Hugten

Plaats
Buurtschap
Cranendonck Nederweert
Zuidoost-Brabant Kempen Midden-Limburg
Noord-BrabantLimburg

hugten_bordje_fietspad_kopie.jpg

De weg van Maarheeze naar Someren heeft eind 1993 een vrijliggend fietspad gekregen. Vanuit Maarheeze, richting de buurtschap Hugten, wordt dat nog altijd d.m.v. dit bordje aangegeven.

De weg van Maarheeze naar Someren heeft eind 1993 een vrijliggend fietspad gekregen. Vanuit Maarheeze, richting de buurtschap Hugten, wordt dat nog altijd d.m.v. dit bordje aangegeven.

Hugten

Terug naar boven

Status

- Hugten is een buurtschap in grotendeels de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Cranendonck. T/m 1996 gemeente Maarheeze. Een deel van het grondgebied van de buurtschap, met overwegend bos, een boerderij en een monument (zie verder bij Ligging), ligt in de provincie Limburg, in de regio Midden-Limburg, gemeente Nederweert.

- De buurtschap Hugten valt, ook voor de postadressen, grotendeels onder het dorp Maarheeze, deels onder het dorp Nederweert.

- Buurtschap Hugten heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Huchten, 1196-1198 Hogeten, 1223 Hoeght, 1262 kopie 15e eeuw Hoechten. 1840(1) Heugten, welke spelling zo blijft tot ca. 1900. Rond dat jaar wordt de spelling op kaarten vermeld als Hugten, rond 1920 weer Heugten, en sinds ca. 1960 is het weer Hugten. Curieus is in dit kader dat een aantal straatnamen in de directe omgeving nog de oude spelling hanteert. Zo is er sprake van de Heugterweg onder Nederweert en Maarheeze, de Heugterzijweg onder Nederweert, en de Heugterbroekdijk onder Nederweert en Weert. De gemeente Someren doet het wél goed met de spelling van haar Heugterweg. En de hoofdweg in de buurtschap is met de benaming Hugten gelukkig ook goed gespeld.

Naamsverklaring
De naam hangt waarschijnlijk samen met het Brabantse hocht, door Kiliaan in de 16e eeuw omschreven als een plaats begroeid met wild struikgewas: "Locus friticibus abundans virgulta'.(2)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Hugten ligt rond de gelijknamige weg, NW van Weert, O van Maarheeze. W van de provinciegrens ligt het - inmiddels- bosgebied Hugter Heide, O van deze grens ligt het bosgebied Hugterbroek, met daarin het pand de Grashut en het daarbij gelegen monument van het onder Geschiedenis en Bezienswaardigheden beschreven monument van het Grenskerkje.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Hugten 8 huizen met 54 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap nog atijd ca. 50 inwoners, nu in ca. 20 huizen.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als sinds 1629, na de verovering van Den Bosch (door Frederik Hendrik van de Staten van Holland op de Spaanse overheersers), het katholieke geloof in deze regio onder druk komt te staan en uiteindelijk in 1649 geheel wordt verbannen, moeten de katholieken uitwijken naar schuilkerken. De Vrede van Münster in 1648, kent Heeze, Maarheeze, Leende, Sterksel, Soerendonk, Budel en Someren toe aan Holland. De huidige provinciegrens, die hier door de Heugterbroekdijk loopt, was toen de landsgrens met het Duitse Keizerrijk. Katholieken uit het Brabantse gebied uit deze omgeving, konden hier naar de kerkdiensten bij de paters van de Biest uit Weert.

Daartoe wordt in 1651 een 'grenskerkje' gebouwd nét over de grens, op Limburgs grondgebied, nabij het pand de Grashut. Pas in 1672 worden in het Staatse Brabant ook oogluikend priesters toegestaan en komen er in Brabant steeds meer schuil- en schuurkerken. Het grenskerkje is tot 1682 in gebruik geweest. Iets soortgelijks heeft zich voorgedaan 3 km naar het NO, bij de huidige buurtschap De Hutten. Daar waren in 1649 de eerste katholieke missen in deze regio. Het kerkje bij de Grashut in 1651 is daar in feite een 'dochterkerk' van, zodat de inwoners uit de dorpen aan de kant van Maarheeze e.o. in het vervolg minder ver hoefden te lopen. De geschiedenis van (de aanleiding tot) beide grenskerkjes is uitvoerig beschreven bij de hiervoor reeds genoemde buurtschap De Hutten. P. Dominicus de Jong O.C.R. van de Achelse Kluis schrijft in 'Schuilkerken in het Weerter bos' het volgende over het grenskerkje bij Hugten:

