Plaatsnaamborden

klein_haasdal_borden.jpg

Schimmert, buurtschap Klein Haasdal. Dilemma: moet Klein Haasdal nu met of zonder streepje? "Dan kijk je toch op officiële borden", denk je dan. Maar beide borden hier zijn even officieel, want beide zijn vervaardigd in opdracht van de gemeente...

Schimmert, buurtschap Klein Haasdal. Dilemma: moet Klein Haasdal nu met of zonder streepje? "Dan kijk je toch op officiële borden", denk je dan. Maar beide borden hier zijn even officieel, want beide zijn vervaardigd in opdracht van de gemeente...

Stolwijkersluis onthulling kombord.jpg

V.l.n.r.: Jaap Warners van FairTrade Gouda, wethouder Wendy Ruwhof en Co van der Horst van Stg. Buurtschap Stolwijkersluis onthullen de nieuwe komborden van Gouda met onderbord 'buurtschap Stolwijkersluis'. Stolwijkersluis eindelijk 'op de kaart'!

V.l.n.r.: Jaap Warners van FairTrade Gouda, wethouder Wendy Ruwhof en Co van der Horst van Stg. Buurtschap Stolwijkersluis onthullen de nieuwe komborden van Gouda met onderbord 'buurtschap Stolwijkersluis'. Stolwijkersluis eindelijk 'op de kaart'!

wijk_bij_duurstede_broekweg_kombord.jpg

Bij Wijk bij Duurstede ligt bedrijventerrein Broekweg. Door de blauwe plaatsnaamborden lijkt het of je de plaats Broekweg binnenkomt. Duidelijker zou zijn: komborden Wijk bij Duurstede, wit bordje Broekweg eronder (zoals bij Tynaarlo m.b.t. Vriezerbrug).

Bij Wijk bij Duurstede ligt bedrijventerrein Broekweg. Door de blauwe plaatsnaamborden lijkt het of je de plaats Broekweg binnenkomt. Duidelijker zou zijn: komborden Wijk bij Duurstede, wit bordje Broekweg eronder (zoals bij Tynaarlo m.b.t. Vriezerbrug).

kamperland_bungalowpark_rancho_grande_kopie.jpg

Kombord Rancho Grande bij Kamperland. Ook hier een officieel blauw 'plaatsnaambord' bij een niet-woonplaats, namelijk een bungalowpark.

Kombord Rancho Grande bij Kamperland. Ook hier een officieel blauw 'plaatsnaambord' bij een niet-woonplaats, namelijk een bungalowpark.

amersfoort_vlasakkers_mdh_800x600_kopie.jpg

Een plaats is in ieder geval een plaats als er een plaatsnaambord staat. Zou je denken. Maar er zijn grenzen. Het gaat ons toch echt te ver om de 'bebouwde kom' Vlasakkers in Amersfoort, die alleen de Bernhardkazene omvat, een plaats te noemen.

Een plaats is in ieder geval een plaats als er een plaatsnaambord staat. Zou je denken. Maar er zijn grenzen. Het gaat ons toch echt te ver om de 'bebouwde kom' Vlasakkers in Amersfoort, die alleen de Bernhardkazene omvat, een plaats te noemen.

vogelswerf_plaatsnaambord_640x480.jpg

Lingewaal, buurtschap Vogelswerf. Bij deze buurtschap, die formeel onder Heukelum valt maar praktisch meer met Spijk heeft, zijn recent plaatsnaamborden geplaatst, zodat u in het vervolg tenminste weet wanneer u deze plaats binnenkomt en verlaat.

Lingewaal, buurtschap Vogelswerf. Bij deze buurtschap, die formeel onder Heukelum valt maar praktisch meer met Spijk heeft, zijn recent plaatsnaamborden geplaatst, zodat u in het vervolg tenminste weet wanneer u deze plaats binnenkomt en verlaat.

amsterdam_bedrijventerrein_westpoort_hf_640x480.jpg

Amsterdam, bedrijventerrein Westpoort. Dit is tenminste duidelijk en eenduidig: je nadert de plaats en bebouwde kom Amsterdam (blauw bord), en daarbinnen het bedrijventerrein Westpoort (wit bord eronder). Zo hoort het!

