Abeltjeshuis is, met slechts een huis en twee inwoners, een van de plaatsen in de categorie 'Kleinste plaats van Nederland'. Bovendien is het ook qua oppervlakte de kleinste plaats, want volgens de bebording kom je er daar in en ga je er gelijk weer uit.
Koudekerke op Schouwen-Duiveland is een van de plaatsen in de categorie 'kleinste plaats van Nederland'. Want het is kennelijk een plaats, omdat er plaatsnaamborden staan, maar het heeft geen huizen en geen inwoners; alleen de kerktoren staat er nog...
De plaatsnaam Valcum wordt tegenwoordig met een c gespeld, getuige dit plaatsnaambordje dat er in ieder geval al sinds 2010 staat. Voorheen werd het met een k gespeld.
Eén van de vragen die men ons weleens stelt over topografische aangelegenheden is wat de kleinste plaats van Nederland is. Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Het hangt er namelijk maar net vanaf hoe je het begrip 'plaats' definieert. Daar is geen korte eenduidige definitie voor mogelijk. Is een plaats - alleen - een plaats als er een plaatsnaambord staat? Dat klinkt aannemelijk. Er zijn echter legio plaatsen zonder plaatsnaambord (zijnde ca. de helft van de 4.000 buurtschappen in ons land). Daarentegen zijn er ook 2 'plekken' met een plaatsnaambord waar geen huizen staan, nl. Koudekerke Schouwen-Duiveland en - sinds 2013 - Poppekerke, en kun je dat dan nog een plaats vinden?, want met 'plaats' bedoelen we feitelijk 'woonplaats' en dat impliceert dat er toch minstens 'iemand' moet wonen.
Verder lijkt het plausibel om te stellen dat een plaats in principe minimaal 3 huizen zou moeten hebben. Want er zijn nogal wat setjes van 2 boerderijen, die bijv. Klein- en Groot-huppeldepup heten, en om dat nu gelijk een buurtschap en dus plaats te noemen gaat wellicht wat ver. Anderzijds is er een aantal 'plekken' met maar 1 of 2 boerderijen, waar een plaatsnaambord bij staat en wat men ter plekke dus kennelijk - het restant van - een buurtschap vindt, gezien de cultuurhistorische aspecten van de desbetreffende plek. Met name in de gemeente Winsum doet dit zich voor. En als men dat ter plekke vindt,conformeren wij ons daar aan. Kortom dilemma's genoeg in dezen...
Hieronder vermelden wij een aantal bijzondere 'plaatsen' in de categorie 'kleinste plaats van Nederland'. Bij al deze 'plekken' hoort een bijzonder verhaal, wat je op de pagina in kwestie kunt lezen:
- Abeltjeshuis (1 huis met 2 inwoners en met sinds kort officiële plaatsnaamborden);
- Breezanddijk (clustertje met enkele bijzondere objecten midden op de Afsluitdijk. Formele woonplaats met eigen postcode en postale plaatsnaam en slechts 1 woonobject - woonboot - met 4 inwoners);
- Heurne (inderdaad, Heurne en niet De Heurne wat er vlak naast ligt) gem. Aalten, heeft gedurende enige tijd met eigen postcode en plaatsnaam, waaronder op enig moment slechts 1 huisnr. vermeld stond, in het postcodeboek gestaan. De buurtschap zelf is weliswaar beduidend groter.
- Koudekerke (Schouwen-Duiveland) zou je als kleinste plaats van Nederland kunnen beschouwen in de zin van qua aantal panden én qua aantal inwoners; er staan namelijk officiële plaatsnaamborden, dus is het kennelijk een 'plaats', maar er staat alleen nog 1 uitkijktoren die niet bewoond is, dus deze 'plaats' heeft 0 huizen en 0 inwoners... Het is overigens wel een dorp geweest met alles erop en eraan, maar dat is allang door het water verzwolgen;
- Maar ook Poppekerke valt in deze categorie, dus een gedeelde 1e plaats in de categorie 'plaatsnaamborden en 0 huizen en 0 inwoners' (voormalig dorp, sinds 2013 voorzien van plaatsnaamborden, maar binnen het beborde gebied staan geen huizen (meer));
- Als je alleen het aantal inwoners als criterium neemt, is naast Koudekerke en Poppenkerke ook het dorpje Ruigoord een 'kleinste plaats', want 0 inwoners. In dit dorp mag namelijk sinds 1997, wegens geluidsoverlast van de nabijgelegen Amsterdamse havens, niet meer gewoond worden. Het is nu een kunstenaarsdorp, waar regelmatig allerlei evenementen en activiteiten plaatsvinden.
- De bewoonde wierde Valcum heeft begin 21e eeuw een plaatsnaambordje gekregen. Inderdaad één bordje, want het betreft slechts 1 boerderij aan een doodlopende weg/oprijlaan. En toch valt er, net als bij Abeltjeshuis, best veel over te vertellen, zij het hier vooral over de recente herstelwerkzaamheden aan de wierde.
- De buurtschap Westerdiepsterdallen - voorzien van zelfvervaardigde plaatsnaamborden - heeft 2 huizen, met momenteel 5 inwoners, maar waarvan op enig moment slechts 1 huis bewoond is geweest en ook nog door slechts 1 persoon, en heeft daarom in het Guinness Book of Records gestaan als kleinste plaats van Nederland.