Hoeksche Waard

Gemeente en streek
Hoeksche Waard
Hoeksche Waard
Zuid-Holland

hoeksche_waard_logo_beeldmerk.jpg

Met dit logo/beeldmerk treden organisaties in de Hoeksche Waard naar buiten, als symbool voor het landschappelijk, toeristisch en recreatief aantrekkelijke Nationale Landschap Hoeksche Waard.

Met dit logo/beeldmerk treden organisaties in de Hoeksche Waard naar buiten, als symbool voor het landschappelijk, toeristisch en recreatief aantrekkelijke Nationale Landschap Hoeksche Waard.

hoeksche_waard_kaart_ivm_herindeling_kopie.jpg

Omdat de gemeenten er zelf niet uitkwamen na jarenlang overleg, heeft de provincie besloten dat er per 2019 één gemeente Hoeksche Waard komt. In rood de oude gemeentegrenzen, in zwart de grens van de nieuwe gemeente. (© www.zuid-holland.nl)

Omdat de gemeenten er zelf niet uitkwamen na jarenlang overleg, heeft de provincie besloten dat er per 2019 één gemeente Hoeksche Waard komt. In rood de oude gemeentegrenzen, in zwart de grens van de nieuwe gemeente. (© www.zuid-holland.nl)

hoeksche_waard_kaart_anno_1917_kopie.jpg

Kaart van de Hoeksche Waard anno 1917

Kaart van de Hoeksche Waard anno 1917

Hoeksche Waard

Terug naar boven

Status

- De Hoeksche Waard is een streek en is sinds 2019 tevens gemeente in de provincie Zuid-Holland. Het is een van de Zuid-Hollandse Eilanden.

- De gemeente Hoeksche Waard is in 2019 ontstaan uit samenvoeging van de gemeenten Binnenmaas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland en Strijen.

- De gemeente Hoeksche Waard omvat de dorpen Goidschalxoord, Goudswaard, 's-Gravendeel, Heinenoord, Klaaswaal, Maasdam, Mijnsheerenland, Mookhoek, Nieuw-Beijerland, Numansdorp, Oud-Beijerland, Piershil, Puttershoek, Strijen, Strijensas, Westmaas en Zuid-Beijerland en de buurtschappen Blaaksedijk, Bommelskous, Cillaarshoek, De Klem, De Wacht, Greup, Hitsertsekade, Keizersdijk, Kuipersveer, Maasdijk, Middelsluis, Nieuwendijk, Oosthoek, Oudendijk (bij Goudswaard), Oudendijk (bij Strijen), Oudesluis, Reedijk, Schenkeldijk (bij Mookhoek), Schenkeldijk (bij Zuid-Beijerland), Schuring, Sint Anthoniepolder, Steenplaats, Vuurbaken, Westdijk, Zinkweg, Zuidzijde, Zwanegat en Zwartsluisje en het eiland en de buurtschap Tiengemeten. Dat zijn 17 dorpen, 28 buurtschappen en 1 eiland in totaal.

- In 2013 is het rapport Evaluatie Regionale Samenwerking Hoeksche Waard verschenen. Het rapport concludeert dat er voor de toekomst drie mogelijkheden zijn: herindeling, ambtelijke fusie of doorontwikkeling van de regionale samenwerking vergelijkbaar met het Drechtstedenmodel. - Na jarenlange voorbereidingen zou in juli 2016 een knoop worden doorgehakt over de bestuurlijke toekomst van de streek (dat wil zeggen: herindelen of samenwerken van de vijf gemeenten). Omdat de gemeenten zelf niet tot een eensluidende visie konden komen, heeft de provincie in juli 2016 conform de afspraken 'de regie overgenomen' en besloten dat de vijf gemeenten in 2019 gaan fuseren tot één gemeente. De Provincie had aanvankelijk als ingangsjaar 2020 voorgesteld, om zo de betrokkenen meer tijd te geven naar de overgang toe te werken en eraan te wekken. De betrokken instanties hebben echter aangegeven dat áls de herindeling er komt, deze ook het beste zo snel als mogelijk kan worden doorgevoerd. Vandaar dat het toch 2019 is geworden.

"Iedereen is van mening dat niets doen geen optie is, de Hoeksche Waard een en ondeelbaar is en er meer besluiten voor het eiland als geheel moeten worden genomen. Gedeputeerde Staten hebben op 5 juli 2016 de knoop doorgehakt en zijn op inhoudelijke gronden tot de conclusie gekomen dat herindeling het beste is voor de streek en haar inwoners. Er komt dan een toekomstbestendige, bestuurskrachtige en slagvaardige gemeente die toegerust is op de huidige en toekomstige opgaven en problemen. Inwoners, instellingen en bedrijven kunnen dan beter bediend worden en de nieuwe gemeente zal beter in staat zijn om de afstand met de inwoners te verkleinen. De herindeling is bovendien financieel aantrekkelijk.

Het voorgestelde alternatief van versterkte samenwerking biedt onvoldoende oplossing voor de huidige en toekomstige opgaven en problemen. Beseft wordt dat herindeling niet ieders voorkeur geniet, maar er dient ook een keer een einde te komen aan de al jaren slepende discussie. De energie die nu nog hieraan verloren gaat kan beter ingezet worden voor de inhoudelijke kansen en opgaven voor de streek", aldus de provincie in de toelichting op haar besluit. Zie ook het verslag Zienswijzen Herindelingsontwerp (die meegewogen zijn bij het opstellen van het uiteindelijke Herindelingsadvies). De werkgroep Pro Hoeksche Waard, een informele groep van inwoners, streefde al sinds 2003 naar één gemeente in deze streek. Onder de link vind je hun argumenten daarvoor. Medio 2018 is deze werkgroep opgeheven wegens het bereiken van haar doel.

