Hoogmade

Plaats
Dorp
Kaag en Braassem
Zuid-Holland

hoogmade_plaatsnaambord_kopie.jpg

Hoogmade is een dorp in de provincie Zuid-Holland, gemeente Kaag en Braassem. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-8-1855. Per 1-9-1855 over naar gemeente Woubrugge, in 1991 over naar gemeente Jacobswoude, in 2009 over naar gemeente Kaag en Braassem.

Hoogmade is een dorp in de provincie Zuid-Holland, gemeente Kaag en Braassem. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-8-1855. Per 1-9-1855 over naar gemeente Woubrugge, in 1991 over naar gemeente Jacobswoude, in 2009 over naar gemeente Kaag en Braassem.

Hoogmade

Terug naar boven

Status

Hoogmade is een dorp in de provincie Zuid-Holland, gemeente Kaag en Braassem. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-8-1855. Per 1-9-1855 over naar gemeente Woubrugge, in 1991 over naar gemeente Jacobswoude, in 2009 over naar gemeente Kaag en Braassem.

Terug naar boven

Naam

In het dialect
Oma.

Oudere vermeldingen
1280-1287 Hoghe made, 1333 Hoechmade, 1514 Hoichmade, 1518 Hoochtmade, 1575 Homa.

Naamsverklaring
Samenstelling van made 'hooiland' en hoog 'hooggelegen'. In de vorm Homa weerspiegelt zich de 16e-eeuwse plaatselijke uitspraak.(1)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Hoogmade lgt Z van de A4, de dorpen Oud Ade en Rijpwetering, ZW van het dorp Roelofarendsveen en het Braassemermeer, W van het dorp Woubrugge, NW van de kern Alphen aan den Rijn, N van de dorpen Koudekerk aan den Rijn en Hazerswoude-Rijndijk, NO van het dorp Zoeterwoude-Rijndijk en O van het dorp Leiderdorp en de stad Leiden.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvatten de gemeente en het dorp Hoogmade 40 huizen met 311 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 700 huizen met ca. 1.700 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Hoogmade, kun je terecht bij de volgende instanties:

- De in 1979 opgerichte Historische Vereniging Otto Cornelis van Hemessen houdt zich bezig met de geschiedenis van de dorpen Woubrugge en Hoogmade. De Jacobsladder, het verenigingsblad dat viermaal per jaar verschijnt, biedt informatie over de dorpsgeschiedenis in verhalen van vroeger, interessante interviews met oud(ere) dorpsbewoners, foto’s enz. Incidenteel verzorgt de vereniging publicaties en boeken. In Museum Van Hemessen liggen deze boeken en vroegere uitgaven ter inzage, en zijn ze ook te koop. Jaarlijks organiseren ze een excursie gericht op een historische onderwerp of naar een historische plaats, alsmede een lezing of voordracht over een historisch onderwerp. Voor slechts € 15,- per jaar ben je lid en steun je de vereniging. Leden buiten de genoemde dorpen betalen (i.v.m. portokosten voor de Jacobsladder) € 25,-.

- De collectie van Museum van Hemessen (Dr. Lothlaan 1) is voor het grootste deel in de jaren 1890-1937 bijeengebracht door O.C. van Hemessen, veldwachter in het dorp van 1884 tot 1924 en gemeentearchivaris van 1924 tot zijn overlijden in 1937. In verschillende publicaties, in het bijzonder in de boeken 'Ene wandeling door Woubrugge en Hoogmade' (1904) en 'Jacobswoude en Woubrugge' (1932) heeft hij de door hem verworven kennis vastgelegd. De permanente expositie bestaat uit prentbriefkaarten, foto's, scheepsmodellen, (scheepsbouw) gereedschappen, 19e-eeuwse schoolattributen, archeologische vondsten, documenten en kaarten. Dit alles ter illustratie van de geschiedenis van de hiervoor genoemde dorpen, de daartoe behorende polders en het verdwenen dorp Jacobswoude. Voorts wordt aandacht besteed aan de in 1653 door Pieter Post gebouwde Hervormde kerk en de 18e-eeuwse dominee Comrie. Het museum wordt beheerd door Stichting tot Behoud van het Cultureel Erfgoed van Jacobswoude. Het is geopend op zondag van 14.00-16.00 uur en op afspraak (tel. 0172-518416).

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Bestemmingsplan Woubrugge - Hoogmade.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Hoogmade heeft 15 rijksmonumenten.

- Hoogmade heeft 4 gemeentelijke monumenten.

