Plaatsen zonder plaatsnaamborden

Wilsveen richtingbordje [640x480].jpg

Wat attent van de gemeente dat ze fietsers en wandelaars melden welke kant ze op moeten naar de buurtschap Wilsveen. Maar je wordt vervolgens wél in het ongewisse gelaten over wanneer je er bent aangekomen omdat er geen plaatsnaamborden staan. Tja...

Wat attent van de gemeente dat ze fietsers en wandelaars melden welke kant ze op moeten naar de buurtschap Wilsveen. Maar je wordt vervolgens wél in het ongewisse gelaten over wanneer je er bent aangekomen omdat er geen plaatsnaamborden staan. Tja...

kring_van_dorth_plaatsnaambord_640x480.jpg

Als je woonplaats wél door je gemeente formeel wordt erkend voor het postcodeboek, maar vervolgens ter plekke nergens wordt aangegeven, dan maak je je plaatsnaamborden maar zélf, zoals Plaatselijk Belang van de buurtschap Kring van Dorth heeft gedaan...

Als je woonplaats wél door je gemeente formeel wordt erkend voor het postcodeboek, maar vervolgens ter plekke nergens wordt aangegeven, dan maak je je plaatsnaamborden maar zélf, zoals Plaatselijk Belang van de buurtschap Kring van Dorth heeft gedaan...

wijbosch_plaatsnaambord_640x480.jpg

Cat. 4a: je verlaat plaats en kom Schijndel en komt aansluitend plaats en kom Wijbosch binnen. Duidelijk toch? Minder duidelijk is dat sommige gemeenten menen in dit soort situaties witte borden (cat. 4b) of helemaal géén borden (4c) te moeten plaatsen...

Cat. 4a: je verlaat plaats en kom Schijndel en komt aansluitend plaats en kom Wijbosch binnen. Duidelijk toch? Minder duidelijk is dat sommige gemeenten menen in dit soort situaties witte borden (cat. 4b) of helemaal géén borden (4c) te moeten plaatsen...

heilig_landsdtichting_einde_bebouwde_kom_begin_kom_nijmegen.jpg

Ook bij verschillende gemeenten kunnen de borden gebroederlijk in één portaal. Moeten de gemeenten het alleen wel eens worden over wie het portaal betaalt, of dat ze die kosten delen. Hier ga je Heilig Landstichting (gem. Berg en Dal) uit en Nijmegen in.

Ook bij verschillende gemeenten kunnen de borden gebroederlijk in één portaal. Moeten de gemeenten het alleen wel eens worden over wie het portaal betaalt, of dat ze die kosten delen. Hier ga je Heilig Landstichting (gem. Berg en Dal) uit en Nijmegen in.

paesens_moddergat_plaatsnaambord.jpg

De gemeente Dongeradeel heeft het op de grens van Paesens en Moddergat nog eenvoudiger opgelost: op een bord een rode streep door Paesens ten teken dat je dat dorp verlaat, en daarboven de naam van het dorp dat je binnenkomt: Moddergat. Ook niks mis mee.

De gemeente Dongeradeel heeft het op de grens van Paesens en Moddergat nog eenvoudiger opgelost: op een bord een rode streep door Paesens ten teken dat je dat dorp verlaat, en daarboven de naam van het dorp dat je binnenkomt: Moddergat. Ook niks mis mee.

hooglanderveen_fantasiebord.jpg

Komborden Hooglanderveen waren weggehaald omdat dat dorp inmiddels aan kom Amersfoort (Vathorst) grenst. Na protest van de inwoners zijn deze crea borden geplaatst. Maar wat ons betreft hadden de oude komborden gewoon kunnen blijven staan.

Komborden Hooglanderveen waren weggehaald omdat dat dorp inmiddels aan kom Amersfoort (Vathorst) grenst. Na protest van de inwoners zijn deze crea borden geplaatst. Maar wat ons betreft hadden de oude komborden gewoon kunnen blijven staan.