- "Dit zijn de voordelen van een gemeente Hoeksche Waard: Belangrijke vraagstukken spelen zich vaak af op het niveau van het hele eiland. Bijvoorbeeld over waar je op het eiland woningen bouwt, bedrijventerreinen aanlegt, windmolens plaatst of nieuwe wegen aanlegt. Dan is het handiger de besluiten daarover ook op eilandniveau te nemen. In een grotere gemeente werken meer mensen. Daarmee kun je meer specialistische kennis in huis halen om problemen op te lossen, nieuwe ideeën te bedenken en ook uit te voeren. Daar hebben zowel inwoners, instellingen als bedrijven voordeel bij. Als grotere gemeente telt je stem zwaarder. Je bent een gelijkwaardiger gesprekspartner en kunt bijvoorbeeld aanschuiven bij belangrijke regionale overleggen. Daardoor kunnen belangen en wensen van de streek beter vertegenwoordigd worden." Aldus de nieuwe gemeente op haar site.

- Het is op zich begrijpelijk, vanuit de emotie, dat er ook altijd weerstand is tegen herindelingen, vaak gevoed door gevoelens over vermeend verdwijnen van de lokale eigenheid en vermeende bedreigingen van voorzieningen. Jammer is dat mensen zich daarbij nogal eens laten misleiden door niet-kloppende informatie en suggestieve berichten, en daardoor in feite op het verkeerde been worden gezet, en daardoor ook tot verkeerde conclusies komen. Dit als nuance van de redactie van Plaatsengids.nl op bijvoorbeeld referenda over dit onderwerp, die, waar ook in het land, vaak een meerderheid van de inwoners tegen herindeling laten zien. Maar wij vermoeden dat men vaak tot zo'n stem komt door onvoldoende of verkeerde informatie. En dat daarom (zulke) referenda ook eigenlijk geen goede methode zijn. Zo stelde PvdA-kandidaat-raadslid (en schrijver van zes boeken over de streek) Jan Robbemond: "Mensen voelen zich eerst buurtschapper, dan Strijenaar en ten slotte Hoeksche Waarder. Die eigenheid zal altijd blijven, ook na de herindeling. Je ziet het toch ook in Europa? De regionale culturen worden er alleen maar sterker. Ik denk dat veel verzet tegen de herindeling voortkomt uit onwetendheid, gevoed door nepnieuws dat het dorps- en verenigingsleven eraan gaat. Je hoort dat bijvoorbeeld in CDA-kringen in Binnenmaas. Nou, verenigingen verdwijnen niet door een herindeling, maar louter en alleen door gebrek aan vrijwilligers. Zo zijn we hier al een paar Oranjeverenigingen kwijtgeraakt."

Schaalvergroting is nodig, simpelweg omdat de nieuwe tijd er om vraagt, stelt Robbemond: "Als je ziet hoeveel bedrijventerreinen hier zijn. Gemeenten verdienen eraan, maar het landschap verrommelt. Centrale sturing kan dat tegengaan. En veel eilandbewoners hebben een hekel aan Oud-Beijerland omdat dat de grootste kern is en straks "de baas" zou worden. Onzin. Herindeling is hard nodig, omdat de samenwerking tussen de vijf gemeenten een crime is. 54 van de 83 eilandse raadsleden zijn vóór - dat zegt toch wel wat -, evenals alle instituties: de LTO, de ondernemers, de zorg, en ga zo maar door. Staan de instituties en de burgers daarmee tegenover elkaar? Dat lijkt me de verkeerde vraag. De instituties vertegenwoordigen de bevolking, en bovendien is al vanaf eind jaren zestig duidelijk dat in deze sociaal-geografische eenheid herindeling noodzakelijk is."

En VVD-fractievoorzitter Arnold de Man stelt: "Straks met één gemeenteraad voor het hele eiland kunnen we bedrijven direct de beste locatie aanbieden, omdat de concurrentie tussen gemeenten weg is. En dan mag meteen de A4-Zuid worden doorgetrokken om het verkeersinfarct hier te bestrijden. We zijn straks ook veel beter in staat om regie te voeren over de woningbouw. Er wordt nu simpelweg te weinig gebouwd, waardoor jongeren in groten getale het eiland verlaten. Binnen vijf tot zeven jaar gaan vierduizend Hoeksche Waarders met pensioen. Jonge werknemers zijn hard nodig." Weliswaar niet meer voor de suikerfabriek in Puttershoek, destijds de grootste werkgever, die in 2004 haar deuren sloot, maar wel voor de schone (dienstverlenende) industrie op het eiland, zoals de verpakkingsindustrie, IT-ondernemingen, Koni (bekend van de schokdempers), zorgbedrijf Mediq Medeco, de Technische Unie en Struik en Hamerslag (jachtinterieurs). Ander groot voordeel van de herindeling, stelt De Man, is dat een grotere gemeente makkelijker in eigen huis professionaliteit kan kweken: "In mijn woonplaats Strijen tekenden projectontwikkelaars soms zelf de bestemmingsplannen, die daarna uiteraard wel door de raad moesten worden goedgekeurd. Straks kunnen we waarschijnlijk meer zelf." (bron en voor nadere informatie zie: NRC, 15-11-2018)

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Hoeksche Waard.

Terug naar boven

Naam

Spelling
De streek wordt soms ook gespeld als Hoekse Waard, maar de weliswaar verouderde spelling Hoeksche Waard is toch nog de gangbaarste. Die spelling is ook gehanteerd voor de naam van de nieuwe gemeente.

Gemeentenaam
Het geniet de voorkeur dat fuserende gemeenten in het Herindelingsadvies (aan de minister) gezamenlijk met een advies komen voor de nieuwe gemeentenaam. De drie gemeenten die tegen de herindeling waren, weigerden ook mee te werken aan een advies over de nieuwe gemeentenaam. De wet bepaalt dat als gemeenten het onderling niet eens worden en daarom in het Herindelingsadvies niet tot een advies over de naam komen, de voorlopige naam standaard de naam van de grootste fusiepartner wordt. In dit geval zou dat Binnenmaas zijn. Gedeputeerde Staten hebben echter aan Provinciale Staten (die het Herindelingsadvies vaststellen) voorgesteld om daarin als voorgestelde naam van de nieuwe gemeente de naam Hoeksche Waard op te nemen, omdat dat voor de hand ligt omdat het grondgebied als eiland en streek al sinds jaar en dag zo heet en bovendien een 'sterk merk' is. Provinciale Staten hebben dat advies overgenomen.