- De Hervormde (PKN) kerk (Noordeinde 1a), in de volksmond 'Kerkje aan de Does' genoemd, is een rechthoekige zaalkerk, gebouwd in 1730. De kerk heeft boven de westgevel een houten klokkentorentje. De ingang wordt gevormd door een natuurstenen poortje met het jaartal 1729 (startjaar van de bouw) en het wapen van de toenmalige ambachtsheer Cornelis Sprongh. De kerk is eigendom van Stichting Cornelis Sprongh uit Leiden en wordt onderhouden door de kerkelijke gemeente. De eerste vermelding van een kapel alhier gaat terug tot de 14e eeuw. Deze kapel behoorde tot de parochie van Jacobswoude. In 1438 is deze kapel tot een zelfstandige parochiekerk verheven. De huidige kerk is gerealiseerd omdat de oude kerk te bouwvallig was geworden. De oude kerk is volledig gesloopt met uitzondering van de onderbouw van het klokhuis. In 1959 en 1984 hebben restauraties plaatsgevonden. De kerk is sober ingericht met een houten preekstoel en houten banken. In de kerk bevindt zich een eenklaviers kabinetorgel uit begin 19e eeuw. De kerk valt onder de Protestantse Gemeente Hoogmade-Rijpwetering c.a..

- De RK schuilkerk uit 1742 is in 1875 vervangen door een nieuwe kerk. De schuilkerk is gesloopt. De kerk uit 1875 is in 1929 wegens bouwvalligheid gesloopt. Het Vaderland d.d. 5 juni 1929 meldt hierover: "Met het oog op de veiligheid heeft de 66-jarige pastoor C. Borstman de pastorie te Hoogmade moeten verlaten. Hij is bij het hoofd der school ondergebracht. Vanmorgen was men bezig met het neerhalen van de pijlers in de kerk en van alle muren, welke gevaar voor omvallen vertoonden. Men hoopt den toren te kunnen behouden. Het orgel, dat onder den toren staat, kon men niet meer verwijderen, aangezien dit met te veel gevaren verbonden zou zijn. De oorzaak der bouwvalligheid wordt gezocht in een fout bij den bouw op de fundeering gemaakt." In 1932 is de kerk herbouwd, naar ontwerp van architecten J.A. en L. van der Laan, met behoud van de kerktoren uit 1857. De toren is daarbij ommanteld en verhoogd tot de huidige situatie.

De parochie is in 2007 gefuseerd met die in Woubrugge. De kerk aldaar is gesloopt. Daar staan nu zorgwoningen. De kerk in Hoogmade heet i.v.m. de fusie sindsdien RK kerk O.L. Vrouw Geboorte - De Goede Herder (Kerkstraat 59). Begin november 2019 is de kerk door een grote brand verwoest. Volgens de brandweer is bij het afbranden van verf in het gebouw de brand in het dak ontstaan. Uiteindelijk is ook de spits van de kerk ingestort. - Dronebeelden van de kerk na de brand. Zie ook deze videoreportage van de brand en het interview met pastoor Jack Glas d.d. 5-11-2019. "Een baken was hij. Niet alleen van de verbrande Onze-Lieve-Vrouw-Geboortekerk, maar van heel Hoogmade: de groene punt (spits) op de toren. Stichting De Groene Punt is opgericht om geld bijeen te sprokkelen om een goede herbouw van de hele kerk mogelijk te maken, tot in de puntjes dus. Hoe nauw Stichting De Groene Punt ook wil samenwerken met de kerk, ze blijft bewust onafhankelijk van het bisdom. Anders loop je de kans dat alles op één hoop wordt gegooid. En wij willen nu juist dat het geld dat voor onze kerk wordt ingezameld daar ook echt naar toe gaat."

In februari 2021 komt er een 'voorzichtig ja' van het bisdom op het verzoek de zwaar door brand getroffen Onze-Lieve-Vrouw-Geboortekerk van Hoogmade te herbouwen. Door dat ’ja’ kunnen de plannen voor de herbouw verder worden uitgewerkt en van een prijskaartje worden voorzien. De bedoeling is dat er een glazen schuifwand komt die de kerkruimte in tweeën kan delen. Het voorste deel is voor kerkdiensten die minder massaal worden bezocht, de achterruimte voor zaken als gezamenlijke maaltijden, condoleances, catechese en een extra mogelijkheid voor een overpeinzing, bijvoorbeeld bij een opgestoken kaars.

Om van het voorzichtige ’ja’ een volmondig ’ja’ te maken, heeft de bisschop wel enkele voorwaarden gesteld. Zo wil hij dat de nieuwbouw duurzaam wordt, met name door een combinatie van warmtepompen, vloerverwarming en de opgedeelde kerkruimtes. Dat is goed voor het milieu en voor het in de hand houden van de exploitatiekosten. Ook dient de parochie Woubrugge-Hoogmade aan te tonen dat het geloof nog net zo leeft als ze in augustus 2020 schetste in het voor het bisdom opgestelde vitaliteitsplan. De beheerscommissie hoopt voor eind 2021 een aannemer te kunnen gaan zoeken. Eind 2022, drie jaar na de brand, kan de vernieuwde kerk er dan staan.