Amsterdam, bedrijventerrein Westpoort. Dit is tenminste duidelijk en eenduidig: je nadert de plaats en bebouwde kom Amsterdam (blauw bord), en daarbinnen het bedrijventerrein Westpoort (wit bord eronder). Zo hoort het!

truerd_plaatsnaambord.jpg

Dit is ook een goed voorbeeld; er wordt expliciet aangegeven dat je de bebouwde kom van het dorp Stiens verlaat (soms staat er alleen een rode streep en niet de plaatsnaam, kost niets extra om dat wél te doen...) en dat je de buurtschap Truerd binnenkomt.

Dit is ook een goed voorbeeld; er wordt expliciet aangegeven dat je de bebouwde kom van het dorp Stiens verlaat (soms staat er alleen een rode streep en niet de plaatsnaam, kost niets extra om dat wél te doen...) en dat je de buurtschap Truerd binnenkomt.

Koehool plaatsnaambord (Kopie).jpg

De Friese buurtschap Koehool heeft sinds 2012 plaatsnaamborden, zodat je nu tenminste ter plekke kunt zien wanneer je deze buurtschap binnenkomt en weer verlaat, en er geen gedetailleerde plattegrond of atlas meer voor bij de hand hoeft te hebben.

De Friese buurtschap Koehool heeft sinds 2012 plaatsnaamborden, zodat je nu tenminste ter plekke kunt zien wanneer je deze buurtschap binnenkomt en weer verlaat, en er geen gedetailleerde plattegrond of atlas meer voor bij de hand hoeft te hebben.

loerbeek_einde_bebouwde_kom_beek_begin_bebouwde_kom.jpg

Er zijn tegenwoordig helaas gemeenten die bij aansluitende bebouwde kommen geen komborden meer plaatsen omdat je niet buiten een bebouwde kom komt. Maar het is wel zo netjes dat je kunt zien welke plaats je verlaat en binnenkomt. Zoals hier. Goed gedaan!

Er zijn tegenwoordig helaas gemeenten die bij aansluitende bebouwde kommen geen komborden meer plaatsen omdat je niet buiten een bebouwde kom komt. Maar het is wel zo netjes dat je kunt zien welke plaats je verlaat en binnenkomt. Zoals hier. Goed gedaan!

Geen plaatsnaambord, toch een plaats

Buurtschappen zijn ook (woon)plaatsen (immers buiten de bebouwde kom van een stad of dorp gelegen huizengroepen met een eigen naam). Soms worden deze ook als bebouwde kom beschouwd en hebben ze een dienovereenkomstig blauw bord. Meestal liggen zij echter ‘buiten de bebouwde kom’ en hebben zij daarom een wit plaatsnaambord met blauwe of zwarte letters. Echter ca. 2.000 van de 4.000 buurtschappen moeten een plaatsnaambord in het geheel ontberen (er is namelijk geen wettelijke verplichting tot het plaatsen van plaatsnaamborden bij plaatsen die ‘buiten de bebouwde kom’ liggen).

Wat wij uit cultuurhistorisch, identiteits- en toeristisch oogpunt een gemis vinden. In die gevallen kun je namelijk alleen met een gedetailleerde plattegrond bij de hand detecteren wanneer je er bent aanbeland. En dat is nu niet heel erg praktisch... Voor zowel bezoekers, bezorgers, leveranciers als hulpdiensten. Het betreft doorgaans buurtschappen die voor postcodeboek en BAG geen formele woonplaats zijn (maar geografisch en maatschappelijk gezien zijn ze dat wat ons betreft wél), maar ook enkele formele woonplaatsen moeten vreemd genoeg plaatsnaamborden ontberen. En sommige buurtschappen hebben wel plaatsnaamborden, maar met een verkeerde plaatsnaam (zoals tot voor kort Stolwijkersluis, dat lange tijd alleen met de plaatsnaam Gouda werd aangeduid).

Plaatsnaambordeninhaalslag

Gelukkig zijn veel gemeenten een inhaalslag aan het maken en voorzien zij hun buurtschappen alsnog van plaatsnaamborden, voor zover dat nog niet het geval was. Een goed voorbeeld hiervan is de toenmalige gemeente Vlagtwedde, die maar liefst ca. 50 buurtschappen heeft en waar tot voor kort bij slechts de helft van de buurtschappen een plaatsnaambord stond. Rond 2009 zijn geleidelijk bij alle resterende buurtschappen plaatsnaamborden geplaatst. Een ander goed voorbeeld is de gemeente Hof van Twente, die in 2010 bij al haar 13 buurtschappen plaatsnaamborden heeft geplaatst (vaak als opvolger van oude borden die als gevolg van de herindeling van 2001 waren verwijderd).

