Kijkduin is een badplaats in de provincie Zuid-Holland, gemeente Den Haag. T/m 30-6-1923 gemeente Loosduinen. Kijkduin heeft witte plaatsnaamborden binnen de bebouwde kom van Den Haag.
Landhuis Ockenburgh in Kijkduin is recentelijk gerestaureerd en staat er nu weer schitterend bij. Rond het landhuis en op het landgoed is regelmatig van alles te doen. Zie daarvoor het hoofdstuk Landschap etc.
- Kijkduin is een badplaats in de provincie Zuid-Holland, gemeente Den Haag. T/m 30-6-1923 gemeente Loosduinen.
- De badplaats Kijkduin valt, ook voor de postadressen, onder de stad Den Haag.
- De badplaats Kijkduin heeft witte plaatsnaamborden binnen de bebouwde kom van Den Haag.
Terug naar bovenNaam komt ook elders voor
Niet te verwarren met het gelijknamige fort bij Den Helder, waar o.a. in 1673 de Slag bij Kijkduin heeft plaatsgevonden. Die was dus niet bij Den Haag, maar bij Den Helder :-)
Naamsverklaring
Betekent duin 'door de wind opgehoopte zandheuvel' op de top waarvan men ver kan kijken. Verschillende duintoppen langs de Hollandse kust heten zo, zoals o.a. ook Kijkduin bij Huisduinen (1634 Kijckers duyn), en het gebied (1712) Kijken Duijn bij Wassenaar.(1)
De badplaats Kijkduin ligt in het W van Den Haag aan de Noordzeekust en rond o.a. de wegen Deltaplein, Hoek van Hollandlaan, Kijkduinsestraat, Machiel Vrijenhoeklaan, Zandvoortselaan, Duinlaan en Zandzeggelaan, en ligt verder NNW van het 'dorp in de stad' Loosduinen, NO van Ter Heijde en Monster, ZW van het 'dorp in de stad' Scheveningen en NNO van Poeldijk.
Terug naar bovenDe badplaats Kijkduin heeft ca. 1.000 woningen met ca. 2.200 inwoners.
Terug naar bovenDe ligging van dit stukje Den Haag op de grens van zee en land is bepalend geweest voor de verschijningsvorm van het gebied. Aan het eind van het geologische tijdvak dat Tertiair wordt genoemd (65 tot 2 miljoen jaar geleden) ligt ter hoogte van Kijkduin/Ockenburg een ondiepe zee. Door de invloed van eb en vloed vormt de zee langs de kust zandbanken, die uitgroeien tot lange zandruggen, strandwallen genoemd. In westelijke richting worden telkens nieuwe strandwallen gevormd. Tussen de strandwallen blijven lagergelegen gebieden bestaan: de strandvlaktes. Met de vorming en stabilisatie van de verschillende strandwallen is de ondergrond voor een belangrijk deel gereed. Omdat de ondergrond wel steeds wat hoger wordt, blijven de strandvlaktes nat en moerassig. In de loop van de tijd ontwikkelt zich daar een veenpakket. Op de geologische kaart is deze 'streepjescode' van langgerekte strandwallen en strandvlaktes te herkennen.
In de tweede eeuw na Chr. lag er in de duinen bij Ockenburgh (op de plaats van de camping en het bungalowpark) een klein Romeins fort met een bijbehorende nederzetting, de 'Vicus van Ockenburgh'. Het betreft de grootste vindplaats van Romeinse resten in Den Haag. Bij het Roompot vakantiepark in Kijkduin is in 2015 een informatiepaneel geplaatst, dat je informeert over het Romeinse legerkamp Ockenburg, waar soldaten tijdelijk verbleven om de kustverdediging op te bouwen.
In de vroege middeleeuwen vinden stormvloeden plaats. Deze zorgen voor afkalving van de kust. Hierdoor zijn de strandwallen 'afgekapt'. Het hierbij vrijgekomen zand wordt door de wind kilometers landinwaarts verplaatst. Dit proces lijkt eeuwenlang te zijn doorgegaan en heeft gezorgd voor het ontstaan van de zogeheten 'Jonge Duinen'. De strandwallen waren uitgelezen plekken voor bewoning doordat deze hoger gelegen plekken relatief droog waren. De Monsterseweg maakt deel uit van de middeleeuwse weg tussen 's-Gravenhage, Loosduinen en 's-Gravenzande. Aan weerszijden van deze weg zijn in de middeleeuwen boerderijen gevestigd op de rand met de veengebieden. De boerderijen aan de noordzijde van de weg hadden hun landbouwgronden op de veengebieden tussen de oude duinen. Natuurgebied Solleveld vindt zijn oorsprong in een van deze landerijen.
In de 17e eeuw eeuw is in ons land veel geld verdiend door de internationale handel. In Den Haag zijn in die tijd veel rijke bestuurders gevestigd, die hun geld beleggen in mooie buitenplaatsen, waar ze vooral in de zomermaanden resideren en zo de warme stad met zijn onhygiënische woonomstandigheden ontvluchten. Ook in Kijkduin en omgeving zijn in deze periode buitenplaatsen gebouwd, deels ter plaatse van de boerderijen. Buitenplaatsen die in de gouden eeuw zijn aangelegd zijn Madestein, Ockenrode, Bloemendaal en Ockenburg. In het begin van de 19e eeuw zijn veel buitenplaatsen afgebroken. Sommige kregen een andere functie.