Naamsverklaring
De naam Hoeksche Waard is afgeleid van de ambachtsheerlijkheid Hoecke, het tegenwoordige Puttershoek.

Terug naar boven

Ligging

In het W grenzen de streek en gemeente Hoeksche Waard* aan het eiland en de streek Voorne-Putten, in het Z via het Hollands Diep aan het schiereiland en de gemeente Goeree-Overflakkee en aan Noord-Brabant (gemeente Moerdijk), in het O aan de gemeente en stad Dordrecht en in het N via de Oude Maas aan de gemeente Albrandswaard en de dorpen en gemeenten Barendrecht en Zwijndrecht.
* Het grondgebied van de gemeente is gelijk aan dat van de streek. Dat is bij gemeenten die de naam van een streek hebben niet altijd het geval, vandaar dat wij dat hier expliciet vermelden.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Bij haar oprichting per 1-1-2019 is de gemeente Hoeksche Waard als volgt samengesteld:
van de gemeente Binnenmaas: circa 12.000 huizen met circa 29.000 inwoners op een oppervlakte van circa 76 km2;
van de gemeente Cromstrijen: circa 5.000 huizen met circa 13.000 inwoners op een oppervlakte van circa 70 km2;
van de gemeente Korendijk: circa 4.000 huizen met circa 11.000 inwoners op een oppervlakte van circa 100 km2;
van de gemeente Oud-Beijerland: circa 10.000 huizen met circa 24.000 inwoners op een oppervlakte van circa 20 km2 en
van de gemeente Strijen: circa 3.500 huizen met circa 9.000 inwoners op een oppervlakte van circa 58 km2.
In totaal dus circa 35.000 huizen met circa 86.000 inwoners op een oppervlakte van circa 324 km2, oftewel 32.400 ha.

Terug naar boven

Geschiedenis

De huidige Hoeksche Waard is ontstaan na 1421, toen de Sint-Elisabethsvloed het gebied overstroomde en de waterlopen in het deltagebied drastisch veranderde. Daarvóór hoorde het oostelijk deel bij de Groote of Hollandsche Waard, en het westelijk deel bij het voormalige eiland Putten. Na deze overstroming waren alleen de Polders Munnikenland en Sint Anthoniepolder en enkele dijken nog over. In de Sint Anthoniepolder staat nog een kerkje dat tussen 1300 en 1400 is gebouwd. De bedijking van de waard vond in hoofdzaak plaats tussen 1538 en 1653.

De waard bestaat uit circa 60 polders. Er is een vijftal ringpolders: de Sint Anthoniepolder (1357), de Munnikenpolder (1411), de Heinenoordse Polder (1437), de Polder Oud Korendijk (1439), en de Polder Oud-Piershil (1524). Alle andere polders zijn op deze oude polders 'aangehaakt'. De Eendrachtspolder uit 1653 is de laatste grote polder die is bedijkt. In de eeuwen daarna zijn alleen nog smalle stroken land bedijkt, voornamelijk langs het Haringvliet en het Hollands Diep. Bijna alle dijken van de Hoeksche Waard zijn nog in het landschap aanwezig.

Voor nadere informatie over de geschiedenis van deze streek kun je terecht bij de volgende instantie en sites:

- Twee kapitale naast elkaar gelegen rijksmonumenten vormen het sfeervolle historische complex van Museum Hoeksche Waard in Heinenoord. De herenboerderij Oost-Leeuwenstein en het statige Hof van Assendelft zijn de afgelopen jaren gerenoveerd en opnieuw ingericht. In het museum ontmoet je de ambachtsvrouwe, herenboer, dorpsdokter, vakman, winkelierster, landarbeider en het schoolkind. Duidelijk wordt de ongelijkheid, die vroeger als vanzelfsprekend bestond tussen heren en arbeiders en tussen mannen en vrouwen. Je ziet hoe men vroeger leefde en werkte. Van de rijke herenboer tot de arme landarbeider, allemaal hebben ze de streek gevormd tot wat ze nu is.

De monumentale herenboerderij Oost-Leeuwenstein stamt uit de 17e eeuw, het bijbehorende unieke zomerhuis uit de 18e eeuw. De grote schuur is ruim 150 jaar geleden verbouwd tot het huidige ‘middenlangsdeeltype’ dat kenmerkend is voor de Hoeksche Waard. Hier woonden boeren met veel land en veel oogst, waarvoor ze grote schuren nodig hadden. De familie Leeuwenburgh heeft hier generaties lang gewoond en geboerd. In het prachtige 18e-eeuwse ambachtsherenhuis 't Hof van Assendelft stap je in een andere wereld, die van de welgestelde klasse. Beneden zijn stijlkamers ingericht met objecten uit de vaste collectie. Een historische keuken, kelder, opkamer met bedstede en een statige salon, dompelen je onder in de 19e eeuw. Bijzonder is het bijna 200 jaar oude panoramabehang in de salon.

Op de bovenverdieping tref je ambachtsvrouwe Sara Louisa du Faget van Assendelft en ontdek je hoe de streek door de eeuwen heen is gemaakt. Wist je dat de Hoeksche Waard met mensen- en paardenkracht is gemaakt, land dat gewonnen is op de zee? Meer dan 60 inpolderingen zijn sinds de 15e eeuw nodig geweest om de streek zijn huidige vorm te geven. De expositie in ’t Hof van Assendelft vertelt over de invloed die de elite van ambachtsheren en polderbestuurders heeft gehad op de ontstaansgeschiedenis van de streek. Het museum is ook van genealogische betekenis: als je voorouders uit deze streek komen, dan kun je in het museum dankzij het werk van vele vrijwilligers ook je stamboom uitzoeken en/of uitbreiden.

- Landschapsgeschiedenis van de Hoeksche Waard door dr. K.A.H.W. Leenders.

