Holland Rijnland

Streek
Holland Rijnland
Zuid-Holland

holland_rijnland_kaartje_kopie.jpg

Namen komen en namen gaan. Dat geldt ook voor streeknamen. Zo is er sinds 2004 het regionale samenwerkingsverband Holland Rijnland, dat geleidelijk ook als streeknaam gangbaar aan het worden is, en de oude streeknaam Rijnland vervangt.

Namen komen en namen gaan. Dat geldt ook voor streeknamen. Zo is er sinds 2004 het regionale samenwerkingsverband Holland Rijnland, dat geleidelijk ook als streeknaam gangbaar aan het worden is, en de oude streeknaam Rijnland vervangt.

Holland Rijnland

Terug naar boven

Status

- Holland Rijnland is een samenwerkingsverband en regio in de provincie Zuid-Holland. Het is een zogeheten 'Gemeenschappelijke regeling', die formeel in 2004 is ontstaan.

- Samenwerkingsverband Holland Rijnland omvat de 13 gemeenten Alphen aan den Rijn, Hillegom, Kaag en Braassem, Katwijk, Leiden, Leiderdorp, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Oegstgeest, Teylingen, Voorschoten en Zoeterwoude.

Het samenwerkingsverband is een fusie van 3 samenwerkingsverbanden die er voorheen waren, namelijk:
- 'Agglomeratie Leiden': Leiden, Voorschoten, Oegstgeest, Leiderdorp, Zoeterwoude.
- 'Zuidelijke Bollenstreek': Katwijk, Noordwijk, Teylingen, Lisse, Hillegom, Noordwijkerhout (in 2019 opgegaan in gemeente Noordwijk).
- Rijnstreek ('Rijnstreekberaad'): Kaag en Braassem, Alphen aan den Rijn, Nieuwkoop.

Terug naar boven

Naam

Oudere benamingen
De naam Holland Rijnland is te beschouwen als opvolger van de oude streeknaam Rijnland, die grotendeels hetzelfde gebied omvat(te), en tegenwoordig nauwelijks meer in gebruik is.

Alternatieve benaming
Ook de benaming Zuid-Holland Noord komen wij bij tijd en wijle tegen voor de regio die, naar wij vermoeden, synoniem is met wat men tegenwoordig Holland Rijnland noemt.

Terug naar boven

Ligging

Holland Rijnland ligt in het noordwesten van Zuid-Holland, grenzend aan de Noordzee in het westen, Den Haag in het Zuiden en de provincie Noord-Holland in het noorden. De regio ligt tussen de Metropoolregio’s Amsterdam en Rotterdam Den Haag.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- Door de aansluiting van de gemeenten Alphen aan den Rijn, Nieuwkoop en Rijnwoude per 1 april 2010 is Holland Rijnland een regio geworden met een oppervlakte van 525 km² (waarvan 57 km² water breder dan 6 meter), ca. 525.000 inwoners, 220.000 woningen en 200.000 banen.

- Kerncijfers Holland Rijnland.

Terug naar boven

Geschiedenis

- "Rijnland is vanouds de naam van een gebied dat zich uitstrekt van Hillegom tot (en met) Wassenaar en Zoetermeer, van de Noordzeekust tot Zwammerdam en Boskoop. Het is een van de kerngebieden van het graafschap Holland. De bewoningsgeschiedenis gaat echter veel verder terug, tot in de steentijd, met name op de rijnoevers en strandwallen. Rijnland kent, ook historisch, tal van verschillende landschappen en daarmee verbonden activiteiten. Maar daartussen heeft altijd ook veel samenhang bestaan in de vorm van onderlinge relaties of gedeelde ervaringen.

Binnen Rijnland zijn veel verenigingen en andere organisaties actief met de geschiedenis en het erfgoed van hun eigen dorp of stad. De wens ontstond om enerzijds de samenhang in die gezamenlijke geschiedenis meer te benadrukken en anderzijds de uitwisseling te versterken tussen allen die zich ermee bezighouden. Uit die gedachte is Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland ontstaan, bestaande uit mensen die de geschiedenis van Rijnland een warm hart toedragen en kennis van historische zaken hebben. De eerste activiteit van de stichting was het in 2014 realiseren van de website Rijnlandgeschiedenis.nl."

