Windas is een van de oude buurtschapjes in de voormalige gemeente Kethel en Spaland die ondanks de verstedelijking moedig stand heeft gehouden. Dit bord is door creatieve inwoners gemaakt, want de gemeente Kethel en Spaland is al in 1941 opgeheven.
Gemeente Kethel en Spaland anno ca. 1870, kaart J. Kuijper. Hierop is goed te zien dat met name met buurgemeente Vlaardingerambacht sprake was van een nogal grillig grensverloop. Pas bij de annexaties van 1941 zijn grenzen rechtgetrokken.
Schiedam is in de loop der tijd fors uitgebreid en verstedelijkt. Toch is er ook nog altijd sprake van een stuk buitengebied met monumentale boerderijen, zoals deze op Harreweg 85, N van de kern van Kethel.
- Kethel was oorspronkelijk een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de gemeente 'Kethel en Spaland', van oudsher tot 1-8-1941. Per die datum is deze gemeente grotendeels opgegaan in de gemeente Schiedam. Een klein deel is overgegaan naar de gemeente Rotterdam. Het betrof met name een oostelijke strook, zijnde 1) de Oost-Abtspolder, O van de spoorlijn en de Poldervaart, N van de Polderweg, thans bedrijventerrein Rotterdam Noord-West, en 2) een gebied O van de spoorlijn, W van de Poldervaart, met daarin de buurtschap Kandelaar.
- Wapen van de voormalige gemeente Kethel en Spaland.
- Per 1-4-1817 is een deel van Oud- en Nieuw-Mathenesse afgesplitst van de gemeente Kethel en Spaland, en een ander deel van Oud- en Nieuw-Mathenesse van de gemeente Schiedam, tot de gemeente Oud- en Nieuw-Mathenesse, nadat zij aanvankelijk in 1812 aan de eerstgenoemde gemeente was toegevoegd.
- De gemeente Kethel en Spaland is per 1-9-1855 vergroot met de gemeente Nieuwland, die ook wel Nieuwland, Kortland en 's-Graveland werd genoemd.
- In 1866 is de gemeente vergroot met een (klein) deel van de gemeente Schiedam.
- Na de annexatie door Schiedam in 1941 is het snel gegaan met de verstedelijking van het grondgebied van de voormalige gemeente Kethel en Spaland. Het dorp Kethel ligt inmiddels ingeklemd door de nieuwbouw van Schiedam-Noord en kan daarom geografisch gezien niet meer als dorp worden beschouwd, hoewel het ter plekke nog wel als zodanig herkenbaar is. Je zou het als een bijzondere status 'dorp in de stad' kunnen zien (zoals bijv. Princenhage en Ginneken in Breda zich ook nog betitelen). Spaland is nu een wijk N van de oude dorpskern.
- Tot 1966 was er nog een postkantoortje met de naam Kethel, dus kennelijk is na dat jaar de naam als plaatsnaam in onbruik geraakt.
- O van de oude dorpskern ligt, waar de Kerklaanvaart uitkomt op de Poldervaart, het 'buurtschapje in de stad' (want net als Kethel binnen de bebouwde kom van Schiedam) Windas, rond de gelijknamige weg. Het dorp was overwegend Hervormd. NO van de oude dorpskern ligt aan de Kerkweg een nog altijd goed als zodanig herkenbaar oud buurtje - eveneens binnen de bebouwde kom van Schiedam - genaamd Kerkbuurt, waar de katholieken van het dorp zich concentreerden. O van het dorp, O van de Poldervaart en de spoorlijn, N van bedrijventerrein 's-Graveland, ligt rond de Polderweg, in de West-Abtspolder, nog een huizengroepje, nog net op grondgebied van de gemeente Schiedam, dat vanouds ook altijd een buurtschap van het dorp is geweest en niet meer als zodanig in de atlassen vermeld staat. Maar de bebouwing ligt nog altijd los van de stedelijke bebouwing, dus wat ons betreft is het dus ook nog altijd een buurtschap, waar wij dan ook een pagina voor hebben aangemaakt.