Ook de gemeente Winsum heeft de bebording van haar tientallen buurtschappen de afgelopen jaren goed geregeld (voor zover dat nog niet het geval was). De gemeente Bellingwedde heeft in 2013 een project uitgevoerd om bij al haar ca. 30 buurschappen plaatsnaamborden te plaatsen. De gemeente Kollumerland en Nieuwkruisland is in 2014 gereed gekomen met het plaatsen van borden bij al haar 20 buurtschappen.

De meeste buurtschappen in de gemeente Boxtel hebben in 2009 fraaie informatiepanelen gekregen met de plaatsnaam groot erboven, zodat je sindsdien sowieso weet dat je in dat plaatsje bent aanbeland (wat voorheen nergens aan te zien was, behoudens een evt. straatnaambordje wat vaak gelijk is aan de buurtschapsnaam) en tevens kunt lezen wat er nu zo bijzonder is aan de buurtschap in kwestie. Een goed voorbeeld voor andere gemeenten!

Spelling van plaatsnamen op plaatsnaamborden en andere borden

Natuurlijk doen wij ons best om voor alle plaatsen de correcte spelling te hanteren. Bij veel plaatsen levert dit geen problemen op. Maar soms zie je in atlassen, op plattegronden of in plaatsenlijsten, verschillende spelllingen voor 1 plaatsnaam. Bijvoorbeeld moet Klein(-)Haasdal nu met of zonder koppelteken... In dat geval gaan wij vaak ter plekke kijken op het plaatsnaambord en/of het straatnaambord. Dat is immers door de gemeente vervaardigd, dus dat moet kloppen, zou je denken. Echter soms komen wij ook daar nog verschillende spellingen tegen binnen 1 plaats. Zoals bij het genoemde Klein(-)Haasdal. Een 'leuk' voorbeeld is ook de buurtschap Nummer Een bij Hoofdplaat, gemeente Sluis. Daar circuleren maar liefst vier verschillende spellingen van (op bijvoorbeeld de plaatsnaamborden, de straatnaambordjes, het bushaltebord, in de atlassen en op Google Maps). Nummer Een, Nummer Eén, Nummer Één en Nummer één...

Wel een officieel blauw plaatsnaambord, toch geen (woon)plaats

Je zou denken dat een plaats in ieder geval een (woon)plaats is als er een officieel blauw plaatsnaambord staat (een zogeheten ‘kombord’, ten teken dat zich ter plekke een ‘bebouwde kom’ bevindt). Wat ons betreft zou dit ook eigenlijk altijd het geval moeten zijn, maar het gaat niet altijd op. Soms staan blauwe komborden namelijk ook bij een bedrijventerrein of een bungalowpark. Weilswaar zijn dit grote uitzonderingen; beide komen nog geen 20 keer in ons land voor, op de in totaal ca. 2.800 'entiteiten met een kombord' (zie de overzichten van bedrijventerreinen met een kombord respectievelijk bungalowparken met een kombord). In onze optiek is dat verwarrend en zou dat beter een blauw plaatsnaambord kunnen zijn van de plaats waar het bedrijventerrein of bungalowpark onder valt, met een wit onderbordje dat het desbetrefffende terrein aanduidt (zoals bijv. Amsterdam dat bij Westpoort heeft gedaan, zie de foto op deze pagina).
Of alleen een wit bord als het al binnen de bebouwde kom is gelegen.
Waardoor je een blauw kombord ook landelijk gezien daadwerkelijk eenduidig de betekenis 'plaatsnaambord (in het bijzonder een bebouwde kom aanduidend)' kunt geven.

Steden en dorpen hebben in principe altijd een blauw kombord* (waarmee je wettelijk gezien in de stad of het dorp dus ook maar 50 km/u mag rijden, tenzij er een andere snelheidsaanduiding vermeld staat. 50 km/u-borden bij bebouwde kom-borden zijn daarom sinds een aantal jaren niet wettelijk verplicht meer, omdat men geacht wordt dat te weten, en zie je dan ook steeds minder). Buurtschappen hebben soms ook komborden. De meeste buurtschappen worden gezien hun verspreide bebouwing echter niet als bebouwde kom beschouwd en hebben daarom doorgaans witte plaatsnaamborden** (overigens worden witte borden ook gebruikt om wijken en bedrijventerreinen aan te geven). Ook hier weer uitzonderingen:
* Ook hier zijn enkele uitzonderingen op, zoals de dorpen Radewijk en Oosterwijk ZH, die alleen witte plaatsnaamborden hebben en formeel dus geen bebouwde kom hebben.
** Daarentegen zIjn er - als uitzondering - ook dunbebouwde buurtschappen met witte plaatsnaamborden met een 30 km-zone, wat formeel eigenlijk alleen binnen een bebouwde kom kan.