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De Inhoudelijke Agenda 2016-2020 geeft de ambitie weer van de 14 gemeenten van Holland Rijnland op de domeinen Maatschappij, Economie en Leefomgeving. Deze ambitie is concreet gemaakt in een aantal speerpunten. In deze agenda leggen ze de nadruk op de platformfunctie van het samenwerkingsverband, lobbytaken, belangenbehartiging en het signaleren van nieuwe ontwikkelingen en kansen. De rol van Holland Rijnland verschilt per domein. Bij Maatschappij ligt de focus op de platformfunctie, bij Economie is de initiatiefrol belangrijker, terwijl ze bij Leefomgeving concreet uitwerking geven aan het Regionaal Investeringsfonds. De hele agenda is gericht op haalbaarheid. Kortom, ze steken energie in ambities en speerpunten waarop ze daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen en waaraan ze kunnen bijdragen.

De Inhoudelijke Agenda 2016-2020 benoemt de speerpunten die in verschillende coalities en samenwerkingen worden opgepakt. De agenda richt zich op de kracht van de regio en verbindt deze met innovatiekracht (vernieuwing) en netwerkkracht. De agenda is ook een dynamisch document. De huidige opgaven zijn aan verandering onderhevig. Soms moeten ambities worden bijgesteld of gewijzigd. Trends en ontwikkelingen in de maatschappij vragen om flexibiliteit zodat ontwikkelingen hen niet overkomen, maar ze proactief kunnen inspelen op nieuwe situaties.

- LEADER Holland Rijnland is een subsidieprogramma voor plattelandsontwikkeling, speciaal bedoeld voor kleinschalige projecten die van belang zijn voor de regio. Veel waarde wordt gehecht aan samenwerking en het verbeteren van het organisatievermogen van de lokale gemeenschap. De voorkeur gaat uit naar initiatieven van de eigen bevolking. Mensen die zich willen inspannen voor het op peil houden van de kwaliteit van leven in hun eigen woonomgeving of het versterken van de lokale economie hebben vaak goede ideeën. Meestal worden die echter niet uitgevoerd door gebrek aan ondersteuning in de planvorming en financiële bijdragen. Alle bewoners, ondernemers, stichtingen, verenigingen en gemeenten kunnen projecten indienen binnen dit programma. Alleen de stedelijke gebieden van Leiden, Alphen aan den Rijn en Zoetermeer worden er buiten gelaten.

Vertegenwoordigers van agrarische organisaties, maatschappelijke organisaties, gemeenten (via het Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland) en Hoogheemraadschap Rijnland aangevuld met enkele inhoudelijk deskundigen vormen de Lokale Actie Groep (LAG). De LAG bepaalt welke ingediende projecten in aanmerking komen voor begeleiding en subsidie. Basis voor het LEADER programma is de Lokale Ontwikkelingsstrategie (LOS) Holland-Rijnland 2015-2020 'Op weg naar een Healthy Region'. Het hoofdthema van de LOS is de versterking van de relatie tussen stad en platteland. Daarbinnen zijn twee subthema's benoemd: 1) bevordering van de gezondheid van mens en leefomgeving en 2) de transitie naar een circulaire economie.

- De Holland Rijnland-gemeenten hebben in 2009 de Regionale Structuurvisie 2020 (RSV) vastgesteld. De gemeenten hebben hiermee de hoofdlijnen van het ruimtelijk beleid teruggebracht tot zeven kernbeslissingen. De RSV is het gemeenschappelijke toetsingskader van alle regiogemeenten. Op basis hiervan worden voortaan alle ruimtelijke ontwikkelingen in Holland Rijnland tot 2020 getoetst. Deze visie bevat zeven kernbeslissingen die uitgaan van een evenwichtige ontwikkeling van wonen, recreatie, infrastructuur en intensief, meervoudig en duurzaam ruimtegebruik.
De kernbeslissingen zijn:
1. Holland Rijnland is een top woonregio.
2. Leiden vervult een regionale centrumfunctie.
3. Concentratie stedelijke ontwikkeling.
4. Groen blauwe kwaliteit staat centraal.
5. De Bollenstreek en Veenweide en Plassen blijven open.
6. Twee speerpunten voor economische ontwikkeling: Kennis en Greenport.
7. Verbetering van de regionale bereikbaarheid.

De Holland Rijnland-gemeenten willen een aantrekkelijke regio zijn, waar je niet alleen plezierig werkt en woont, maar ook prettig kunt recreëren. Ook moet de regio goed bereikbaar zijn met het openbaar vervoer en de auto. Verder wil de regio zich onderscheiden in de Randstad en bijdragen aan de internationale positionering daarvan. Onder andere door de toegevoegde waarde op het gebied van landschap, wonen en economie. In het bijzonder voor economische sectoren als de Greenport, Bio Sciences en ruimtevaarttechnologie.