Tussen de oude duinen en de nieuwe duinen lag de polder Segbroek (Westzegbroek). Deze bestond uit veengrond met een zandlaag van wisselende dikte; de zandlaag is afgegraven en de polder ontgonnen. Op oude kaarten is de blokverkaveling goed te zien. Ongeveer midden door deze polder liep de Haagse Beek, die na de vorming van de jonge duinen ontstond en het water van duinmeertjes via het latere Zorgvliet en Noordeinde naar de plek voerde waar de Hofvijver is ontstaan. Een deel van de Haagse Beek is nog aanwezig, ten noorden van de Machiel Vrijenhoeklaan. Aan de rand van de polder is nog voor 1940 een sportterrein aangelegd, Sportpark Ockenburgh. Vlak ernaast, aan de Ockenburghstraat, ligt begraafplaats Westduin. Het plan dateerde uit 1938, maar pas in 1950 is de begraafplaats in gebruik genomen.
Het gebied speelde, als onderdeel van de Hollandse kust, ook een rol in de Tweede Wereldoorlog. Al in 1915 is er in deze omgeving sprake van luchtvaartactiviteiten. In 1919 wordt een bescheiden 'vlieghaven' aangelegd aan het einde van de huidige Machiel Vrijenhoeklaan. Ten zuiden van deze vlieghaven is in 1934 het sportpark aangelegd. Tijdens de Mobilisatieperiode (1939-1940) is het sportterrein in gebruik genomen als militair hulpvliegveld. Later wordt het gebied ook onderdeel van de Atlantikwall, de Duitse verdedigingslinie langs de Europese Westkust. Daarbij waren ligging en landschap cruciaal. De duinen waren zeer geschikt voor het aanleggen van de vestingwerken. De bunkers konden goed in het landschap worden weggewerkt. Op duintoppen verschenen uitkijkposten, in duinvalleien kwamen ondersteunende werken, die werden afgedekt met zand en beplanting. Vanaf Kijkduin liep een tankgracht dwars door Den Haag, waarvoor veel bebouwing is gesloopt. Op Ockenburg en net ten noorden van het studiegebied zijn nog bunkers in het huidige landschap zichtbaar. In de Haagse kuststrook werden ook lanceerplaatsen voor V-2 raketten ingericht, zoals op de buitenplaatsen Ockenrode en Bloemendaal.
Omstreeks 1890 start, met de bouw van het badhotel, de ontwikkeling van de badcultuur. Kijkduin was daartoe vooral geschikt omdat de duinen hier zo smal waren dat men eenvoudig tot dicht aan zee kon komen. Ook de nabijheid van de landgoederen en de nabijheid van de stad hebben hierin een rol gespeeld. Het badhotel stond eenzaam op de blanke top der duinen. In 1900 staan er nog slechts drie villa's, het badhotel en een hospitium van de Sophiastichting. Om die reden verrijst reeds in 1930 het Zeehospitium. In de jaren zestig zijn aan zee daarop aanvullende zorgfuncties ontwikkeld zoals een zorghotel waar hartpatiënten kunnen revalideren en een zorgcomplex voor longpatiënten.
De ontwikkeling van de badplaats krijgt een sterke impuls wanneer begin jaren zeventig MAB het Atlantic Hotel en het winkelgebied ontwikkelt. Tot die tijd waren de voorzieningen beperkt tot een eenvoudig badhotel en een houten poffertjeshuis. Deze ontwikkeling zet Kijkduin als badplaats op de kaart, compleet met boulevard. Ook de woonfunctie breidt uit, eerst met jaren vijftig appartementenblokjes aan de Deltalaan, later gevolgd door grotere woonblokken aan de Kijkduinsestraat en een bungalowontwikkeling achter de Kijkduinsestraat.
Tussen 1954 en 1965 wordt een deel van de polder Segbroek ingericht als kampeerterrein. Dit groeit al snel uit tot een van de grootste campings van Europa, die grote groepen vooral jonge bezoekers naar Kijkduin trekt. Vanaf de jaren zeventig neemt de recreatieontwikkeling een grote vlucht. In de strandvlakte achter de duinen legt de gemeente de Puinduinen aan met daartussen recreatieve voorzieningen en sportvelden. Camping Ockenburgh ontwikkelt zich van een eenvoudige seizoenscamping tot een bungalowpark (Vakantiepark Kijkduinpark), met aangrenzend een 9 holes golfbaan. In de huidige situatie resteert nog een kleine camping op het terrein van Kijkduinpark. (bron: Bestemmingsplan Kijkduin-Ockenburgh)
- Studiegroep Historisch Ockenburg (SGHO) heeft als doel de geschiedenis op en rondom het Loosduinse landgoed Ockenburg te bestuderen. Zij publiceert de resultaten van haar studies op een tweetal websites. Op deze websites staat veel historische informatie over het landgoed. Naast de algemene geschiedenis wordt er ook ruim aandacht besteed aan de oorlogshandelingen die er in de periode 1940-1945 hebben plaatsgevonden. De Studiegroep verzorgt, in samenwerking met andere stichtingen, historische rondleidingen door Loosduinen en Ockenburg over de meidagen 1940 en de periode 1940-1945.
In 2013 is de portierswoning, op initiatief van de Studiegroep en Stichting Militair Erehof 's-Gravenhage, op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst. Op 13 juli 2013 zijn de plaquettes onthuld met daarop de namen van Nederlandse militairen die op of om Ockenburg sneuvelden, dan wel gewond raakten en daar later ter plaatse of elders aan overleden.
Terug naar boven- De badplaats wordt de komende jaren flink vernieuwd, gerenoveerd en heringericht. Bestemmingsplan Kijkduin-Ockenburgh is in 2015 vastgesteld. Het Deltaplein wordt opgeknapt, het Atlantic Hotel wordt gerenoveerd en uitgebreid, er wordt geïnvesteerd in enkele honderden nieuwe woningen, in nieuwe restaurants, winkels en meer ontspanningsmogelijkheden. Verder verdwijnen de parkeerplaatsen ondergronds. Uitgangspunt voor de nieuwe ontwikkeling is het behoud van de kleinschaligheid die de familiebadplaats nu kenmerkt, met respect voor de natuur. Doel is ook om Kijkduin te transformeren tot een hoogwaardige vierseizoenen familiebadplaats waar de functies wonen, horeca en retail zijn samengevoegd in één ontwerp dat gericht is op jong en oud. De (ver)bouwprojecten zijn in 2015 gestart.