Plaatsnaambordensite

Zoals hierboven toegelicht zijn plaatsnaamborden doorgaans blauw (met witte letters) of wit met blauwe of zwarte letters. In de praktijk zijn er echter nog veel meer varianten in van de standaard afwijkende materialen en belettering. En daar zitten soms heel creatieve en kunstzinnige exemplaren bij, officieel of als particulier initiatief (zoals Twekkelo, Bonkwert, De Ruif en Mander). Een aanzienlijk deel van de buurtschappen blijkt ter plekke dus helemaal géén plaatsnaamborden te hebben, en is als je geluk hebt nog herkenbaar aan een gelijknamig straatnaambordje, een richtingbord in de directe omgeving zodat je kunt schatten wanneer je er redelijkerwijs gearriveerd moet zijn (zoals Nutter), een 'paddenstoel' (zoals Chaamdijk) of een busbordje (waar tot voor kort Stolwijkersluis alleen aan te herkennen was).

Harry Fluks heeft de afgelopen jaren alle ca. 6.000 plaatsen van Nederland bezocht en foto´s gemaakt van o.a. de plaatsnaamborden ter plekke. Harry heeft alle plaatsnaambord- en soortgelijke foto´s overzichtelijk per gemeente gerangschikt op zijn site Harry´s Plaatsnamen. Sinds 2010 is zijn collectie compleet en staan daadwerkelijk alle ruim 4.000 plaatsen met een plaatsnaambord e.d. op zijn site. Mocht Harry toch nog een plaatsnaambord over het hoofd hebben gezien, dan waardeert hij het zeer als je hem je aanvulling mailt op h . w . fluks at wxs . nl (spaties zelf even verwijderen en de 'at' vervangen door het zogeheten apenstaartje).

Ondanks de vele inconsequentheden in plaatsnaamvermeldingen in atlassen, adresbestanden / postcodeboek en op plaatsnaamborden, heeft Harry Fluks getracht hier zo veel mogelijk 'systeem' in aan te brengen. Welke soorten plaatsnaamvermeldingen hij onderkent en hoe hij ze heeft geclassificeerd, vind je op zijn pagina Welke plaatsen zijn er?

Het is natuurlijk nog veel leuker om, net als Harry, "in het echt" te gaan kijken of je ze allemaal kunt vinden. Want dat valt soms nog niet mee. Sommige borden weten zich goed te verstoppen aan achteraf gelegen, soms onverharde landweggetjes. Wilt je zelf ook (een deel van) alle 6.000 plaatsen in Nederland gaan bekijken per auto of op de fiets? Dan is een atlas van Nederland met schaal 1:50.000 onmisbaar, voor navigatie-doeleinden en om te kunnen aanstrepen welke plaatsen je al hebt gehad (alle plaatsen staan achterin in de index). Via de link vind je allerlei varianten (nieuw en tweedehands) van deze atlassen. Sommige zijn in 1 deel, sommige zijn in 4 delen (voor Noord / Zuid / Oost / West). Je kunt gerust een versie van enkele jaren oud bestellen, want zoveel wijzigt er niet in een paar jaar tijd, vooral als het je er vooral om gaat welke plaatsen er zijn, en er niet per se alle nieuwste woonwijken en rotondes e.d. in hoeft te hebben.

Wegenforum

Op het Wegenforum vind je een interessante discussie met vele voorbeelden van hoe oneenduidig in ons land wordt omgegaan met plaatsnaamborden en plaatsnamen.

Straatnamensite

Gezien de verwantschap met plaatsnaamborden, ook qua problematieken, willen wij je ook de link niet onthouden naar de site Alles over straatnamen. De originele site is weliswaar opgeheven na het overlijden van de samensteller in 2008, maar via de link is nog een gearchiveerde versie beschikbaar.

