- Onderzoekers, archeologen en beleidsmakers hebben sinds september 2018 via een centrale toegang de beschikking over nagenoeg alle Nederlandse archeologische rapporten. Het gaat om vele tienduizenden rapporten. De oudste dateert uit 1783. De rapporten zijn te raadplegen via NARCIS, het online portaal voor wetenschappelijke publicaties. Het archeologische werkveld gebruikt de onderzoeksrapporten van eerdere opgravingen en vondsten om veld- of bureauonderzoek te doen. Doordat gegevens tot nu toe altijd verspreid waren over onder andere EASY, Archis, bibliotheken, NARCIS en andere repositories (digitale systemen waarin gegevens opgeslagen kunnen worden), leidde dit vaak tot een ingewikkelde zoektocht. Ook waren verschillende rapporten nog helemaal niet digitaal te vinden.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en DANS hebben daarom intensief samengewerkt aan een centrale ontsluiting van alle rapporten via NARCIS, dat binnen Nederland geldt als hét portaal voor wetenschappelijke publicaties. De RCE heeft vanuit de Erfgoedwet de plicht een overzicht te bieden van alle archeologische onderzoeksrapporten. De archeologische rapporten in NARCIS zijn afkomstig uit alle hoeken van het land en zijn geproduceerd door tientallen opgravingsbedrijven, universiteiten en gemeenten. Van veel onderzoeken is een geolocatie beschikbaar. Door in NARCIS verschillende filters te gebruiken kan ook op verschillende termen gezocht worden, zoals tijdsperiode en vindplaatstype. De komende tijd wil de RCE de metadata van de rapporten nog verder verbeteren. Tevens wordt nog gewerkt aan het opvullen van enkele hiaten in de ‘voorraad’. De rapporten zijn grotendeels als open access publicaties beschikbaar, waardoor ze voor iedereen vrij toegankelijk zijn. Een aantal is nog opgenomen achter een restricted access, maar de metadata is wel beschikbaar.
De centrale ontsluiting van de rapporten scheelt het archeologische werkveld bij bureauonderzoek niet alleen veel tijd, maar verhoogt ook de kwaliteit ervan. Bureauonderzoek dient uitsluitsel te geven over de vraag of er al eerder vondsten zijn gedaan, of er al eens eerder archeologisch onderzoek is uitgevoerd en wat daarvan de bevindingen waren. Een goed en volledig bureauonderzoek kan een opdrachtgever veel geld besparen. Weten wat er van een bepaald terrein al bekend is, kan behoud en onderzoek vergemakkelijken. (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 26-9-2018)