1) Formele woonplaatsen zonder (formele) plaatsnaamborden
Volgens onze logica hoort een plaats voorzien te zijn van plaatsnaamborden, ter bevestiging van de identiteit van de plaats en haar inwoners, en opdat bezoekers, leveranciers, hulpdiensten en toeristen weten in welke plaats ze zijn aanbeland. Daartoe zijn die dingen immers op aard, zogezegd. Helaas denken nog niet alle gemeenten er zo over. Rond de 2.000 van de 4.000 buurtschappen (het kleinste type woonplaats) zijn namelijk nog altijd niet voorzien van plaatsnaambordjes. Gelukkig is het de laatste jaren een trend om deze bordjes wél te plaatsen, voor zover ze er voorheen niet stonden. Goede voorbeelden hiervan zijn de gemeenten Vlagtwedde, Bellingwedde, Winsum, Hof van Twente en Boxtel. Hopelijk doen deze goede voorbeelden goed volgen.

Nu zijn de meeste buurtschappen geen formele woonplaats in de zin van het postcodeboek en de gemeentelijke basisadministratie BAG, dus in die zin is het nog enigszins begrijpelijk (maar daarmee overigens nog niet terecht). Wat wij níet begrijpelijk vinden, zijn plaatsen die door een gemeente wél formeel tot woonplaats zijn benoemd in postcodeboek en BAG, en die desondanks geen plaatsnaamborden hebben, waarmee de identiteit van de plaats en haar inwoners door de gemeente impliciet wordt ontkend (terwijl ze die middels postcodeboek en BAG nu juist hebben érkend...), en bovendien passanten, bezoekers, leveranciers en hulpdiensten niet kunnen zien wanneer zij in de plaats zijn aangekomen.

Het betreft met name de woonplaatsen:
- Baars gemeente Steenwijkerland.
- Breezanddijk gemeente Súdwest-Fryslân, voorheen Wûnseradiel.
- De buurtschappen Hezingen en Mander in de gemeente Tubbergen (hadden voorheen zelfgemaakte plaatsnaamborden maar deze zijn inmiddels verdwenen).
- De buurtschap Nutter in de gemeente Dinkelland, voorheen Denekamp.
- De buurtschap Ossenwaard gemeente Vianen.
- Spanga gemeente Weststellingwerf.
Tot 2014 had ook Boschoord (nota bene een van de beroemde Koloniën van Weldadigheid) geen plaatsnaamborden. In dat jaar zijn borden geplaatst, als resultaat van de aandacht die Plaatsengids.nl middels de Rode Lijst van Bedreigde Plaatsen in Nederland op het ontbreken van de borden had gevestigd.

Een bijzondere categorie vormen plaatsen die wel een formele woonplaats zijn zoals hierboven omschreven, van hun gemeente geen plaatsnaamborden hebben gekregen (wat wij zoals gesteld dus tegenstrijdig vinden; óf je doet het als gemeente allebei, óf je doet het allebei níet) en daarom maar zelf plaatsnaamborden hebben gemaakt. Tot nu hebben wij er maar 2 getraceerd in deze categorie, namelijk:
- Kring van Dorth gemeente Lochem voorheen gemeente Gorssel.
- Haarle gemeente Tubbergen (zoals hierboven vermeld hadden ook de buur-buurtschappen voorheen zelfgemaakte plaatsnaamborden maar deze zijn inmiddels verdwenen).

Nog een enigszins hieraan verwante categorie zijn formele woonplaatsen die wel plaatsnaamborden hebben, maar niet (meer) als plaatsnaam vermeld staan in de atlassen. Daarvan hebben wij er tot nu toe 3 getraceerd, en wel Balloërveld, Starnmeer en het hierboven reeds genoemde Boschoord.

2) Helft buurtschappen zonder plaatsnaamborden
Het lijkt een open deur om te stellen dat een plaats plaatsnaamborden hoort te hebben. Toch moet een groot deel van de kleinste woonplaatsen in ons land, de buurtschappen, plaatsnaamborden ontberen. Dat komt vermoedelijk omdat deze doorgaans geen formele woonplaats zijn (= in de zin van het postcodeboek en de gemeentelijke basisadministratie BAG), waardoor er geen wettelijke verplichting is om plaatsnaamborden te plaatsen. Hierdoor is het per gemeente, en soms zelfs daarbinnen, nogal willekeurig geregeld, en hangt het van de toevallige inzet van een lokale gemeente, dorpsraad of heemkundekring af of bij bepaalde buurtschappen ja of nee plaatsnaamborden worden geplaatst.