- De Hoogmadese Molen of Molen De Heerlijkheid (Noordeinde 34a) is een wipmolen, die in 1897 is gebouwd ten behoeve van de bemaling van de Hoogmadese en Piestpolder, als vervanging van een bouwvallige eerdere molen. De molen is vroeger bewoond geweest. Tot 1962 bezat de molen een scheprad. Tegenwoordig wordt het water met een vijzel omhooggepompt, soms met behulp van een elektromotor in de molen. Naast de molen bevindt zich een klein gemaal. Op de molen staat een windvaan met de tekst: 'Heilige Donatus, bewaar ons'. St. Donatus is de beschermheilige tegen blikseminslag.

- Grosmolen.

- Doesmolen.

- Vlietmolen.

- Kalkmolen.

- Dekkermolen.

- Gevelstenen in Hoogmade.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "In 2017 heeft het Oranjecomité uit Hoogmade een doorstart gemaakt met een nieuw bestuur. Jarenlang heeft het Alexiacomité in ons dorp prachtige evenementen verzorgd. Dit hebben zij altijd met veel plezier, inspanning en liefde voor het dorp gedaan. In 2016 heeft het toenmalig bestuur (vriendengroep) besloten ermee te stoppen. Heel lang leek het erop dat er geen opvolging zou komen, tot februari 2017. Na een dorpsraadvergadering met de verenigingen is er met elkaar besloten dit weer op te pakken, en heeft een nieuw bestuur zich in het oranjegeweld gestort. Daarnaast zijn zo goed als alle verenigingen benaderd om iets met elkaar te organiseren. Als iedereen een deel van de feestdag op zich neemt, worden de krachten verdeeld en heeft iedereen ook nog de kans een beetje feest te vieren. Als snel zaten 16 verenigingen om de tafel om samen met het bestuur van het nieuw opgerichte oranjecomité, nu het MaximaAL comité, een programma in elkaar te zetten. Door eenieder zijn enthousiasme heeft dit geresulteerd in een prachtige Koningsdag. De opkomst was geweldig en het was mooi om te zien waarin een klein dorp groots kan zijn." - Ook editie 2019 was weer een succes.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- In Hoogmade is behoefte aan een veilige zwemplek voor de jeugd. Met mooi weer zijn zij aangewezen op het water van de Kromme Does bij een bushalte aan de Kerkstraat, een doorgaande weg. Dat is uit oogpunt van veiligheid niet echt optimaal. De gemeente heeft daarom laten onderzoeken of de Piestpolder hier geschikt voor is. Na overleg met het Hoogheemraadschap van Rijnland en de Omgevingsdienst Midden-Holland concludeert zij eind 2018 echter dat deze polder hier niet geschikt voor is. De gemeente wil als alternatief het zwemstrand aan de Wijde Aa, tussen het dorp en buurdorp en Woubrugge, opknappen. Als alles volgens plan is verlopen, is dit voor de zomer van 2019 gereedgekomen.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Hoogmade, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Hoogmade (online te bestellen).

Terug naar boven

Links/voorzieningen

- Nieuws: - Nieuws uit Hoogmade van de Dorpsraad op Facebook. - Nieuws uit het dorp op Twitter.

- Belangenorganisatie: - "Dorpsraad Hoogmade is een vereniging met een verkozen bestuur. De dorpsraad zet zich voornamelijk in voor het behoud van voorzieningen in en de groei van het dorp. De bestuursleden doen dit op vrijwillige basis. De dorpsraad overlegt veel met de poltiek maar is geen politieke partij."

- MFC: - "In 1972 is Stichting Cultureel Centrum Hoogmade (CCH) opgericht. Dankzij leningen van de parochiële Caritas, particuliere leningen van inwoners - zij leenden 35.000 gulden aan de nieuwe stichting - en niet te vergeten subsidies van provincie en gemeente kon, op de plaats van de vroegere RK lagere school, worden begonnen met de bouw van Cultureel Centrum / Sportzaal De Schuur. Maar daar bleef het niet bij. De landerijen van boer Steef Disseldorp werden toen benut voor de bouw van een nieuwe basisschool en nieuwe woningen in de Hoogmadese Polder. Het Hendrik Meijerplantsoen werd aangelegd. Stichting CCH heeft toen in overleg met en met steun van de toenmalige gemeente Woubrugge de gebouwen van boerderij Disseldorp in eigendom verworven. En daarna omgebouwd tot een prachtig multifunctioneel dorpshuis-complex in het centrum van het dorp. De boerderij met rieten dak is in al die jaren behouden.