Terug naar bovenUitspraak
Uit te spreken als Kétel.
Spelling
De gemeente werd soms ook kortweg Kethel genoemd. De plaatsnaam is ook gespeld geweest als Ketel.
De gemeente Kethel en Spaland lag N van het oude Schiedam, omgeven door de gemeenten Vlaardingerambacht in het W, Hof van Delft en Vrijenban in het N, Overschie in het O en Schiedam in het Z.
Terug naar boven- In 1840 heeft de gemeente Kethel en Spaland 123 huizen met 812 inwoners, verdeeld in dorp Kethel 41/264 (= huizen/inwoners), buurtschap Spaland 11/67 en de polders Noord-Kethelpolder 25/156, Oost-Abtspolder 27/182, West-Abtspolder 7/65 en Hargpolder 12/78.
- Per 1-8-1941 is de gemeente opgeheven en opgegaan in de gemeente Schiedam met 2.255 inwoners. Een klein, bij het kopje Status beschreven deel, met op dat moment 158 inwoners, is opgegaan in de gemeente Rotterdam.
- Tegenwoordig omvat Kethel ca. 1.700 huizen met ca. 3.800 inwoners.
Terug naar bovenBeschermd dorpsgezicht
Zoals beschreven is het oude dorp Kethel ter plekke nog herkenbaar. Het is in 2021 zelfs tot 'beschermd dorpsgezicht' benoemd
Hervormde Dorpskerk
De Hervormde (PKN) Dorpskerk van Kethel (Noordeinde 10) is een mooie, uit baksteen opgetrokken laat-gotische dorpskerk, aantrekkelijk gesitueerd op een verhoogd kerkhof met boombeplanting. Na de stichting van een kerk te Vlaardingen door Willibrord wordt, zoals aangenomen, aan de oever van de Harg een kapel gesticht (1164). Daarvoor in de plaats, echter niet op dezelfde locatie, wordt een stenen kerkje gebouwd (ca. 1525-1550). Deze katholieke kerk gaat in 1578 over in protestantse handen. De eerste predikant wordt beroepen in 1591. Vanaf 1798 is het mogelijk dat katholieken aanspraak kunnen maken op teruggave van hun afgenomen bezit. Er wordt onderhandeld maar tot een oplossing komt het niet. De kerk blijft in protestantse handen ondanks dat deze groep beduidend kleiner is (360/577). In 1929 is een grote restauratie uitgevoerd. Het werk omvat het bouwerk te ontdoen van allerlei aanbouwtjes en herstel in oude stijl. Verder wordt een nieuwe consistoriekamer aangebouwd. Voor de restauratie van het binnenwerk wordt in 1964 aan architect J. Krüger opdracht verstrekt waarna in 1967 het werk door de Gebr. Mensert ter hand wordt genomen. Bij deze ingreep worden de binnenwanden van pleisterwerk ontdaan, de houten vloeren verwijderd en het interieur hersteld.
RK kerk
De RK kerk van Kethel ligt in de buurtschap Kerkbuurt en wordt daarom aldaar beschreven.
Dorpspomp
De oorspronkelijke dorpspomp is in 1898 door de katholieke wethouder Verspeek en de gereformeerde burgemeester Mazel van de toenmalige gemeente Kethel en Spaland geplaatst. Met de pomp kon men beter drinkwater oppompen vanuit de Poldervaart. Daarnaast vervulde de dorpspomp een sociale rol binnen de dorpsgemeenschap. De laatste dorpsnieuwtjes wisselde men uit bij de pomp, vrouwen deden de was en er bloeiden liefdes op. Herenhuizen hadden in die tijd hun eigen pompen. Boerderijen gebruikten op hun erven een waterput. Het gewone volk was aangewezen op de dorpspomp. De dorpspomp verdween in 1914 toen het dorp werd aangesloten op het waterleidingnet van Schiedam. Inwoner Peter Staal heeft in 2012 een stichting opgericht om een replica van de dorpspomp te vervaardigen en te plaatsen. Daar was wel 30.000 euro voor nodig. De gemeente wilde wel een bijdrage leveren als de stichting kon aantonen dat er draagvlak is onder de dorpsbewoners. Ook moest Staal op zoek naar particuliere fondsen om een deel van het bedrag bij elkaar te krijgen. Kennelijk is dat allemaal gelukt, want op 17 november 2012 is een replica van de gietijzeren dorpspomp feestelijk teruggeplaatst op de centrale plaats in het dorp, waar van 1896 tot 1914 de originele Verspeekpomp heeft gestaan.