"De 'Kronijk of aantekening der merkwaardige voorvallen binnen de gemeente Heeze en enige omliggende dorpen en enkele, welke algemene belangstelling verdienen' - die bewaard wordt op de pastorie van de St. Martinus te Heeze - geeft omtrent de heikapel van Maarheeze, Leende en Heeze, meer licht:
'1651: Hebben die van Heeze, Leende Geldrop etc. het kerkenhuis beginnen te timmeren omtrent Huchten op het Spaansch en in het zelve jaar volmaakt ten einde aldaar ter kerk te gaan, terwijl het onder het gebied der staten verboden was enige dienst voor de R.C. te houden, en ook allen de kerken aan hun waren ontnomen.
1651: Hebben als toen ook het zoo genaamd Kerkdijkje door het chijnsgoed van agter euvelwegen tot aan Huchten opgeworpen, ten einde voor kerkpad te dienen zoo voor die van Heeze en Leende als Geldrop, Tongelre, Nunen en meer andere dorpen.'

Heeze en Leende had een eigen kerkweg, thans nog bekend als het Kerkdijkje van Heeze en Leende. Hoe dit Kerkdijkje via het Chijnsgoed oorspronkelijk aansluiting heeft gegeven op de grenskapel, is heden niet recht duidelijk, om de vele wegen rondom Heugten en om de hier en daar verdwenen paden of veldwegen.

Maarheeze had ook een eigen kerkweg, door Verhees in 1794 genoemd 'Kerkdijk' en door·de militaire kaarten 'Oude Kerkdijk'.

Ook Sterksel had een eigen kerkweg en wel de Pandijk. Een kwestie is het, of de kapel bereikt werd via de Oud Molenbrug, daar deze gelegen was te midden van 'n questeus veld! We menen daarom met reden te veronderstellen, dat de mensen van Sterksel een heel eind vóór de Oud Molenbrug de Sterkselse Aa overstaken.

Volgens een oude militaire kaart van rond 1870 voerden deze wegen naar een 'Vervallen Kapel'. Daar juist de vroegere stafkaarten volledig berusten op de kadastrale indeling, is het ook daarom mogelijk de juiste plaats van deze oude kerkplaats o.a. Heeze en Leende aan te geven. Het oude gemeentekaartje van Kuijper uit den jare 1866 is in dit opzicht vanzelfsprekend onvoldoende. Typisch is het, dat op genoemde stafkaart van circa 1870 er nog geen sprake is van de Grashut. Uit de tekst van de Kronijk van Heeze lezen we, dat dus buiten de mensen van Heeze en Leende, ook Geldrop, Tongelre en Nunen naar deze heikerk trokken en dat met meer andere dorpen kennelijk Maarheeze en Sterksel bedoeld zijn."

Vanouds viel Hugten onder het dorp Sterksel, en ligt daar tegenwoordig nogal geïsoleerd van. Tegenwoordig valt de buurtschap onder het dorp Maarheeze. De weg van Someren naar Maarheeze, die in 1830 is aangelegd, was beoogd via Sterksel te lopen, dat daar echter niet aan wilde meewerken. Dat is dus de Hugterweg geworden, ruim Z om Sterksel heen, door de buurtschap Hugten.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- In 1956 is zichtbaar gemaakt waar het grenskerkje aan de Heugterbroekdijk vroeger gestaan heeft, Z van het kerntje van Hugten. We vermoeden dat het onverharde fietspad naast huisnr. 15 je erheen voert. Een laag gemetseld muurtje geeft de contouren van de voormalige grenskerk aan. Hierbinnen zijn een altaar en een aantal houten zitbanken geplaatst. Voorafgaand aan dit project zijn in 1953 ter plaatse van deze grenskerk opgravingen uitgevoerd door de toenmalige Rijksdsienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB), waardoor men een juiste voorstelling kreeg van waar het kerkje heeft gestaan, hoe groot het was etc. Sinds 1981 is dit monument in bezit van Het Limburgs Landschap.

- Elektriciteitshuisje.

Reactie toevoegen