- De Hoeksche Waard in de Tweede Wereldoorlog.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Gemeenten hebben standaard vaak één opheffingsnorm voor basisscholen. D.w.z. als een school op enig moment minder leerlingen krijgt dan dat aantal, dat dan de school wordt gesloten omdat hij te klein wordt. Als er in een gemeente sprake is van een of meer grote, dichtbevolkte kernen en een of meer kleinere dorpen, wordt die opheffingsnorm vaak gesplitst. Het is immers logisch dat voor kleinere dorpen, die doorgaans maar één school hebben, een lagere norm geldt dan voor grotere kernen, waar een school die te klein wordt kan fuseren met een andere school in dezelfde kern. Een hoge norm zou daarom onrechtvaardig zijn voor kleine kernen, maar een lage zou dat ook zijn voor grote kernen. Daarom heeft ook de in 2019 opgerichte gemeente Hoeksche Waard de opheffingsnorm voor basisscholen gesplitst in een hogere norm voor de grote kern Oud-Beijerland en een lagere norm voor de overige dorpen in de gemeente.

- In 2017 is de Regionale Woonvisie Hoeksche Waard 2030 vastgesteld. De komende jaren is er sprake van een toenemende vergrijzing van de bevolking. Op middellange termijn betekent dit dat het aantal huishoudens eerst nog toeneemt als gevolg van de gezinsverdunning die gepaard gaat met de vergrijzing. Om te kunnen voorzien in deze volkshuisvestingsopgave moeten tot 2025 in de regio nog circa 3.000 woningen gebouwd worden. Dit is echter niet voldoende om een vitale regio te kunnen blijven. Op langere termijn (vanaf 2030) neemt het aantal inwoners en huishoudens langzaam maar zeker af omdat er onvoldoende geboorten zijn om de demografische opbouw in balans te houden.

Naast deze absolute daling van het aantal huishoudens is er ook sprake van een relatieve daling van het aantal huishoudens onder de 55 jaar; de vergrijzing gaat gepaard met ontgroening. Deze groep vormt voor een belangrijk deel het draagvlak voor onderwijsvoorzieningen, vormt ook een groot deel van de beroepsbevolking, en is daarmee een belangrijke drager van de vitaliteit van de regio. Om toekomstige krimp tegen te gaan en het draagvlak voor voorzieningen te bewaken, is instroom van jonge huishoudens noodzakelijk. De laatste jaren is die instroom al spontaan op gang gekomen, maar er werd nog geen rekening mee gehouden in de woningbouwprogrammering. Om deze instroom goed te kunnen faciliteren en verder aan te jagen is een extra inspanning op het gebied van woningbouw nodig. Makelaars bevestigen dat de belangstelling voor de Hoeksche Waard gestaag groeit. Het gaat met name om consumenten uit de regio’s Rotterdam en Drechtsteden die bewust kiezen voor een betaalbaar, groen en landelijk woonmilieu in de nabijheid van de Randstad.

Naast de hoeveelheid woningen is ook de kwaliteit van de woningvoorraad en de aantrekkelijkheid van het woonmilieu van invloed op de vitaliteit van de Hoeksche Waard. Een toekomstbestendige woningvoorraad is bij voorkeur energieneutraal, geschikt voor jonge én oudere bewoners, goed bereikbaar per auto en ov, en van een hoge ruimtelijke kwaliteit. Op deze vier kwalitatieve thema’s wordt met deze woonvisie nog steviger ingezet dan in het verleden. Deze kwaliteitsslag richt zich zowel op de bestaande voorraad als op de eisen die gesteld worden aan nieuw te bouwen woningen.

Uiteraard vormen wonen, woningbouw en woonmilieu maar een deel van het antwoord op het vitaliteitsvraagstuk van de Hoeksche Waard. Werkgelegenheid, bereikbaarheid en voorzieningen zijn minstens zo belangrijk voor de vitaliteit; het gaat om een complex systeem waarin de zwakste schakel bepalend is voor het tempo van ontwikkeling. In de woonvisie wordt wonen daarom in het bredere perspectief van een integrale gebiedsaanpak geplaatst. De verhoogde ambitie in kwantiteit en kwaliteit vraagt om een ander soort woningbouwprogramma. Een programma dat de lat in kwalitatieve zin hoog legt, flexibel is in kwantiteit zodat ingespeeld kan worden op de ontwikkeling van de instroom, en waarin afwegingen op regionale schaal worden gemaakt met respect en begrip voor lokale wensen en ambities.

- Vandaag de dag is het regionale Bedrijvenpark Hoeksche Waard in ontwikkeling, gelegen bij de buurtschap Blaaksedijk, NW van Puttershoek. In opdracht van de vijf voormalige Hoeksche Waardse gemeenten wordt in de noordrand van de streek de komende jaren gewerkt aan een duurzaam en onderscheidend bedrijvenpark voor de regio. Het bedrijvenpark wordt ingepast in het Nationale Landschap en krijgt een duurzaam karakter. Dit wordt onder andere zichtbaar in de energievoorziening, het materiaalgebruik en de landschappelijke inpassing. Dit bedrijvenpark moet overigens niet worden verward met het bovenregionale Bedrijvenpark Hoeksche Waard (als havengerelateerd terrein voor de Stadsregio Rotterdam) dat in 2010 is afgeblazen. Als alternatief gaat een bovenregionaal bedrijventerrein gerealiseerd worden in de polder Nieuw Reijerwaard, W van Ridderkerk, Z van Bolnes.

- Waterschap Hollandse Delta heeft van 2015 t/m 2017 de dijken in Hoeksche Waard Zuid versterkt, zodat ze er de komende vijftig jaar weer tegen kunnen. Het betreft delen van de Sassendijk, Buitendijk, Hogezandsedijk, Westersedijk en Buitendijk, met een totale lengte van ruim 11 kilometer. De versterking is, afhankelijk van de locatie, op verschillende manieren uitgevoerd: het aanleggen van een steunberm aan de binnenzijde van de dijk; het aanbrengen van stabiliteitsschermen (damwanden); het aanbrengen van erosieschermen (damwanden) bij woningen; het buitenwaarts verplaatsen van de dijk; het vervangen van de kleilaag van de dijk; het aanbrengen van steenbekleding aan de buitenzijde van de dijk. Om de versterking mogelijk te maken zijn tevens diverse bomen gerooid (en vervangen), sloten verplaatst en kabels en leidingen verlegd. Tevens zijn wegen en fietspaden waar nodig vervangen. Het gemaal Hoogezandse Polder is afgebroken. Gerelateerd aan de dijkversterking is tevens een aantal gekoppelde projecten opgepakt. Het gaat om de volgende projecten: de effluentleiding Rioolwaterzuiveringsinstallatie Numansdorp; Schutsluis Strijensas; de hevel Hoogezand; de persleiding van Gemaal Volharding.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Kerken in de Hoeksche Waard.