In Kijkduin Bad komt een nieuw winkelcentrum met een deels ondergrondse parkeergarage. Dit wordt in fasen gebouwd. Naast winkels komen er ook restaurants en ca. 200 koop- en huurappartementen. Tussen de gebouwen komen pleinen met terrasjes. Ook het Deltaplein wordt verbouwd. Het plein tussen het Atlantic Hotel, het nieuwe winkelcentrum en de boulevard geeft een goed uitzicht over zee. Op het plein en de boulevard komen perken met zand en duingrassen. De nieuwe boulevard krijgt minstens 10 meter vrije ruimte voor voetgangers. Aan de noord- en zuidzijde van de boulevard komen nieuwe opgangen. Door de verhoogde ligging van de nieuwe boulevard is er goed zicht op zee. De oplevering van de 1e fase staat gepland voor eind 2019/begin 2020.
Het Atlantic Hotel krijgt een uitbreiding van het aantal hotelkamers en conferentiezalen met uitzicht op zee. Verder komt er een luxe zwembad en een fitness- en wellnessruimte met een beautycenter. De locatie wordt uitgebreid met luxe koop- en huurappartementen. Deze appartementen beschikken over een grote buitenruime en hebben vrijwel allemaal uitzicht op zee. Verder kunnen de toekomstige bewoners gebruikmaken van de hotelfaciliteiten en schoonmaak- en roomservice. Bij het Atlantic Hotel komt een ruime ondergrondse parkeergarage voor bezoekers en bewoners.
De nieuwe Entree en Fietsenstalling (EeF) onder het Deltaplein is de toegang naar de ondergrondse parkeergarages van het nieuwe winkelgebied en het NH Atlantic Hotel. In de EeF komt plek voor ongeveer 400 fietsen, zo nodig uitbreidbaar naar ongeveer 600 plaatsen. De fietsenstalling is bereikbaar vanaf het Deltaplein. De toegang van de EeF komt in de middenberm op de kop van de Kijkduinsestraat en is bereikbaar via in- en uitvoegstroken vanaf de Kijkduinsestraat, ter hoogte van de Zandvoortselaan. De ondergrondse parkeergarages en de fietsenstalling passen in het vernieuwde Kijkduin dat als een van de doelstellingen heeft om auto’s en fietsen meer uit het zicht te parkeren en te stallen. Het Deltaplein wordt een plein met veel ruimte voor bomen en struiken.
Op de voormalige sportvelden van de Haagse Scheidsrechters Vereniging aan het Schapenatjesduin komen ongeveer 125 nieuwe koop- en huurwoningen. De locatie ligt tussen de Kijkduinsestraat, Schapenatjesduin, een woonwagenlocatie, Middin Woonvorm Begeleid Wonen en een van de ‘puinduinen’. Er komen ongeveer 66 kavels voor woningen. Verder komen er ook ongeveer 60 sociale huurwoningen. De kavels zijn uitgegeven volgens de methodiek van Kleinschalig Opdrachtgeverschap (KO). Dit betekent dat kopers van de kavels zelf opdrachtgever zijn voor het bouwen van hun eigen woning. Op de kavels zijn verschillende woningtypes mogelijk: vrijstaand en geschakeld aan het water en appartementen met terras in de duinen. Wethouder Van Tongeren heeft in april 2019 het startsein gegeven voor de bouw op de voormalige scheidsrechtervelden, door de onthulling op de zelfbouwlocatie van een duinpaal met de straatnaam Duinslag. Op de kavels komen verschillende woningtypes: vrijstaand en geschakeld aan het water en patiowoningen.
Op het voormalig tenniscomplex aan het Wijndaelerduin in Kijkduin Binnen, ter hoogte van de kruising Laan van Meerdervoort en Ockenburghstraat, wordt het woningbouwplan ‘Finest of Ockenburgh’ ontwikkeld. De nieuwe woningen komen in de duinen te liggen. Er komen in totaal ongeveer 78 appartementen (48 huur en 30 koop) en 54 koophuizen, met parkeren op eigen terrein.
Op het huidige parkeerterrein tegenover de Internationale School (ISH) komen in totaal 61 koop- en huurappartementen. Op de begane grond aan de zijde van het Wijndaelerduin komt een kinderdagverblijf. De nieuwe bewoners parkeren hun auto in de garage op de begane grond van het complex. (bron van de Recente ontwikkelingen hierboven: gemeente Den Haag)
- De AVN (Algemene Vereniging voor Natuurbescherming ‘s-Gravenhage en omstreken) heeft in het kader van de toekomstplannen voor deze badplaats in 2008 het rapport 'Landgoed Kijkduin. Groene recreatieve allure aan de kust. Een andere kijk op de toekomst van deze badplaats' uitgebracht. "Met deze publicatie laat de AVN zien hoe zij aankijkt tegen de kansen, dilemma’s en bedreigingen in dit gebied. Op grond van een eigen gebiedsstudie, uitgevoerd met medewerking van landschapsarchitecte Hanneke Kloosterman, doet de AVN een handreiking met als doel een goede balans tussen rood en groen. De creatie van Landgoed Kijkduin past in de traditie van Den Haag en is een voorbeeld van integrale gebiedsontwikkeling. Problemen worden middels samenwerking en in samenhang opgelost. Het plan biedt een groen raamwerk voor wonen, werken en recreëren dat de kwaliteit en identiteit van het gebied versterkt. Zo wordt het een eigentijdse en wéreldse plek, waar toekomstige generaties trots op zullen zijn", aldus het rapport.