- In 2012 heeft Gedeputeerde Staten (GS) het definitieve tracé van de Rijnlandroute bepaald. De voorkeursvariant ‘Zoeken naar Balans’ (ZnB) omvat de oost-westverbinding tussen de A4 en de A44 Katwijk en de nieuwbouwlocatie Valkenburg, BioScience Park, Greenport Duin- en Bollenstreek en ESA/ESTEC. ZnB is volgens GS in vergelijking met het andere onderzochte tracé (Churchill Avenue), het beste naar voren gekomen. Dit op basis van de toetsingscriteria: probleemoplossend vermogen, kosten, risico’s, milieueffecten, de maatschappelijke kosten en baten (MKBA) en de ruimtelijke kwaliteit. Voor nadere informatie zie de pagina Rijnlandroute op de site van de provincie Zuid-Holland.

- Naast vervoer over de weg realiseert de regio, als alternatief voor de RijnGouwelijn, ook een regionaal hoogwaardig netwerk van openbaar vervoer: het HOV-NET Zuid-Holland Noord (waarbij HOV staat voor 'hoogwaardig openbaar vervoer'). Hierbij komt een buscorridor tussen Leiden Centraal en Katwijk / Noordwijk, is er sprake van een frequentietoename van de trein tussen Leiden en Utrecht, een lighttrein tussen Alphen aan den Rijn en Gouda en een breder OV pakket in de hele regio. Onder ‘hoogwaardig’ verstaat men in dit kader hoogfrequent, comfortabel, met actuele reisinformatie aan de halte en in het voertuig, en uniforme uitstraling. Voor nadere informatie zie het het rapport HOV-NET Zuid-Hollland Noord op de site van de provincie Zuid-Holland.

- De regio Holland Rijnland heeft in 2013 besloten om ook in te zetten op biobased economy als belangrijke te ontwikkelen sector.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het boek 'De monumenten van geschiedenis en kunst. Leiden en Westelijk Rijnland' (448 pag., E.H. ter Kuile, 1944) beschrijft de monumentale panden en andere objecten in deze regio, in tekst en deels beeld. Via de link is het boek ook online te lezen.

- "De Rijnlandse Molenstichting is werkzaam in het gebied van Hoogheemraadschap Rijnland. We hebben 46 poldermolens in ons bezit. Al onze molens kunnen malen en de meeste hebben ook de functie van hulpgemaal: als het water te hoog komt helpen onze molens mee om het waterpeil naar de gewenste hoogte te brengen. Onze molens zijn allemaal rijksmonumenten. 16 molens zijn gebouwd rond 1600. Het vraagt veel onderhoud om de molens in goede staat te houden. Bijdragen voor het onderhoud ontvangen we van het Rijk, de Provincie Zuid-Holland en de gemeenten waar onze molens staan. De Rijnlandse Molenstichting heeft geen mensen in dienst. Zowel bestuur als molenaars zijn vrijwilligers, allemaal met veel verstand van zaken. Op die manier kunnen we 95% van de verkregen bijdragen aan het onderhoud van onze molens besteden. En dat doen we al sinds 11 maart 1959."

- Het Hoogheemraadschap van Rijnland heeft vele monumentale objecten in bezit en beheer. Hier vind je tientallen monumentale gemalen e.a. objecten van het Hoogheemraadschap beschreven in tekst en beeld.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Stichting Landschapsfonds Holland Rijnland koestert het landschap in de regio. Eeuwenoud cultuurlandschap met unieke natuurwaarden verdient aandacht en behoud. De stichting vindt het ook belangrijk dat mensen graag en met plezier in Holland Rijnland wonen, werken en recreëren. Dat er sprake is van een hoge kwaliteit van leven. Een mooi, uitnodigend landschap is hierbij essentieel. Het Landschapsfonds steunt daarom projecten waarmee het landschap in de regio waardevol en aantrekkelijk blijft. Voorbeelden van projecten zijn het beheer van bloemrijke akkerranden, ecologische oevers of boerenlandpaden.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Holland Rijnland (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Bestuurlijk: - Officiële site van het samenwerkingsverband Holland Rijnland.