- De doelstelling van Stichting Molens Hoeksche Waard (SMHW) is - net als die van haar rechtsvoorganger Stichting Molens Binnenmaas (SMB)* - het bevorderen van de instandhouding van de windmolens in deze streek. Dat wordt onder meer bereikt door: het bedrijfsklaar maken, onderhouden en exploiteren van de molens; het beheer van de molens; het verzamelen van historische gegevens over deze objecten; het stimuleren van de belangstelling voor de molens; het aanstellen en begeleiden van de vrijwillige molenaars; de coördinatie van alle molenactiviteiten en de beleidsvoering daarvan en het in eigendom verkrijgen van alle binnen het grondgebied gelegen molens. Deze zaken zijn voor het bestuur van SMHW de basis voor het te voeren beleid. Het (laten) verrichten van onderhoud binnen de beschikbare middelen aan alle molens heeft de hoogste prioriteit.
* De naamsverandering is een gevolg van de overname van de twee molens van de gemeente Korendijk door Stichting Molens Binnenmaas (SMB), die in september 2018 haar beslag kreeg. Hierdoor is SMB eigenaar geworden van alle tien de molens in deze streek die in het bezit zijn van de overheid. Daarom is de naam in november 2018 veranderd in de huidige naam.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- De Omloop Hoeksche Waard (wielrennen, op een zaterdag eind mei, in 2020 voor de 40e keer) is naar eigen zeggen een van de mooiste polderwedstrijden van Nederland, die elke voormalige gemeente van dit eiland aandoet. De wedstrijd voor Amateurs is doorgaans volgeboekt, met circa 180 renners. De KNWU Clubcompetitie telt circa 25 ploegen met in totaal circa 150 renners.

- Smulfietsen (op een zondag eind juni, in 2019 voor de 2e keer) is een fietstoertocht door de streek, waarbij Rotary Hoeksche Waard het nuttige (geld inzamelen voor het goede doel) met het aangename (smullen van lokale lekkernijen en genieten van het prachtige Hoeksche Waardse landschap op de fiets) combineert. Inschrijfkosten zijn bij voorinschrijving 20 euro per persoon, daarna 30 euro. Er is een mooie route uitgezet van ongeveer 33 kilometer die je met elk soort fiets* mag rijden. Onderweg doe je meerdere 'Smul-punten' aan, waar je getrakteerd wordt op lokale heerlijkheden. In 2018 was dit onder meer een versgebakken stroopwafel met een kop koffie of thee, overheerlijke Hoekschewaardse Yoghurt met aardbeien, biologisch fruit, schapenkaas, kersenwijn, Boerderijchips, ambachtelijk gerookte gans en tot slot een Hoekschewaards ijsje naar Italiaans recept. Op het eindpunt kun je tegen betaling nagenieten van diverse versnaperingen. Bij technische problemen onderweg kun je opgepikt worden door de bezemwagen (verzorgd door Stichting De Overbrugging, die voor edities 2018 en 2019 het goede doel van de fietstocht was/is). Indien je écht niet zelf je fiets kunt vervoeren naar de startplaats kun je je fiets voor 5 euro per fiets laten ophalen en weer thuis laten brengen. Dit kan alleen bij voorinschrijving en geldt alleen binnen de streek.
* Er zijn geen onderweg geen mogelijkheden voor het opladen van elektrische fietsen. Zorg dus dat je vertrekt met een volledig geladen accu.

- Tijdens de Molendag Hoeksche Waard (3e zaterdag van oktober, in 2019 voor de 8e keer) zetten de molenaars en vrijwilligers de deuren open en kun je kennismaken met het ambacht van molenaar en de verschillende soorten molens die de streek nog rijk is. Waar mogelijk wordt ook gemalen. Bezoekers kunnen op elke molen een stempel sparen. Bij vijf of meer stempels krijg je een pannenkoek bij Restaurant Peter Pan in Mijnsheerenland. Daarnaast biedt een aantal horecagelegenheden op vertoon van je stempelkaart met een aantrekkelijke korting een kopje koffie of thee aan. De deelnemende molens en horeca staan vermeld op de stempelkaart. Overigens zijn de molens van deze streek ook geopend op Nationale Molendag (op een zaterdag in mei), met jaarlijks een ander thema.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Tegenwoordig kun je mooi 'eilandhoppen' rondom het Haringvliet met de Deltapontjes. In totaal varen er 10 bootjes in dit gebied: 9 veerpontjes en de Waterbus. De Waterbus vaart vanaf Rotterdam en Dordrecht naar het eiland Tiengemeten. De pontjes varen tussen de Hoeksche Waard, Voorne-Putten en Goeree-Overflakkee. De meeste pontjes varen tussen eind april en eind september, maar een aantal vaart het hele jaar door voor woon-werkverkeer. Met bijzondere schepen kun je overvaren met de wind in de haren, en zo genieten van een belevenis om nooit meer te vergeten en van een avontuurlijk moment om evern te ontspannen. Op alle verbindingen kan de fiets mee aan boord.

- De 'Fietsroutes agroranden Hoeksche Waard' (voorheen akkerranden genoemd) maken gebruik van het fietsknooppuntensysteem. Er is een oostelijke route, van 40 km, die begint en eindigt in Strijen, en een westelijke route, van 30 km, die begint en eindigt in Zuid-Beijerland.

- De in 1973 opgerichte vereniging Hoekschewaards Landschap (HWL) zet zich in voor behoud, bescherming, beheer en ontwikkeling van natuur en landschap in deze streek. Er zijn circa 1.800 leden met ruim 400 actieve vrijwilligers, die georganiseerd zijn in een 40-tal werkgroepen. Maak via de website kennis met het brede werkterrein en de grote variatie aan werkzaamheden en aandachtsgebieden. HWL is ook gericht op mensen, want zonder hun (vrijwillige) inzet zou dit Nationaal Landschap niet zo waardevol en bekend zijn. De activiteiten van HWL zijn zeer uitgebreid. Daarom is de vereniging onderverdeeld in 7 afdelingen: Biologisch onderzoek, Terreinbeheer, Boombeheer, Educatie, Communicatie, Beleidsbeïnvloeding en Expoloitatie bezoekerscentra. Een van de werkgroepen van deze vereniging is de Werkgroep Roofvogels Hoeksche Waard Oost.