- Badplaats Kijkduin is sinds oktober 2014 een 100% pingebied. Bij alle ondernemers in de wijk kan nu met de pinpas worden betaald. Geen enkele winkelier zal daarvoor een toeslag in rekening brengen bij consumenten, ook al gaat het om een klein bedrag.
Terug naar boven- Tussen 1921 en 1923 verrijst in Kijkduin het Villapark Meer en Bosch, met 126 huur- en koopwoningen. In de Tweede Wereldoorlog is een groot deel van deze buurt afgebroken voor de aanleg van de Atlantikwall. Er zijn nog 56 woningen van over. Deze vallen onder het beschermd stadsgezicht Kijkduin - Meer en Bosch.
- In de duinen van Den Haag waar het licht zo tastbaar aanwezig kan zijn, heeft de Amerikaanse kunstenaar James Turrell een plek gemaakt om naar de lucht te kijken: ‘Hemels Gewelf' in Kijkduin. Op de top van een van de puinduinen is een kom aangelegd in de vorm van een ellips, 30 meter breed en 40 meter lang. Een aarden wal van ongeveer 5 meter hoog omsluit de kom. De glooiïngen aan de binnenkant van de krater zijn ingezaaid met gras en in het midden staat een monumentale bank van natuursteen waarop twee personen achterover kunnen liggen en kunnen zien hoe de hemel de vorm van een gewelf kan aannemen. Op een hoger gelegen duin staat eenzelfde bank waar zich een panorama ontvouwt over de zee, het strand en het platte land daarachter. In de richting van de horizon wordt het gewelf geleidelijk platter.
- Strandmuseum Jutterskeet Ome Jan.
- Vlakbij de boulevard van Kijkduin ligt onder de duinen een verborgen gangenstelsel; een deel van het complex Widerstandsnest 67 HL. Het grootste deel van dit enorme complex is gesloopt voor de aanleg van het winkelcentrum en de achterliggende flats. In het duin achter het NH Atlantic Hotel resteert echter nog ca. 100 meter tunnel met 4 aaneengesloten bunkers. In dit gedeelte van het complex bevond zich onder andere de Flugwache, een onderdeel van de Luftwaffe, dat het luchtruim moest afspeuren naar vijandelijke vliegtuigen. Stichting Atlantikwall Museum Scheveningen heeft het gangenstelsel in 2015 waar nodig hersteld en voor publiek toegankelijk gemaakt. Eind 2015 hebben ze ook een open loopgraaf gereconstrueerd. Deze leidt naar een zogeheten Tobruk, een eenmansbunker ter nabijverdediging. Het gangenstelsel is sinds 2015 te bezoeken. Er is verlichting in het gangenstelsel aangebracht, maar ze hebben het wel spannend gehouden; bij de entree krijg je een gratis sleutelhanger met ingebouwd LED-lampje, zodat je zelf kunt bijschijnen. Het is ook interessant als excursie voor scholen. De leerlingen krijgen uitleg over de oorlog, de Atlantikwall en de gevolgen voor Den Haag en Scheveningen. Dit alles verteld in de spannende bunkers.
Terug naar boven- Evenementenkalender Kijkduin.
- Nieuwjaarsduik.
- Het Summer Beach Volleyball Circuit bestaat uit 30 losse beachvolleybaltoernooien gedurende het seizoen, verdeeld over 15 toernooiweekenden en 11 locaties. Elke dag is er een apart toernooi waar je op verschillende niveaus, van beginner tot gevorderde, kunt strijden om leuke dagprijzen. Kijkduin is al jaren een vaste locatie op de Summer Beach Volleyball kalender (weekend in juni, in 2019 voor de 8e keer).
- Op een zaterdag eind juni is het strand van Kijkduin de arena van de Beach Challenge Cross Triathlon. Dit is je kans om samen met topatleten tegen elkaar, jezelf en de elementen te strijden in diverse triathlon series. Ben je geen triatleet, maar wel in voor een zinderende ervaring? Doe dan mee met de triathlon voor teams (trio) of een van de overige activiteiten, zoals het zeezwemmen of de Beach Run, een populaire, pittige loop over strand en duin.
- De Kijkduin Obstacle Run (op een zaterdag eind augustus) is een evenement voor jong en oud, families, vrienden en collega’s. De Obstacle Run richt zich niet op prestatie, maar op de fun! Voor iedereen is er een gepaste afstand met obstakels. De afstanden zijn 2,5 km, 4,5 km en 7,5 km. Bij de 2,5 km en de 4,5 km is een combinatie van mul en hard zand, zwemmen en het overwinnen van obstakels een uitdaging voor de beginnende sporters. De 7,5 km gaat een stapje verder en biedt de deelnemers een extra element: het overwinnen van de duinen! Hellingen, mul zand en bospaden.
- Sinterklaas.
Terug naar boven- "Kijkduin is ontstaan door de heilzame invloed van de kust op de gezondheid van de mens. Het eerste gebouw dat hier verrees, was dan ook het Zeehospitium. Eind 19e eeuw gebouwd en in de decennia daarna nog uitgebreid met een tweede gebouw. Het eerste badhotel dateert van 1910 en de eerste huizen van 1923. De school en het winkelcentrum volgden niet veel later. Zowel voor als na de Tweede Wereldoorlog functioneerde Kijkduin hoofdzakelijk als populaire familiebadplaats. Helaas slaat in 1953 ook hier de Watersnoodramp toe, waardoor de duinvoet zo’n dertig meter landinwaarts komt te liggen, en enkele bunkers uit de Tweede Wereldoorlog worden verwoest. Het dorp herstelt, en met de opening door koningin Juliana in 1957 wordt de derde en laatste uitbreiding van het Zeehospitium een feit.
