Kerkwerve

Plaats
Dorp
Schouwen-Duiveland
Schouwen-Duiveland
Zeeland

Kerkwerve

Terug naar boven

Status

- Kerkwerve is een dorp in de provincie Zeeland, gemeente Schouwen-Duiveland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1960. In 1961 over naar gemeente Middenschouwen, in 1997 over naar gemeente Schouwen-Duiveland.

- De gemeente Kerkwerve is in 1813 vergroot met de gemeenten Nieuwerkerke en 'Rengerskerke en Zuidland'.

- Wapen van de voormalige gemeente Kerkwerve.

- Onder het dorp Kerkwerve vallen ook de buurtschappen Moriaanshoofd en Nieuwerkerke Schutje en de voormalige buurtschap Duivendijke.

Terug naar boven

Naam

Alternatieve naam van de gemeente
De gemeente werd, in ieder geval tot medio 19e eeuw, ook wel 'Kerkwerve, Nieuwerkerke, Rengerskerke en Zuidland' genoemd.

Oudere vermeldingen
1317 Kercwerve.

Naamsverklaring
Samenstelling van werf 'opgeworpen heuvel' (vergelijk Warffum) en kerk 'kerk'. Oorspronkelijk duidde werf een kunstmatig opgeworpen heuvel aan, later werd de term in Zeeland gebruikt voor een château de motte, een door wallen omgeven, versterkt huis op een woonheuvel met daar omheen een gracht. De plaats had vroeger een naamgenoot in de oude dubbelnaam van Oegstgeest, dat begin 11e eeuw vermeld wordt als Kiricwereve.(1)

Terug naar boven

Ligging

Kerkwerve ligt NW van Zierikzee.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Kerkwerve 86 huizen met 502 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 40/233 (= huizen/inwoners, waarvan in de kom 18 huizen met ruim 100 inwoners) en de buurtschappen Nieuwerkerke 26/140, Rengerskerke (ook wel Rengerskerk) 13/82, Zuidland 6/39 en Moriaanshoofd 1/8. Tegenwoordig heeft het dorp, inclusief de buurtschappen, ca. 400 huizen met ca. 1.050 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Kerkwerve is vermoedelijk ontstaan omstreeks 1200 bij de bedijking van Schouwen. Het is een voormalige heerlijkheid. Deze heerlijkheid bestond uit het dorp plus de buurtschap Wijbach en was 1.011 ha groot. Huis te Werve, een vierkante donjon met enkele aanbouwsels dat oostelijk van de kerk lag, is in het begin van de 18e eeuw verdwenen. De laatst overgebleven Schouwse stolp, die bij dit dorp lag, is in 1956 afgebroken in verband met tijdens de watersnood van 1953 opgelopen schade.

"In het jaar 1575, werd Kerkwerve door de Spanjaarden in brand gestoken en voor een gedeelte door de vlammen verteerd. In het volgende jaar, viel er een hevig gevecht voor tusschen de gewapende sloepen der Spanjaarden, onder Mondragon, die eenen aanslag waagde op Brouwershaven, en eenige ligte vaartuigen onder Joost van den Ende. Mondragon, aan den grond gerakende, werd door Van den Ende aan boord geklampt. De Spanjaarden sprongen in het water, en de Zeeuwen hen achterna, daar zij hen met de kolven hunner musketten doodsloegen."(2)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Brandweerpost Kerkwerve is vermoedelijk in 2015 gesloten.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Kerkwerve heeft 2 rijksmonumenten, zijnde molen De Zwaan, die in buurtschap Moriaanshoofd staat en die wij daarom aldaar hebben beschreven, en de preekstoel uit 1700 in de Hervormde kerk.

- De huidige Hervormde (PKN) kerk (Weelweg 1) is in 1900 gebouwd ter vervanging van de in 1899 gesloopte 15e-eeuwse voorganger. - Beschrijving van het kerkorgel in tekst en beeld. Omstreeks 1200 is hier de eerste kerk gesticht. De eerste eeuwen was deze Rooms Katholiek. Kort na het beleg van Zierikzee omstreeks 1576 begon de Reformatie op Schouwen-Duiveland door te breken. De inwoners van Kerkwerve sloten zich aan bij de nieuwe leer. De gehavende kerk werd voor een deel afgebroken en voor een ander deel hersteld en geschikt gemaakt voor de Hervormde eredienst.

"Sinds de tweede helft van de 19e eeuw was dit een rechtzinnige gemeente. De huidige Protestantse Gemeente Kerkwerve is een open confessionele gemeente die in het midden van de kerk wil staan. Hoewel de gemeente in diverse opzichten tamelijk behoudend is, zijn bijvoorbeeld de invoering van het Liedboek voor de Kerken en de vrouw in het ambt nooit een probleem geweest. Het kerkelijk medeleven heeft hoogte- en dieptepunten gekend, maar de gemeente is altijd weer uit het dal opgeklommen. Momenteel heeft de gemeente meer dan 200 leden, waarvan een flink deel meelevend is. Qua leeftijdsopbouw is het een jonge gemeente te noemen, met relatief veel jonge gezinnen, veelal met kinderen. Daardoor is er o.a. een levendig kinder- en jeugdwerk. Ook is het te merken in de kerkdiensten, waarin er een eigen plaats is voor de kinderen. Tijdens alle ochtenddiensten is er crèche en kindernevendienst."