- De Gemeenschappelijke Regeling Groenbeheer Hoeksche Waard is in 2017 opgeheven. Volgens nieuwe richtlijnen is na het opheffen van ‘Groenbeheer’ het beheer ondergebracht bij de wettelijke eigenaren (gemeenten, Waterschap Hollandse Delta, Provincie Zuid-Holland). De omvorming zou overheadkosten besparen en men streeft naar ‘duurzame’ en ‘toekomstbestendige’ afspraken. Voor de periode 2021-2030 wordt er een nieuw plan gemaakt voor het landschapsbeheer. Zolang dat plan er nog niet is, geldt het Landschapsbeheerplan 2012-2021, dat een overzicht biedt van alle natuur- en landschapselementen en de bijbehorende beheermaatregelen, ook in relatie tot biodiversiteit, cultuurhistorie, beleving en recreatie.

- De Coöperatie Collectief Hoeksche Waard organiseert de uitvoering van het agrarische natuurbeheer in deze streek. Agrarisch natuurbeheer staat voor door landbouwers genomen maatregelen ter behoud en verbetering van de kwaliteit van landschap en natuur. Een boer houdt rekening met de natuurlijke flora en fauna op zijn land. Voor deze streek houdt dit in dat de boer voor een bepaalde datum zijn weilanden niet maait, dat hij rekening houdt met de nesten van weidevogels of dat hij akkerranden aanlegt langs slootkanten voor de akkervogels, kleine zoogdieren, insecten en bijen.

- Stichting Rietgors streeft naar behoud en versterking van de landbouwkundige en landschappelijke kwaliteiten van de Hoeksche Waard; is vertegenwoordigd in verschillende werkgroepen en overlegt met provincie, waterschap en gemeenten om het agrarische natuurbeheer voor het voetlicht te brengen; doet onder andere kennis en inspiratie op bij Veelzijdig Boerenland, de koepel van agrarische natuurverenigingen en stichtingen in West Nederland en coördineert het ganzenbeheer op agrarische percelen.

- In het door de Provincie Zuid-Holland en het Ministerie van VROM georganiseerde pilot-project 'Biodiversiteit Hoeksche Waard voor en door burgers' (2004) leveren burgers ideeën voor regionaal biodiversiteitsbeleid. NovioConsult heeft dit intensieve interactieve beleidsproces begeleid.

- Het schetsboek 'Kwaliteitsimpuls groenblauwe dooradering voor natuurlijke plaagonderdrukking in de Hoeksche Waard' (Alterra-rapport 1334, 2006) geeft inzicht in de voorwaarden voor natuurlijke plaagonderdrukking in de akkerbouw. Het uiteindelijke doel is een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van een duurzame landbouw die minder afhankelijk is van chemische bestrijdingsmiddelen. Het focust op de kwalitatieve randvoorwaarden waar de groenblauwe dooradering aan moet voldoen om natuurlijke plaagonderdrukking mogelijk te maken. Daarbij gaat het om soorten, structuur en beheer van vegetaties in de groenblauwe dooradering. In deze streek is geanalyseerd in hoeverre de huidige situatie voldoet aan de randvoorwaarden. Samen met diverse actoren uit het gebied is gekeken welke strategieën te volgen zijn en welke stappen nodig zijn om een kwaliteitsimpuls in het gebied te realiseren. Het blijkt dat zowel op individueel bedrijfsniveau als op het niveau van het hele gebied maatregelen nodig zijn die bijdragen aan een duurzame landbouw.

- Het in 2013 vastgestelde Gebiedsprofiel Hoeksche Waard verbeeldt en beschrijft de ruimtelijke kwaliteiten en ambities voor het landelijke gebied. Hierdoor wordt duidelijk waar rekening mee moet worden gehouden bij nieuwe ruimtelijke ingrepen. Deze streek is een uniek agrarisch polderlandschap en als representant van de bedijkingsgeschiedenis van Nederland ook op internationale schaal bijzonder. De schoonheid van het landschap zit in de eenvoud: een weids en open landschap waarin dorpen, dijken, polders en kreken de ingrediënten van een leesbaar landschap zijn.

De landschappelijke identiteit van de streek wordt sterk bepaald door de ligging in het deltagebied. Een eiland tussen de grote wateren waar het land is gewonnen op het water. De vruchtbare kleigronden hebben van de Hoeksche Waard een sterk landbouwgebied gemaakt. Door de rust en de ruimte is het een aantrekkelijk gebied voor recreatie, toerisme en wonen in de nabijheid van de stad. De ambities in het gebiedsprofiel richten zich op de herkenbaarheid van de structuur van dijken en kreken, de openheid van de polders, de ontwikkeling van hoogwaardige dorpsranden, een zonering van het landschap, het versterken van de verbindingen tussen dorp en landschap en de verdere ontwikkeling van buitendijkse natuur. Nieuwe ontwikkelingen dienen met deze kwaliteiten rekening te houden.

- Het Vlietproject verbindt verschillende natuurgebieden in de Hoeksche Waard met elkaar. Dit gebeurt door de kreken hun oorspronkelijke vorm terug te geven. In tijden van grote neerslag kunnen de ingerichte gebieden water bergen. Het eerste gebied van het Vlietproject is in 2004 ingericht. In de jaren daarna volgden elk jaar nieuwe deelprojecten. Zo ontwikkelt zich een natuurnetwerk in de streek en ontstaan er meer mogelijkheden voor recreatie. De heringerichte kreken van het Vlietproject zijn een goede vestigingsgrond voor oeverplanten, zoals riet, harig wilgenroosje en grote egelskop. Ook ondergedoken waterplanten, zoals groot blaasjeskruid en sterrekroos tieren welig. Ook de waterkwaliteit van de heringerichte kreken is verbeterd.