Wandelen
- Kuieren door Kethel, Kerkbuurt en Kandelaar (wandeling van 8,3 km) (kaart).
Weidevogelreservaat
De provincie Zuid-Holland heeft in december 2018 17 hectare grond in Midden-Delfland verkocht aan Natuurmonumenten, om daar weidevogelgebied van te maken. Hiermee valt, 22 jaar na het vaststellen van het Reconstructieplan Midden-Delfland, het laatste puzzelstuk voor weidevogelreservaat Noord-Kethel op zijn plaats. Het resultaat is ruim 200 hectare beschermd natuurgebied, optimaal ingericht en beheerd voor weidevogels. Op eerder overgedragen gronden in dit gebied is het aantal broedparen grutto’s in een paar jaar tijd verviervoudigd. De uitbreiding van het weidevogelgebied gaat daarom zeker zorgen voor verdere groei van de weidevogelpopulatie, zo is de verwachting. Natuurmonumenten heeft in het gebied recreatieve voorzieningen aangelegd, zoals bankjes en panelen met informatie over natuur, landschap en erfgoed. Ook is een onverharde struinroute door de polder in voorbereiding, met een onderdoorgang onder de spoorlijn. Deze struinroute opent zomer 2019 en is onderdeel van het Wandelroutenetwerk Zuid-Holland. Weidevogelkerngebieden als Noord-Kethel, Aalkeetbuitenpolder en de onlangs ingerichte kern in de Commandeurspolder zijn van groot belang voor duurzaam behoud van de weidevogels in Midden-Delfland. (bron: Provincie Zuid-Holland, 13-12-2018)
- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Kethel (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Weblog over Kethel met veel verhalen over de geschiedenis maar ook verslagen van recente evenementen en ontwikkelingen.
- Belangenorganisaties: - Bewonersvereniging Kethel-Oost.
- Wijk- en Bewonersvereniging Spaland.
- Bewonersvereniging Vogelbuurt Schiedam Kethel, opgericht in december 2016, heeft tot doel het behartigen van de belangen van de leden. Deze belangen hebben een gemeenschappelijk karakter en dragen bij aan het verhogen van de kwaliteit van leven, het bevorderen van de leefbaarheid en inrichting en veiligheid van de woonomgeving in de wijk. Tevens streeft de vereniging ernaar de gemeenschapszin te bevorderen van hen die wonen in de Vogelbuurt en te fungeren als gesprekspartner en vertegenwoordiger van de leden in daarvoor in aanmerking komende publieke en private organen. Verder worden er activiteiten georganiseerd door vanuit de vereniging opgerichte werk- en projectgroepen.
- Onderwijs en kinderopvang: - "IKC Kethel is een christelijk integraal kindcentrum waar een vertrouwde, gastvrije en veilige sfeer heerst. We bieden opvang en modern onderwijs in een doorgaande lijn voor kinderen van 2 tot 13 jaar. Natuur en bewegen staan in alle facetten centraal in ons UN1EKe profiel. Kinderen zijn bij ons op weg naar hun toekomst. Samen bereiden we kinderen voor op een toekomst die snel verandert. We maken gebruik van activerende werkvormen, moderne onderwijsmethoden en digitale leermiddelen. Zo maken kinderen kennis met de wereld van wetenschap & technologie en ontwikkelen ze 21e-eeuwse vaardigheden zoals een onderzoekende houding, samenwerken, zelfstandigheid, creativiteit en flexibiliteit.
