Klein-Oosterland, een polder met een handvol panden tussen Oostvoorne en Brielle, was rond 1800 een aparte 'municipaliteit' oftewel gemeente. Deze brief dateert uit 1802. (© René Hillesum Filatelie / www.filatelist.com)
Er is of was niet slechts 1 'kleinste gemeente van Nederland'.
Ten eerste hangt het er namelijk nogal van af op welk moment je dat 'prikt'. In de loop der jaren zijn immers nogal wat gemeenten opgeheven en gefuseerd, en daarmee is dus een aantal verschillende gemeenten op enig moment de kleinste gemeente van Nederland geweest.
Ten tweede kun je dat 'kleinste' ook nog eens op meer manieren bekijken; qua oppervlakte, qua aantal huizen en qua aantal inwoners. Daarmee is het dus zeer wel mogelijk dat op enig moment in de tijd 3 gemeenten op dat moment tegelijkertijd de kleinste gemeente van Nederland waren (immers 1 gemeente voor elk aspect van de genoemde 3), maar het kan natuurlijk óók zijn dat op enig moment 1 gemeente alle 3 deze aspecten in zich verenigde.
Hieronder maken wij een beginnetje met (voormalige) gemeenten die op enig moment in een bepaald opzicht de 'kleinste gemeente van Nederland' zijn geweest:
- Bij haar opheffing in 1991 was de gemeente Katwoude met een inwonertal van 230 op dat moment de kleinste gemeente van Nederland qua aantal inwoners.
- De gemeente Klein-Oosterland is vermoedelijk reeds in 1812 opgeheven en omvatte slechts letterlijk een handvol huizen.
- Bij haar opheffing in 1961, was de gemeente Serooskerke (Schouwen) de op dat moment kleinste gemeente van Nederland (vermoedelijk zowel qua oppervlakte als qua aantal inwoners) met 179 inwoners op een oppervlakte van 158 hectare.
- Bij haar opheffing in 1940 was de gemeente Valkenburg (LB) met slechts 46 hectare op dat moment de qua oppervlakte kleinste gemeente van Nederland.
En zo zijn er in de loop der tijd vast nog meer 'kleinste gemeenten' geweest, qua oppervlakte en/of qua aantal huizen en/of inwoners. Voor aanvulllingen houden wij ons daarom aanbevolen.