- De Hoeksche Waard is gezien haar bijzondere landschappelijke kwaliteiten benoemd tot Nationaal Landschap. Het oorspronkelijk karakter van het landschap met zijn openheid, beboomde dijken en kreken is hier nog duidelijk zichtbaar.

- In de Hoeksche Waard zijn drie kanoroutes: 1) Korendijkroute. Deze route bestaat uit verschillende binnendijkse kanoverbindingen door de voormalige gemeente Korendijk. Kanovaarders kunnen binnen de route een keuze maken welk rondje zij willen varen. 2) Binnenmaas-Mookhoekroute. Dit is een gestrekt tracé tussen Westmaas en Mookhoek, waarbij gedeeltelijk over de Binnenbedijkte Maas gevaren kan worden. Deze route ligt binnendijks en is bij uitstek geschikt voor de beginnende kanoër. 3) Strijen-Strijensas-Oeverlandenroute. Hier is ook een fluisterbootverbinding tussen Strijen en Strijensas. Ook op deze route kan de onervaren kanoër goed terecht.

- Staatsbosbeheer beheert ongeveer 900 hectare natuur in de Hoeksche Waard. Het betreft de gebieden Binnenbedijkte Maas, De Drom, Geertruida-Agathapolder, Goudwaardse Bos, Groot Koninkrijk, Groote Gat, Middelvliet, Mijlbos, Moricaanse Bos, Nieuwlandse Bos, Numansdorpse Bos, Oost-Hoeksedijk, Oude Nieuwlandsedijk, Oudeland van Strijen, Piershilse Bos, Trekdambos, Vlietmonding, Zomerlanden Gorzenbosch, Zuid-Beijerlandse Bos en Zuiddiepbos.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Hoeksche Waard I (online te bestellen). - Nieuwe en/of tweedehands boeken over deze streek II (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Hoeksche Waard. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter. - Site van de gemeenteraad.

- Algemeen: - Uitvoerige site over verleden en heden van de Hoeksche Waard in tekst en beeld, opgezet en onderhouden door een zekere Jan (die zijn achternaam er niet bij heeft gezet). Jan kwam hier op enig moment wonen, wist niet veel van de streek, en is toen zelf maar op onderzoek uitgegaan, met als niet onverdienstelijk resultaat deze prachtige site, waardoor iedereen nu van de vruchten van zijn onderzoeken kan meegenieten.

- Media/nieuws: - Omroep Hoeksche Waard. - Nieuws uit de streek door het Algemeen Dagblad. - Nieuwssite Hoeksch Nieuws staat voor actueel, onafhankelijk, betrouwbaar, toegankelijk, onderhoudend en gevarieerd nieuws. Aldus de site.

- Wonen: - Als je een huurwoning zoekt in de Hoeksche Waard kun je terecht bij woningbouwcorporatie HW Wonen. Een woningbouwcorporatie is er natuurlijk vooral voor mensen met een bescheiden inkomen. Maar ook als je wél veel geld te besteden hebt aan wonen, kun je in deze streek goed terecht. Zo is in april 2019 het duurste huis van deze streek in de verkoop gekomen: een boerenschuur in Maasdam die in 2018 is verbouwd tot luxe woonhuis. De woonboerderij telt 15 kamers, heeft een woonoppervlakte van bijna 1.200m2 en een 7,5 hectare grote tuin. Het prijskaartje is € 4.250.000 k.k. Dit huis heeft dit sprookjeshuis op Bevershoekstraat 2 in 's-Gravendeel van de troon gestoten als duurste koophuis in de streek, dat in augustus 2018 in de verkoop is gekomen. Alles is er groot aan; de ruim 2.800 m2 grond waar het op staat, de ruim 700 m2 woonoppervlakte, de 10 kamers die het heeft. Én de prijs natuurlijk: €3.650.000 k.k...

- Jeugd: - Plattelands Jongeren Hoekse Waard is een club voor jongeren van 16 tot en met 35 jaar die allerle ontspannende activiteiten organiseert, maar ook de belangen behartigt van jonge boeren en tuinders in de regio.

- Bij Jong Hoeksche Waard is altijd iets te doen. En als je zelf iets anders wilt organiseren dan kan dat ook. Sommige van de door de jeugd georganiseerde activiteiten zijn inmiddels een begrip in de regio. Denk aan de Oud-Beijerland Skate-Cup, Rockfestival Maasrock, de reizende pleinbioscoop, tienerdisco’s en voetbalkooitoornooien. Heb jij een idee voor iets nieuws? Kom maar op!

- Muziek: - Sinds 2016 biedt Muziekschool Hoeksche Waard muzieklessen aan voor jong en ouder. Je kunt kiezen uit een ruim aanbod van instrumentale/vocale lessen en cursussen. Een collectief van docenten vormt samen de muziekschool. Iedere docent is verantwoordelijk voor de eigen praktijk. De lessen worden gegeven in de voormalige gemeenten Oud-Beijerland, Binnenmaas en Strijen en in Nieuw-Beijerland.

- De Federatie van Muziekverenigingen De Hoeksche Waard (FMHW) is in 1949 opgericht met als doel elk jaar een concertfestival te organiseren voor de muziekverenigingen op het eiland. Kwaliteit en een gezonde rivaliteit hebben van meet af aan een grote rol gespeeld bij de festivals. Onder invloed van deze elementen kwam het muziekleven in de streek tot zeer grote bloei en men kon zich meten met landelijke muziekwedstrijden. De vooruitgang bleef niet beperkt tot de sectie harmonie-fanfare, want ook de drumbands kregen vanaf 1959 hun eigen onderlinge wedstrijden, en vanaf 1976 werd daaraan ook deelgenomen door majorettepelotons.

De federatie heeft ook solistenconcoursen georganiseerd voor de individuele muzikant, tamboer en majorette/twirler, waarbij het kwaliteitsniveau boven het landelijk gemiddelde lag. Ook heeft zij de onderlinge samenwerking gestimuleerd door het organiseren van uitwisselingsconcerten en gezamenlijke taptoes op hoogtijdagen. In de loop der jaren nam de belangstelling voor de concertfestivals af. In 2010 is dit voor het laatst georganiseerd. Sindsdien legt de federatie zich vooral toe op het stimuleren van de musicerende jeugd en het blijven betrekken van alle muziekverenigingen bij het muzikale landschap dat de streek rijk is.