Bij IKC Kethel ontwikkelen kinderen ook zelfvertrouwen, zelfkennis, respect en normbesef, verantwoordelijkheid en positief gedrag. Daar is opvoeding voor nodig. Kinderen leren bij ons samenwerken en in toenemende mate zelf verantwoordelijk te zijn voor de gevolgen van hun doen en laten. Een belangrijke taak voor alle medewerkers is om - in samenspraak met collega’s, ouders en kinderen - ieder kind te begeleiden tot een zelfstandige en sociale persoonlijkheid.
IKC Kethel is een christelijk kindcentrum dat open staat voor iedereen die zich thuis voelt bij onze manier van leven en werken. Er is ruimte en respect voor ieders inbreng. Dit doen we vanuit onze christelijke identiteit betrokken op mens en wereld. Dit uit zich in de omgang met elkaar, in de keuze van leermiddelen, in de taal die gesproken wordt en in de sfeer die op school heerst. Binnen het onderwijs werken we met de methode Trefwoord. Deze methode houdt rekening met de verschillende leeftijden en achtergronden van kinderen. Bijbelverhalen worden op een begrijpelijke manier verteld. Er wordt gezongen en gebeden. Er is tijd ingeroosterd voor godsdienstige vorming en geestelijke stromingen. Er komen onderwerpen ter sprake die het wereldbeeld van kinderen vormen en verruimen. Daarbij gaan we ervan uit dat mensen uniek zijn en waardering verdienen, ze zijn geboren om in vrijheid te leven. Uiteraard vieren we de christelijke feestdagen in alle groepen."
- Muziek: - "In 2014 vierde Muziekvereniging St. Radboud haar 125-jarig bestaan. Onder het motto "een eeuwige melodie" is de vereniging actief in Schiedam en omstreken. De laatste 25 jaar niet alleen als harmonieorkest, maar ook met een eigen koor en leerlingenorkest. Het verhaal begon als volgt; hoe in 1889 enkele Limburgse arbeiders bij de bouw van de St. Jacobuskerk in Kethel de plaatselijke bevolking enthousiast maakte voor het muziek maken. Zo werd op 29 november van dat jaar de Rooms-Katholieke muziekvereniging St. Radboud opgericht. Vandaag de dag is St. Radboud nog altijd een begrip in Schiedam en omstreken en bestaat het ledental niet louter meer uit plaatselijke roomse inwoners. De harmonie van St. Radboud is met zo'n 50 mannen en vrouwen een modern blaasorkest, waarin alle instrumenten zijn vertegenwoordigd in zowel de hout- als koperblazersgroepen. De harmonie werd ooit kampioen van Zuid-Holland en was helaas genoodzaakt deelname aan het landskampioenschap af te zeggen. Sinds 1975 speelt de harmonie in de hoogste regionen van de landelijke amateur-blaasmuziek.
Het harmonie-orkest van St. Radboud, ook wel groot-orkest genoemd, heeft in 2001 van zich laten horen tijdens deelname aan de concertwedstrijden van het Wereld Muziek Concours (WMC) te Kerkrade. Voor het eerst in de geschiedenis heeft het orkest deelgenomen aan hét amateur-muziekfestival ter wereld en aldaar laten zien op hoog niveau en op een professionele wijze te musiceren met als resultaat een 1e prijs in de tweede divisie! De veelzijdigheid van het blaasorkest was reeds in het jaar 2000 getoond met een eigen muzikale productie, de Schiedam Proms. In deze ‘moderne klassieker' gaf het orkest met een popband, koor en solisten een nieuw visitekaartje af met een avondvullend programma met bekende hits, popmuziek en mooie klassiekers. Het evenement beleefde in 2014 de 7e editie met twee fantastisch geslaagde avonden in sporthal Margriet met ruim 2000 bezoekers.