Plaatsnaamborden en richtingwijzers: goede en slechte voorbeelden

In de loop der jaren zijn wij tijdens onze 'ontdekkingstochten' door ons land vele voorbeelden tegen gekomen van goede en - laten we het netjes zeggen - minder accurate, oneenduidige, onduidelijke en soms gewoon foute plaatsnaamborden en richtingwijzers.
Dat kan betrekking hebben op bijvoorbeeld naamgeving en spelling, het al dan niet als zodanig aangeven van een woonplaats of bebouwde kom en de grenzen daartussen, het al dan niet aangeven van de grenzen van een woonplaats, en het al dan niet vermelden van gemeentenaam, buurtschap, buurtschap X onder dorp Y. Voorbeelden hiervan gaan wij nog uitwerken in tekst en beeld.
Bijzonderheden:
1) Aangeven van woonplaatsgrens. Gebruikelijk is helaas dat dit niet gebeurt. Een einde bebouwde kom-bord geeft namelijk niet (per definitie) het einde van de woonplaats aan (het is een veel voorkomend misverstand dat dit wél zo zou zijn). Immers vaak is er ook nog sprake van een stuk grondgebied buiten de bebouwde kom. Bij sommige plaatsen geeft men wel keurig einde bebouwde kom én einde woonplaats apart aan (bijv. bij Bergambacht en Schoonhoven).
2) Aangeven van bebouwde kom-overgangen. Bij aansluitende bebouwde kommen wordt lang niet altijd aangegeven welke bebouwde kom / woonplaats je verlaat respectievelijk binnenkomt.
3) Blauw kombord voor plaatsnaam met eronder wit bord voor bedrijventerrein, bungalowpark of woonwijk is het meest logisch. Soms worden voor die laatste categorieën namelijk komborden gebruikt, wat voor de voorbijganger ten onrechte een woonplaats suggereert.
4) Vermelden van gemeentenaam onder stad, dorp of buurtschapsbord gebeurt lang niet altijd, maar is een kleine moeite (kost niets extra) en is wel zo duidelijk voor de voorbijganger.
5) Vermelden van het dorp of de stad bij een buurtschapsbord zou ook handig zijn.
6) Op richtingborden horen plaatsnamen in wit op blauw te worden aangegeven, en overige objecten in zwart op wit (bijv. woonwijken en bedrijenterreinen). Soms vermeldt men plaatsnamen ook ten onrechte in zwart op wit. Welicht omdat het een buurtschap met een zwart op wit plaatsnaambord betreft. Maar dat doet niet terzake. Dat is dan een mogelijk misverstand. Dat doet zich bijvoorbeeld voor bij de buurtschap De Schiphorst.

Blauwe plaatsnaamborden en witte plaatsnaamborden: wat is het verschil?

Als een plaats een bepaalde bebouwingsdichtheid heeft, kan een gemeente dat gebied tot 'bebouwde kom' benoemen. Wettelijk horen daar dan blauwe plaatsnaamborden te worden geplaatst, die daarom dan eigenlijk ook 'komborden' heten, omdat ze een bebouwde kom aanduiden. Doorgaans is dit het geval bij steden en dorpen (een handvol dorpen is zodanig dunbebouwd dat ze geen blauwe borden hebben maar witte).

Buurtschappen, de kleine plaatsen in het buitengebied met vaak niet meer dan een handvol tot enkele tientallen huizen (met uitschieters tot enkele honderden huizen), zijn doorgaans hetzij dunbebouwde lintbebouwingen, hetzij alleen verspreide bebouwingen, die doorgaans geen 'bebouwde kom' vormen (ook hier is een in verhouding klein percentage uitzonderingen op). Aan plaatsen buiten de bebouwde kom worden wettelijk geen eisen gesteld qua bebording. Helaas denken veel gemeenten dat er dan ook maar helemaal géén plaatsnaamborden hoeven te worden geplaatst (wat bij de helft van de ca. 4.000 buurtschappen het geval is). Wettelijk hoeft dat inderdaad niet, maar cultuurhistorisch, maatschappelijk en toeristisch is het toch wel zo netjes om ook bij de buurtschappen, immers ook woonplaatsen zijnde, hoe klein soms ook, te kunnen zien dat en wanneer je er binnenkomt en wanneer je de plaats weer verlaat. Plaatsnaamborden bij buurtschappen zijn doorgaans wit, met blauwe of zwarte letters.