Uit cultuurhistorisch, maatschappelijk en toeristisch oogpunt vinden wij het echter een gemis dat inwoners, bezoekers, leveranciers, hulpdiensten en toeristen bij ca. de helft van de 4.000 buurtschappen in ons land niet middels bebording ter plekke kunnen zien dat zij in die plaats zijn aangekomen en wanneer zij de plaats weer verlaten. Gelukkig begint dit besef bij diverse relevante instanties door te dringen en zijn diverse gemeenten, waterschappen, heemkundekringen, dorpraden en dergelijke op dit gebied een inhaalslag aan het maken of hebben dat reeds gedaan.

3) Wel richtingborden, geen plaatsnaamborden
Overigens zou je denken dat een gemeente een bepaalde huizengroep óf als woonplaats beschouwt, met plaatsnaamborden en richtingborden, óf niet als woonplaats beschouwt, en er dan geen plaatsnaamborden maar ook geen richtingborden plaatst.

Er zijn echter gemeenten die op twee benen hinken zogezegd, en een plaats kennelijk wél als plaats beschouwen omdat ze in de omgeving richtingborden naar de plaats hebben geplaatst, maar geen plaatsnaamborden hebben geplaatst, zodat je, de richtingborden volgend, ter plekke niet kunt zien wanneer je er bent aangekomen. En dat is niet zo gebruikersvriendelijk zogezegd. Wij zouden zeggen doe het goed of niet, maar niet half. De plaatsen die 'alleen maar' geen plaatsnaamborden hebben is veel te lang om op te nemen, dat zijn er immers een paar duizend. Van plaatsen die wel richtingborden in de omgeving hebben maar geen plaatsnaamborden ter plekke, is wel een overzicht te maken, want dat zijn er veel minder. Hieronder een beginnetje (wij houden ons aanbevolen voor aanvullingen), mede als hint naar de gemeenten in kwestie om de ontbrekende plaatsnaamborden alsnog te plaatsen.

4) Aan elkaar grenzende bebouwde kommen zonder - dan wel met 'foute' - borden
De laatste jaren komt het steeds vaker voor dat door uitbreiding van de bebouwing van steden en dorpen, de bebouwde kommen van 2 kernen aan elkaar komen te liggen. Normaal gesproken, als je rond een stad of dorp nog een stuk gebied 'buiten de bebouwde kom' hebt, staat er dan een blauw bord met een rode streep erdoor, ten teken dat je de bebouwde kom van de plaats in kwestie verlaat (en dus - afhankelijk van de limietborden ter plekke - max. 60 of 80 km/u mag gaan rijden i.p.v. de max. 30 of 50 in de kom). In de hier geschetste situatie is er geen 'buiten de bebouwde kom'-gebied, omdat je gelijk de bebouwde kom van een andere kern binnenkomt (en dus max. 30 of 50 km/u moet blijven rijden). Wij nemen waar dat gemeenten hier in de praktijk op 3 verschillende manieren mee omgaan:

a) Blauw bord plaats A met rode streep erdoor, ten teken dat je die plaats en die bebouwde kom verlaat. Op dezelfde plek (soms aan dezelfde paal en soms zelfs op hetzelfde bord, soms aan de andere kant van de weg) een blauw bord plaats B, ten teken dat je die plaats en die bebouwde kom binnenkomt. Wat ons betreft de meest wenselijke situatie: de voorbijganger ziet duidelijk dat hij woonplaats A verlaat en woonplaats B binnenkomt. Zie als voorbeeld de afbeeldingen m.b.t. Schijndel / Wijbosch en Paesens / Moddergat. Andere plaatsen waar men dit netjes heeft geregeld: Heerjansdam en Barendrecht. Vergelijkbaar en net zo handig; één paneel met aan de ene kant de vermelding dat men plaatsnaam A binnenkomt en aan de andere kant dat men plaatsnaam B binnenkomt (zoals bijv. de gemeente Valkenburg aan de Geul dat heeft gedaan met de buurtschap Schoonbron t.o.v. de buurdorpen Wijlre en Schin op Geul).
Overigens kent de Wegenverkeerswet alleen de borden H1 bebouwde kom en H2 einde bebouwde kom, en zou het bord van Paesens / Moddergat strikt genomen wellicht niet geldig zijn (omdat het geen expliciet in de wet vermeld bord is). Maar dat maakt niet uit: in deze specifieke situatie hebben de borden immers geen verkeerskundige betekenis, omdat men binnen bebouwde kom-gebied blijft en alleen op de verandering van woonplaats geattendeerd wordt.

