Itens

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

Itens

Terug naar boven

Status

- Itens is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 1983 gemeente Hennaarderadeel. In 1984 over naar gemeente Littenseradiel, in 2018 over naar gemeente Súdwest-Fryslân.

- Zoals hieronder aan de hand van diverse voorbeelden te lezen is, werkt dit kleine dorp intensief samen met de nog kleinere buurdorpen Hinnaard, Lytsewierrum en Rien, en zijn er ook veel gemeenschappelijke verenigingen en andere voorzieningen (zoals gemeenschappelijke school en dorpshuis in Itens). Je zou ze samen dan ook een 'vierlingdorp' kunnen noemen. Diverse namen van lokale instanties verwijzen hier ook naar.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldigen
1381 Ytzinse, 1453 Jtense, 1482 Itens, 1500 Ytens, 1840 IJtens.

Naamsverklaring
Naar de vorm ontstaan uit It(s)ingi*, een afleiding met het suffix -ingi (met Friese ontwikkeling tot -ens) van de persoonsnaam It(s)e met als betekenis 'bij de lieden van It(s)e'.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Itens ligt ZO van de dorpen Hinnaard en Iens, Z van het dorp Winsum, ZZW van het dorp Easterlittens, ZW van het dorp Britswert, WZW van het dorp Wiuwert, NW van de dorpen Rien, Lytsewierrum en Boazum, NNW van het dorp Scharnegoutum, NNO van het dorp Reahûs, NO van het dorp Hidaard, ONO van het dorp Easterein en OZO van het dorp Wommels. Het is een van de dorpen langs de dijk om de polder rond Easterein.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Itens 24 huizen met 124 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 100 huizen met ca. 240 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Bij het afgraven van de oude terp van Itens is Harpstedter aardewerk gevonden, waaruit zou kunnen blijken dat deze terp in het begin van de jaartelling al bewoond is geweest.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Itens heeft 3 rijksmonumenten, zijnde de Martinikerk en de 2 windmotoren.

- De Hervormde (PKN) Martinikerk (Tsjerkebuorren 1) is een zaalkerk uit 1806, met een driezijdig gesloten koor. De half ingebouwde toren uit 1842 is voorzien van een houten lantaarn met een door Stephanus gegoten klok (1312). De preekstoel met kornispanelen dateert uit de 17e eeuw. Het orgel uit 1876 is gemaakt door Willem Hardorff.

- De voormalige Doopsgezinde kerk (Hearedyk 31) dateert uit 1864 en viel onder Doopsgezinde Gemeente De Lytse Streek, die naast dit dorp nog een aantal andere dorpen in de regio omvat, en die eind 2010 tot stand is gekomen na een reeks eerdere samenwerkingsverbanden en fusies. Hoe dat zit kun je lezen op de pagina's Geschiedenis Doopsgezinde Gemeente De Lytse Streek en Geschiedenis voormalige Doopsgezinde Gemeente Baard-Itens op de site van de Doopsgezinde Gemeente. Het is een charmant neokerkje met torentje. Deze kerk is gebouwd toen de vorige Vermaning in de zeer afgelegen buurtschap Kromwâl te bouwvallig was geworden. Door de voortdurend teruglopende ledentallen van de handvol Doopsgezinde kerken in de regio, heeft men de kerk in Itens gesloten. Anno 2015 stond deze te koop.

- Windmotor Pieter Gerritspolder (Iewei) is een markant herkenningspunt in het open weidegebied N van Itens. De molen is ontworpen en vervaardigd door de firma Mous te Balk. Hij moet begin jaren dertig gebouwd zijn op de plaats van een afgebroken spinnenkopmolen. In 2006 neemt Dorpsbelang De Fjouwer Doarpen het initiatief om de windmotor op te knappen. Eind 2010 is de financiering rond, kan de ondergrond van de molen door Stichting Monumentenbehoud Littenseradiel worden aangekocht, en wordt daadwerkelijk gestart met de renovatie. In het bijzijn van de schoolkinderen van Basisschool De Romte is de gerestaureerde windmotor op 17 mei 2013 weer officieel in gebruik gesteld. De stichting heeft ook nog een bruggetje laten bouwen, zodat de molen beter bereikbaar is.

Twee monumentale windmolens van de voormalige gemeente Littenseradiel zijn in 2019 door de gemeente Súdwest-Fryslân beide voor het symbolische bedrag van een euro overgedragen aan Molenstichting Súdwest-Fryslân. De gemeente heeft een 'bruidsschat' van 114.500 euro meegegeven voor het onderhoud van de Amerikaanse windmotor bij Itens en de achtkante grondzeilermolen Rispens in Trijehuzen bij Hidaard. De stichting gebruikt het geld voor restauratie, en de gemeente is hierdoor verlost van de jaarlijkse onderhoudskosten.

- Van Windmotor Polder Bruinsma/ Polder Algra is alleen de voet nog over...

- Gevelstenen in Itens.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Feestcommissie Fjouwer Doarpen Docht (FDD) organiseert diverse evenementen door het jaar heen in en voor de dorpen Hinnaard, Itens, Lytsewierrum en Rien.