- De Christelijke Gereformeerde Kerk Pniël (Beatrixstraat 5) dateert uit 1966. Voorheen kerkte men sinds 1956 in een houten noodkerk aan de Weelweg, die is afgebroken toen de huidige kerk gereed kwam.

- Gevelstenen in Kerkwerve.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Elke vrijdag in juli en augustus is er een Kofferbakverkoop op het terrein van Recreatieboerderij Van Langeraad. Bovendien is deze er ook op de zaterdagen van Hemelvaart, Pinksteren en Fronleichnahm. Tijdens deze dagen rijdt Stoomgroep Kerkwerve (waarvoor zie hieronder bij Links) er met zijn treinen.

- Op een zaterdag begin augustus is er de jaarlijkse Stoomtreindag van Stoomgroep Kerkwerve. Er zijn modeltreinen en er rijden treinen rond waar het publiek in kan meerijden. Op dezelfde dag is ook altijd het het Open Zeeuws Kampioenschap Palingroken.

- Oktoberfest (op een zaterdag half oktober), in de Boerenschuur of in een grote tent op het terrein. Muziek en gezelligheid, bier & worst en zuurkool. Het feest wordt georganiseerd door de Stoomgroep (waarvoor zie hieronder bij Links).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Sinds maart 2018 is Kerkwerve een bijzondere attractie rijker, namelijk Alpacafarm Rzadkiewa* van Sandra Radecke aan de Kievitsweg. Voorheen fokte zij paarden in Ellemeet en kon daar niet uitbreiden, vandaar de verhuizing. Alpaca's zijn een soort minilama's om te zien (behorend tot de familie van de kameelachtigen). De dieren zien er grappig uit, zijn vriendelijk en hebben een hoge aaibaarheids- en knuffelfactor. Sandra houdt de dieren voor de verkoop en voor de wol, én bezoekers kunnen met de dieren wandelen (onder de link lees je waarom dat zo populair is), op eigen terrein, dat daar met 2,5 ha groot genoeg voor is. Verder fokken ze ook nog Farabella's, de kleinste paardjes ter wereld. De voorheen woonbestemming van het pand is veranderd in 'Nieuwe Economische Drager', een naam waaronder veel vroegere agrarische bedrijven vallen. "Dat we de gepotdekselde, meer dan 100 jaar oude schuur hebben gerenoveerd, geldt voor de gemeente als 'verevening'; als onze bijdrage aan het behoud van oude gebouwen op het eiland", aldus Sandra. (bron: o.a. De Ondernemer, 8-12-2017)
* Wat Pools is voor de Duitse naam Radecke.

- Toen Evelyn en Alfred in 1990 hun pand op Florisweg 5 kochten, stonden er slechts meer dan 100 populieren rondom en was er geen bloempje te zien. Nu leven zij tussen boerderijen en velden op een 'natuureilandje' dat ze Natuurtuin Kerkwerve hebben gedoopt. Aanleg en vormgeving zijn helemaal toevallig ontstaan. Eerst op ruim 2800 m2. In 1995 hebben ze er nog een stuk akkerland van 3000 m2 bij gekocht. Ze hebben er bomen geplant, een vijver aangelegd, wandelpaden gemaakt, een hekwerk over meer dan 100 meter van dood hout, struiken, heesters en bloemvelden. Het resultaat is dat 20 broedende vogelrassen zich hier nu thuis voelen.

Ze vinden het heerlijk om met het geluid van wind in de bomen en met vogelgezang in de tuin te werken. Meer dan 20 verschillende fruitbomen, ook oude rassen en struikjes van rode, zwarte en witte bessen en nog veel meer leveren hen veel vruchten. Er wonen ook egels, die de slakken van de groenten halen. Je bent op afspraak welkom om op visite te komen en van de natuur bij Evelyn en Alfred te genieten. Ze hebben een vereniging opgericht via welke ze cadeautjes (boeken, zelf geschreven en zelf gepubliceerd) geven aan kinderen in ziekenhuizen en hospices. Ook organiseren ze diverse open dagen waarbij ze allerlei spullen verkopen voor deze goede doelen, zoals appels, peren, pruimen en jam van eigen land, en sieraden van Evelyn.