Enkele jaren later is de voormalige varkensstal van boerderij Disseldorp gesloopt en is locatie Drieluik gebouwd. Het lokale schoolbestuur van Ter Does, de gemeente Woubrugge en het toenmalige bestuur van Stichting CCH werkten prima samen voor een gezamenlijk belang. De reden voor deze bouw: er waren steeds meer kleuters en die konden niet worden gehuisvest in de twee kleuterlokalen van Ter Does. Dus gingen ze samen voor een derde lokaal: Drieluik was geboren! Later is dit gebouw nog een stuk uitgebreid. Vandaag de dag staat er een multifunctioneel complex van gebouwen in het centrum van Hoogmade. Ook is er voor en door de jongeren sinds 2002 een eigen 'honk' beschikbaar: De Brug. Dit gebouw staat bij het parkeerterrein van Sportvereniging MMO (Met Moeite Opgericht). Het geheel wordt goed gebruikt en piekfijn beheerd en onderhouden. Daar zijn we als CCH en als gebruikers en huurders trots op!"

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool Ter Does in Hoogmade is bijzonder trots op hun schoolgebouw. Sinds de zomer van 2018 zijn ze samen met FloreoKids onder één duurzaam dak. "Ruime lokalen, veel licht, een kookcafé, een grote aula, rustige kleuren, tussenruimtes, werkplekken buiten de klassen, een speellokaal voor de jongsten, een lift, nul-op-de-meter, warmte-koudeopslag, geen gasaansluiting, fijne akoestiek en 168 zonnepanelen. Een greep uit de bijzonderheden van ons gebouw. De ruimte en de rust die het uitstraalt hebben een hele fijne invloed op de gevoelsbeleving. Combineer dat met een uitstekende akoestiek en warmte-koudeopslag en je ervaart een zekere luxe! Veel schoolgebouwen in ons land kunnen er niet aan tippen. Het maakt ons tot een stel geluksvogels: wij mogen dagelijks in dit moderne gebouw aan de slag! De voorwaarden om er zo goed mogelijk onderwijs te kunnen geven zijn er. Dankzij de intensieve samenwerking van velen zit het de komende jaren wel goed als het om de huisvesting gaat. Samen leren, samen leven in dit gebouw, dat komt wel goed!"

- Muziek: - Koninklijke muziekvereniging De Heerlijkheid Hoogmade heeft ca. 60 leden. Deels uit het dorp zelf, en ook uit omringende dorpen als Leiderdorp, Woubrugge, Rijpwetering en Roelofarendsveen. Nieuwe enthousiaste muzikanten die het gezellig vinden om de vereniging te komen versterken zijn altijd welkom. Leeftijd speelt geen rol, iedereen van jong tot oud(er) is welkom. Ervaring is niet van belang; je kunt zo nodig binnen de muziekvereniging een opleiding volgen.

- Sport: - Sportvereniging MMO (Met Moeite Opgericht) heeft afdelingen voor voetbal en handbal.

- "Stichting Sloepweesje in Hoogmade was voorheen ooit onderdeel van Stichting Sloepwezen. Zij hebben als doel om zoveel mogelijk sloepen in de vaart te houden. Zij vonden dat er naast alle zeilsloepen ook een roeisloep binnen de gelederen moest zijn. De roeiploeg zelf is ooit voortgekomen uit de organisatoren van de roemruchte Harlingen-Terschelling race. Met onze sloep "Sloepweesje" roeien de heren al meer dan 30 jaar mee in het Nederlands Kampioenschap Sloeproeien. Gedurende deze tijd zijn de doelstellingen redelijk veranderd. Van lekker meeroeien, naar zwaar trainen en goede prestaties neerzetten. Hierbij wordt gelukkig de gezelligheid niet uit het oog verloren. In 2014 is de club uitgebreid met een dames- en recreatief herenteam.

In 2015 hebben wij een tweede sloep aan onze vloot toegevoegd in verband met de grote interesse in deze sport. Het doel is om zowel de heren als ook de dames in de top 10 van de hoofdklasse te krijgen met deze nieuwe sloep. Ook zullen we de komende tijd gaan kijken naar de mogelijkheden om jeugd (13 t/m 25) en ouderen (>65) meer met onze sport in aanraking te laten komen. In 2017 zijn wij ook een project aangegaan met de Driemaster, om de statushouders in onze gemeente ook deel van onze sport te maken. We hebben o.a. met hen een 3e sloep gerestaureerd, waarmee zij zijn gaan trainen. Zo hopen wij meer respect voor deze mensen te krijgen binnen de gemeente en hen ook een plekje in de gemeenschap te geven. Dankzij een overeenkomst met de tennisvereniging roeien we sinds 2018 vanaf de Vlietkade in Hoogmade. De dames hebben in januari 2019 het prachtige nieuws mogen ontvangen dat zij gaan uitkomen in de hoofdklasse. Ze zijn gepromoveerd! Een geweldige prestatie, sinds de start in 2014."

Reactie toevoegen