b) Aan 1 paal wit bord plaatsnaam A aan de kant waar je die binnenkomt, en vanuit de andere kant komend een wit bord plaatsnaam B. Kennelijk redeneert de gemeente in kwestie hier strikt technocratisch en verkeerskundig dat je - beide aaneengesloten gebieden in samenhang bekeken, los van de betrokken plaats(nam)en - geen bebouwde kom-gebied verlaat en er daarom geen einde kom-borden zouden mogen staan. Maar deze methode vormt een bron van misverstanden voor de voorbijganger, omdat witte borden geen woonplaats suggereren maar een wijk of bedrijventerrein. Als men methode a) hanteert, ga je kom A uit en kom B gelijk weer in, waardoor je per saldo geen bebouwde kom-gebied verlaat (en dus niet ineens 80 mag maar gewoon 50, of 30, moet blijven rijden).

c) En dan zijn er nog technocraten die in deze situatie kennelijk redeneren: als men aansluitend de kom van plaats A verlaat en die van plaats B binnenkomt, hoeven we helemaal geen borden te plaatsen, omdat er in het aaneengesloten gebied geen 'buiten de bebouwde kom'-situatie is. Maar dan vergeet men gemakshalve dat de voorbijganger dan helemáál niet meer ziet dat hij plaats A verlaat en plaats B binnenkomt. En dat kan voor de passant toch handig / nuttig / nodig zijn om te weten. Dus ook hier snappen wij niet waarom men niet gewoon methode a) hanteert: wel zo duidelijk voor de voorbijganger.

In de geschetste situaties pleiten wij dus voor a) in plaats van b) of c), primair omdat dat wat ons betreft een kwestie is van respect voor de identiteit van de plaatsen in kwestie (en die van hun inwoners): woonplaatsen horen rondom plaatsnaamborden te hebben zodat je weet wanneer je erin komt en eruit gaat. En als dat bebouwde kommen zijn, horen dat ook kómborden (= blauw dus) te zijn. En je voldoet daarmee, net zo zeer als bij b) en c), aan alle regelgeving.

5) Plaatsnaambord(en) verdwenen, plaats bestaat nog wel

Bij sommige plaatsen constateren wij dat in de loop der jaren de plaatsnaamborden zijn verdwenen, terwijl de plaats als zodanig nog gewoon bestaat.

Hieronder een aantal voorbeelden (natuurlijk ook als impliciete hints naar de gemeenten in kwestie om hier iets aan te doen) met er achter vermeld de categorie van hierboven (dus 3, 4b, 4c of 5):

Gelderland

- Avest (5). Bordje verdwenen. Geen idee waarom.

Zuid-Holland

- Berenplaat (5). In ieder geval tot 2001 hebben hier nog officiële blauwe plaatsnaamborden (komborden) gestaan. Nadien zijn deze verdwenen. Kennelijk vond de gemeente het geen bebouwde kom (meer). Maar dat is geen reden om de plaatsnaam dan maar helemaal niet meer ter plekke aan te geven. Bij plaatsen zonder 'bebouwde kom' is het gangbaar om witte in plaats van blauwe plaatsnaamborden te plaatsen, zodat je weet dat het geen bebouwde kom is, maar dat je in ieder geval nog wel weet dat en wanneer je die plaats binnenkomt en weer verlaat. Kleine moeite. Zou je denken. Maar hier zijn ze dus verdwenen. Curieus genoeg staan de richtingborden in de omgeving er nog wél... Zodat je dus wel ziet waar je heen moet, maar niet (meer) ziet wanneer je er bent aangekomen... Niet erg eenduidig toch...

- Oude-Wetering (4c): komende uit Roelofarendsveen & Roelofarendsveen komende uit Oude-Wetering. Beide op de Alkemadelaan ter hoogte van de Meerkreuk.

- Wilsveen (3): wel richtingbordjes, geen plaatsnaambordjes.

Noord-Brabant

- Kievitswaard (5). Bordjes verdwenen, wellicht i.v.m. de herinrichting van de weg aldaar?

- Korn (5): bordje(s) verdwenen.

- Oud Drimmelen (3): wel richtingbordjes, geen plaatsnaambordjes.

Limburg

- Voulwames (5). Bordje verdwenen, wellicht i.v.m. de dijkaanleg aldaar?

Reactie toevoegen