- "De half onder het dorpsgebied van Serooskerke vallende, half onder Kerkwerve vallende Roggenplaat is van groot belang voor de natuur in de Oosterschelde en de veiligheid van de dijken in de omgeving. Met het suppleren van 1,4 miljoen m3 zand begin 2020 is de Roggenplaat weer toegerust voor de toekomst en behoudt zij haar functie als 'wegrestaurant' voor trekvogels en rustplaats voor zeehonden. Boskalis Nederland heeft de Roggenplaat opgehoogd, in opdracht van Rijkswaterstaat, beheerder van de Oosterschelde die nauw samenwerkt met onder meer de provincie Zeeland en Natuurmonumenten. Het zorgvuldig aangebrachte zand hebben we verdeeld over zeven plekken. Met een sleephopper is het benodigde zand uit een diepe geul elders, de Roompot, opgezogen. Met het schip is steeds 3000 kubieke meter naar de plaat gebracht. Bulldozers verdeelden vervolgens het zand op de juiste hoogten."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Kerkwerve, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Belangenvereniging en buurtvereniging: - Dorpsraad Kerkwerve is een overlegorgaan tussen het dorp en de gemeente, en een behartiger van de algemene belangen van de inwoners, verenigingen, ondernemers en middenstand. Onderwerpen waar de Dorpsraad zich mee bezighoudt, zijn o.a. wonen (woonomgeving, bestemmingsplannen), voorzieningen (winkels, scholen, verenigingen, accommodaties zoals sportveld/zaal en dorpshuis), verkeer en veiligheid, onderhoud van wegen en groenvoorziening. Het dorp heeft ook een buurtvereniging, Buurtvereniging Het Platte van Schouwen. Deze vereniging is voor zover ons bekend niet middels een website of -pagina op het internet aanwezig.

- Dorpshuis: - Dorpshuis ’t Zuudènde in Kerkwerve beschikt over een grote zaal met podium en kleedkamers, een kleine zaal, twee vergaderruimtes (voor 8 tot 10 personen) en een foyer met bar. De ruimtes zijn beschikbaar voor vergaderingen, cursussen, workshops, bijeenkomsten, bruiloften, feesten, recepties en verjaardagen. In de grote zaal kunnen ca. 150 stoelen geplaatst worden, waardoor deze geschikt is voor toneelvoorstellingen e.d. Verder beschikt het dorpshuis over een biljart. Voor je bruiloft, feest of verjaardag kunnen een warm/koud buffet en hapjes worden verzorgd. Een lunch behoort ook tot de mogelijkheden.

In het dorpshuis is ook 't Wienkeltje gevestigd. Hier kun je terecht voor de 'vergeten boodschap'. Het betreft een klein assortiment aan houdbare producten. Als verse producten zijn eieren en witlof verkrijgbaar. In de diepvries is er in de minder koude maanden een voorraad ijsjes. Voor felicitatie- en condoleancekaarten met postzegels kun je hier ook terecht. 't Wienkeltje is geopend van maandag t/m vrijdag van 13.00-17.00 uur. Tijdens de diverse activiteiten in het dorpshuis op andere tijden dan hiervoor vermeld, is 't Wienkeltje ook geopend.

- Onderwijs: - "Basisschool De Morgenster is in 2015 ontstaan uit de fusie van Radarschool Samuël in Kerkwerve en Radarschool De Schouw in Brouwershaven. De Morgenster is een relatief kleine school – in leerlingenaantal. De school telt zo’n 62 leerlingen. Deze zijn verdeeld over een aantal basisgroepen. De kleinschaligheid van De Morgenster is van ons een sterk punt, we behalen goede resultaten! De Morgenster heeft veel ouders die zich op allerlei manieren voor de school inzetten: de ouderraad (meedenken en meehelpen), de MR (meedenken en beslissen) en op nog heel veel manieren helpen ouders om de Morgenster te laten stralen! Denk aan de tuin, sportdagen, pannenkoekdag, excursies, computerouders, natuurouders etc. De Morgenster heeft veel aandacht voor duurzaamheid. Zo hebben we o.a. zonnepanelen en ledverlichting, en we doen ook aan afval gescheiden verzamelen. En vergeet niet ons mooiste project: de schooltuin!"

- Overige verenigingen: - StoomGroep Kerkwerve is een kleine club enthousiaste stoomfanaten die alles wat met stoommachines te maken heeft een warm hart toedraagt. De club is te vinden op het mooie terrein van Camping en Recreatieboerderij Van Langeraad. De een heeft eigen materieel en een eigen werkplaats, de ander heeft die luxe niet, maar met z’n allen maken ze er een gezellige club van en helpen ze elkaar. De hobby spitst zich voornamelijk toe op schaalmodellen zoals; (stoom)locomotieven die kunnen rijden op de spoorgrootte van 7 1/4" grondbaan (450 m) en de 5"/3 1/2" verhoogde baan; (stoom)locomotieven die grote aantallen wagons trekken over de spoor I/LGB tafelbaan; rijdende stoommobiel, stoomtractor, stoomwals in diverse schaalgroottes; stationaire stoommachines; stoomboten.

Ieder jaar organiseren ze een aantal mooie evenementen, zoals de Paasrit, de Grote ZomerFair, Carbootsales enz. Voor meer informatie zie hun Agenda. Begint het al te kriebelen als je dit leest, kom dat gerust een keer een kijkje nemen. Ze zijn op zaterdag vaak op de baan, maar als je langs wilt komen neem dan voor de zekerheid even vooraf contact op om zeker te weten of de baan geopend is.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Kerkwerve, met foto's van de grafzerken.

Reactie toevoegen