Langzaam herpakt Kijkduin zijn primaire functie als gemoedelijke familie-badplaats. In het zomerseizoen rijden bussen af en aan met vol bepakte dagtoeristen. Ze gaan zich - vaak omringd door kleine kinderen - heerlijk vermaken aan de kust. In 1976 vinden de eerste grootschalige verbouwingen plaats. Het Atlantic Hotel wordt fors gerenoveerd en de overdekte winkelgalerij en de boulevard volgen dit voorbeeld. Om het gemoedelijke karakter van de badplaats voor de toekomst te waarborgen is een drastische ingreep noodzakelijk. Vooral ook omdat de badplaats daarmee kan inspelen op de nieuwe activiteiten en leefgewoonten van zijn bezoekers en bewoners. Met Nieuw Kijkduin* wordt deze ambitie waargemaakt." (bron: site van de projectontwikkelaar)
* Waarvoor zie het hoofdstuk Recente ontwikkelingen, red.
- De gemeente heeft plannen gemaakt om de natuur in deze omgeving meer ruimte te geven door natuurgebieden met elkaar te verbinden. Daarnaast worden de wegen en paden vernieuwd. Deze plannen staan in het Landschappelijk Raamwerk Kijkduin-Binnen en -Bad. Het Landschappelijk Raamwerk bevat plannen voor het materiaal dat gebruikt wordt voor wegen en paden en voorstellen voor welke planten er komen. Zodra het Landschappelijk Raamwerk wordt doorgevoerd krijgt de natuur meer ruimte in het gebied. Het nieuwe plan gaat over de gebieden in en rondom Kijkduin, zoals de Buitenduin, de Binnenduin en het bos en de landgoederen daaromheen. Daarnaast wordt er ook aandacht besteed aan natuur binnen de bebouwde kom. Het plan voor het Landschappelijk Raamwerk gaat niet alleen om natuur, maar ook om de wegen en paden die erdoorheen lopen. De nieuwe wijken krijgen hun eigen toegangswegen en de bestaande wegen worden veranderd. En er komen nieuwe paden voor fietsers en voetgangers. Hiermee worden de verbindingen voor recreatie verbeterd en wordt het voor wandelaars en fietsers veiliger.
De overgang van open duingebied naar beboste gebieden is kenmerkend voor het gebied in Kijkduin. Uniek zijn de kunstmatige duinen. Deze zijn eind jaren zestig van de vorige eeuw opgebouwd uit puin en afgedekt met een zandlaag. De duinen zijn hoog en steil en zijn met de wandelroutes over de duinruggen en het Hemels Gewelf van James Turrell langs de Machiel Vrijenhoeklaan interessant voor wandelaars. De gemeente heeft in het nieuwe plan rekening gehouden met de bestaande sfeer van Kijkduin; het doel is nadrukkelijk dat de badplaats een aantrekkelijke locatie blijft voor recreatie.
- Informatie over strandgedeelte Strandslag 2(a) bij Kijkduin.
- In Kijkduin mogen honden het hele jaar loslopen op het strand vanaf het Kijkduinpark (aan het einde van - gratis! - parkeerterrein Machiel Vrijenhoeklaan) tot aan Monster. Voor de overige delen van het Zuiderstrand geldt dat honden alleen tussen 1 oktober en 15 mei de hele dag los mogen lopen. Na 15 mei mogen honden alleen los tussen 21:00 en 07:00 uur.
- Buitenplaats Ockenburgh is omstreeks 1650 gebouwd in opdracht van dichter en medicus Jacob Westerbaen, die tegelijkertijd het gelijknamige landgoed liet aanleggen. Westerbaen, zoon van een eenvoudige Haagse touwslager, was na zijn studie geneeskunde en zijn huwelijk met de welgestelde weduwe Anna Weytsen tot de maatschappelijke en culturele elite gaan behoren. Hij maakte van Ockenburgh een klein paradijs met siertuinen, moestuinen, boomgaarden, akkers, een visvijver en jachtgronden en hij bezong zijn 'Hof van Eden in het Duyn' in een lang lofdicht.
Na Westerbaen ’s dood in 1670 wisselde het landgoed vele malen van eigenaar. De buitenplaats werd een aantal keren verbouwd en uitgebreid. De laatste particuliere eigenaar die het ingrijpend verbouwde, was notaris S.J. van den Bergh,die het landgoed in 1898 aankocht. Hij stelde zijn park eens per jaar open voor de (Loosduinse) bevolking. Na zijn dood in 1916 boden zijn erfgenamen Ockenburgh te koop aan, allereerst aan de gemeenten Den Haag en Loosduinen. Die zagen echter af van koop, waarna het landgoed is opgesplitst en in kavels aan diverse partijen is verkocht.
De buitenplaats met omliggend gebied is in 1931 alsnog door de gemeente Den Haag aangekocht, met de bedoeling om het open te stellen als stadspark. Het landhuis, waarvoor men nog geen concrete bestemming had, werd wisselend gebruikt. Zo werden er in 1939 enkele maanden gevluchte Joodse kinderen opgevangen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Ockenburgh bezet door de Duitsers en raakte zwaar beschadigd. Granaatinslagen in de spanten van het landhuis zijn daar nog de stille getuigen van. In 1949 werd het complex een jeugdherberg, waarbij het interieur van het landhuis verdween en de indeling werd aangepast.
Tussen 1967 en 1975 is de jeugdherberg verbouwd en uitgebreid met een nieuwe vleugel van staal en glas, naar ontwerp van architecten- en ingenieursbureau F. van Klingeren te Amsterdam. Jeugdherberg Ockenburgh werd daarmee een van de grootste ter wereld. Toch kwam er in 1996 een eind aan het bestaan. Sindsdien probeerde de gemeente Den Haag een nieuwe bestemming voor Ockenburgh te vinden. Het beheer van het landgoed stond jaren op een laag pitje en de villa en haar bijgebouwen stonden grotendeels leeg en raakten vervallen.