Creatieve plaatsnaamborden

Sommige buurtschappen, die van hun gemeente geen officiële plaatsnaamborden hebben gekregen, maken dan zélf maar plaatsnaamborden (want het is toch wel zo handig en netjes om als inwoner expliciet te kunnen zien in welke plaats je eigenlijk woont, en ook voor bezoekers, bezorgers, leveranciers en hulpdiensten is het wel zo handig). En daar zitten soms heel creatieve en fraaie exemplaren bij. Zie bijvoorbeeld bij Bethlehem (GR), De Pielis (NB), De Ruif (UT), Gouden Ploeg (OV), Havikhorst (UT), Mander (OV), Telgt (GL) en Twekkelo (OV). Wettelijk is daar niets mis mee; immers alleen bij bebouwde kommen is het 'format' voogeschreven (= blauw bord met witte letters), zoals in het vorige hoofdstuk toegelicht. Voor buurtschappen buiten een bebouwde kom zijn witte borden met zwarte of blauwe letters het meest gangbaar, maar incidenteel komen ook andere kleuren letters voor. Én dus ook fraaie, door de inwoners zelf vervaardigde borden, die - bijv. uit verkeerskundig oogpunt - dezelfde status hebben als de witte borden, namelijk geen.

Als je voor je buurtschap zelf plaatsnaamborden wilt vervaardigen, kun je je dus creatief uitleven. Zorg er wel voor dat je de gemeente er tijdig bij betrekt en 'mee' krijgt (want wellicht mag je niet overal überhaupt welk bord dan ook zomaar plaatsen), én zorg er ook voor dat ze in ieder geval niet blauw zijn zoals bij deze wél het geval is, want dan loopt je de kans dat je ze van de gemeente moet verwijderen omdat je de indruk wekt dat het een bebouwde kom betreft (zoals de inwoners van buurtschap Baal is overkomen), en daar mag bij verkeersdeelnemers natuurlijk geen misverstand over ontstaan. En daarom mag dat dus niet.

Een bijzondere categorie zijn gemeenten die de portalen met de tamelijk saaie blauwe plaatsnaamborden (komborden) 'opleuken' met bijvoorbeeld mooie foto's van de kern in kwestie. Dit gebeurt nog maar sporadisch. Bijvoorbeeld de gemeente Schagen heeft dit gedaan na de herindeling van 2013.

In het buitenland zie je soms ook fraai vormgegeven plaatsnaamborden. Vooral in de Verenigde Staten leven ze zich vaak uit op dit gebied. Zie deze plaatsnaambordensite, waar ca. 2.000 foto's op staan van plaatsnaamborden in de hele wereld, wellicht ter inspiratie voor tot heden nog plaatsnaambordloze buurtschappen ;-)

Recent geplaatste plaatsnaamborden

Als wij stellen dat het ons logisch lijkt dat een plaats plaatsnaamborden heeft, zal ieder weldenkend mens dat beamen. Daartoe zijn die dingen immers op aard, zogezegd. Het is de core business of zo men wil kerncompetentie, om het modern te zeggen, van plaatsnaamborden, dat ze bij de entrees van plaatsen worden geplaatst. Als wij vervolgens stellen dat buurtschappen - naast steden en dorpen - óók (woon)plaatsen zijn, zal eveneens ieder weldenkend mens dat beamen (en voor degenen die nog twijfelen: naast de bekendere steden en dorpen staan ook de kleinere en minder bekende buurtschappen in het Plaatsenregister van onze atlassen. Dat zijn namelijk de 3 soorten woonplaatsen die we (onder)kennen). Helaas leidt de som van deze twee stellingen niet tot de wat ons betreft 1+1=2 uitkomst dat bij alle buurtschappen plaatsnaamborden staan...

Sterker nog, maar liefst ca. 2.000 van de ca. 4.000 buurtschappen in ons land moeten om ons duistere redenen plaatsnaamborden ontberen. Waardoor niet alleen bezoekers, leveranciers, hulpdiensten en toeristen niet kunnen zien dat ze door de bewuste plaatsen komen, maar zelfs inwoners - dat geldt natuurlijk met name voor de 'import' - zich niet altijd bewust zijn van het feit dat ze in de desbestreffende plaats wonen. De plaatsnaam is ter plekke immers niet zichtbaar.

Wij vinden het uit cultuurhistorisch, maatschappelijk en toeristisch oogpunt jammer dat plaatsnamen op deze manier nodeloos uitsterven. En een wellicht en hopelijk onbewuste en onbedoelde en daarmee impliciete ontkenning van de identiteit van deze plaatsen en hun inwoners. Wij juichen het dan ook toe dat de laatste jaren een trend is ontstaan om bij steeds meer buurtschappen plaatsnaamborden te plaatsen, die dat voorheen nog niet hadden. Hetzij van gemeentewege, hetzij door particulier initiatief van personen of instanties zoals dorpsraden, wijkraden, heemkundekringen e.a. cultuurhistorische instellingen, individuele inwoners, of lokale politieke partijen. Overigens worden er incidenteel ook plaatsnaambordjes geplaatst bij kennelijke buurtschappen, die tot heden nergens in atlassen, plaatsenlijsten e.d. te vinden zijn, en sindsdien kennelijk tot buurtschap zijn benoemd (voorbeelden: De Kling (Schimmert), De Krieger, Jacoba).

