weidevogelgebied, ziet Natuurmonumenten het Hegewiersterfjild als belangrijke schakel in het Waddengebied. Met het oog op zeespiegelstijging neemt het belang van binnendijkse hoogwatervluchtplaatsen voor wadvogels toe. In de omgeving van Harlingen zijn geen buitendijkse kwelders. Door flauwe oevers te maken en sloten te vergraven tot brede ondiepe slenken, creëert Natuurmonumenten binnendijks brakke stukken en slibbanken voor de wadvogels. In verband met het broedseizoen is het gebied in principe alleen toegankelijk van 15 juni tot 1 maart. Beheerder Natuurmonumenten organiseert, deels ook in het seizoen, weidevogel-, orchideeën- en paddenstoelenexcursies. Aan de Harlingerweg is een observatiepunt met een vogelijkhut. - Nadere informatie over het Hegewiersterfjild op de site van Natuurmonumenten.

- Vogelwacht Harlingen-Kimswerd.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Kimswerd, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Kimswerd (online te bestellen).

Terug naar boven

Links/voorzieningen

- Algemeen: - Site van en over Kimswerd.

- Nieuws: - De nieuwsbrief Kimswerd op A4 en oudere nummers van dorpskrant De Mienskip - waarin, naast actualiteiten, ook altijd veel informatie over de geschiedenis van het dorp - zijn via de links ook online te lezen.

- Belangenorganisatie: - Er is een Dorpsbelangen Kimswerd, maar voor zover ons bekend zijn zij niet op het internet met een website of -pagina aanwezig (d.w.z. zo te zien hebben zij de dorpssite opgezet, en zijn zij daarbij vergeten om, bijvoorbeeld op de verenigingenpagina, iets over zichzelf te vertellen. Gebeurt vaker...).

- MFC: - MFC Piersstee is het multifunctioneel centrum voor en door de inwoners van Kimswerd. Met grote sportzaal, gezellige bar en diverse ruimtes, waaronder een muziekzaal.

- Kinderopvang: - "Thuishuis Blije Bende is een plek waar kinderen het gezellig hebben, lekker kunnen spelen en plezier maken. We geven veel ruimte aan het eigen initiatief van de kinderen, hun eigen ontdekkingstocht. Dan hoort een beetje bende er natuurlijk bij! Mijn naam is Sylvia Dijkstra en ik ben leidster en eigenares van Thuishuis Blije Bende. Ik heb al veel kinderen opgevangen op verschillende plekken in de wereld. En nu doe ik dat in mijn eigen kinderopvang, in Kimswerd. Ik ben getrouwd en heb een dochter die ook vaak komt spelen in Thuishuis Blije Bende. We zijn er voor kinderen van 0-12 jaar. Open van ma t/m vr van 07.30-18.30 uur. 47 weken per jaar open. Kleine groep met vaste leidsters. Sinds kort biedt Thuishuis Blije Bende ook buitenschoolse opvang. De BSO kinderen worden opgehaald uit verschillende scholen in Harlingen en omliggende dorpen. We rekenen bij Thuishuis Blije Bende niet met dagdelen; de ouder betaalt alleen de afgesproken uren."

- Muziek: - Muziekvereniging OKK (wat vast 'Oefening Kweekt Kunst' zal betekenen) is opgericht in 1911. Het is een gezellige fanfare in Kimswerd met 25 leden. Ze spelen in de 3e divisie. Iedere woensdagavond is de repetitie in MFC Piersstee, onder de bezielende leiding van Koop Schokker. Ze beginnen om kwart voor acht. Het repeteren duurt tot kwart voor tien en daarna is het gezellig even nazitten met een wijntje of een biertje. Vind je het leuk om muziek te maken of wil je een oude hobby weer eens oppakken? Er zijn ook kinderen in de lagere- en middelbare-school leeftijd die eens in de maand een jeugdorkest vormen. Plezier staat voorop. Dhr. Schokker geeft ook les. Kom eens langs en proef de sfeer, jong of ouder, iedereen is welkom!

- Gezelligheidskoor De Moudekrûpers uit Kimswerd is opgericht in 2013.

- Sport: - Kaatsvereniging De Helfrichs is opgericht in 1897.

- Dartclub DC Greate Pier.

- Fotoclub: - Fotoclub Kimswerd.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Kimswerd kerk.

Reactie toevoegen