In 2011 is het landgoed als onderdeel van het gebied Solleveld & Kapittelduinen aangewezen als Natura 2000-gebied en het beheer is overgedragen aan Stichting Het Zuid-Hollands Landschap (ZHL). Voor de opstallen van het landgoed, inclusief het landhuis en de direct omliggende grond, werden diverse tenders uitgeschreven, zonder dat een koper werd gevonden. Eind 2012 namen Stichting tot behoud van de Historische Buitenplaats Ockenburgh (SHBO) en enkele buurtbewoners het initiatief om met een alternatief plan te komen, en sloten met de gemeente Den Haag een intentieovereenkomst: De gemeente verplichtte zich tot de cascorestauratie van het landhuis (in 2017 gerealiseerd),.en sprak de intentie uit dat SHBO de toekomstige gebruiker van Buitenplaats Ockenburgh zou zijn; SHBO verplichtte zich tot het uitvoeren van een Haalbaarheidsonderzoek van haar plannen (aangeboden aan de gemeente op 16 december 2015). Bovendien verplichtte SHBO zich tot het veroorzaken van reuring op de buitenplaats d.m.v. een pop-up restaurant en een evenementen- en cultureel programma.
Naar aanleiding van het Haalbaarheidsonderzoek heeft de gemeente de intentie uitgesproken dat SHBO de toekomstige juridische eigenaar van Buitenplaats Ockenburgh zal worden. De overdracht heeft in 2017 plaatsgevonden. SHBO verplicht zich daarmee tot het werven van aanvullende middelen voor de renovatie en herbestemming, inclusief installaties. Het streven is het monument weer een eigentijdse functie te geven en tegelijkertijd de cultuurhistorische waarden te behouden en te versterken. Dit ligt binnen de gedachtenlijn van zowel de gemeente Den Haag als de Provincie Zuid-Holland, afd. Erfgoed en Cultuur. In 2017 heeft de gemeente Den Haag de buitenkant van het landhuis volledig gerestaureerd.
De ruimtelijke indeling van het huis zal zo veel mogelijk in ere worden hersteld, met bijzondere aandacht voor de monumentale details. De moer- en kinderbalkenplafonds en de monumentale trap worden gerestaureerd. Door de installaties voor energieopwekking, luchtbehandeling, buffering, grootkeuken en opslag in een deel van de catacomben onder en buiten de villa te plaatsen, wordt het interieur zoveel mogelijk gespaard. Zo kan het maximaal tot zijn recht komen. De allure van weleer wordt gecombineerd met de mogelijkheden, eisen en gemakken van nu, zoals duurzame installaties en een lift voor minder validen naar de verdieping. Waardoor de toegankelijkheid van het monument vergroot wordt.
Op de begane grond van de villa komt een café-restaurant, de ruimten op de verdieping zijn beschikbaar voor (culturele) bijeenkomsten, in de zijvleugel komen hotelkamers en additionele ruimte voor bijeenkomsten, educatieve activiteiten, exposities en overige bezoekersfaciliteiten. Ook zal er een passend streekwinkeltje worden toegevoegd aan de beleving van de buitenplaats, gerund door vrijwilligers. De kas, nu een tijdelijk onderkomen voor het pop-up café, blijft beschikbaar als locatie voor bijeenkomsten, (culturele) evenementen en educatieve activiteiten.
Landgoed Ockenburgh biedt voor ieder wat wils. Al fietsend of wandelend geniet je van de parkachtige allure. Ruiters mogen via het doorgaande ruiterpad over het landgoed. Honden kunnen op de Koeweide losgaan, maar moeten elders aan de lijn. Wie rust zoekt, kiest voor het Hyacintenbos. Ruiger terrein vind je rond de oude duinen onder de oeroude bomen van de Zwitserse Partij. Dwaal langs de Spiegelvijver en staar naar het evenbeeld van het landhuis. Juist hier voel je de nabijheid van jonkheren en jonkvrouwen.
Bedenk dat je hier als gewone sterveling eeuwenlang niet welkom was. Het landgoed ging maar eens per jaar open voor het gewone publiek. Nu is dit ook jouw landschap en mag je er zo maar in! Je ziet nog steeds de sporen van allerlei modegrillen en verschillende landschapsstijlen. Voor de rechte lijnen en de gazons van de Franse stijl zijn zelfs complete duinen afgegraven. Vanuit landhuis Ockenburgh lopen nog altijd drie imponerende kaarsrechte zichtlijnen door het park. De oprijlaan vanaf de Monsterseweg is daarvan een mooi voorbeeld. De monumentale villa op Landgoed Ockenburgh is in 2017 door de gemeente Den Haag (casco) gerestaureerd. De Stichting tot Behoud van de Historische Buitenplaats Ockenburgh, die een 'Plan B' heeft uitgewerkt als alternatief voor de in hun optiek te grootschalige ontwikkelingen van een projectontwikkelaar, krijgt het eerste recht van koop. - Pagina over landgoed Ockenburgh op de site van beheerder het Zuid-Hollands Landschap. - Artikel over stand van zaken Landgoed Ockenburgh anno 2021.
"Zuid-Holland is een prachtig gerestaureerde historische buitenplaats met villa rijker. Op 12 september 2020 openden gedeputeerde Willy de Zoete en wethouder gemeente Den Haag Robert van Asten de, in de afgelopen jaren geheel in oude luister herstelde, villa met omliggend landgoed Ockenburgh. Villa en landgoed zijn op burgerinitiatief en met hulp van vele omwonenden, vrijwilligers en het lokale bedrijfsleven omgetoverd tot een plek waar het goed vertoeven is. Landgoed Ockenburgh vormt een spil in het sociale leven van de omliggende buurten. Het herbergt een kleinschalige horeca- en vergaderlocatie, er worden culturele activiteiten georganiseerd en er is een moestuin, gerund door vrijwilligers. Ter gelegenheid van de afronding en oplevering van de restauratie- en herbestemmingswerkzaamheden onthulden gedeputeerde en wethouder een kunstwerk dat de participatie van vele hierbij betrokken partijen verbeeld. Ook namen zij het eerste exemplaar in ontvangst van het boek 'Een kleyn paleis. De geschiedenis van de Haagse buitenplaats Ockenburgh.'"