- "Toen vier enthousiaste amateurhardlopers in Itens onafhankelijk van elkaar opperden dat een hardloopevenement eigenlijk ook in de mooie Greidhoeke georganiseerd zou moet worden, was het idee snel geboren: de Swit & Sit Rin (op een zaterdag in mei of juni, in 2020 voor de 4e keer.) Een hardloopevenement waarbij Mienskip, bewegen voor jong & oud en gezelligheid de dragende krachten zijn: earst switte, dan sitte. De 1e editie (2017) was zo'n succes dat we er gelijk maar een jaarlijks evenement van hebben gemaakt. Hhet hardloopevenement is er voor jong en ouder: er zijn de 1 & 2 kilometer voor de basisschooljeugd, en de 5 & 10 kilometer voor volwassenen.

Het evenement wordt nadrukkelijk mét de mienskip (de lokale dorpsgemeenschap) georganiseerd. Uit de organisatie van diverse evenementen in het verleden, zoals de Slachtemarathon en de Lytse Doarpenrintocht, is gebleken dat de kracht van de Mienskip in 'de 4 doarpen' ongekend is. Zo wordt een beroep gedaan op een groot aantal vrijwilligers voor onder meer de verkeersveiligheid, de catering, de organisatie en de logistiek rond het parkeren en de aankleding van de route. En ook lokale bedrijven en verenigingen spelen, al dan niet in natura, een rol van betekenis. Zo sponsort kaatsvereniging KF Itens e.o. de ontvangst- en finishtent en heeft het lokale vormgevingskantoor ‘Merk
aan de winkel’ kosteloos het prachtige logo ontworpen.

Gezelligheid komt ook in het evenement aan bod; het is een evenemen, waarbij er na inspanning tijd gemaakt wordt voor ontspanning en ontmoeting. Daarom: Earst switte, dan sitte. Natuurlijk loopt niet iedereen hard, maar uitgangspunt voor dit evenement is om de drempel om te gaan hardlopen te verlagen. Juist door te gaan hardlopen met de mensen uit je omgeving, ontmoet je elkaar en zorgen we voor verbinding. In de periode voorafgaand aan de Swit& Sit-rin is een trainingsschema verstrekt aan de beginnende hardlopers en er wordt ook wekelijks getraind om tot een verantwoorde loop te komen. De gezelligheid is er ook in de start- en finishtent. Alle inwoners, familie en vrienden worden uitgenodigd om de deelnemers te supporteren, samen te komen ‘sitten’ en aanwezig te zijn bij dit unieke evenement. Het evenement wordt georganiseerd voor jong en oud(er) en iedereen kan meedoen. Je kunt je opgeven via Mijn Inschrijving.nl of via switsitrin@gmail.com."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Itens, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over 'de 4 dorpen' Hinnaard, Itens, Lytsewierrum en Rien, die - zoals elders op deze pagina ook blijkt - op vele gebieden intensief samenwerken.

- Nieuws: - Dorpskrant Diggelfjoer (wat 'lopend vuurtje' betekent) is er voor de dorpen Hinnaard, Itens, Lytsewierrum en Rien en verschijnt 6x per jaar.

- Belangenorganisatie: - Doarpsbelang De Fjouwer Doarpen behartigt de belangen van de inwoners van de dorpen Hinnaard, Itens, Lytsewierrum en Rien.

- Dorpshuis: - Doarpshûs De Lytse Fjouwere ('De Kleine 4') is er voor de 4 kleine dorpen (vandaar de naam) Hinnaard, Itens, Lytsewierrum en Rien.

- Onderwijs: - De in 2007 verbouwde en uitgebreide basisschool De Romte is er voor de kinderen uit Hinnaard, Itens, Lytsewierrum en Rien. De school is een fusie van de vroegere basisscholen De Banier en De Wringe (die beide ook in het dorp gelegen waren). De school heeft ca. 30 leerlingen. Op deze 3-talige school krijgen de leerlingen vanaf groep 1 les in Nederlands, Engels en Fries.

- Sport: - Volleybalvereniging COVOS is er voor de dorpen Easterein, Wommels, Reahûs, Itens en wijde omstreken.

- Glasvezel: - Het glasvezelnetwerk van de dorpen Hidaard, Hinnaard, Itens, Lytsewierrum en Rien is in december 2015 officieel in gebruik genomen. In het najaar van 2013 peilde de gemeente Littenseradiel de behoefte aan snel internet in haar dorpen. De behoefte bleek vooral groot in de genoemde kleine kernen. In 2014 is daarom de lokale werkgroep Glasvezel opgericht, die een informatie-avond organiseerde om het draagvlak voor glasvezel-internet te peilen. Maar liefst 70% van de huishoudens in deze dorpen gaf aan mee te willen doen aan het glasvezelproject. De provincie Fryslân heeft een eenmalige subsidie van € 200.000 beschikbaar gesteld. De gemeente Littenseradiel stond garant voor het restant van € 269.000,- waarvoor de werkgroep een lening is aangegaan, die door de deelnemers aan het glasvezelproject wordt afgelost.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Itens.

Reactie toevoegen