- De Gemeenschappelijke Regeling Holland Rijnland is, na voorbereidingen sinds 2002, formeel ontstaan per 1 oktober 2004. De gemeenten werken samen om de kwaliteit van wonen, werken, leren en leven van inwoners, ondernemers en instellingen te verbeteren. In de domeinen maatschappij, economie en leefomgeving faciliteert de regio regionale samenwerking. Daarnaast voert zij taken uit op het gebied van leerplicht, jeugdhulp, woonruimteverdeling en doelgroepenvervoer. Door gezamenlijk op te treden, vergroten zij de slagkracht en de impact van projecten. Denk hierbij aan uitdagingen die te complex zijn voor individuele gemeenten, die de gemeentegrenzen overschrijden of waarbij samenwerking tot meer efficiëntie leidt. Verder lobbyen zij bij de provincie, het rijk en externe partijen om de ambities van de samenwerkende gemeenten te realiseren.

- Wonen: - Op de site Huren in Holland Rijnland vind je het woningaanbod van 17 aangesloten woningcorporaties in deze regio.

- Zorg: - "Sinds 2015 zijn gemeenten zowel inhoudelijk als financieel verantwoordelijk voor het gehele jeugdhulp-stelsel. 13 gemeenten in Holland Rijnland (Voorschoten werkt samen met de regio Haaglanden) hebben de handen ineen geslagen om de nieuwe taken anders én beter uit te voeren. Het idee is om een aanbod van integrale hulp mogelijk te maken, waarbij jeugdigen en ouders de regie hebben over hun eigen hulpplan. Uitgangspunt in de visie ‘Hart voor de Jeugd’ is dat iedereen een rol heeft in het opgroeien van onze jeugd. Het uiteindelijke doel is dat de jeugd in onze regio gezond en veilig opgroeit. In het jeugdhulpmodel is dit vertaald in hulp en ondersteuning die zo veel mogelijk is ingebed in het dagelijks leven van de kinderen. Dichtbij, integraal en met hulp op maat, zonder onnodige bureaucratie. Er is daarbij niet alleen sprake van een transitie, maar ook van een inhoudelijke en organisatorische verandering van de jeugdhulp. Het vraagt van de gemeenten en instellingen een grote inspanning om dat veranderingsproces vorm te geven.

De TWO Jeugdhulp Holland Rijnland heeft de volgende missie: Het, namens de deelnemende gemeenten, realiseren van een adequaat aanbod van goede, passende en tijdige (specialistische) hulp aan jeugdigen en gezinnen. TWO Jeugdhulp staat voor Tijdelijke Werkorganisatie Opdrachtgeverschap Jeugdhulp. Tijdelijk, omdat de uitvoering van de taken in principe voor enkele jaren is. Het gezamenlijk opdrachtgeverschap betreft het proces van en rondom de contractering van jeugdhulp, waarbij permanente verbetering van het opdrachtgeverschap van de samenwerkende gemeenten en de transformatie centraal staan. Het gezamenlijk opdrachtgeverschap heeft als basis dat de administratie wordt beperkt tot hoogst noodzakelijk en dat er wordt samengewerkt in een vorm van partnerschap met de jeugdhulp-aanbieders. Binnen het regionaal domein Maatschappij nemen gemeenten samen initiatieven en werken die uit. De organisatie Holland Rijnland levert daarbij afwisselend lichte (platformfunctie) en zwaardere ondersteuning (bijdrage aan de ontwikkeling van regionaal jeugdbeleid en ambtelijke en bestuurlijke afstemming en coördinatie)."

- Waterbeheer: - Het Hoogheemraadschap van Rijnland wordt voor het eerst in de archieven vermeld in 1255 en is daarmee het oudste officiële waterschap van Nederland. Oorspronkelijk had bijna iedere polder zijn eigen waterschap. Na reeksen fusies in de loop der eeuwen, is sinds 2005 het Hoogheemraadschap nog de enige instantie in de regio Holland Rijnland die verantwoordelijk is voor het waterbeheer. Zie verder Geschiedenis van het Hoogheemraadschap van Rijnland.

"Water is overal. Als Hoogheemraadschap van Rijnland werken we iedere dag aan droge voeten en voldoende zoet en schoon water in Holland Rijnland. Wat we doen: We bouwen dijken, regelen het waterpeil, baggeren watergangen en zuiveren het water voor stad en platteland. We bieden bescherming tegen de zee en overstromingen, en zorgen voor schoon water in plassen, sloten, grachten en rivieren. Een continue proces van investeren, vernieuwen, afstemmen en beheren. Veiligheid. Met sterke duinen, dijken en kades beschermen we het laagliggende land tegen overstromingen. Schoon water. Een goede waterkwaliteit is belangrijk voor mens, plant en dier. We zuiveren het afvalwater en zorgen daarnaast voor nog schoner water in plassen, sloten, grachten en rivieren. Voldoende water. De (grond)waterstand mag niet te hoog zijn én niet te laag. Wij zorgen voor het juiste evenwicht."