- Sport: - "Duikteam Hoeksche Waard (DHW) is opgericht in 1984. Binnen onze vereniging hebben wij een aantal instructeurs die opleidingen op alle niveaus binnen de duiksport kunnen aanbieden. Maar je kunt ook bij ons terecht wanneer je al een duikbrevet hebt en verder wilt of het duiken wilt ervaren. Onze vereniging is gebouwd door en op vrijwilligers met een passie voor duiksport in al zijn facetten. Mede door onze vrijwilligers kunnen wij opleidingen en trainingen aanbieden, ons materiaal onderhouden en de vereniging besturen. Wij zijn gehuisvest te 's-Gravendeel in Zwembad De Wellen, waar wij sinds onze oprichting elke vrijdagavond met zijn allen trainen. Leden kunnen tijdens trainingen en opleidingen gebruik maken van goed onderhouden duikmateriaal. Daarnaast zijn wij in het bezit van een eigen compressor waar onze leden hun persluchtflessen kunnen laten vullen. Al deze materialen worden zorgvuldig onderhouden door onze eigen materiaalcommissie en zijn zonder extra kosten voor alle leden beschikbaar. Zoek je een bruisende vereniging waar je je passie voor duiken mee wilt delen? Op vrijdagavond ben je van harte welkom om kennis te maken met de vereniging. Wij vertellen je dan meer over de mogelijkheden van sportduiken. Tegen betaling kun je een introductieduik maken waarna je beslist of het sportduiken iets is waar je verder mee wilt. Indien je lid wordt en een opleiding volgt, krijg je het bedrag van de introductieduik geheel terug."

- Modelvliegclub Hoeksche Waard is een club waar met radiografisch bestuurde modelvliegtuigen, helicopters en drones wordt gevlogen. Hiervoor beschikt de vereniging over een vliegveldje dat gelegen is op een fraaie locatie, temidden van weilanden en akkers. "Mits het weer het toelaat kan het hele jaar in het weekend en op woensdag van 12.00 tot 18.00 uur worden gevlogen. Vanaf 18.00 uur tot zonsondergang kan er ook op woensdag worden gevlogen, maar dan uitsluitend met elektro- of zweefvliegtuigen. Op de contactavonden kan er in een kleine zaal ook indoor worden gevlogen. In de winterperiode kun je ons ook vinden in de grote sporthal Cromstrijen te Numansdorp. Hoewel de uitoefening van deze hobby zeker niet goedkoop is, kent de modelvliegsport vele enthousiaste aanhangers die steevast hun ervaringen met anderen delen en daarbij hun vaardigheden trachten over te brengen op de beginnende piloot. Als je lid wil worden ben je uiteraard van harte welkom, ook om eerst te komen kijken."

- Flora: - "Groei & Bloei Hoeksche Waard is een vereniging voor plant- en tuinliefhebbers met vele activiteiten, zoals lezingen, workshops, markten, reizen, bloemschikken, cursussen, excursies en opentuinendagen. Onze leden ontvangen het mooie tijdschrift Groei & Bloei en ook 2x per jaar onze nieuwsbrief in full color. Ook niet-leden zijn welkom bij onze activiteiten."

- Zorg: - Mensen die nog maar een korte tijd te leven hebben, vinden bij Hospice Hoeksche Waard een geborgen plek. Zij zijn er voor elke inwoner van de regio die ouder is dan 18 jaar, ongeacht diens geloof of levensovertuiging. Het hospice is warm en huiselijk en de verzorging staat voor de best mogelijke kwaliteit van leven wanneer genezing niet meer mogelijk is. 24 uur per dag, 7 dagen in de week.

- Welzijn: - "Welzijn Hoeksche Waard werkt aan sociaal vitale kernen waarin iedereen mee kan doen. Wij inventariseren vragen van inwoners, brengen initiatieven van inwoners en organisaties bij elkaar en ondersteunen degenen die dat willen en nodig hebben. We weten wat er leeft en speelt in de dorpen en spelen daar op in. Samen willen wij ervoor zorgen dat iedereen in onze gemeente mee kan doen! Met elkaar, voor elkaar. We gaan uit van de kracht en mogelijkheden van mensen. Ons startpunt is altijd wat iemand wél kan en niet wat niet (meer) gaat. Kan iemand het niet (meer) alleen dan is er samen met anderen vaak heel veel mogelijk. We zijn er voor ieder die dat wil en onze speciale aandacht gaat uit naar mensen waarvoor het niet (meer) vanzelfsprekend is om mee te kunnen doen in de maatschappij. Wij kunnen dat werk niet doen zonder de ruim 600 vrijwilligers die zich met ons voor deze doelgroepen inzetten. Mensen die midden in het leven staan, initiatieven starten en activiteiten organiseren. Voor hen hebben wij een vrijwilligersbeleid waarin is vastgelegd hoe wij met onze vrijwilligers willen samenwerken, wat wij voor hen doen om hun belangrijke werk mogelijk te maken en waar ze terecht kunnen als er een confict ontstaat."

- Veiligheid: - Politie Hoeksche Waard.

- Genealogie: - Op de site Genealogie Hoeksche Waard van Piet en Willeke Molema vind je de resultaten van onderzoeken naar diverse families in de regio. Het grootste deel van de site wordt ingenomen door de lijst met Hoeksche Waardse familienamen. "Doe je ook genealogisch onderzoek naar personen uit deze streek en ben je bereid tot uitwisseling van gegevens, maar ontbreekt de familienaam waarnaar je onderzoek doet? Stuur ons dan een verzoek om opname van een verwijzing naar je site of je e-mail adres (een eigen site is dus niet noodzakelijk). Verder vind je er onder meer verwijzingen naar sites met boeken en tijdschriften en (Hoeksche Waardse) bronbewerkingen. Op de pagina's met publicaties tref je zeer veel verwijzingen aan op HW-families (> 450), HW-plaatsen (> 130 bronnen) en HW-parentelen en -kwartierstaten (> 50)."

Reactie toevoegen