Om te stimuleren dat 'goed voorbeeld goed doet volgen', publiceren wij hieronder een lijst (in opbouw, in werkelijkheid zijn het er nog veel meer, dit is slechts een 'greep uit') van plaatsen die in de afgelopen jaren plaatsnaamborden hebben gekregen, met voor zover ons bekend het jaar van plaatsing erbij. Vaak is er een bijzondere aanleiding voor (bijvoorbeeld verzoek van de inwoners of wegreconstructie / aanleg van 60-km-zone). Als dat ons bekend is, vermelden wij dat erbij, hieronder en/of op de pagina in kwestie.

Groningen

- De heemkundekring van de gemeente Bellingwedde heeft in 2013 een project uitgevoerd om bij al haar ca. 30 buurtschappen waar nog geen plaatsnaamborden stonden, plaatsnaamborden te plaatsen.

- Buurtschap Lutje Loug stond in de volksmond altijd al zo bekend, maar is (onterecht dus) nooit als plaatsnaam op kaarten verschenen. Op 29 juni 2019, t.g.v. de viering van het 250-jarig bestaan van de Oostwolderpolder, waar de buurtschap in ligt, heeft de buurtschap plaatsnaamborden gekregen, waarmee de plaatsnaam is geformaliseerd. Omdat de plaatsnaam nooit in atlassen en plaatsnaamlijsten heeft gestaan, was deze ons ook nog niet bekend. Met dank aan Ids Vlieg uit Wedde voor de melding. Pagina aangemaakt april 2020.

- Op verzoek van een inwoner heeft de buurtschap Trimunt in oktober 2017 plaatsnaambordjes gekregen. Nu de plaatsnaam nog terug in de atlassen, waar hij ten onrechte uit is verdwenen.

- De gemeente Vlagtwedde verdient een pluim omdat zij, naar aanleiding van aanvragen van enkele buurtschappen voor plaatsnaamborden, in 2009 heeft besloten om gelijk maar voor alle buurtschappen plaatsnaamborden te regelen, voor zover zij die nog niet hadden. Het betreft ca. de helft van de ca. 50 buurtschappen. De andere helft was reeds voorzien.

- Ook de gemeente Winsum heeft de bebording van haar tientallen buurtschappen de afgelopen jaren goed geregeld (voor zover dat nog niet het geval was), door daar bij de heemkundekringen in de gemeente een inventarisatie van te laten maken en die vervolgens uit te voeren.

- Willemstad (eind 2018).

Fryslân

- De gemeente Kollumerland en Nieuwkruisland is in 2014 gereed gekomen met het plaatsen van borden bij al haar 20 buurtschappen.

- Ald Beets heeft sinds het verdwijnen van haar plaatsnaamborden in de jaren tachtig, gedurende 30 jaar geijverd voor terugkeer ervan. In 2014 is het dan gelukt...

- Koehool (2012).

- Kooiplaats op Ameland (februari 2013).

- Noarderein (2011).

Drenthe
- In buurtschap De Stapel bij het dorp de Wijk hebben vanouds altijd plaatsnaamborden gestaan. In de jaren zeventig zijn ze verwijderd. Sinds 1985 heeft (inmiddels oud-)inwoonster mevr. Hogen Esch-Stapel geijverd voor terugkeer van plaatsnaamborden. Het heeft 'even' geduurd, maar op 13 augustus 2014 zijn ze er dan toch gekomen, onthuld door genoemde oud-inwoonster en burgemeester De Groot.

Overijssel
- Op verzoek van de inwoners heeft de buurtschap Lenthe in 2012 (weer) plaatsnaamborden gekregen. Overigens hebben ze die zelf betaald, omdat de gemeente er geen fondsen voor kon vrijmaken.

- Muggenbeet (2015).

- Ruitenveen (2014).

- Tolhuislanden staat vanouds al op de kaarten als streekje, maar niet als plaatsnaam. Het wordt ter plekke wel als buurtschap (en daarmee als plaatsnaam) beschouwd. In 2020 (of wellicht al eerder?) heeft de buurtschap plaatsnaamborden gekregen. Omdat deze naam nooit in atlassen of in plaatsnaamlijsten als plaatsnaam heeft gestaan, was deze ons ook nog niet als zodanig bekend. Met dank aan Harry Fluks voor het melden. Pagina aangemaakt mei 2020.