- "Het bestuur van het Hoogheemraadschap heeft in februari 2021 besloten een tijdelijke subsidieregeling in het leven te roepen, genaamd Groenblauw Buurtidee. Hoogheemraad Ineke van Steensel: “Steeds meer mensen weten ons te vinden met ideeën hoe zij de woonomgeving meer waterbewust en toekomstbestendig kunnen maken. En initiatieven op dit vlak willen wij graag bevorderen.” Het hoogheemraadschap gaat met deze subsidieregeling de initiatieven ondersteunen van actieve inwoners, scholen, belangengroepen en bedrijven die hun leefomgeving in Holland Rijnland mooier, groener en duurzamer willen maken. Maatschappelijke opgaven. Klimaatverandering vraagt om een nieuwe manier van watermanagement, dat weten de waterschappen als geen ander. Zij kunnen de effecten van een stijgende zeespiegel, extreme regen en droogte niet meer alleen aan. Het antwoord ligt in een andere manier van werken, en ook in onderlinge samenwerking. Overheden, bedrijven, wetenschappers, inwoners dragen allemaal bij aan maatschappelijke opgaven als klimaatadaptatie, waterbewustwording en energietransitie.

Groenblauw schoolplein. In het gebied van het hoogheemraadschap zijn al diverse groenblauwe initiatieven gerealiseerd zoals de aanleg van groenblauwe schoolpleinen, parken en watertuinen. Dit gebeurt met financiële steun of materiële inzet van het hoogheemraadschap. En goed voorbeeld doet goed volgen. Aanvraagprocedure. Wie een goed idee heeft voor de buurt, kan dit nu jaarlijks vóór 1 mei bij het hoogheemraadschap indienen. Rijnland verzamelt hierop alle aanvragen en beoordeelt deze op een tiental criteria die aangegeven zijn op het hiervoor bestemde aanvraagformulier. De totaalscore bepaalt uiteindelijk de rangorde binnen alle aanvragen. Op basis van die rangorde wordt het jaarlijkse subsidiebedrag verdeeld. Aanvragers krijgen vóór 1 juli bericht of hun initiatief in aanmerking komt voor een bijdrage." (bron: Hoogheemraadschap, februari 2021)

- Duurzaamheid: - "Holland Rijnland wil in 2050 een energieneutrale regio zijn. Daarmee geeft de regio invulling aan nationale en internationale doelstellingen op het gebied van klimaat en energie. In 2050 moet het energieverbruik binnen de regio volledig worden gedekt door energie uit duurzame energiebronnen of restbronnen. Daarvan komt minstens 80% uit onze eigen regio. De resterende 20% vullen we in door bijvoorbeeld restwarmte of geothermie uit de nabijheid van onze regio. Ook zetten we in op 30% energiebesparing ten opzichte van ons huidige energiegebruik. Hiermee stoot de regio in 2050 nauwelijks nog CO2 uit voor de energievoorziening.

Onze eerste stap was het in beeld brengen van het huidige energieverbruik, de mogelijkheden voor energiebesparing en de gebiedsspecifieke kansen voor duurzame energieopwekking. In navolging van de omgevingsvisie ‘Hart van Holland’, kreeg bureau Posad de opdracht om dit onderzoek uit te breiden en op te schalen. Hiermee leggen we de basis voor een integrale duurzame energiestrategie voor de hele regio. Het rapport van Posad gaat uit van het grondgebied van de Holland Rijnland-gemeenten. Uit het onderzoek blijkt dat wanneer we de maximale potentie voor de opwekking van duurzame energie inzetten én maximaal besparen de regio bijna energieneutraal kan worden. Het rapport toont daarmee de urgentie van de energietransitie aan en geeft op hoofdlijnen invulling aan de opgave en potenties van duurzame oplossingen. De kaarten in het rapport geven een indicatie van de impact van de energietransitie op ons landschap in 2050. Aan alle betrokkenen nu de uitdaging om deze opgave uit te werken tot passende oplossingen, waarbij zeker ook buiten de grenzen van de regio wordt gekeken.

De ambitie voor 2050 is de stip aan de horizon. Dan willen we energieneutraal zijn. Maar om de ambitie te vertalen in concrete acties, stellen we voor 2025 tussentijdse doelen vast hoever we willen zijn met besparing en duurzame energieopwekking. Die doelen vind je in het Energieakkoord Holland Rijnland 2017-2025."

Reactie toevoegen