Landgoed Ockenburgh maakt deel uit van het recent opgerichte en nog in ontwikkeling zijnde Nationaal Park Hollandse Duinen. Een gebied van liefst 43 km lang en 8,5 km breed, met een oppervlakte van ca. 200 km2. Een aaneengesloten gebied van Hoek van Holland in het Z tot helemaal aan de Langevelderslag N van Noordwijk. Met de oprichting van dit Nationaal Park zorgt Het Zuid-Hollands Landschap ervoor dat de natuur nog beter beschermd en behouden blijft. Nationaal Park Hollandse Duinen is in oktober 2016 verkozen tot een van de 3 mooiste natuurgebieden van Nederland (samen met het Waddengebied en de Veluwe). - Reportage over de 'redding' van Buitenplaats Ockenburgh door het burgerinitiatief, op Binnenlands Bestuur, februari 2021.
- Ter hoogte van Kijkduin en het Z hiervan gelegen dorp Ter Heijde was tot voor kort de kustverdediging van Nederland het zwakst. Op sommige plaatsen bestond de gehele verdediging uit slechts één duinenrij. In 2010 is een zanddijk aangebracht tegen het bestaande duin aan de zeezijde, en is het strand verbreed. De voorheen zo karakteristieke Delflandse hoofden zijn onder het zand verdwenen. Verder is in 2011 tussen Ter Heijde en Kijkduin de zogeheten Zandmotor aangelegd: een schiereiland van zand, waarbij door stroming en wind zand langs de kust wordt aangevuld. Stichting Het Zuid-Hollands Landschap gaat de natuur bij de Zandmotor beheren en monitoren. De stichting gaat wandelroutes aanbieden, toezicht houden, voorlichting en educatie geven en ontwikkelingskansen scheppen voor plant- en diersoorten. De Zandmotor is een innovatief concept van 'bouwen met natuur', waarmee de veiligheid van de kust bij Ter Heijde en Kijkduin op orde wordt gebracht én er tegelijkertijd ruimte ontstaat voor meer en diversere natuur en recreatie.
De Zandmotor bestaat uit 21,5 miljoen kubieke meter zand in de vorm van een haakvormige zandplaat ter grootte van ongeveer 100 hectare. Door wind, golven en zeestroming verspreidt het zand zich geleidelijk langs de Zuid-Hollandse kust. Door dit principe van ‘bouwen met de natuur’ groeit de kust de komende jaren op natuurlijke wijze aan. Het gebied wordt aantrekkelijk voor verschillende dieren- en plantensoorten. Surfers, zwemmers en wandelaars kunnen op speciaal aangewezen plekken op en rond de Zandmotor recreëren. Maar ook zijn er rustige delen voor bijvoorbeeld zeehonden en kustbroedvogels.
De Zandmotor is onderdeel van de Kustvisie Zuid-Holland. Inmiddels is er internationale belangstelling om de succesvolle Zandmotor ook elders in de wereld toe te passen. Een formele evaluatie komt er pas in 2016, maar een tussentijdse evaluatie in 2014 laat zien dat de Zandmotor al werkt zoals tevoren middels modellen was voorspeld, en dat de beoogde effecten op het gebied van veiligheid, natuur en recreatie zich inderdaad voordoen. Ook wetenschappers constateren in 2014 dat de Zandmotor een succes is. - Het rapport De Zandmotor in 2015 doet fotorijk verslag van de afgelopen jaren, met de nadruk op 2015. - Nadere informatie vind je op de site van de Zandmotor.
"Recreanten waarderen in 2019 de kunstmatige zandbank voor de kust van Nederland, de Zandmotor, met een 8,2. Dat blijkt uit een onderzoek onder 1274 recreanten die ter plekke zijn ondervraagd door Wageningen Environmental Research. Dat is iets hoger dan de 8,1 uit 2015. Met name het schone strand, de rust en ruimte, de lagune om te kitesurfen, de voorzieningen en de vormgeving scoren hoog. Het onderzoek van Wageningen Environmental Research, in opdracht van de provincie Zuid-Holland, laat zien dat de Zandmotor in 2019 ook meer mensen trok dan in 2015. Het jaarbezoek is op basis van infrarood sensoren bij de vijf aanliggende strandslagen geschat op minstens 525.000 recreanten.