- Buurtschap Welsum bij Dalfsen heeft in 2017 op verzoek van de inwoners plaatsnaamborden gekregen.

Flevoland

- Buurtschap Roggebotsluis is op verzoek van de inwoners in 2017 als zodanig benoemd, met bijbehorende plaatsnaamborden.

Gelderland
- De Beek (2013), weliswaar met taalfoutje: De met kleine d...

- De buurtschap Lakemond heeft sinds 2011 plaatsnaamborden, zij het alleen aan de Neder-Betuwse kant. Nu deze buurtschap ook nog opnemen in de atlassen, waar zij om voor ons duistere redenen uit verdwenen is.

- Op verzoek van de inwoners heeft het Gelderse/Wageningse deel van buurtschap Nude, dat lokaal bekend staat als Oude Nude, in oktober 2018 plaatsnaamborden gekregen.

Utrecht
- Darthuizen (2013).

- De Doornse buurtschap Sterkenburg is in 2017 van naam veranderd in Nieuw Sterkenburg, om de verwarring met de nabijgelegen Driebergse buurtschap Sterkenburg op te heffen. De voorheen bordloze Driebergse buurtschap Sterkenburg heeft in genoemd jaar plaatsnaambordjes gekregen.

Noord-Holland
- De Hilversumse buurtschap Egelshoek heeft op 4 oktober 2012 een plaatsnaambord gekregen (zij het helaas alleen bij het woonwagenkamp ter plekke, geïntegreerd in een informatiepaneel, en niet bij de buurtschap in bredere zin).

Zuid-Holland
- In het N van buurtschap Peursum ligt een geïsoleerd huizengroepje buiten de bebouwde kom, in een 60-km-zone. Maar dat is eigenlijk te snel voor zo'n woonbuurtje. De inwoners hebben zich daarom uitgeroepen tot buurtschap Klein Peursum, en er een dienovereenkomstig plaatsnaambord geplaatst, met een 30-km-bord, om de automobilisten en motoren te manen hun voet van het gaspedaal te halen als ze door dit buurtje komen.

- De Goudse buurtschap Stolwijkersluis heeft in 2014 na jarenlang lobbyen plaatsnaamborden gekregen met de tekst 'buurtschap Stolwijkersluis' onder de blauwe plaatsnaamborden (komborden) Gouda. Voorheen stond de plaatsnaam alleen op de busbordjes ter plekke, maar daaraan kon een voorbijganger niet 'ruiken' dat dit niet alleen een sluis maar ook nog een plaats(naam) is...

- De buurtschap Molenbrug heeft sinds 2011 dankzij de lokale wijkraad plaatsnaamborden.

Zeeland
- Dankzij het idee en de inzet van een inwoner heeft de buurtschap Abbekinderen in 2011 plaatsnaamborden gekregen. Nadere informatie, ook over zijn motivaties (wellicht ter inspiratie voor tot heden bordloze buurtschappen elders in het land), vind je op de pagina onder de link.

- Jacoba.

- De buurtschap Schellach heeft sinds 2011 plaatsnaamborden met informatiepanelen.

- Het dorp West-Souburg heeft in september 2012, na 3 jaar lobbyen, weer plaatsnaamborden. De borden waren in 2009 door de gemeente verwijderd, en de dorpelingen waren daar 'not amused' over. Zij hebben dan ook intensief gelobbyd, met steun van de lokale Partij Souburg-Ritthem, voor terugkeer van plaatsnaamborden. De voorheen blauwe plaatsnaamborden zijn nu witte plaatsnaamborden, want formeel binnen de bebouwde kom van Vlissingen gelegen, maar wel verrijkt met informatieve panelen over de rijke geschiedenis van het dorp.

Noord-Brabant

- De meeste buurtschappen in de gemeente Boxtel hebben in 2009 fraaie informatiepanelen gekregen met de plaatsnaam groot erboven, zodat je sindsdien sowieso weet dat je in dat plaatsje bent aanbeland (wat voorheen nergens aan te zien was, behoudens een evt. straatnaambordje wat vaak gelijk is aan de buurtschapsnaam) en tevens kunt lezen wat er nu zo bijzonder is aan de buurtschap in kwestie. Een goed voorbeeld voor andere gemeenten!

Reactie toevoegen