Daarnaast is St. Radboud bekend van het jaarlijkse 'Concert aan de Schie', een verrassend theaterconcert met muziek en beeld, zang en dans; ook het evenement Stad als Film werd een succes dankzij de perfecte combinatie van muziek en beeld met de klassieker Modern Times van Charlie Chaplin. Ook het evenement 'Kerst in Kethel' met een concert in en om de Dorpskerk trekt altijd veel publiek. Daarnaast organiseert de vereniging al 30 jaar in de maand september 'Nederlands Kampioenschap Tonnetje Steken' met vele attracties voor jong en oud.
Kom zingen met het Promskoor. Wil jij ook eens ervaren wat zingen met je doet? Pak dan nu je kans en bezoek vrijblijvend onze repetitie. Alle stemmen tellen bij ons. En dat geldt zeker voor de bassen en tenoren. Het Promskoor staat voor lekker zingen met elkaar in een ontspannen sfeer, onder begeleiding van onze professionele dirigent Laurens de Boer. Met het orkest en de leerlingen van Muziekvereniging Sint Radboud werken we door het jaar heen aan mooie muziekuitvoeringen waar ons publiek ook heel blij van wordt. Wil je dit meemaken? Vul dan het Contactformulier rechtsonderaan de homepage van onze site in voor verdere informatie.
Muziekvereniging Sint Radboud heeft ook een eigen Leerlingenorkest waarin thans zo'n 10 leerling-muzikanten actief zijn. De meeste leerlingen krijgen via onze vereniging muziekles van professionele docenten of ze hebben een eigen leraar. Een keer per week spelen de leerlingen in het leerlingenorkest, samen met een aantal leden van het groot-orkest. Juist het met elkaar samenspelen maakt musiceren in een orkest zo leuk. We spelen veel leuke nummers zoals Happy en muziek uit films als Frozen, The Pirates of the Carribean en Harry Potter! Het leerlingenorkest geeft enkele malen per jaar een concert, waaronder een optreden tijdens het evenement 'Tonnetje Steken in Kethel' en een concert tijdens de Kinderboekenweek. Daarnaast worden er voor de leerlingen ook andere activiteiten georganiseerd zoals een open-repetitie met een barbecue.
Voor iedereen vanaf 6 jaar die altijd al een muziekinstrument wil bespelen biedt Muziekvereniging Sint Radboud je die kans! Voor de allerjongsten en de echte beginners in de muziek organiseren wij Blokfluitlessen. Kun je al muziek lezen of ben je net begonnen op een instrument, dan kun je ook bij onze vereniging terecht voor: - Muziekles van deskundige, enthousiaste docenten; - Per week 20 minuten individueel les; - Diverse instrumenten gratis beschikbaar in bruikleen; - Na ongeveer een jaar meespelen in ons leerlingenorkest! Kom gerust eens kijken bij een repetitie van het leerlingenorkest en laat je informeren over de mogelijkheden van muziekles en meespelen in het orkest. Dat kan op dinsdagavond van 18.45-19.45 uur in ons verenigingsgebouw zaal De Noord (Kerkweg 46a) in Schiedam-Kethel."
- Sport: - Voetbal Vereniging Kethel Spaland (VVKS) is ontstaan uit een fusie tussen SC Spaland en Voetbal Vereniging Kethel (VVK), wat is gestimuleerd door de komst van de nieuwe A4. VVKS heeft ca. 900 leden en speelt nu, samen met verenigingen op het gebied van handbal, softbal, honkbal, cricket en dans, op het nieuwe Sportpark Prins Willem-Alexander dat gerealiseerd is op het tunneldak van de A4. Ook VVKS wil net als de hockeyclub zijn sociaal-maatschappelijke functie verder uitbouwen. Zo is er al kinderopvang gerealiseerd, komt er schoolvoetbal, is men bezig om het G-voetbal hier te introduceren, komen er 2 nieuwe trapveldjes en zijn er plannen voor een rollerskatevereniging.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Kethel NH en - idem RK.
Reactie toevoegen