Wandelen, zwemmen, zonnen, op een terras zitten, met de hond wandelen en kitesurfen zijn de populairste activiteiten. Net als in 2015 ergeren enkele bezoekers zich aan de aanwezigheid van afval en overlast van loslopende honden. In vergelijking met 2015 komen er minder hondenbezitters op de Zandmotor en is het aandeel kitesurfers flink gestegen. Een kleine meerderheid vindt het acceptabel als een deel van de Zandmotor tijdens het broedseizoen wordt afgesloten voor natuurontwikkeling. Uit interviews met stakeholders en recreanten blijkt dat er op de Zandmotor een zekere balans is tussen water, natuur en recreatie. Deze balans is kwetsbaar en moet volgens hen behouden blijven." (bron: Wageningen Environmental Research, oktober 2020)
"De Zandmotor, het kunstmatig aangelegde schiereiland bij Kijkduin dat in 2010 is aangelegd als natuurlijk alternatief voor de reguliere zandsuppletie, voldoet om de duinen op sterkte te houden. De duinen groeien vooral aan door de aanwezigheid van helmgras. Dat blijkt uit de studie van Corjan Nolet, die hier in december 2020 op is gepromoveerd aan de Wageningen Universiteit. Nolet stelt vast dat de duinvorming wel wat minder snel gaat dan vooraf werd ingeschat. De verwachte groei van 38 hectare duinen wordt niet gehaald. De onderzoeker richtte zijn aandacht vooral op de invloed van helmgras op de duinvorming. Met nieuwe metingen heeft hij dat proces nauwgezet vastgelegd. Daarbij kon per 10 minuten worden gemeten hoeveel zand er langs was gewaaid. De metingen over de beweging van zand koppelde Nolet aan windmetingen, de met drone’s gemeten groei van de duinen en de aanwezige vegetatie. Daaruit bleek duidelijk de invloed van de vegetatie. Duinen met helmgras groeien sneller aan dan kale duinen. Overigens eindigt maar een klein deel van het zand uit de Zandmotor als onderdeel van een duin. Het meeste zand zet zich wel af aan de duinen, maar waait of spoelt vervolgens weer weg." (bron en voor nadere informatie zie Resource - Wageningen University & Research, januari 2021)
- "In oktober 2020 hebben we duindoorn verwijderd bij Zeereep Solleveld. Dit is gebeurd over een lengte van 2 kilometer, tussen Kijkduin en Monster. De werkzaamheden zijn uitgevoerd om de dynamiek van het duingebied te stimuleren. Duingebied Solleveld & Kapittelduinen valt onder Europees beschermd Natura2000- gebied. Dit vraagt om een zorgvuldige aanpak. Hoogheemraadschap Delfland zet zich in voor droge voeten in een leefbaar gebied en beheert de zeewering sinds 2014 op dynamische wijze. Hierbij zorgt de natuur zelf voor ophoging van de duinenrij en voor verbetering van het leefgebied voor planten en dieren. Zo beschermen we de natuur en bewoners samen. Dynamisch Kustbeheer. Om de doelstellingen van dit Natura-2000 gebied te behalen, is het nodig om het dynamisch kustbeheer te stimuleren. Dynamisch kustbeheer houdt in dat er ruimte wordt gegeven aan natuurlijke processen als verstuiving, waardoor de kust op natuurlijke wijze kan meegroeien met de zeespiegelstijging. Het verwijderen van de duindoorn in bepaalde gebieden helpt daarbij. Meer weten over dynamisch kustbeheer? Bekijk dan deze digitale excursie van STOWA in ons gebied.
Verwijderen duindoorn. Ook in oktober 2020 hebben we in Zeereep Solleveld bij Kijkduin duindoorn verwijderd. Met een kraan met knijper wordt de wortelkluit van de duindoorn uit de grond getrokken. Een ecoloog is ter plekke om te overzien dat zo min mogelijk schade wordt toegebracht aan de natuur. En dat het woongebied van met name de zandhagedis zo min mogelijk wordt verstoord. Daarom hebben we ervoor gekozen om juist in deze periode de duindoorn te verwijderen. Door het deels verwijderen van duindoorn bevorderen we bovenal het leefgebied van de planten en dieren die in dit Natura 2000 gebied gewenst zijn. Machinaal maken we de dichtbegroeide gebieden met duindoorn weer open zodat de schapen en geiten het straks weer verder kunnen onderhouden. Kerven in de duinen. Het aanbrengen van kerven in de eerste duinenrij is ook een manier om dynamisch kustbeheer te stimuleren. Later deze maand brengen we 15-20 nieuwe kerven aan in de Nieuwe zeereep achter de Zandmotor. De geulen zorgen voor meer stevigheid in het duingebied. Met een gekerfde duin waait kalkrijk zand van het strand ook het oudere duin in. Zo groeien de duinen op natuurlijke wijze mee met de stijgende zeespiegel en blijven ze ook in de toekomst bestand tegen extreem weer." (bron: Hoogheemraadschap van Delfland, oktober 2020)
Terug naar boven- Oude foto's, ansichtkaarten e.a. documenten van Kijkduin op Facebook.
Terug naar boven- Belangenverenigingen en wijkverenigingen: - Stichting Bewonersbelangen Kijkduin. - Wijkvereniging Waldeck, Bohemen en Kijkduin.
- Onderwijs: - Basisschool Bohemen Kijkduin. - Maris College Kijkduin.
- Het aantal leerlingen van de International School of The Hague (ISH) is de laatste jaren enorm gegroeid. Daarom heeft de ISH haar complex in 2018 uitgebreid met een nieuw schoolgebouw, tussen Wijndaelerweg en Wijndaelerduin. De uitbreiding sluit aan op de bestaande school, op het terrein van de ISH en van de voormalige discotheek de Marathon. De school is met 3.500 m2 uitgebreid. Het gaat daarbij om 20 nieuwe klaslokalen, een aula, een gymzaal, een lerarenkamer en extra kantoorruimte. Het betreft een uitbreiding van de Primary School voor leerlingen van 4 tot 9 jaar. De nieuwbouwvleugel is met een doorzichtige ingang verbonden met de bestaande school. In de nieuwbouw komt de basisschool van de ISH. Ook het terrein rond de school is opnieuw ingericht. De bestaande toegangsbrug is alleen nog voor fietsers en voetgangers. Aan de Wijndaelerweg is een nieuwe brug voor auto’s gerealiseerd. Op het voormalige parkeerterrein tegenover de school komen 3 appartementsgebouwen.
- Zorg: - Vlakbij de duinen en de boulevard ligt Binnenklingen. Op dit terrein wonen en werken mensen met een matige tot ernstige verstandelijke beperking. Activiteitencentrum (AC) Kijkduin biedt ca. 125 mensen met een matige tot ernstige verstandelijke beperking een zinvolle dagbesteding. Het terrein heeft een divers aanbod van werkzaamheden en activiteiten op het terrein en in de omgeving. Er is voor elke deelnemer werk dat aansluit bij zijn interesses en mogelijkheden.
- Weer: - Peter Visser vertelt je alles over het weer in Kijkduin.
Reactie toevoegen